مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
۱۶.
۱۷.
۱۸.
۱۹.
۲۰.
بحران سوریه
حوزه های تخصصی:
جهان عرب از سال 2011 دگرگونی های سیاسی بنیادی به خود دیده است، به طوری که موج اعتراض ها و انقلاب های مردمی تاکنون منجر به برکناری چهار دیکتاتور در کشورهای تونس، مصر، لیبی و یمن شده و باعث دگرگونی ها و اصلاحات اساسی در سایر کشورهای این منطقه شده است. رسانه های جمعی از جمله شبکه های خبری ماهواره ای با پخش و انعکاس اطلاعات و وقایع به صورت شنیداری و دیداری و همچنین از طریق پایگاه های اطلاع رسانی خود، زمینة آگاهی و بسیج سیاسی مردم و جوامع را به ارمغان می آورند که این امر در مورد کشورهایی که دارای رسانه های دولتی و حکومت های تک حزبی هستند چشمگیرتر می نماید. یکی از این شبکه های خبری ماهواره ای که نقش چشمگیری در انقلاب های کشورهای جهان عرب داشته، شبکة قطری الجزیره است. این شبکه به دلیل ماهیت حرفه ای و پشتوانة مالی خود توانسته طرف داران زیادی نه تنها در جهان عرب بلکه در تمام دنیا جذب کند. ولی رویکرد این شبکه در انعکاس اخبار و چارچوب سازی رویدادهای سوریه، سوگیرانه و بر اساس اهداف کلی سیاست خارجی قطر است. این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی و به شیوة توصیفی ـ تحلیلی، ابتدا به بررسی نظری نقش رسانه در بازنمایی و چارچوب سازی رویدادها پرداخته و سپس سعی دارد به این سؤال پاسخ مناسب دهد: «رویکرد شبکة خبری الجزیره در بازنمایی و چارچوب سازی تحولات سوریه در طی سال های 2011 تا 2013 چگونه بوده است؟»
واکاوی علل حضور روسیه در بحران سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
منطقه خاورمیانه، موقعیت ویژه و حساسی در جغرافیای سیاسی و اقتصادی قدرت های بزرگ جهانی و کشورهای پیرامون آن در آغاز هزاره جدید میلادی به خود اختصاص داده است. سوریه یکی از کشورهایی است که در این منطقه از اهمیت ژئوپلتیک خاصی برخوردار است. امروزه با شکل گیری بحران سیاسی در این کشور، بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای مختلفی در آن حضور یافته و هر یک بر اساس منافع و علایق خود، جهت گیری خاصی را در رابطه با این بحران اتخاذ نموده اند. این مقاله به دنبال آن است تا با ارائه چارچوبی نظری، به واکاوی انگیزه های روسیه به عنوان مهم ترین بازیگر فرامنطقه ای در میان بازیگرانی که خواهان ابقای نظام حاکم در سوریه هستند، بپردازد. بر این اساس پرسش اصلی مقاله این است که روسیه به عنوان یک بازیگر فرا منطقه ای از یک سو و به عنوان متحد استراتژیک سوریه از سوی دیگر، درصدد پیگیری چه اهدافی در این بحران است؟ یافته های مقاله حاکی از آن است که با توجه به جایگاه سوریه در سیاست خارجی روسیه، این کشور علاوه بر حفظ پیوندهای اقتصادی و نظامی خود با سوریه، به دنبال جلوگیری از کاهش نفوذ خود در خاورمیانه و ممانعت از تسری ناآرامی ها از خاورمیانه به منطقه اوراسیا می باشد. بنابراین روسیه به پشتیبانی تمام عیار از دولت سوریه در مقابل معترضین داخلی و فشارهای بین المللی پرداخته است.
