مطالب مرتبط با کلیدواژه

قدرت


۵۰۱.

تبیین روابطِ دولت و جامعه: از چهارچوب های یک سویه تا پیوندهای متقابل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دولت جامعه قدرت رابطه دولت و جامعه و نهادگرایی تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۰ تعداد دانلود : ۲۳۲
تبیین ِنسبت میان دولت و جامعه از مهم ترین چالش های نظری در علوم سیاسی است. در یک کشمکشِ نظری و در نتیجۀ انتقادهای فراوان به تبیین های تک بُعدی که به جامعه یا دولت می پردازند، این پرسش کلیدی مطرح شده است که نظریه های تک متغیره و یک سویه تا چه میزان، قدرت تبیین و پاسخگویی به چرایی و چگونگی روابط موجود میان دولت و جامعه را دارند و کاستی های آنها چیست؟ این مقاله در وهله نخست درصددِ نقد سنت تحلیلی موجود در ادبیات روابط دولت و جامعه و سپس تبیین مؤلفه های نهادگرایی تاریخی به عنوان یکی از رویکردهای مطرح در علوم سیاسی است. رویکرد نهادی با روش توصیفی-استقرایی- به دلیل پویایی و تمرکز بر بافتار تاریخی سبب غنای بیشتر تحلیل های سیاسی درباره روابط دولت و جامعه شده است. مطابق این نگرش، دولت و جامعه در فرایند تاریخی خود، به گونه ای متقابل بر هم اثر گذاشته، از هم اثر می پذیرند. این دیدگاه، قدرت دولت و حتی تجلی و نمود این قدرت را در پیوند با قدرت جامعه و آرایش های نهادی موجود در یک جامعه و تحول آنها را محصول پیوند ساختارهای قدرت در یک فرآیند تاریخی می داند. مؤلفه های اصلی این نظریه عبارتند از: بزنگاه های مهم، وابستگی به مسیر، زمان بندی و توالی، رخدادها، طراحی و تحول نهادی. همچنین یافته های این مقاله نشان می دهد که شکل گیری یک پیکربندی سیاسی اجتماعی متعادل، مبتنی بر شبکۀ پیچیده ای از روابط متقابل و ترتیبات نهادی پویا بین دو نهاد دولت و جامعه در یک فرایند زمانی گسترده است که حاصل آن نه سلطه دولت بر نهادهای دیگر، بلکه ارتباط نهادی آن با جامعه است؛ زیرا نهادگرایی تاریخی به واسطه نگاه تاریخی خود علاوه بر برداشتی پویا از تکوین و تغییر نهادی، می-تواند زمینه ساز نوعی پیوند میان نظریه های زمینه گرا و نهادگرا تلقی شود.
۵۰۲.

تبیین انتقادی نهاد موزه با ابتنای بر نگرۀ هتروتوپیای میشل فوکو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فوکو قدرت مقاومت هتروتوپیا موزه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۶۵
موزه در قالب یک نهاد فرهنگی و آموزشی، بیش از آنکه فضای انبار، چیدن و نمایاندن این و آن شیء باشد، همواره مبیّن نوعی رابطه عمیق و نسبت گفتمانی با قدرت بوده است. در این بین، انعکاس برخی از مضامین قدرت در موزه با شواهدی در رابطه با مفهوم «هتروتوپیا» از فضا همراه بوده است که در میان تأملات میشل فوکو مشاهده می شود. وی ازطریق مفاهیمی چون «هتروتوپیا یا فضای غیریت»، به چگونگی عیان شدن قدرت، نظم، انضباط و دانش به وسیله شکل های نهادی در فضاهایی خاص اهتمام ورزیده است. بر همین مبنا، پژوهش حاضر با تکیه بر اندیشه های فوکو، می کوشد به تحلیل انتقادی جایگاه موزه بپردازد و این پرسش را پیش رو بگذارد که ویژگی های هتروتوپیایی موزه منوط به ساختار قدرت کدام است و تا چه اندازه می تواند با این مفهوم سازگار افتد. حاصل آنکه علاوه بر دوام و قوام شش اصل اولیه معرف یک هتروتوپیا در موزه که قدرت انضباطی و استقرار کنترل شده دانش را بازتاب می دهند، اصل هفتمی را نیز می توان اضافه کرد که در جایگاه مقاومت عمل می کند.
۵۰۳.

