مطالب مرتبط با کلیدواژه

علم سنجی


۶۱.

وضعیت مطالعات ترکیه شناسی در دانشگاه های ایران؛ مطالعه موردی: دانشگاه های امام صادق(ع)، تهران، علامه طباطبایی و شهید بهشتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۲۲)

کلیدواژه‌ها: ایران ترکیه علم سنجی مطالعات ترکیه شناسی وضعیت مطالعات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۶ تعداد دانلود : ۴۱۰
تاکنون در مورد ترکیه، مطالعات و تحقیقات چشمگیری صورت گرفته و محققان تلاش نموده اند تا این کشور همسایه و پل واسط میان فرهنگ و تمدن شرق و غرب را بهتر بشناسند؛ بااین حال، هیچ پژوهشی در مورد وضعیت مطالعات ترکیه شناسی در ایران صورت نگرفته است. ما در این مقاله سعی کردیم تا وضعیت این مطالعات را در چهار دانشگاه معتبر (امام صادق(ع)، شهید بهشتی، تهران و علامه طباطبایی) مورد بررسی قرار داده و منبع جامعی را در اختیار دانش پژوهان قرار دهیم؛ بنابراین، ادبیات موجود در این زمینه به بررسی گردید تا از این طریق، نقشه راه کاملی را ترسیم نموده و نقاط ضعف و قوت این مطالعات و همچنین، خلأهای پژوهشی را که نیاز است توسط محققان این حوزه مورد توجه قرار گیرد، برجسته سازیم؛ البته از آوردن تمامی موضوعات مطرح در عرصه ترکیه شناسی خودداری کرده و صرفاً موضوعاتی را که حس می کردیم، بیشتر اهمیت دارد، مدنظر قرار داده ایم. از تحلیل های غیرنظری در مطالعات ترکیه شناسی، بیشتر از تحلیل های نظری بوده و تقریباً چهل و سه درصد از کل تحقیقات جنبه مقایسه ای داشته اند. همچنین با استناد به یافته های تحقیق، چهل و شش درصد از پایان نامه ها دارای راهکار عملیاتی، و از کل تحقیقات صورت پذیرفته در حوزه ترکیه، چهل و چهار درصد مربوط به رشته های غیرعلوم سیاسی بوده اند. در میان نظریات مختلف نیز، نظریه همگرایی با کاربرد در نوزده درصد از پایان نامه ها، پرکاربردترین نظریه محسوب شده و سیزده موضوع بیشترین اقبال را از سوی دانش پژوهان داشته اند.
۶۲.

بررسی هم نویسندگی پژوهشگران دانشگاه های تهران و حوزه علمیه قم طی سال های 1383- 1392(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۱۷)
تعداد بازدید : ۵۶۱ تعداد دانلود : ۴۵۱
هدف: این پژوهش با هدف بررسی وضعیت همکاری علمی میان حوزویان و دانشگاهیان، به بررسی پدیده هم نویسندگی پژوهشگران دانشگاه های تهران و حوزه علمیه قم طی سالهای 92-1383 پرداخته است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و با استفاده از روش کتابخانه ای انجام شده است. جامعه پژوهش،مقالات مشترک بین پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی است. برای جمع آوری داده ها، از پایگاههای داخلی بهره گیری شد. تحلیلهای انجام شده با استفاده از نرم افزار اکسل انجام شد.یافته ها: به طور کلی، هم نویسندگی بین پژوهشگران دانشگاه های تهران و حوزه علمیه، روندی صعودی داشته است؛ اما در سطح مطلوبی نیست. الگوی همکاری از نظر تعداد نویسندگان، دو نویسنده ای می باشد و در موضوع اقتصاد، بیشترین همکاری صورت گرفته است. در رتبه بندی دانشگاه ها در همکاری با حوزه علمیه قم، دانشگاه تهران در جایگاه نخست و دانشگاه امام صادق(ع) و دانشگاه آزاد در رتبه های بعدی قرار دارند. نتیجه گیری: باتوجه به مقدار ضریب مشارکت به دست آمده، به نظر می رسد نویسندگان گرایش زیادی به همکاری دارند، اما به دلیل پراکندگی و محدود بودن تعداد تولیدات علمی، می توان استنباط کرد که تنها گروه خاصی از افراد، دارای بیشترین تعداد تولیدات علمی اند و این، نشان از یک مشارکت واقعی بین حوزویان و دانشگاهیان ندارد#,
۶۳.

شناسایی و تحلیل عامل های مهم در برونداد علمی دانشگاه ها با استفاده از شبکه عصبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۲ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۸۷)

کلیدواژه‌ها: شبکه عصبی دانشگاه علم سنجی سیاست گذاری علم برونداد علمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۰ تعداد دانلود : ۴۷۲
رای تحقق نظام پژوهشی مطلوب، سیاستگذاری و برنامه ریزی کلان ضرورت دارد. یکی از اصلی ترین بروندادهای این پژوهش دانش استخراج شده از داده های موجود در رابطه با نظام پژوهشی کشور است که پیش نیاز سیاست گذاری علم و فناوری در دانشگاه ها است. هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل عامل های مهم در برونداد علمی دانشگاه هاست. جامعه پژوهش حاضر شامل دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است، و داده های مورد نیاز پژوهش از گزارش های پایگاه ارزیابی خرد علم و فناوری و آموزش عالی هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی(سامانه رصد علمی) استخراج شده است. برای تحلیل داده ها از خوارزمیک های طبقه بندی شبکه عصبی چندلایه پرسپترون و شبکه عصبی شعاع مبنا استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که در میان 15 شاخص مورد بررسی، شاخص تعداد اعضای هیئت علمی تمام وقت، تعداد پایان نامه های دفاع شده، بودجه پژوهشی و تعداد اعضای هیئت علمی بورسیه و طرح سربازی به ترتیب اهمیت بیشتری نسبت به سایر شاخص ها داشته اند. در میان چهار بُعد مورد مطالعه نیز عامل نیروی انسانی بیشترین اهمیت را در تولید علم دانشگاه های کشور داشته است. پس ازآن عامل آموزشی به لحاظ اهمیت در تولید علم دانشگاه ها در جایگاه دوم قرار دارد. عامل مالی در رتبه سوم و نهایتاً عامل ساختاری در رتبه چهارم قرار گرفتند.
۶۴.

