مؤسسه اطلاعات علمی

ISI با ایجاد اطلاعات استنادی در پایگاه علمی داده‌ها، تعداد زیادی از مقالات نشریات علمی دنیا را گردآوری کرده است. در این پایگاه با محاسبه استناد سالیانه مقالات هر نویسنده یا گروه تحقیقاتی، عامل تأثیر(IF) تعیین می‌شود. از دیدگاه منتقدان این موضوع با نقدهای متعددی روبه‌رو است: به عنوان مثال استناد به مجله نمی‌تواند نشانگر کیفیت مقالات آن باشد؛ زیرا تأثیر استنادی به طور اساسی مقیاس سنجش کاربرد علمی است تا شاخص سنجش کیفیت علمی؛ بنابراین انتخاب مراجع به وسیله نویسنده با جهتگیری خاص به کیفیت علمی مقاله مربوط نیست. شایان ذکر است عامل تأثیر، تفاوت در میزان استناد مقالات را پنهان می‌سازد؛ چاپ مقالات طولانی با مراجع فراوان را در ارجحیت قرار می‌دهد، البته داده‌های علمی منتشر شده در کتابها از این شمول خارج می‌شوند؛ مجلات انگلیسی زبان نسبت به مجلات غیر انگلیسی زبان در اولویت قرار می‌گیرند؛ دانشمندان و محققان با زمینه‌های تحقیقاتی محدود نسبت به دانشمندانی که مقالات مروری تهیه می‌کنند، در اولویت بعدی قرار می‌گیرند و سرانجام در زمینه‌های علوم انسانی نسبت به علوم دیگر ـ بااستفاده کمتر یا نادر از مراجع ـ اختلاف و محدودیت ایجاد می‌کند.

پژوهش حاضر به روش کتاب سنجی، میزان رؤیت پذیری بین المللی مجله های علمی ایرانی نمایه شده در مؤسسه اطلاعات علمی ISI را در فاصله سالهای 2006-2000 بررسی نموده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 1298 مقاله، 7 عنوان مجله علمی بین المللی ایرانی نمایه شده در وبگاه علوم ISI همراه با استنادهای آنها در طول سالهای 2000 تا 2006 و نیز تعداد 24873 مقاله نویسندگان ایرانی چاپ شده در مجله های علمی بین المللی خارجی نمایه شده در وبگاه علوم ISI در این فاصلة زمانی و استنادهای آنهاست. مقاله های مجله های علمی بین المللی ایرانی نمایه شده درISI  سرشماری شده و برای مقایسه میان آنها با مقاله های نویسندگان ایرانی که در مجله های خارجی منتشر شده، نمونه ای به حجم 1298 مقاله به روش نمونه گیری تصادفی منظم گزینش شد. نتایج پژوهش نشان داد میان میزان رؤیت پذیری مقاله های چاپ شده در مجله های علمی بین المللی ایرانی نمایه شده در ISI و مقاله های ایرانی چاپ شده در مجله های خارجی نمایه شده در ISI در فاصله سالهای 2000 تا 2006 تفاوتی معنا دار وجود دارد. مقاله های ایرانی چاپ شده در مجله های خارجی نمایه شده در ISI در مقایسه با مقاله های مجله های علمی بین المللی ایرانی نمایه شده در ISI، بیشتر مورد استناد قرار گرفته و درنتیجه رؤیت پذیرترند

هدف: این پژوهش در پی بررسی ساختار طبقه بندی رشته ها و همپوشانی آن ها در طبقه بندی موضوعی آی اس آی، به منظور شناسایی خطاهای نظام مند ناشی از آن در مطالعات علم سنجی است. روش: پژوهش با استفاده از روش علم سنجی انجام پذیرفته است. جامعه پژوهش همه مقالات نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس در سال ۲۰۰۷ به همراه استنادهای آن ها در طول سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد نمایه نامه استنادی علوم اجتماعی با ۳۲۴۲۰ عنوان (۷۹/۳۲درصد)، بالاترین میزان همپوشانی را به نسبت کلّ مقالات خود با نمایه نامه استنادی جامع علوم دارد و نمایه نامه استنادی هنر و علوم انسانی نیز با ۱۳۰۸ مقاله (۴۷/۴درصد به نسبت حجم خود و ۱۶/۰درصد به نسبت حجم نمایه نامه استنادی جامع علوم)، کمترین میزان همپوشانی با نمایه نامه استنادی جامع علوم را دارد. این وضعیت منجر به افزایش حجم تولیدات علمی و میزان رؤیت پذیری برخی رشته ها شده است. بیشترین افزایش حجم نسبت به حجم اولیه و رؤیت پذیری نسبت به رؤیت پذیری اولیه در رشته های حوزه هنر و علوم انسانی مشاهده شد. جهت همپوشانی موضوعی یا تداخل محتوایی رشته های حوزه علوم بیشتر به سمت علوم اجتماعی است و برعکس؛ اما جهت همپوشانی موضوعی رشته های حوزه هنر و علوم انسانی با حوزه علوم و علوم اجتماعی تفاوت معناداری ندارند.

مقاله حاضر، با استفاده از آمارهای پایگاه مؤسسه اطلاعات علمی به بررسی و تجزیه و تحلیل وضعیت تولیدات علمی پژوهشگران ایران طی سالهای 2000 تا 2009 با استفاده از پرداخته است. اطلاعات و (ISI) شاخص های علم سنجی پایگاه مؤسسه اطلاعات علمی یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که پژوهشگران ایرانی طی دوره ده ساله مورد بررسی، ،SCIE در مجموع 65091 تولید علمی داشته اند که از این تعداد 63928 عنوان در بخش نمایه شده است. A&HCI و تعداد 191 عنوان در بخش SSCI تعداد 2561 عنوان در بخش اکثر تولیدات علمی ایران طی بازه زمانی مورد بررسی در قالب مقاله و به زبان انگلیسی بوده است. دانشگاه تهران با 7446 عنوان در رده اول و دانشگاههای علوم پزشکی تهران، دانشگاه ، آزاد اسلامی، دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تربیت مدرس به ترتیب با 4235 ،5180، 4287 و 4096 عنوان تولید علمی در رده های دوم تا پنجم قرار دارند. گروه موضوعی شیمی میان رشته ای و شیمی آلی، گروه های موضوعی برتر ایران طی دوره زمانی مورد بررسی بوده و به ترتیب با 4212 و 2653 عنوان تولید علمی در رده اول و دوم گروه های موضوعی ایران با 651 عنوان در رده نخست Asian Journal of Chemistry جای گرفته اند. نشریه Iranian Polymer نشریات منتشرکننده تولیدات علمی ایران قرار گرفته است. نشریه ایرانی به ترتیب با 451 و 317 Iranian Journal of Science and Technology و Journal عنوان در رده های 5 و 10 نشریات منتشر کننده تولیدات علمی ایران قرار گرفتهاند.