رسانه ها و بحران های بین المللی و منطقه ای؛ تحلیل انتقادی پیش فرض مقاله های خبری مطبوعات ترکیه درباره بحران سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه، رسانه ها به عنوان فراگیرترین و مؤثرترین نهاد تولید، بازتولید و توزیع دانش و معرفت در جهان هستند و اغلب مسائل، در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و سیاسی- اجتماعی در سطح ملی و در عرصه بین المللی در محیط رسانه ای متجلی می شود. بحران های بین المللی و منطقه ای نیز نه تنها توسط رسانه ها پوشش داده می شوند، بلکه به وسیله راهبرد و سازوکارهای رسانه ای شکل می گیرند. هدف این تحقیق، تحلیل پیش فرض در گفتمان رسانه های خبری ترکیه درباره بحران سوریه است. برای دست یافتن به این هدف، بر اساس چارچوب نظری تحلیل گفتمان انتقادی و ابزارها و فن های حوزه های دیگر مطالعاتی مثل معناشناسی و کاربردشناسی، پیش فرض ها و دلایل ایدئولوژیکی آن ها تحلیل شدند؛ تحلیل نشان داد که نویسندگان مقالات خبری برگزیده روزنامه های ترکیه، بنا به دلایل ایدئولوژیکی و سیاسی، دانش یکسانی درباره بحران سوریه و کنشگران منطقه ای و جهانی پیش فرض می گیرند. این پیش فرض ها دارای عناصر و مؤلفه هایی هستند که گفتمان تصویرسازی بحران سوریه در مقاله های خبری، روزنامه ترکیه را تشکیل می دهد.
استراتژی ترکیه در قبال داعش(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بحران سوریه، باعث تغییرات مهمی در آرایش قوا و صف بندی های منطقه ای شد. ترکیه با این تحلیل که حکومت بشار اسد در کوتاه مدت سقوط خواهد کرد، به حمایت جدّی از اپوزیسیون سوری پرداخت. پس از تطویل بحران، حزب کردی پ.ی.د که ترکیه آن را شعبه سوری پ.ک.ک می داند، قدرت را در شمال سوریه و مرز جنوبی ترکیه به دست گرفت. در چنین شرایطی، داعش ظهور کرد و ترکیه در مقابل اقدامات این گروه علیه دولت اسد و پ.ی.د، سیاست «انفعال و اغماض» را در پیش گرفت. این امر هم به پروسه صلح در ترکیه خاتمه داد و هم ترکیه را به عنوان حامی داعش معرفی کرد. استدلال اصلی این نوشتار این است که با تکیه بر نظریه رئالیسم و بحث امنیت هستی شناختی، می توان رفتار ترکیه را نسبت به داعش تحلیل کرد؛ رفتاری که از نظر دولت مردان این کشور، ناشی از فقدان گزینه های مطلوب و نگرانی های امنیتی است.
تاثیر بحران سوریه بر روابط ایران و ترکیه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بحران سوریه چه تأثیری بر روابط ایران و ترکیه داشته است؟ از دیدگاه برخی تحلیلگران، دیدگاه و نقش متفاوت ایران و ترکیه در بحران سوریه، روابط دوجانبه آنها را در معرض تهدید قرارداده است. اما از دیدگاه نویسندگان مقاله پیش روی، با وجود تضاد منافع ایران در سوریه با سیاست های ترکیه در برابر رژیم اسد و به طور کلی، رقابت قابل توجه آنها در سوریه، منافع و روابط گسترده تر دو کشور در سایر حوزه ها امنیت و اقتصاد مانع از قطع روابط آنها شده است. در این راستا، ضمن شرح مختصری از ماهیت بحران سوریه، نخست به راهبرد سیاست خارجی ترکیه در منطقه خاورمیانه اشاره خواهد شد. در ادامه، روابط ترکیه و سوریه پیش از آغاز بحران سوریه تجزیه و تحلیل خواهد شد. سپس، سیاست خارجی ایران و ترکیه در قبال بحران سوریه و تأثیر آن بر روابط دوجانبه آنها بررسی خواهد شد. در پایان، نویسندگان نتیجه گیری می کنند که اگرچه بحران سوریه موجب بروز برخی تنش ها و انعکاسات منفی در روابط سیاسی دوکشور شده است، اما همچنان روابط سیاسی آنها تداوم یافته است که نمود آن در دیدارهای دیپلماتیک سطوح بالای مقامات سیاسی دوطرف و یا رایزنی های مستمر آنها درباره مسائل مهم منطقه ای نمایان است
بحران سوریه و سیاست منطقه ای عربستان سعودی( 2011 تا 2014)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با شروع بحران سیاسی در سوریه، بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای بر اساس منافع خود جهت گیری های مختلفی را در رابطه با این کشور، که از اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خاصی در منطقه خاورمیانه برخوردار است، اتخاذ نموده اند. در این میان تلاش پیگیر برخی دولت ها برای اعمال فشار و ساقط کردن حکومت اسد، از جلوه های بارز تحولات سوریه محسوب می شود که بر پیچیدگی اوضاع این کشور افزوده است.