ارزیابی پژوهش های آی متریکس با استفاده از مدل نفوذ علمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۲ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۸۷)

کلیدواژه‌ها: علم سنجی نفــوذ اجتماعی مدل نفوذ علمی آی متریکس نفوذ اندیشه ای نفوذ انتشارات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳۳ تعداد دانلود : ۱۱۰۶
در میان مباحثی که در بستر علم سنجی مورد مطالعه قرار می گیرد، مقوله نفوذ علمی از جذّابیت خاصّی برخوردار است. پژوهش حاضر در نظر دارد مؤلفه های موجود در مدل نفوذ علمی و همچنین روابط حاکم بر این مؤلفه ها را بر روی پژوهش های حوزه آی متریکس مورد آزمون قرار دهد. این پژوهش با استفاده از روش کتاب سنجی و همچنین تحلیل شبکه های اجتماعی انجام شده است؛ و از آنجا که پژوهشگران به دنبال تعیین رابطه بین متغیرهای مدل می باشند، این تحقیق از نوع ""همبستگی"" به شمار می رود. جامعه پژوهش حاضر را مقاله های حوزه آی متریکس که در بازه زمانی 1978 تا 2014 چاپ شده اند و در وبگاه علوم نمایه شده اند، تشکیل می دهد که تعداد آن 5944 رکورد می باشد. برای محاسبه اغلب شاخص های مرتبط با متغیرهای نفوذ علمی از نرم افزارهای یو.سی.آی نت و بایب اکسل استفاده شده است؛ برخی شاخص ها نیز به صورت دستی و با استفاده از نرم افزار اکسل محاسبه شده اند. پس از محاسبه همه شاخص های مورد مطالعه در پژوهش، با استفاده از نرم افزار Smart PLS فرضیه های پژوهش بررسی و مدل مورد نظر تحت آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Smart PLS، مدل نفوذ علمی را تأیید می کند و حاکی از وجود رابطه معنی دار بین متغیرهای موجود در مدل است. به طوری که یافته ها نشان داد نفوذ اجتماعی تأثیر معنادار و مثبتی بر نفوذ اندیشه ای و نفوذ انتشارات دارد. همچنین نفوذ انتشارات بر نفوذ اندیشه ای تأثیر مثبت و معناداری دارد. چنان چه مدل نفوذ علمی در برخی از حوزه های دیگر نیز مورد بررسی و آزمون قرار گیرد و نتیجه مثبتی در پی داشته باشد، می توان امیدوار بود که از متغیرهای ترکیبی موجود در مدل به عنوان معیاری برای برآورد نفوذ علمی پژوهشگران و در نتیجه تصمیم گیری های مربوط به مقاصدی همچون ارتقاء، استخدام، و مانند آن استفاده نمود.
۶۵.

اثربخشی پژوهش های علمیِ داخلی بر شاخص های توسعه ی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۲ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۸۸)

کلیدواژه‌ها: شاخص های توسعه علم سنجی پژوهش علمی اثربخشی پژوهش توسعه ی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۷۹۴
طی چند دهه ی اخیر شاهد رشد فزآینده و چشمگیر کمّیّت پژوهش های کشور و به تبع آن ارتقاء بی نظیر رتبه ی جهانی ایران از لحاظ تعداد مستندات علمیِ منتشر شده بوده ایم. در این اثنا، تمرکز سیاستگذاران پژوهشی جوامع مختلف، هر چه بیشتر، به «اثربخشی پژوهش ها» معطوف گشته و امروزه، دغدغه ی اصلی ایشان، حصول اطمینان از موثّر واقع شدن پژوهش ها بر دستیابی به اهداف توسعه است. مسأله ی «کاربرد پژوهش ها در بهبود جامعه» در اسناد بالادستی نظام نیز مورد تأکید قرار گرفته که حاکی از توافق مدیران و مشاوران عالی رتبه ی کشور در خصوص اهمّیّت و ضرورت آن است. همبستگی بالایی که میان پیشرفت علمی و پیشرفت اقتصادیِ جوامع دیده می شود، این انتظار معقول و منطقی را به وجود می آورد که «پیشرفت چشمگیر ایران در پژوهش»، «بهبود و توسعه ی جامعه» را نیز به دنبال آورده باشد. این انتظار به مطرح شدن پرسشی می انجامد که دلیل شکل گیری پژوهش حاضر است. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان اثربخشی پژوهش های فزآینده ی ایران در سه دهه ی اخیر، بر توسعه ی کشور است. روش پژوهش، تحلیلی- توصیفی[1] بوده و آمار و اطّلاعات ثانویه ی معتبر، داده های اصلی مورد عمل را تشکیل داده اند. ابتدا آن دسته از شاخص های معتبر توسعه که داده های مربوط به آن ها برای بیشتر کشورهای جهان در یک بازه ی زمانی قابل قبول موجود است انتخاب شده و سپس جایگاه سالیانه ی ایران در هر شاخص در میان 215 کشور جهان (بر اساس تعداد کشورهای لحاظ شده در بانک جهانی) مشخّص گردید. در ادامه، روند تغییرات جایگاه ایران در پژوهش با روند تغییرات جایگاه ایران از لحاظ شاخص های توسعه مورد مقایسه قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که علی رغم آن که طی 31 سال اخیر ایران از لحاظ پژوهش (تولید علم) 70 رتبه صعود نموده است، جایگاه کشور از لحاظ شاخص هایی مانند تولید ناخالص سرانه داخلی طی 25 سال 6 رتبه، تورّم طی 35 سال 43 رتبه و ردّپای اکولوژیک طی 19 سال 7 رتبه تنزّل یافته و در مجموع وضعیت توسعه ی جامعه بهبود متناظر و قابل قبولی نداشته است که بتوان آن را پیامد رشد کمّی پژوهش و تولید علم در کشور دانست. در پایان تغییر دیدگاهِ مجموعه ی دست اندرکاران عرصه ی پژوهش کشور از «نگاه کمّیّت-مدار» به «نگاه تأثیر-مدار» ضروری دانسته شده است.
۶۶.