نقش و جایگاه راهپیمایی اربعین بر قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: راهپیمایی اربعین قدرت قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۲۴۸
انقلاب اسلامی ایران با محوریت دین شکل گرفته است پس مبانی قدرت آن نیز بر مؤلفه های دینی و نرم استوار است. سوگواری های عاشورا و اربعین ازجمله آئین هایی هستند که از ظرفیت لازم برای انسجام بخشی و قدرت ا فزایی جمهوری اسلامی ایران برخوردار هستند. جمهوری اسلامی از این آئین ها به صورت مستمر در مدیریت جنگ تحمیلی استفاده کرده است. اکنون نیاز است که متناسب با شرایط منطقه ای از این ظرفیت ها استفاده کرد. با فروپاشی رژیم بعث در عراق و از سر گرفته شدن پیاده روی اربعین توجه به این ظرفیت دینی دوچندان شده است. در مقاله حاضر نقش راهپیمایی اربعین بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی موردبررسی قرارگرفته است. سؤال اصلی این است که راهپیمایی اربعین چه تأثیری بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران داشته است؟ یافته ها نشان داد که راهپیمایی اربعین با تقویت ارزش های دینی، معنویت گرایی، تقویت ایثار، شهادت و انتظار بر ارتقای قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران اثر مثبت داشته است.
۵۰۴.

مشروعیت و شیوه های نظارت بر حکومت در اندیشه های خواجه نظام الملک طوسی با تأکید بر کتاب سیاست نامه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قدرت مشروعیت نظارت سیاست نامه خواجه نظام الملک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۴۵
خواجه نظام الملک به عنوان یکی از موفق ترین وزرای تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران، همواره در مکتوب کردن اندیشه های سیاسی خود اهتمام داشته و کتاب «سیاست نامه» را نیز بر پایه اقدامات سیاسی خود تالیف کرده است. بر این اساس در پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و رویکردی کتابخانه ای و با تاکید بر محتوای کتاب سیاست نامه ، در پی پاسخ به این سوال می باشیم که ملاک مشروعیتِ حکومت در اندیشه ی خواجه نظام الملک چه بوده و راهکارهایی که وی برای نظارت بر حکومت اندیشیده است کدام است؟ نتایج پژوهش نشان دهنده این است که هر چند سیاست نامه متنی در جهت مشروعیت بخشی به حکومت حاکم بر جامعه است، نگاه خواجه نظام الملک به حکومت با تأکید بر نقش اساسی پادشاه قابل توجه است که مشروعیت قدرت وی بر مبنای برگزیدگی از سوی خداوند است. در نظام طراحی شده توسط خواجه نظام الملک؛ هم طراح و هم مجری و حتی ارزیابی بازخوران تصمیات متخذه توسط نظام به یک جایگاه و فرد، یعنی پادشاه مقتدر بر می گردد و به نوعی تفکیک ساختاری و کارکردی توسط خواجه انجام نگرفته است هرچند خواجه تلاش کرد با تعبیه نهاد وزارت در چنین سیستمی بین حوزه اجرا و طراحی تفکیک ایجاد نماید. اما به دلایل متعددی همچون سنت های قدرتمند پادشاهی-عرفی -مذهبی، رقابت های نخبگانی، عقب ماندگی های تاریخی در حوزه سیاسی و فرهنگی و امنیتی و... این کار عقیم ماند.
۵۰۵.

بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه تحقق انگیزه های آشکار (MUT)؛ پیش بینی بهزیستی روانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انگیزه های آشکار آزادی پیشرفت تعلق قدرت نظریه تعاملات سیستم های شخصیت ویژگی های روانسنجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۱۳۲
هدف: هدف پژوهش بررسی ویژگی های روانسنجی نسخه فارسی پرسشنامه تحقق انگیزه های آشکار و پیش بینی بهزیستی بر اساس انگیزه های آشکار بود. روش کار: روش پژوهش همبستگی بود . جامعه آماری کلیه زنان و مردان بالای 18 سال ایرانی در سال 1399 بودند. 595 نفر با روش نمونه گیری در دسترس به پرسشنامه 99 سؤالی پرسشنامه تحقق انگیزه های آشکار با 24 خرده مقیاس و پرسشنامه نیازهای اساسی گلاسر، پرسشنامه بهزیستی و سؤالات جمعیت شناختی پاسخ دادند. یافته ها: روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط متخصصان روان شناسی، تأیید شد. پایایی مقیاس های اصلی پرسشنامه تحقق انگیزه های آشکار با آلفای کرونباخ محاسبه شد (تعلق= 79/0؛ قدرت= 71/0؛ پیشرفت= 67/0؛ آزادی= 83/0). بررسی روایی سازه با روش تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل 24 عاملی پرسشنامه در جامعه ایرانی برازش خوبی دارد. شاخص های برازش در مدل 24 عاملی 05/ 0= RMSEA؛ 72/0= GFI؛ 91/0 = CFI؛ 91/0 = IFI؛ 83/2= x2 /df به دست آمد. روایی همگرا با همبستگی بین پرسشنامه تحقق انگیزه های آشکار و پرسشنامه نیازهای اساسی گلاسر محاسبه شد. یافته های رگرسیون گام به گام نشان داد که خرده مقیاس های انگیزه های آشکار پیشرفت (یکپارچه، شهودی، اضطرابی) و آزادی (یکپارچه و شهودی) توانستند 24 درصد از واریانس بهزیستی را پیش بینی کنند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد نسخه فارسی پرسشنامه تحقق انگیزه های آشکار دارای ویژگی های روانسنجی خوبی است و می تواند در تحقیقات و مداخلات بالینی استفاده شود. همچنین نتایج نشان داد انگیزه های پیشرفت و آزادی مهمترین پیش بینی کننده های بهزیستی بودند.    
۵۰۶.