در میان بازیگران منطقه ای، عربستان سعودی با توجه به استراتژی سیاست خارجی اش، که بخشی از آن را مهار و جلوگیری از نفوذ ایران در منطقه تشکیل می دهد، نقش بارزی در تحولات این کشور ایفا نموده است و اقدامات گسترده ای، از حمایت مالی و معنوی از شورشیان القاعده گرفته تا مشارکت فعال در محور غربی – عربی در جهت متقاعدکردن دیگر کشورها برای حمایت از مخالفان حکومت سوریه، و در نهایت تلاش بی وقفه برای حمله به این کشور انجام داده است.
این مقاله ضمن بررسی سیاست خارجی عربستان، به منافع و تلاش های گسترده این کشور در تحولات داخلی سوریه می پردازد. نتیجه این بررسی نشان می دهد عربستان سعودی با هدف ارتقای جایگاه منطقه ای خود وارد بحران سوریه شده است و در همین راستا سیاست هایی اتخاذ کرده است که در آینده موجب صدمه به منافع بلندمدت این کشور خواهد شد.
الگوهای رفتاری روسیه و آمریکا در مدیریت بحرانهای منطقه ای؛ مطالعه موردی بحران سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ماهیت پدیده های بین المللی نشان داده است که قدرت های بزرگ در یک ساختار چندجانبه،
به موازات همکاری و رقابت، درصدد ثبات معادله قدرت در محیط بین المللی هستند . با وقوع
بحران در کشور سوریه نشانه هایی از این نوع روابط میان روسیه و ایالات متحده از سال 2011
مشاهده شده است. مهمترین ویژگیهای این روابط مفاهیمی همچون تشویق، مهار، کناره گیری،
ایجاد توافق و حلوفصل بحران میباشد. در این مقاله برآنیم تا کارکردهای هر یک از این مفاهیم
را براساس مدل کنترل بحران جورج مدلسکی مورد بررسی قرار دهیم. سؤال مقاله آن است که
مهمترین راهبرد دو قدرت مهم ساختار بین المللی یعنی روسیه و آمریکا نسبت به بحران سوریه
چیست؟ یافته های مقاله حاکی از آن است که روسیه و آمریکا، مدیریت بحران یاد شده را در
قالبهای تعاملات دوجانبه میان خود و با در نظر گرفتن سایر علاقمند یهای بین المللی دنبال
میکنند و در این راستا، تا حدود زیادی به الگوی رقابت و همکاری - به جا مانده از دوران جنگ
سرد- نزدیک شدهاند
بحران سوریه و امنیت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله با توجه به جایگاه سوریه در سیاست های منطقه ای جمهوری اسلامی ایران، در پی پاسخگویی به این پرسش است که بحران سوریه چه تأثیری بر امنیت منطقه ای ایران خواهد داشت؟ در مقام پاسخ به پرسش یادشده فرضیه پژوهش این است که بحران سوریه به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک این کشور و جایگاه آن در حلقه اصلی محور مقاومت می تواند باعث تضعیف ضریب امنیت منطقه ای ایران گردد. هدف اصلی نوشتار حاضر تجزیه و تحلیل امنیت منطقه ای ایران در پرتو تحولات سوریه است. پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است و می کوشد تأثیرات متغیر مستقل یعنی بحران سوریه را بر امنیت منطقه ای ایران به منزله متغیر وابسته به بحث و بررسی گذارد. یافته های این پژوهش بر این دلالت می کنند که با تداوم یافتن بحران سوریه، امنیت منطقه ایران با تهدیداتی از جنس؛ تضعیف محور مقاومت، شکل گیری منازعات گفتمانی و تشدید تنش های فرقه ای و مذهبی، برهم زدن ساختار قدرت و موازنه قوا و بالا گرفتن رقابت تسلیحاتی در منطقه مواجه خواهد شد. تمهیدات تئوریک پژوهش نیز برگرفته از نظریات اندیشمندان«مکتب کپنهاگ» پیرامون امنیت منطقه ای است.