ویژگی های مشترک قوانین تجربی معروف در علم سنجی: نگاهی از زاویه دسته بندی داده ها براساس توزیع فراوانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۷ بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۵)

کلیدواژه‌ها: توزیع آماری علم سنجی قانون زیپف قانون برادفورد قانون لوتکا قانون پرتو قانون توانی قوانین تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۵ تعداد دانلود : ۵۳۴
هدف: بررسی چهار قانون معروف در حوزه کتاب سنجی و علم سنجی (لوتکا، برادفورد، زیپف، و پرتو) از زاویه دسته بندی داده های آنها براساس توزیع فراوانی. روش / رویکرد پژوهش: روش سندی- تحلیلی. با بررسی داده های مرتبط با قواعد چهارگانه علم سنجی به دسته بندی داده ها براساس توزیع فراوانی آنها پرداخته است. یافته ها: شکل اولیه داده ها در این چهار توزیع، حاوی رتبه هر موجودیت، فراوانی ویژگی مورد مطالعه، و مقدار فراوانی مطلق آن ویژگی در آن موجودیت است. در هریک از این قوانین، موجودیت ها براساس میزان فراوانی در ویژگی مورد نظر به چند دسته تقسیم می شوند: پرتو (2 دسته)، برادفورد (3 دسته)، لوتکا (به تعداد حداکثر فراوانی)، و زیپف (به تعداد واژگان متن). نتیجه گیری: نتایج مربوط به نحوه دسته بندی موجودیت ها و تعیین تعداد موجودیت های درون هر دسته حاکی از آن است که تفاوت بین فراوانی دسته ها تابع یک توزیع مشخص است. قوانین چهارگانه را می توان برای دسته بندی موجودیت های مختلف براساس ویژگی های متعدد تعمیم داد.
۶۷.

رابطه بین دگرسنجه ها و شاخص های استنادی اسنیپ، رتبه بندی نشریات سایماگو، ایگن فاکتور، و ضریب تأثیر نشریات علوم پزشکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۷ تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۶)

کلیدواژه‌ها: علم سنجی ضریب تأثیر دگرسنجه ها آلتمتریکس شاخص های استنادی رتبه بندی نشریات سایماگو ایگن فاکتور اسنیپ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۵ تعداد دانلود : ۳۶۶
هدف: بررسی رابطه بین شاخص های استنادی اسنیپ، رتبه بندی نشریات سایماگو، ایگن فاکتور، و ضریب تأثیر نشریات علوم پزشکی با دگرسنجه ها و رابطه این شاخص ها باهم است. روش/ رویکرد پژوهش: به روش علم سنجی، 111 نشریه علوم پزشکی که بالاترین SJR را داشتند از پایگاه اسکوپوس به طور تصادفی انتخاب شدند، داده های دگرسنجی آنها از سایت Altmetric.com و داده های مربوط به شاخص های استنادی SJR و SNIP از پایگاه سایماگو و IF از پایگاه Scijournal، ایگن فاکتور از پایگاه ایگن فاکتور جمع آوری شدند، سپس با نرم افزار SPSS همبستگی رابطه هر فرضیه سنجیده و با استفاده از روش معادلات ساختاری از طریق نرم افزار AMOS آزمون شد. یافته ها: یافته ها حاکی از وجود همبستگی بین شاخص های استنادی به جز ضریب تأثیر با میانگین نمرات دگرسنجه ها بود و روش معادلات ساختاری نیز تأییدکننده آزمون همبستگی پیرسون بود. نتیجه گیری: بسیاری از دگرسنجه ها می توانند به عنوان مکملی برای استنادها باشند و کمک کننده خوبی برای ارزیابی استنادهایی باشند که به وسیله شاخص های استنادی نادیده گرفته شده اند.
۶۸.