روش قرآن در ترغیب به عمل صالح از طریق تقویت انگاره های اعتقادی (مطالعه موردی تأثیر خداباوری بر صفح)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روش تربیتی خداباوری صفح قرآن قدرت خالقیت مغفرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۱۷۴
یکی از اصول مهم در تحلیل رفتارهای انسان، توجه به مبادی آن ها یعنی اعتقادات و باورهاست. به همین دلیل، یکی از روش های قرآن برای انجام دستورات الهی، تقویت انگاره های اعتقادی است. قرآن برای تنظیم حیات اجتماعی مسلمانان، احکام و دستورات فراوانی دارد که یکی از آن ها صفح گذشت و بخشش از لغزش دیگران با بزرگواری و خوشرویی است. مسئله تحقیق حاضر این است که خداوند برای ترغیب مسلمانان به صفح، کدام انگاره های اعتقادی را تقویت کرده و این انگاره ها با چه تحلیلی به صفح ارتباط پیدا می کنند. بر اساس آموزه های قرآنی، اعتقاد به قدرت بی پایان خداوند، موانع روان شناختی صفح مانند حس انتقام جویی و احساس خواری و ذلت را از میان برمی دارد. اعتقاد به خالقیت و علم الهی موجب پذیرش درونیِ حکم الهی در مورد صفح از آن هایی که ظلمی بر آن ها روا داشته اند، می شود. همچنین باور به غفران و رحمت خداوند موجب تشویق مؤمنان و احساس خداگونگی در صورت گذشت کریمانه از دیگران می شود. این تحقیق با روش توصیفی  تحلیلی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای در منابع قرآنی و تفسیری انجام شده است.
۵۰۷.

امانت بودن قدرت در حکومت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امانت ودیعه قدرت نظارت حکومت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۱۳۵
وقوع انقلاب اسلامی و مرجعیت فقه در عرصه های سیاسی و اجتماعی، به پدیداری مسائل و چالش های جدید فقهی انجامید که یکی از آنها نحوه تنظیم روابط افراد با دولت است. در دانش غربی، این مسئله در قالب های گوناگونی ازجمله قرارداد اجتماعی مطرح گردیده بود. ازآنجاکه قدرت سیاسی به نحوه تنظیم روابط افراد با دولت مربوط می شود؛ پرسش اصلی آن است که از دیدگاه فقهی، قدرت در حکومت اسلامی چه ماهیتی دارد؟ درواقع پرسش آن است که رابطه دولتمردان با شهروندان تحت چه عنوان فقهی قرار می گیرد، تا درنتیجه ضوابط و هنجارهای آن نیز معلوم گردد. این مقاله با روش توصیف و تحلیل تلاش می کند تا به این پرسش پاسخ دهد و بدین منظور به تحلیل محتوای کلام فقیهان و ریشه یابی ادله آشکار و پنهان به کاررفته در آن و توسعه دادن آن می پردازد. نتیجه تحقیق نشانگر آن است که از دیدگاه فقهی، رابطه افراد با دولت در قالب عقد شرعی امانت (ودیعه) قرار می گیرد. اندک فقهای معاصر به صورتی گذرا به امانی بودن قدرت در حکومت اسلامی اشاره کرده اند؛ اما در این مقاله ادله و پیامدهای این مدعا بررسی می گردد. ازجمله پیامدهای امانی بودن قدرت، لزوم احراز امانت داری کارگزاران، نظارت بر آنان و لزوم ضمان در صورت ارتکاب تخلف از سوی آنان است.
۵۰۸.