رویکرد اتحادیه عرب به بحران سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب در نوامبر۲۰۱۱ به عنوان نقطه عطف در اتحادیه عرب با ۶۶ سال سابقه به شمار می رود با محکوم کردن رژیم لیبی وسوریه برای استفاده نامتناسب از خشونت علیه مردم است سعی در سوء استفاده سیاسی ازحقوق مردم عرب دارد.این حرکت اتحادیه عرب به دور از اندیشه های ملی گرایی عرب و اتحادیه عرب در دستیابی به وحدت عربی ویکپارچگی بیشتر با سیستم بین المللی است. از سوی دیگر با وجود سیستم استبدادی بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه عرب احترام به تصمیمات اتحادیه عرب به عنوان گامی به حمایت از دمکراسی بسیار دشوار است. مواضع دمکراتیک اتحادیه عرب حاصل از فشارهای انقلاب در منطقه است نه هماهنگی منافع کشورهای عضو.اگرچه تقویت دمکراسی در منطقه تمایل غیر واقعی کشورهای عضو اتحادیه است اما این تصمیمات فشار هر عضونسبت به فکر کردن در مورد تغییر و در نتیجه هموار کردن راه برای روند اصلاحات دمکراتیک است.
راهبرد روسیه در بحران سوریه (2014- 2011)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
روسیه به عنوان یک بازیگر مهم فرامنطقه ای و احیاشده در صحنه جهانی راهبرد متفاوتی از غرب و کشورهای عربی در قبال بحران سوریه در پیش گرفته که بر مبنای دفاع سرسختانه دیپلماتیک و کمک های نظامی از رژیم اسد است. حال این پرسش اساسی و محوری مطرح می شود که چرا روسیه راهبرد متفاوتی از غرب و کشورهای عربی در قبال بحران سوریه در پیش گرفته است و چه عواملی بر به کارگرفتن این راهبرد تأثیرگذار بوده اند؟ یافته های این نوشتار بر این اساس است که تقابل روسیه و غرب در بحران سوریه بر سر نظم و هنجارهای جهانی است که منافع منطقه ای و جهانی روسیه را در طول این بحران تحت تأثیر قرار داده است. همچنین ساختار سیاسی و درک نخبگان روسی از این بحران که تهدیدها و فشارهای نظام مند در بحران سوریه را بر سیاست خارجی روسیه تبدیل و ترجمه می کنند به عنوان متغیرهای میانجی سبب راهبرد متفاوت روسیه از غرب در طول بحران سوریه شده است. روش پژوهش در این نوشتار توصیفی- تحلیلی بر پایه روش کیفی و روش گردآوری داده ها منابع کتابخانه ای و اینترنتی است.
راهبرد امنیتی قدرت های منطقه ای ایران، ترکیه و اسرائیل در قبال بحران سوریه (2011-2014 )(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با شکل گیری تحولات در سوریه، هریک از بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای موضع گیری خاصی را در قبال این کشور اتخاذ نموده اند که دخالت برخی از این بازیگران باعث آغاز جنگ داخلی و ظهور داعش در این کشور شد. در این پژوهش ما به دنبال پاسخ گویی به این سؤال محوری می باشیم که؛ راهبرد امنیتی کشورهای منطقه ای در قبال بحران سوریه چیست؟ البته با توجه به گستردگی بازیگران تنها راهبرد امنیتی ترکیه ،اسرائیل و ایران که تأثیر گذار ترین نقش را در منطقه دارا می باشند ،بررسی می شود. یافته های این مقاله حاکی از این است که راهبرد امنیتی ترکیه در قبال سوریه متغیر و پیچیده است. سیاست ترکیه در چرخش های متعدد از میانجیگری و داوری به مهیا کردن امکانات و مدیریت مخالفان تا لشکرکشی و تهدید به جنگ متمایل شده است. راهبرد امنیتی اسرائیل با توجه به برخوداری از حمایت بی چون وچرای آمریکا حفظ موجودیت منافع خود در بلندهای جولان و بسط نفوذ ایران در منطقه است که ترکیه در این زمینه با آن ها همراه شده است ودر نهایت راهبرد امنیتی ایران را می توان حفظ دولت بشار اسد در چهار چوب موازنه تهدید علیه اسرائیل تبین کرد.