توصیف مقایسه ای رابطه تولید علم و پیشرفت فناوری کشورها: آیا افزایش تولید علم به منزله پیشرفت فناوری است؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: علم سنجی شاخص های تولیدعلم شاخص های توسعه فناوری سایمگو صادرات فناوری برتر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۸ تعداد دانلود : ۵۱۶
هدف: هدف پژوهش حاضر توصیف پیوندهای میان شاخص های تولید علم و پیشرفت فناوری کشورها است. روش: پژوهش حاضرمبتنی بر علم سنجی از نوع توصیفی و مشتمل بر ۳۸ کشوری است که بر پایه اطلاعات مربوط به دوره پانزدهساله ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۰ درپایگاه سایمَگو، دارای شاخص هرش بالاتراز ۱۰۰ بوده ، و با توجه به تقسیم بندی بانک جهانی در قالب سه خوشه مورد بررسی قرار گرفته اند. داده های آماری مورد بررسی در این پژوهش از پایگاه های اطلاعاتی وب آو ساینس، سایمَگو، یونسکو، بانک جهانی استخراج شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها، ازنرم افزار اکسل و اس پی اس اس استفاده به عمل آمد. همچنین جهت پاسخگویی به پرسش ها و فرضیه ها از آزمون آماری همبستگی اسپیرمن استفاده شد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که همبستگی مثبت بین دو دسته شاخص های تولید علم و فناوری وجود دارد. بررسی ها نشان می دهد کشورهایی که در شاخص های تولید علم وضعیت مناسبی داشته اند، از نظر شاخص های فناوری نیز در وضعیت مطلوبی قرار گرفته اند.
۶۹.

بررسی تأثیر خطاهای نظام مند موجود در طبقه بندی موضوعی آی اس آی بر حجم تولیدات علمی و میزان رؤیت پذیری رشته ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: مؤسسه اطلاعات علمی علم سنجی رؤیت پذیری پایگاه وب آو ساینس خطای نظام مند همپوشانی موضوعی تداخل محتوایی طبقه بندی موضوعی آی اس آی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۰ تعداد دانلود : ۴۰۸
هدف: این پژوهش در پی بررسی ساختار طبقه بندی رشته ها و همپوشانی آن ها در طبقه بندی موضوعی آی اس آی، به منظور شناسایی خطاهای نظام مند ناشی از آن در مطالعات علم سنجی است. روش: پژوهش با استفاده از روش علم سنجی انجام پذیرفته است. جامعه پژوهش همه مقالات نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس در سال ۲۰۰۷ به همراه استنادهای آن ها در طول سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد نمایه نامه استنادی علوم اجتماعی با ۳۲۴۲۰ عنوان (۷۹/۳۲درصد)، بالاترین میزان همپوشانی را به نسبت کلّ مقالات خود با نمایه نامه استنادی جامع علوم دارد و نمایه نامه استنادی هنر و علوم انسانی نیز با ۱۳۰۸ مقاله (۴۷/۴درصد به نسبت حجم خود و ۱۶/۰درصد به نسبت حجم نمایه نامه استنادی جامع علوم)، کمترین میزان همپوشانی با نمایه نامه استنادی جامع علوم را دارد. این وضعیت منجر به افزایش حجم تولیدات علمی و میزان رؤیت پذیری برخی رشته ها شده است. بیشترین افزایش حجم نسبت به حجم اولیه و رؤیت پذیری نسبت به رؤیت پذیری اولیه در رشته های حوزه هنر و علوم انسانی مشاهده شد. جهت همپوشانی موضوعی یا تداخل محتوایی رشته های حوزه علوم بیشتر به سمت علوم اجتماعی است و برعکس؛ اما جهت همپوشانی موضوعی رشته های حوزه هنر و علوم انسانی با حوزه علوم و علوم اجتماعی تفاوت معناداری ندارند.
۷۰.

زمینه یابی ایجاد واحدهای علم سنجی در کتابخانه های دانشگاهی براساس مدل SWOT، مورد مطالعه: کتابخانه های دانشگاهی شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه های دانشگاهی برنامه ریزی راهبردی علم سنجی تحلیل سوات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۱ تعداد دانلود : ۳۶۱
هدف: هدف پژوهش حاضر زمینه یابی ایجاد واحدهای علم سنجی در کتابخانه های دانشگاهی براساس مدل سوات است، روش: پژوهش به روش پیمایشی انجام گردید، پرسشنامه بین جامعه آماری که کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر مشهد بودند توزیع گردید و در مجموع ۸۰ پرسشنامه گردآوری شده با استفاده از ماتریس سوات و نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که کتابخانه های دانشگاهی شهر مشهد واحدی به نام علم سنجی ندارند، بنابراین کتابداران آشنایی مناسبی با علم سنجی نداشته و وظایف علم سنجی به خوبی انجام نمی گیرد. همچنین نشان داد که در ایجاد واحد علم سنجی به ترتیب منابع انسانی، فرهنگ سازمانی و فناوری بیشترین تأثیر را داشته اند. علاوه بر این مشخص گردید که نقاط قوت با مجموع امتیاز وزنی ۹۸/۳، فرصت ها با امتیاز ۷۹/۳، ضعف ها با امتیاز ۷۵/۳ و تهدیدها با امتیاز ۱۲/۳ به ترتیب بیشترین امتیاز را داشته اند. با توجه به اینکه مجموع امتیازات عوامل داخلی و خارجی بیشتر از ۳ (میانگین) است این نتیجه حاصل می شود که قوت ها و فرصت های وضعیت موجود بر نقاط ضعف و تهدید برتری دارند و تأثیر نقاط قوت و فرصت ها به مراتب از نقاط ضعف و تهدیدهای موجود بیشتر است، بنابراین کتابخانه های دانشگاهی با استفاده از راهبرد تهاجمی می توانند زمینه ایجاد واحد علم سنجی را فراهم آورند، به عبارت دیگر با استفاده از این راهبرد ایجاد واحدهای علم سنجی در دانشگاه ها توجیه پذیر و سودمند خواهد بود.
۷۱.