ارزیابی تطبیقی آرا و نظریات ادوارد سعید و میشل فوکو در باب قدرت و سازوکارهای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ادوارد سعید میشل فوکو قدرت عاملیت مقاومت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۱۸۶
در پژوهش حاضر، مفهوم «قدرت» و سازوکارهای آن از منظر دو اندیشمند معاصر، «ادوارد سعید» و «میشل فوکو» مورد بررسی قرار گرفته است. هر دو متفکر در حوزه قدرت و سازوکارهای آن دارای نظریات و آرای مهمی هستند که بررسی دقیق این نظریات می تواند درک جدیدی از این مفهوم به وجود آورد. نگاه متفاوت فوکو و برداشت وی از سازوکارهای قدرت، حاوی نکات و مسائل بسیار مهمی است و همچنین نگرش سعید نسبت به قدرت نیز دارای ظرافت های نظری قابل توجهی است. محقق در این پژوهش با رویکردی توصیفی – تطبیقی و استفاده از تکنیک اسنادی، آثار مکتوب و غیرمکتوب دو اندیشمند را مورد مطالعه قرار داده و سپس به مقایسه آرا و نظریات آن دو مبادرت ورزیده است. پس از ارزیابی تطبیقی آرای متفکرین، نتایج تحقیق نشان می دهد که آن دو در مورد تعریف قدرت و مکانیسم های اعمال آن تا حدود زیادی هم نظر هستند، اما در رابطه با مسئله «عاملیت» و «مقاومت در برابر قدرت»، دارای نظریات متفاوتی نسبت به هم بوده و در این دو مورد شاهد اختلاف نظر میان آن ها هستیم.
۵۰۹.

بازنمایِ فوکویی از ماهیت و ابعاد دولت سلجوقیان: امنیت، دیانت و خلافت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دولت سلجوقیان امنیت خلافت قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۸۵
در این پژوهش، با توجه به روش شناسی میشل فوکو برای شناخت ماهیت و ابعاد دولت، به تحلیل دولت سلجوقیان می پردازیم. در این روش به جای آغاز کار با نظریه های دولت و همچنین در مرکز قرار دادن دولت، کار خود را با تلقی دولت به عنوان خُردفیزیک قدرت آغاز کرده ایم و سپس دولت را در یک تکنولوژی و میدان قدرت قرار داده ایم. این تکنولوژیِ قدرت از استراتژی ها و تاکتیک های خاص زمانه خودش (نه از نظریه های تقلیل گرایانه) شکل گرفته است. پرسش اصلی مقاله این است که بر اساس نگاه فوکویی به دولت، چه مناسبات و تکنولوژی قدرتی در دولت سلجوقیان فعلیت یافته است؟ با توجه به ضرورت های تاریخی و انضمامی این دوره که سلطان سلجوقی می بایست ازیک طرف شرایطی را فراهم می کرد که عدالت و آرامش در تمام سرزمین های اسلامی حفظ شود و از جهت دیگر با توجه به اینکه نهاد دین موجب پیوند بین سلطان، خلیفه، دیوان سالاران و مردم می شد، باید حفظ شود؛ بنابراین، دولت سلجوقیان عرصه ی فعلیت یافتن تکنولوژی قدرتِ «امنیت، دیانت و خلافت» قرار گرفت. این تکنولوژی از عناصر و استراتژی های مختلفی مثل عنصر روابط دانش/قدرت، روابط دین/قدرت، رابطه متقابل سلطان/خلیفه و نهاد دیوان سالاری تشکیل شده است که این مقاله به ابعاد مختلف آن می پردازد. اهمیت این مقاله، معرفی روشی جدید در بررسی شناخت ابعاد دولت ها در تاریخ است و از جهت دیگر شناخت دولت سلجوقیان بر اساس واقعیت های تاریخی زمانه آن است که برای این منظور کار انضمامی انجام داده ایم و آن را در ظرف زمانی و مکانی خودش بر بنیاد ضرورت های تکنولوژیک و سامانه های قدرت این دوره تاریخی قرار داده ایم.
۵۱۰.

تبیین هستی شناسانه « قدرت » در قرآن کریم از منظر نظریه های روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم نظریه های روابط بین الملل قدرت نظریه گفتمان هستی شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۳۶
قرآن کریم مبدأ و منشأ تمام قدرت عالم هستی را در همه ابعاد آن ناشی از اراده خداوند می داند؛ بنابراین، ضروری است به تبیین هستی شناسانه قدرت؛ ابعادی چون ماهیت وجودی، نقش و عناصرتشکیل دهنده آن و تبیین عوامل مادی و غیرمادی مؤلفه قدرت پرداخته شود. بر همین اساس پژوهش کنونی به دنبال بررسی این مسئله است: دیدگاه قرآن کریم و نظریه های روابط بین الملل، نسبت به قدرت چیست؟ روش پاسخگویی به این پرسش توصیفی–تحلیلی و گردآوری اطلاعاتی آن کتابخانه ای و اینترنتی است. نتیجه کلی این مقاله نشان می دهد، نظریه های روابط بین الملل به لحاظ هستی شناسی مؤلفه های قدرت را منبعث از ساختار مادی و غیر مادی، اعم از نظامی، اقتصادی یا ایدئولوژیکی می دانند و آن را مذموم در ایجاد و عملیاتی و اجرایی کردن می دانند. اما قرآن کریم برخلاف نظریه های روابط بین الملل قدرت و مؤلفه های غیر مادی آن را تقدم بر عوامل مادی دانسته و به نوعی «قدرت» ممدوح تلقی می شود. نظریه های روابط بین الملل به دنبال کسب قدرت در جهت سلطه و برتری بر دیگران را برای رضای نفس خود دانست و منازعه و جنگ اصالت دارد و صلح پدیده عارضی و مقطعی است. درحالی که قرآن کریم هرکسی که (افراد و جامعه) قدرت و عناصر آن از طرف خداوند دریافت کند و قدرت تولید شده به اراده الهی را در مسیر رضایت حق تعالی صرف کند، در هیچ زمان و مکانی غالب نخواهد شد.
۵۱۱.