تعامل و تقابل ایران و ترکیه در بحران سوریه
حوزه های تخصصی:
پس از شروع انقلاب های عربی در کشورهای عربی در سال 2011 و به قدرت رسیدن اسلام گرایان در این کشورها و خصوصاً در مصر، توازن قدرت در منطقه خاورمیانه به نفع جمهوری اسلامی دگرگون شد. دولت ترکیه بعد از منتفع شدن از انقلاب های عربی در تونس و مصر، به دلیل خصلت جاه طلبی رهبران این کشور از موج ایجاد شده علیه بشار اسد سوءاستفاده کرده و با آمریکا و سایر کشورهای هم پیمانش علیه حبهه مقاومت موضع گرفت. فرضیه این مقاله که با روش توصیفی و تحلیلی مدون شده است عبارتست از: ایران و ترکیه در بحران سوریه در موضوعاتی مثل حفظ تمامیت ارضی سوریه، دستیابی به راه حل صلح آمیز و توقف جنگ داخلی اشتراک منافع و در موضوعاتی مثل تلاش برای تبدیل به قدرت برتر شدن در منطقه خاورمیانه و ارائه مدل سیاسی مدنظر خویش با یکدیگر دچار تضاد منافع هستند.
تبعات سیاسی و امنیتی نظریه مسؤلیت حمایت در کشور سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مخاصمات مسلحانه در سوریه منجر به کشته شدن ده ها هزار و آوارگی میلیون ها سوری شده است. تلاش دولت سوریه و جامعه بین المللی برای بازگرداندن امنیت غیرنظامیان مانع جنایت علیه بشریت و اقدام غیرانسانی گروه های مسلح نشده است. بر اساس نظریه مسوولیت حمایت، اگر دولت دربرخورد با جنایات غیرانسانی جمعی، ناکارآمد شود یا خود دولت محرک جنایات غیر انسانی جمعی باشد، وظیفه حمایت از مردم برعهده جامعه بین المللی قرار می گیرد. ایده «مسئولیت حمایت» در سال 2005 در اجلاس سران توسط مجمع عمومی به طور رسمی پذیرفته شد.این نظریه با توجه به تجارب موفق و ناموفق مداخلات بشر دوستانه در دهه 1990 در صورت بدون نتیجه ماندن اقدامات صلح آمیز شورای امنیت در مواجهه با وضعیت های نقض فاحش، گسترده و سیستماتیک حقوق بشر، نسل کشی، جنایت یا تجاوز، اقدام نظامی یا اقدام کم شدت نظامی مانند ایجاد منطقه پرواز ممنوع یا مناطق امن را با هدف محافظت از مردم غیرنظامی در قالب رکن سوم نظریه مسئولیت حمایت و بدون مجوز شورای امنیت مجاز می داند. از آنجا که سو استفاده قدرت های جهانی از نظریه می تواند مبنای مداخله نظامی و تغییر رژیم در کشورهای ضعیف را فراهم کند این مقاله تبعات سیاسی و امنیتی کاربست نظریه مسوولیت حمایت را برای سوریه از طریق روش کیفی داده بنیاد (Grounded theory) بررسی می کند.