بررسی و تحلیل تولید علم در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) بین سال های 1394 1384 (مطالعه موردی: خاورمیانه و غرب آسیا)

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل فروردین ۱۳۹۶ شماره ۱۶
تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۴۵۳
هدف اصلی این پژوهش بررسی تولید علم کشور ایران در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با موضوع خاورمیانه و غرب آسیا بین سال های 1394 1384 است. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی توصیفی و به روش کتاب سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش حاضر 964 عنوان از مقالات تألیفی ثبت شده در پایگاه فوق با موضوع خاورمیانه و 69 عنوان مقاله تألیفی با موضوع غرب آسیا در دوره فوق است. به منظور گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی براساس اطلاعات موجود در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام جمع آوری شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین سال 1394-1384 بیشترین تولید مقاله با موضوع خاورمیانه مربوط به سال 1392 با 104 عنوان مقاله و فعال ترین مرکز در بین 98 دانشگاه و مرکز مطالعاتی، دانشگاه تهران با تولید علم 180 عنوان مقاله است. همچنین افرادی که وابستگی سازمانی آنها به مراکز مطالعاتی و دانشگاه های مربوط به تهران است در تولید مقاله با نسبت 53 به 47 درصد فعال تر بودند. در ادامه بررسی ها نشان داده شده فصلنامه مطالعات خاورمیانه در بین 104 نشریه مندرج در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام رتبه اول تولید علم را با داشتن 233 عنوان مقاله دارا است. در ادامه بررسی ها حسین موسوی با داشتن 15 عنوان مقاله در موضوع خاورمیانه و غرب آسیا فعال ترین نویسنده شناسایی شد. فعال ترین نویسنده فرهنگ احمدی گیوی با داشتن 5 مقاله و فعال ترین دانشگاه و مرکز مطالعاتی دانشگاه تهران و همچنین فعال ترین نشریه، مجله فیزیک زمین و فضاست.
۷۲.

بررسی روند پژوهش در حوزه مدیریت زنجیره تامین پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی های بازرگانی مرداد و شهریور ۱۳۹۵ شماره ۷۸

کلیدواژه‌ها: علم سنجی ملاحظات زیست محیطی اسکوپوس زنجیره تامین پایدار هم رخدادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۸ تعداد دانلود : ۹۹۴
گسترش کمی حوزه های مختلف علوم بشری یکی از موضوعاتی است که اغلب مورد توجه بوده است. یکی از کارآمدترین شیوه های بررسی برون داد پژوهشی و وضعیت کلی پژوهش، استفاده از مطالعات علم سنجی است. در این مطالعات، اندازه گیری کمی تولیدات علمی تا حدودی مشخص می کند که فراوانی پژوهش های هر کشور، نهاد، رشته علمی، یا فرد و روند آن چگونه است. بررسی روند پژوهش های انجام شده را از جنبه های مختلف در دوره های مشخص و معینی مقایسه ، تغییرات آنها را ثبت و ضبط کرده، و پس از تحلیل این تغییرات میزان مطلوبیت یا عدم مطلوبیت آنها را تعیین می نماید، و سرانجام از آن برای پیش بینی و جهت دهی برنامه های آتی بهره می گیرد. این مطالعه ضمن مروری کوتاه بر موضوع مدیریت زنجیره تامین پایدار، یک بررسی نسبتا جامع از بیش از 1700 مطالعه منتشر شده در پایگاه علمی اسکوپوس انجام داده و شبکه هم رخدادی نویسندگان را نیز با استفاده از نرم افزارهای Bibexcel و Gephi ، ترسیم نموده است.
۷۳.

بررسی یک دهه پژوهش درزمینه مداخله در تعارض های خانوادگی و زناشویی

نویسنده:
منبع: آسیب شناسی، مشاوره و غنی سازی خانواده سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: خانواده مداخله زوج علم سنجی تعارض های خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۸ تعداد دانلود : ۷۷۰
پژوهش با هدف بررسی علم سنجی مقالات انتشاریافته دهه اخیر در پهنه تعارضات خانوادگی و زناشویی به انجام رسیده است. با به کار بستن روش پژوهش مقطع- توصیفی، نخست همه مقالات فارسی زبان نشریات علوم انسانی و پزشکی با کلیدواژه های خانواده، زناشویی، زوج، ازدواج، همسر، طلاق، اختلاف، تعارض، تضاد، همسر آزاری، فرزند آزاری، ناسازگاری، خشونت و فرار برای بررسی انتخاب شدند. پس از حذف مقالات تکراری 1221 مقاله از 158 نشریه باقی ماند. با جداسازی گستره های مورد بررسی، آشکار شد که 86 مقاله به گزارش مداخله در تعارضات خانوادگی و زناشویی پرداخته بودند. یافته ها نشان داد که بیشترین مداخلات به صورت گروهی با حضور همسران انجام شده بود. افزون بر این، بیشترین رویکرد درمانی به کار بسته رویکرد شناختی رفتاری، بیشترین طرح پژوهشی بکار بسته طرح آزمایشی پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه، بیشترین شهری که مداخلات در آن انجام گرفته بود شهر تهران و بیشترین مکان های جمع آوری داده ها مراکز مشاوره بود. در بخش حمایت های مالی نیز تنها هفت درصد از مقالات، دارای پشتیبان مالی بودند. ازاین رو، با در نظر گرفتن آمار طلاق و با درنگ در یافته های پژوهش، می توان از این یافته در راستای افزایش شمار و کیفیت مداخلات و پژوهش های آزمایشی برای کاهش تعارض های همسران و خانواده ها در سطح کشوری استفاده کرد.
۷۴.