تحلیل گفتمان انتقادی فیلم پرواز بر فراز آشیانه فاخته(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۱۶۳
این پژوهش به بررسی گفتمان انتقادی فیلم پرواز بر فراز آشیانه فاخته پرداخته است. پژوهش حاضر مطالعه توصیفی و تحلیلی بوده و از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف برای تجزیه و تحلیل استفاده شده؛ همچنین در این پژوهش از نظریه های فرکلاف، فوکو، گافمن استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند؛ چهار گفتمان در فیلم پرواز بر فراز آشیانه فاخته وجود دارد؛ اولین گفتمان انضباط است؛ انضباط از طریق اعضای بیمارستان روانی بر بیماران روانی اعمال می شود؛ گفتمان دوم، گفتمان ساختارشکنی است که بیماران روانی در درون بیمارستان با ساختارهایی که در بیمارستان روانی وجود دارد، مخالفت می کنند. گفتمان سوم، گفتمان انگ زنی است. همچنین در فیلم نشان داده شده است که بیماران روانی توسط بیمارستان روانی، خانواده و در نهایت افراد جامعه انگ خورده اند و در نهایت گفتمان قدرت نیز در فیلم به چشم می خورد، قدرت از سوی اعضای بیمارستان بر بیماران روانی تحمیل می شود. از برجسته ترین شخصیت های این فیلم پرستار راچد و مک مورفی است که پرستار راچد نماد قدرت است و مورفی نماد آزادی و رهایی و در واقع قهرمان اصلی فیلم است که قصد دارد، بیماران روانی و به قول فوکو دیوانگان را از زیر سلطه نهادهای انضباطی برهاند.
۵۱۲.

جامعه شناسی کیفر در دوگانگی فرهنگ و قدرت؛ تأملی بر جلوه های تعامل فرهنگ و قدرت از منظر جامعه شناسی کیفر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جامعه شناسی کیفر قدرت فرهنگ شبکه ی روابط فرهنگی وجدان جمعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۲۱
اندیشه هایی که تلاش می کنند تصویری واقع بینانه از ماهیت و کارکرد کیفر در نظام اجتماعی ارائه دهند، نمی توانند پیوندهای پنهان این پدیدار را با پدیدار قدرت نادیده بگیرند. تبارشناسی تحولات قدرت نشان می دهد که چگونه دگرگونی های این نهاد زمینه را برای تحول در پدیدار مجازات فراهم آورده است. البته، مسأله تنها به اثرگذاری قدرت محدود نمی شود. یک تحلیل واقع بینانه در مورد مجازات هرگز نمی تواند نسبت به نقش فرهنگ بی توجه باشد. مجازات در گذر زمان همواره انعکاس بخش عناصر فرهنگی جوامع مختلف بوده است. باوجود این، چالش اصلی اکثر تحلیل های جامعه شناسانه در مورد مجازات ارائه تصویرهایی واقع بینانه از کیفیت تعامل این دو پدیدار است. مجازات دارای یک واقعیت چندگانه بوده و توأمان قلمروی نقش آفرینی قدرت و فرهنگ است. اما کالبدشکافی کیفیت تعامل این دو پدیدار مسأله ای بسیار پیچیده است. پژوهش حاضر تلاش می کند تا با رویکردی جامعه شناختی جلوه هایی از این تعامل پیچیده را به تصویر بکشد
۵۱۳.