بازتاب انقلاب اسلامی ایران بر نقش منطقه ای عربستان (با تأکید بر بحران سوریه و یمن)
حوزه های تخصصی:
به موازات پیروزی انقلاب اسلامی در فوریه 1979 بازتاب منطقه ای و بین المللی این انقلاب باتوجه به رخداد آن در منطقه حساس خاورمیانه اهمیت یافت. اقدام مستقیم کشورهای عربی منطقه برای مقابله با تأثیرات احتمالی انقلاب ایران، حمله نظامی رژیم عراق به ایران بود و اقدام غیرمستقیم این کشورها، تشکیل شورای همکاری خلیج فارس بود. در بین کشورهای عربی منطقه، کشور عربستان به دلیل بهره مندی از ثروت کلان رویکرد رقابت آمیزتری با ایران داشته است. این کشور علاوه بر عضویت در شورای همکاری خلیج فارس، در بحران سوریه و یمن نیز تمام تلاش خود را برای رقابت با ایران به کار بسته است.بی شک گفتمان، ارزش ها و آرمان های انقلاب اسلامی ایران در نقش منطقه ای عربستان بی تأثیر نبوده است. بنابراین در این مقاله بازتاب انقلاب اسلامی ایران بر نقش منطقه ای عربستان سعودی در منطقه بررسی می شود و این پرسش مطرح می شود که بازتاب انقلاب اسلامی ایران بر نقش منطقه ای عربستان چه بوده است؟ فرضیه مطرح شده این است که عربستان سعودی بعداز پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در تلاش بوده است که با اقدامات گوناگون سیاسی و نظامی از نفوذ گفتمان و ارزش های انقلاب اسلامی ایران جلوگیری کند
ارزیابی تغییرات الگوی بازدارندگی حزب الله لبنان در برابر رژیم صهیونیستی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که الگوی بازدارندگی حزب الله از چه مؤلفه هایی تشکیل شده و بحران سوریه چه تأثیراتی بر روی آن داشته است؟ نویسنده این مقاله بر آن است که بحران سوریه، توان تاکتیکی و عملیاتی حزب الله را افزایش داده و این امر در کنار تقویت توان فنی و تسلیحاتی، موجب ارتقای سطح تهدیدهای آن شده است؛ به گونه ای که سه جزء مهم بازدارندگی یعنی توان تهدید، تهدید معتبر و انتقال پیام بازدارنده در چارچوب بازدارندگی این جنبش محقق شده است. بر این اساس، خودداری اسرائیل از اقدام به جنگ علیه حزب الله، بیان گر موفقیت الگوی بازدارندگی این جنبش است. البته حزب الله به دلیل ماهیت نامتقارن استراتژی و تاکتیک هایش، نیازمند توسعه مؤلفه های مؤثر بازدارندگی در برابر اسرائیل است. روش این پژوهش، تحلیلی- توصیفی و شیوه جمع آوری داده های آن نیز به صورت کتابخانه ای بوده است.<br />
مطالعه تطبیقی سیاست خارجی عربستان سعودی و قطر در قبال بحران سوریه؛ (2017-2011).(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های راهبردی سیاست سال ششم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۴ (پیاپی ۵۴)
303 - 330
حوزه های تخصصی:
قیام های مردمی سال 2011 موسوم به بهار عربی ، تغییرات سیاسی برخی از کشورهای خاورمیانه را در پی داشت که تأثیرات وسیعی بر تعاملات سیاسی و امنیتی منطقه گذاشته به نحوی که منجر به تغییر نظم منطقه ای و تحول نقش ها و بازیگران منطقه ای شده است. عربستان سعودی به عنوان یک کشور محافظه کار که همواره به دنبال سیاست حفظ وضع موجود در منطقه بوده با شروع تحولات در منطقه به منظور حفظ موازنه قوا به سیاست تهاجمی در منطقه روی آورده است. قطر نیز به عنوان یکی از اعضای GCC که به عنوان دولتی میانجی گر در منطقه شناخته می شود، تحولات منطقه را فرصتی مناسب برای افزایش نقش و جایگاه خود ارزیابی کرد. حال این پژوهش با نگاهی تطبیقی به بررسی سیاست خارجی عربستان و قطر در قبال بحران سوریه می پردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که این دو کشور با وجود اختلافات ایدئولوژیکی با هدف ارتقای جایگاه منطقه ای خود و حذف رقبا وارد بحران های منطقه ای شده و با اتخاذ رویکردی که منجر به تشدید درگیری ها در منطقه شده است، منافع آنها را مورد مخاطره قرار داده و آنها را رودر روی یکدیگر قرار خواهد داد.