تحلیل رفتار استنادی نویسندگان مقالات فصلنامه حکمت و فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی (ره) (1393-1384)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت و فلسفه سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۴۸)

کلیدواژه‌ها: فلسفه نوآوری علم سنجی تحلیل استنادی رفتار استنادی اخلاق پژوهش خوداستنادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۵ تعداد دانلود : ۹۲۱
پژوهش حاضر به بررسی وضعیت استنادی مقالات منتشرشده در فصلنامه حکمت و فلسفه در دوره ده ساله 1384 تا 1393 می پردازد. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل استنادی و بررسی کیفی انجام شده و داده ها با استفاده از قابلیت های آماری نرم افزار اکسل تجزیه و تحلیل شده اند. در این تحلیل، بخش هایی به تحلیل آماری مآخذ مقالات، متوسط تعداد استنادها، میزان استناد به انواع اقلام علمی، وضعیت زبانی مآخذ، میزان خوداستنادی و حوزه های موضوعی مقالات اختصاص یافته است. در قسمت بحث و نتیجه گیری این پژوهش هم ده فقره تحلیل کیفی در حوزه هایی مانند: نوآوری، علم سنجی و اخلاق پژوهش عرضه شده است. گرایش کم این تولیدات فلسفی به مقالات در مقایسه با کتاب ها و سایر منابع، مسئله «نوآوری» در این مقالات و رابطه آن با کمیت استنادها، «چند نویسندگی» و نسبت آن با نوآوری، سهم ناچیز تولیدات بومی در تولیدات جهانی این حوزه، گرایش زبانی مآخذ مقالات و نیز نسبت خوداستنادی نویسنده و خوداستنادی مجله و نیز دلالت های قابل استخراج درباره «کار جمعی» در حوزه های نظری تر علوم انسانی، ازجمله محورهایی هستند که مدلول آن ها در این پژوهش و در ارتباط با تحلیل استنادی انجام شده در حوزه فلسفه به عنوان یکی از حوزه های اصلی علوم انسانی در ایران مورد توجه قرار گرفته اند.
۷۵.

قابلیت اثرگذاری پژوهش های علمی ایران بر اساس کیفیّت برون دادهای آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۲ بهار ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۸۹)

کلیدواژه‌ها: علم سنجی تحلیل استنادی اثربخشی پژوهش قابلیّت اثرگذاری پژوهش کیفیت پژوهش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۴ تعداد دانلود : ۵۲۹
طی چند دهه اخیر شاهد رشد فزاینده و چشمگیر پژوهش در کشور و به تبع آن ارتقاء بی نظیر رتبه جهانی ایران از لحاظ تعداد مستندات علمیِ منتشرشده بوده ایم. رشد چشمگیر کمیت پژوهش های کشور، تمرکز فزاینده صاحب نظران عرصه پژوهشِ جهان بر مقوله «اثربخشی پژوهش ها» و تأکید مکرّری که در اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران بر اهمیّت «کاربرد پژوهش ها در جامعه» صورت گرفته، موجب شده برخی پژوهشگران به «بررسی میزان اثرگذاری این پژوهش ها» پرداخته و نشان دهند که پژوهش های مورد نظر اثربخشی بسیار ضعیفی داشته اند. بنابراین، لازم است «قابلیّت اثرگذاری» این پژوهش ها مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، در پژوهش حاضر با استفاده از آمار و داده های ثانویه و در قالب روش تحلیلی-توصیفی، تحلیل استنادیِ برون دادهای پژوهشی ایران در مقایسه با سایر جوامع مدّ نظر قرار گرفته و طی آن به جست وجوی پاسخ مناسب برای چهار پرسش محوری پرداخته شد که به ترتیب، «کیفیّت مجموعه تمامیِ پژوهش های کشور (2014-1996)»، «کیفیّت پژوهش های برتر کشور (2014-2005)»، «مقایسه کیفیّت پژوهش های برتر با کیفیّت مجموعه تمامیِ پژوهش ها» و «کیفیّت مجلات علمی فارسی (1391-1390) و انگلیسی (2014) کشور» را مورد کنکاش قرار می دهند. بدین منظور، بر اساس داده های موجود در پایگاه های استنادی معتبر (تامسون رویترز، اسکاپوس و علوم جهان اسلام)، عدد و رتبه کشور بر اساس شاخص های متنوّع استنادی استخراج یا محاسبه گردید. یافته های پژوهش از جمله «تعداد اندک استناد به هر مقاله ایران (7/5) که در حدود نصف میانگین جهانی است (3/10) و سیر نزولیِ رتبه کشور در این شاخص»، «رتبه ضعیف کشور بر اساس سهم مقالات برتر از کل مدارک علمی (128)»، «سهم اندک ایران در جذب استنادهای جهان (47/0 درصد) علی رغم سهم قابل توجهی که در تعداد مستندات علمی جهان داراست (1/1 درصد)»، «شاخص اچ اندک با وجود تعداد زیاد مقالات»، «جایگاه بسیار نامطلوب ایران از لحاظ سهم خوداستنادی (بیش از 50 درصد در سال 2015) و سیر نزولی رتبه کشور بر اساس این شاخص»، «تعداد استناد به هر مقاله برتر ایران (7/76) که در حدود نصف میانگین جهانی است (9/144)»، «سهم اندک کشور در جذب استنادهای صورت گرفته به مقالات برتر جهان (18/0 درصد) در مقایسه با سهم کشور از این مقالات (41/0 درصد)» و این واقعیّت که «میانگین ضریب تأثیر 91 درصد از مجلات علمی مصوّب فارسی 037/0 بوده و تنها 1 درصد آن ها ضریب تأثیری بیش از 5/0 دارند» همگی نشان دهنده کیفیّت ضعیف و نزولیِ مجموعه پژوهش های کشورند. بنابراین، طی دهه های اخیر، علی رغم رشد چشمگیر کمیت پژوهش های کشور، این پژوهش ها از «قابلیّت اثرگذاری» اندک و کاهنده ای برخوردار بوده اند.
۷۶.