تحلیل حقوقی تحول مفاهیم قدرت و نظم عمومی در اندیشه های نوین جهانی در دوره تاریخی پسامدرن(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: نظم عمومی قدرت پسامدرنیسم جهانی شدن حاکمیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۵۹
موضوع قدرت از جمله مواردی است که پیوسته مورد بحث و مناقشه اندیشمندان و فلاسفه سیاسی و حقوقی بوده است. بر این اساس، نظریات مختلف در خصوص مفهوم آن مطرح شده است. به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران، نگرش جدید به مفهوم قدرت در بستر اندیشه نو، با دیدگاه های «توماس هابز» آغاز می شود. وی به عنوان یکی از بزرگترین فیلسوفان سیاسی عصر مدرن، برای نخستین بار به تئوریزه کردن مفهوم قدرت پرداخت که در آن قدرت، بر مبناید مفهوم حاکمیت و در رابطه با دولت بیان می گردد. سایر اندیشمندان نیز در این راه گام نهاده اند. با نگاهی به اندیشه های فوکو در دوران پسامدرن در رابطه با قدرت، الگویی مسلط و چارچوب فکری و فرهنگی که مجموعه ای از الگوها و نظریه ها را برای یک جامعه شکل می دهد(پارادایم) خلق و ایجاد گردید. از این منظر در دوران پسامدرن قدرت و روابط آن، متمرکز در نهاد دولت نیست بلکه متکثر در شبکه جامعه است و نظم عمومی بر اساس اصل تفاوت و خاص بودگی افراد و گروه هاست. وجوه تحولات قدرت در دوران پسامدرن شامل: نفی خصلت سیاسی قدرت، مولد و مثبت بودن قدرت، شبکه مندی و سیالیت روابط قدرت و نفی فراروایت های مشروعیت بخش قدرت، است. قدرت و نظم عمومی، دو مقوله مرتبط با هم در اندیشه حقوقی و سیاسی مدرن هستند؛ پیوند آنها را در رابطه دولت و جامعه به وضوح می توان درک کرد. در وضعیت پسامدرن، برداشت و تلقی از جامعه و دولت، دگرگون شده است.
۵۱۴.

بررسی مولفه های تسهیل کننده ژئوپولیتیکی ایران در راستای قدرت برتر منطقه ای در آسیای جنوب غربی

کلیدواژه‌ها: ایران آسیای جنوب غربی منطقه موقعیت ژئوپولیتیک موقعیت ژئواکونومیک قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۰۳
مکانیزم روابط جغرافیاو سیاست شرایطی را به وجود می آورد که مدیریت سیاسی فضاهای جغرافیائی را در درون کشور تسهیل کرده و وزن ژئوپولیتیکی همان فضای جغرافیائی- سیاسی را در سطح منطقه یا جهان تبیین می کند. از این رو عدم درک موقعیت جغرافیایی یک مکان و فضای جغرافیایی و مسائل آن از جمله نقاط ضعف و نقاط قوت، هزینه های سنگینی در بر منافع ملی تحمیل خواهد کرد که تاثیرات ان در قدرت ملی کشور و موقعیت کشور در ساختار نظام جهانی آشکار می کند. ایران از جمله کشورهای جنوب غرب آسیاست که با دارا بودن ظرفیتهای ژئوپولیتیکی و ژئواکونومیکی می تواند بعنوان تنها ابرقدرت منطقه ابراز وجود نماید. ازاین رو شناخت و بررسی عوامل تسهیل کننده در ارتقاء سطح قدرت ایران به عنوان هدف عملی در راستای اتخاذ سیاستهای صحیح و اصولی جهت نیل به قدرت برتر منطقه ی آسیای جنوب غربی است. پژوهش مزبور با روش توصیفی – تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ای ضمن بررسی نقش پیش برنده گی متغیر موقعیت ژئوپولیتیکی که می تواند زمینه ساز تحقق برتری منطقه ای ایران باشد موانع تحقق این امر را مدنظر قرار می دهد.
۵۱۵.

فراتحلیلی در خصوص مسئله شکل گیری سوژه و اهمیت آن در آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: انسان فرد سوژه قدرت ایدئولوژی آزادی استقلال و آموزش عالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۳۶
فلسفه, حقوق, جامعه شناسی, روانشناسی, علوم سیاسی, و حتی اقتصاد هر یک به انسان پرداخته و شأن وجودی شان مطالعه و بررسی پیرامون انسان به دلایل مختلف بوده و امروزه نیز هست. هر یک در تلاش به فهم بخشی از وجود انسان از نگاه و منظر رشته خود بوده اند. ازاین رو, نگاه یکسانی به انسان ندارند و از واژه یکسانی برای انسان استفاده نمی کنند. موضع گیری این رشته ها و نظریه های هر رشته در سه دسته یا به تعبیر کوهن سه پارادایم تقسیم می شوند. پارادایم نخست, انسان را کاملاً منفعل در مقابل قدرت نهادهای اجتماعی دانسته و از مفهوم فرد استفاده می کنند. پارادایم دیگر, انسان را فردی خودمختار و سوژه کامل در مقابل نهادهای اجتماعی و فرهنگ می دانند و مفهوم سوژه یا سوبژکتیویته واژه موردپسند آنان است که بر واژه فرد, برتری دارد. درحالی که, پارادایم سوم بر این باورند که انسان در نوسان بین اصالت جامعه (انسان مطیع و منفعل) و اصالت فرد (سوژه کامل) می باشد و واژه بازیگر از مفاهیم مورد علاقه این دسته می باشد. به هرروی, فرد متفاوت از سوژه است و سوژه اعلم تر از فرد است و فرد طی فرایندی به کمک عواملی به سوژه تبدیل می شود. درنتیجه, سوژه شدن امری اکتسابی و برساخته ای اجتماعی است. یکی از عوامل یا نهادهایی که در ساختن سوژه نقش مهمی ایفا می کند, آموزش عالی است.
۵۱۶.