مطالعه علم سنجی و تحلیل شبکه های همکاری علمی در فصلنامه مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره هشتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۳۲)
تعداد بازدید : ۹۲۰ تعداد دانلود : ۵۰۸
هدف این مقاله، مطالعه علم سنجی و تحلیل شبکه های همکاری نویسندگان و مؤسسات در مقاله های منتشرشده در فصلنامه مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی، طی شماره های نخست تا بیست و هفتم است؛ در این راستا تعداد تولیدات، الگوهای تألیف، پرتولیدترین افراد و مؤسسه ها، ویژگی شبکه های همکاری در مقاله های فصلنامه و همچنین تخصص موضوعی پدیدآورندگان، مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله دارای رویکرد کاربردی است و با استفاده از شاخص های علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی، انجام شده و از نرم افزار تحلیل شبکه یو.سی.آی.نت، برای ترسیم و تحلیل شبکه های همکاری علمی استفاده شده است. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که 185 مقاله در شماره های نخست تا بیست و هفتم فصلنامه منتشر شده است که 272 پژوهشگر از 70 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی در نگارش آن دخیل بوده اند. بررسی شبکه همکاری پدیدآورندگان مقاله ها نشان دهنده تمایل بیشتر پژوهشگران به تولیدات انفرادی و یا مشارکت در گروه های کوچک است. به طورکلی 65/48 درصد از مقاله ها به صورت انفرادی و 35/51 درصد نیز از طریق همکاری علمی دو یا چند پژوهشگر تألیف شده است. مطالعه شبکه همکاری علمی دانشگاه ها و مؤسسه های پژوهشی در مقاله های فصلنامه با استفاده از شاخص های مرکزیت، بیانگر این است که دانشگاه های شهید بهشتی، تهران، علامه طباطبایی، تربیت مدرس و خوارزمی از نقشی کلیدی و مرکزی در شبکه برخوردار بوده اند. همچنین حوزه های موضوعی علوم تربیتی، علوم سیاسی و مدیریت، دارای بیشترین سهم در مقاله های منتشرشده در فصلنامه بوده اند.
۷۷.

تحلیل اطلاعات علمی پایان نامه های شیمی با استفاده از اصطلاح نامه شیمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۲ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۹۰)

کلیدواژه‌ها: علم سنجی تحلیل اطلاعات نقشه مفهومی پایان نامه های شیمی اصطلاح نامه شیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۲ تعداد دانلود : ۳۸۲
از اصطلاح نامه شیمی می توان به نقشه های مفهومی علم شیمی دست پیدا کرد. تحلیل اطلاعات علمی شیمی در سطح تحصیلات تکمیلی، بر اساس مقایسه و تجزیه و تحلیل اطلاعات علمی پایان نامه های شیمی با این نقشه های مفهومی انجام می شود. به این ترتیب کاربرد جدیدی از اصطلاح نامه ها در تحلیل اطلاعات علمی پیشنهاد می شود. مهم ترین مزیت استفاده از این روش، امکان دست یافتن به نقشه تحقیقات علمی در سطح جزیی ترین گرایش های علمی در هر شاخه از علم است. نتایج تحلیل تحقیقات علمی شیمی می تواند در سیاست گذاری های کلان تحقیقاتی، ارتباط دانشگاه با صنعت و برنامه ریزی های آموزشی در مقاطع تحصیلات تکمیلی نقش کلیدی ایفا نماید. در مقاله حاضر ابتدا نقشه های مفهومی شیمی معرفی می شوند. سپس، با استفاده از الگوهای به دست آمده از نقشه های مفهومی، اطلاعات علمی پایان نامه های شیمی موجود در پایگاه اطلاعات «پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران» در یک دهه (1377-1388) تحلیل می شوند.
۷۸.

تحلیلی بر رتبه بندی دانشگاه های ایران با استفاده از شاخص های علم سنجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۳ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۹۱)

کلیدواژه‌ها: شاخص G علم سنجی رتبه بندی دانشگاه ها عملکرد علمی برون داد علمی شاخص h پارامتر m

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲۴ تعداد دانلود : ۶۵۲
امروزه دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در توسعه کشورها نقش اساسی دارند و ضروری است عملکرد آنها با روش ها و معیارهای مناسب مورد ارزیابی قرار گیرد. در بین کارکردهای مختلف دانشگاه ها، پژوهش و تولید علم نقش برجسته ای دارد و بررسی برون دادهای علمی، بخش مهمّی از ارزیابی علمکرد علمی دانشگاه ها محسوب می شود. یکی از روش های ارزیابی برون دادهای علمی، به کارگیری شاخص های علم سنجی است. در این زمینه، شاخص های متعدّدی به منظور ارزیابی کمّی و کیفی برون دادهای علمی پژوهشگران تعریف شده که می تواند به سطح مؤسّسات توسعه یابد. در این مقاله، با روش پیمایشی – توصیفی تعداد 285526 مقاله علمی مربوط به 76 دانشگاه و مؤسّسه آموزش عالی دولتی تابعه وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. داده های هر دانشگاه به صورت جداگانه با استفاده از شاخص های تعداد تجمّعی برون دادهای علمی، تعداد استنادها، سهم کیفی، شاخصh ، پارامترm و شاخصg مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و رتبه بندی مؤسّسات انجام شد. نتایج نشان می دهد که دانشگاه تهران از نظر تعداد تجمّعی برون دادهای علمی و تعداد استنادها، دانشگاه صنعتی شریف از نظر شاخصh و شاخصg ، و دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل از نظر پارامترm برترین دانشگاه های ایران در بین دانشگاه های مورد بررسی هستند. در رتبه بندی های انجام شده، رتبه بندی بر اساس پارامترm جایگاه بسیاری از دانشگاه ها را به علّت قدمت پژوهشی تغییر داده است. در نهایت، مقایسه نتایج رتبه بندی های ارائه شده با نتایج نظام های رتبه بندی ISC وURAP مورد بحث قرار گرفت. یافته ها  نشان می دهد که رتبه بندی دانشگاه های ایران از نظر شاخص های تعداد تجمعی مقالات، تعداد استنادها، شاخصh و شاخصg همبستگی شدیدی با نتایج نظام های رتبه بندیISC وURAP دارند.
۷۹.

رابطه بین شاخص های پایگاه استنادی علوم و ریسرچ گیت: مطالعه موردی مقاله های داغ و پراستناد پژوهشگران ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۳ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۹۱)

کلیدواژه‌ها: شبکه اجتماعی علم سنجی شاخص های استنادی شاخص های آلتمتریکس پایگاه استنادی علوم ریسرچ گیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۷ تعداد دانلود : ۵۹۶
در این پژوهش «مقاله های برتر» پژوهشگران ایرانی شامل «مقاله های پراستناد» و «مقاله های داغ»، در پایگاه استنادی علوم بر اساس شاخص های استنادی این پایگاه و شاخص های آلتمتریکس ریسرچ گیت مورد مطالعه قرار گرفته است. نوع پژوهش کاربردی است و با استفاده از شاخص های علم سنجی و آلتمتریکس انجام شده است. داده ها از پایگاه استنادی علوم و ریسرچ گیت گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نسخه 16 نرم افزار SPSSاستفاده شده است. یافته ها نشان داد، تعداد 245578 مقاله از پژوهشگران ایرانی تا ماه می، سال 2015، در پایگاه استنادی علوم نمایه شده است. از بین این مقاله ها، 909 مقاله به عنوان مقاله های داغ و پراستناد معرفی شده اند. این مجموعه مقاله، 77710 بار استناد شده اند. میزان پوشش مقاله های مورد بررسی در ریسرچ گیت 6/99 درصد بود. 5/99 درصد مقاله ها به اشتراک گذاشته شده در ریسرچ گیت حداقل یک بار مشاهده شده اند. نتایج بیانگر آن است که ضریب همبستگی بین متغییر تعداد دفعه های استناد به مقاله ها در پایگاه استنادی علوم و تعداد دفعه های مشاهده، بارگیری و استناد مقاله ها در شبکه اجتماعی ریسرچ گیت مثبت و معنادار است. نتایج حاکی از پوشش عالی و تعداد بازدیدکنندگان قابل توجه ریسرچ گیت است. افزایش دفعه های مشاهده مقاله ها در شبکه اجتماعی ریسرچ گیت، افزایش تعداد دفعه های استناد به مقاله ها را به همراه داشت. نتایج حاکی از تأثیر بالای ریسرچ گیت در افزایش مشاهده پذیری آثار علمی دارد. بنابراین، پژوهشگران می توانند از این شبکه به عنوان ابزار «خود-آرشیوی» و «جستجوی اطلاعات» استفاده نمایند.
۸۰.

واکاوی تحولات مفاهیم نوین اطلاعاتی و تأثیر آنها بر مفاهیم کتابداری و اطلاع رسانی با استفاده از نظریه سیستم های اجتماعی لومان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۸ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۰)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه کتابداری و اطلاع رسانی سازماندهی دانش علم سنجی اکولوژی اطلاعات نیکلاس لومان نظریه سیستم های اجتماعی نظام خودارجاع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۸ تعداد دانلود : ۴۷۲
هدف: در این مقاله سعی شده است تحولات و تغییر نگرش در مفاهیم نوین اطلاعاتی همچون سازماندهی دانش، اکولوژی اطلاعات، و علم سنجی با استفاده از نظریه سیستم های اجتماعی لومان و مفاهیم ""اتوپوئیسیس"" و ""سیبرنتیک مرتبه دوم"" مورد واکاوی قرار گیرد و تاثیری را که بر کتابداری و کارکرد کتابخانه به منزله یک سیستم عملکردی می گذارد تبیین نماید. روش شناسی: این تحلیل نظری با استفاده از منابع کتابخانه ای و مطالعه متون مرتبط انجام شد. تغییرات بر اساس نظریه سیستم های اجتماعی نیکلاس لومان تحلیل گردید. یافته ها:براساس نظریه لومان، کتابخانه ها نوعی سیستم اتوپوئیسیس هستند و در راستای تغییرات از سیبرنتیک مرتبه دوم برای مشاهده گری خود از درون استفاده می کنند. پیدایش تغییرات مداوم در محیط سبب می شود که عملیات تشخیص تفکیکی انجام شود و مرز پدیداری جدیدی تعریف شود و سیستمی بایسته تر ایجاد گردد. این سیستم با خودارجاعی و بازتولید خویش، برای حفظ بقا در محیط پیچیده ناگزیر به ارائه کارکردهای نوین و بهبودیافته ای است تا بتواند به منزله سیستمی اجتماعی با دیگر نظام های اجتماعی در تعامل قرار گیرد. نتیجه گیری: از دیدگاه نظری، روند باز توصیف و خود ارجاعی در کتابخانه ها با نظریه سیستم های اجتماعی لومان به خوبی قابل تشریح است.