واکاوی زبان سیاسی پیامبراعظم (ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گفتمان سیاسی پیامبر قدرت ایدئولوژی منظور شناسی ارتباط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۲۹
در هر عصری، گفتمان سیاسی به واژگان و شگردهای جدیدی در رویارویی با گروه های گوناگون سیاسی نیازمند است. تحلیل گفتمان مشخص می کند که هر متنی با چه منبع قدرتی در ارتباط بوده و ارتباط میان فرستنده و گیرنده متن را معیّن می کند. نگارندگان در جستار پیشِ رو با درپیش گرفتن روش کاربردشناسی زبان و با رویکرد تحلیل گفتمان به بررسی زبان سیاسی پیامبر اعظم (ص) در گفتمان های سیاسی و اجتماعی پرداخته و درصدد پاسخ گویی به این سؤال اساسی اند که حضرت در گفتمان های خود چه راهبرد های زبانی اختیار می کرد تا بتواند به اهداف سیاسی و اجتماعی خویش نائل آید. دستاورد پژوهش بیانگر آن است که پیامبر باتوجه به بافت موقعیتی مخاطب از واژگان نام آشنای روزگار خویش بهره می برد تا از این طریق بتواند فضای گفتمان را به نحو بهتری راهبری کند. پیامبر برای آنکه کلامش بیشترین تأثیر را در جان دریافت کننده بگذارد، از گویش مخاطبان استفاده می کرد تا فاصله عاطفی خود را با آنان کم کند. بسامد بالای افعال مضارع در گفتمان های سیاسی بین المللی بیانگر چشمداشت پیامبر به واقعیت های موجود و آینده خود با مخاطبان دارد و از این طریق توانسته است پویایی خاصی به گفتمان خویش ببخشد.
۵۱۷.

راهکارهای تحقق بیانیۀ گام دوم انقلاب اسلامی در حوزۀ ارتقای قدرت سازی منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در غرب آسیا

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: غرب آسیا بیانیه گام دوم قدرت قدرت منطقه ای جنگ سرد جدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷ تعداد دانلود : ۸۲
در دوره گذار ژئوپلیتیکی هر کشوری بر اساس فعالیت و موفقیت های به دست آمده در این دوره، جایگاه خود را در هرم قدرت جهانی تثبیت می کند. هدف اصلی این تحقیق، شناخت راهکارهای بیشینه سازی قدرت منطقه ای ایران در دوره گذار ژئوپلیتیک در غرب آسیاست. سؤال تحقیق این است که ایران چگونه می تواند در این دوره گذار، قدرت منطقه ای خود را افزایش دهد. نوع تحقیق کاربردی و روش انجام آن نیز توصیفی و موردی- زمینه ای است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که ایران می تواند در دوره گذار ژئوپلیتیکی با بهره گیری از فرصت های ژئوپلیتیکی و مزیت های این دوره، به بیشینه سازی قدرت منطقه ای خود به کمک تدوین راهبرد ژئوپلیتیکی اقدام کند و به شبکه سازی منطقه ای، دسترسی فعال به شبکه کارگزاران منطقه ای خود و نیز درونی سازی قدرت در برابر تهدیدات بپردازد و زمینه تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی در حوزه منطقه ای را فراهم کند.
۵۱۸.

کرونا و سکولاریسم: تحلیل رابطه مذهب، علم و سیاست در مواجهه با بحران بیماری کووید 19 در کشور ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: کووید- 19 مذهب ارزش های بقاء ارزش های ابراز وجود غیردینی شدن قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۹۸
چندین ماه از شیوع بیماری اپیدمیک کرونا در سطح جهان می گذرد بااین حال در همین مدت کوتاه تأثیرات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی بارزی در همه جوامع درگیر با این بیماری بر جای گذاشته است. در این مقاله سعی شده به روش کیفی و مشاهده مشارکتی تأثیر این بیماری بر مقوله مذهب در کشور ایران مورد تحلیل قرار گیرد. تحلیل روند شیوع بیماری کرونا و مشاهده کنش های کنشگران اجتماعی، نشان داد این بیماری بر کنش های اجتماعی- مذهبی کنشگران، مشروعیت سیاسی دولت و تغییرات فرهنگی در حوزه دین تأثیرات نمایانی داشته است. با توجه به پیوستگی شدید دین و سیاست در کشور ایران، می توان گفت چالش فیزیولوژیکی و پزشکی کووید 19 منجر به چالش سیاسی- مذهبی برای حکومت گردیده است و علیرغم نبود شرایط امنیت وجودی، بر اساس اضطرار حیاتی، تغییرات مشهودی در سیر تغییر از ارزش های دینی به ارزش های عرفی در حال شکل گیری است.
۵۱۹.

تحلیل گفتمان انتقادی قدرت در خسرو و شیرین نظامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف خسرو و شیرین قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۲۳۸
تحلیل گفتمان انتقادی یکی از نظریه های کارآمد برای تحلیل لایه های پنهان زبان و گفتمان است. براساس این نظریه، یکی از مؤلفه های اصلی برای بیان اهداف و اغراض گفتمانی، قدرت است. نورمن فرکلاف، نظریه پرداز مشهور حوزه تحلیل گفتمان انتقادی بر آن است که قدرت در روابط اجتماعی و به تبع آن  گفتمان بسیار تأثیرگذار است. در این پژوهش کوشش شد با کاربست الگوی سه بعدی فرکلاف، مؤلفه قدرت در منظومه خسرو و شیرین نظامی تحلیل و نمودهای زبانی آن از این منظر تبیین شود. فرضیه اصلی پژوهش این بود که نظامی در خسرو و شیرین، گفتمانی در خور قدرت و جایگاه اجتماعی هر یک از شخصیت های منظومه ساخته و پرداخته است. با تحلیل منظومه خسرو و شیرین در سه سطح الگوی فرکلاف، روشن شد که کاربرد متفاوت الفاظ، استفاده از وجه های مختلف زبانی و دستوری، تفاوت شیوه های اقناعی، دیدگاه متفاوت شخصیت های داستان نسبت به یکدیگر و صراحت و پوشیدگی در گفتار مستقیماً به تفاوت نقش قدرت نابرابر در منظومه خسرو و شیرین نظامی بستگی دارد.
۵۲۰.

نظریه «قدرت نرم» در قرآن کریم؛ مطالعه تطبیقی گفتمان اسلامی و غرب

کلیدواژه‌ها: اسلام قرآن قدرت قدرت سخت قدرت نرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۹۰
پژوهش پیش رو با تأکید بر آیات شریفه قرآن کریم سعی دارد تا نظریه ای اسلامی پیرامون«قدرت نرم» بازتولید نماید؛ زیرا براساس نظر نگارنده، همچنین با تأکید بر دلیل و برهان، نظریه«قدرت نرم از منظر غربی» دارای نقایص و نیز تعارض هایی با آموزه های دین مبین اسلام است و بهره گیری از آن منوط به اصلاح و بازتولید آن می باشد. در این پژوهش سعی برآن است در ابتدا با بهره گیری از روشی توصیفی- تحلیلی، شرحی از«قدرت نرم» در گفتمان سکولار غربی ارائه گردد و سپس با به کارگیری روشی که پژوهشگران در تفسیر موضوعی قرآن-کریم از آن بهره می برند، این مفهوم در گفتمان اسلامی و با تأکید بر آیات شریفه قرآن کریم تبیین شود. در این روش ابتدا مفهوم غربی و مؤلفه های آن به قرآن عرضه می شود و آیات مرتبط با موضوع مشخص می گردد و سپس با کنارهم قرار دادن مفاهیم آیات سعی در استخراج منظومه اسلامی این مفهوم می نماییم.نتایج بدست آمده گویای این است که انگاره «قدرت نرم» در گفتمان غربی تک بعدی و ناظر بر وجه مادی انسان است و لذا میان قدرت و اخلاق تفکیک قائل شده و از درک سایر منابع قدرت عاجز می باشد؛ حال آنکه در نگاه قرآنی این نظریه از چهار ساحت برخوردار بوده و در آن علاوه بر منابع قدرت به مدیریت، استحکام و خاستگاه قدرت نیز توجه شده است و به جهت توجه به بعد مادی و روحانی انسان، قائل به تفکیک اخلاق و قدرت نمی باشد و برخی منابع دیگر برای قدرت نرم معرفی شده است.