تبیین سیاست راهبردی جمهوری اسلامی ایران در قبال سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
استفان والت معتقد است که دولت ها نه از قدرتمندترین دشمنان، بلکه از تهدیدآمیزترین آنها می ترسند و در مقابل آنها دست به موازنه می زنند. به اعتقاد وی احساس تهدید، خود تابعی از چهار عامل قدرت متراکم کشور یا عامل تهدیدزا، توانایی تهاجمی و نیات تهاجمی آن و مجاورت و نزدیکی جغرافیایی منبع تهدید است. بنابراین به دلیل وجود چهار شاخص تهدیدزا، ایران تحولات در حال وقوع در سوریه را تهدیدی علیه امنیت خود قلمداد کرده و به صورت مستقیم و غیرمستقیم، وارد این بحران منطقه ای شده و در راستای منافع ملی و امنیت ملی و منطقه ای خود، از دولت حاکم بر سوریه حمایت می کند. اما بدون تردید، تنها دلیل ورود ایران به تحولات سوریه، مسائل مطرح شده از زاویه دید والت نیست؛ بلکه یکی از دلایل اصلی این مسئله مباحث مرتبط با محور مقاومت و لزوم نقش آفرینی ایران در راستای آرمان های نظام جمهوری اسلامی ایران و حفظ و تقویت متحدینش در سطح منطقه است.
تحلیل نقش ساختار اجتماعی سوریه و خاورمیانه در شکل گیری و گسترش جریان سلفی گری در سوریه با کاربست نظریه سازه انگاری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات انقلاب اسلامی سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴۸
197-214
حوزه های تخصصی:
در این مقاله براساس ساختار اجتماعی که ونت در رویکرد سازه انگاری ارائه داده است، به تحلیل چگونگی شکل گیری و گسترش سلفی گری در کشور سوریه پرداخته شده است. براین اساس زیرساختارهای سه گانه معنایی، مادی و منافع در رابطه با کشور سوریه مورد تحلیل قرار گرفته اند تا بتوان نقش عوامل معنایی و هویتی، محیط مادی و نوع تفسیر بازیگران از آن و منافع چهارگانه شامل امنیت هستی شناسی، امنیت مادی، توسعه و شناسایی را در ظهور و گسترش بحران سوریه با تأکید بر جریانات سلفی مورد ارزیابی قرار داد. نگارنده با این پیش فرض شروع به تدوین این پژوهش می کند که یک یا چند عامل صرفاً مادی یا معنایی نمی توانند زمینه ساز بحران در سوریه و رشد جریانات سلفی افراطی باشند. سؤال اساسی این پژوهش عبارت است از: از منظر سازه انگاری، ساختار اجتماعی سوریه و منطقه خاورمیانه چگونه سبب شکل گیری و گسترش جریانات سلفی در این کشور شده است؟ این مقاله به شیوه تحلیلی توصیفی نگاشته شده است.
تبیین عوامل واگرایی در روابط ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی(2016-2010)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های راهبردی سیاست سال ششم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۳ (پیاپی ۵۳)
259 - 283
حوزه های تخصصی:
طی سال های اخیر تحولات عمده ای در منطقه خاورمیانه مشاهده شده است که علاوه بر ابعاد بین المللی، اتحادهای منطقه ای را نیز تحت تاثیر قرار داده است. اتحاد عربستان سعودی و ایالات متحده امریکا یکی از این اتحادها است که بر اثر تحولات جدید وجه اختلافی آن آشکار شده است. به علاوه اتهامات علیه عربستان سعودی در حوادث یازده سپتامبر 2001 متغیری با ابعاد بین المللی است که طی ماه های اخیر با بازگشایی پرونده و بررسی مجدد در کنگره امریکا به عنوان متغیر تشدید کنندهِ تنش بین دو کشور عمل کرده است.در این پژوهش تلاش می شود این موضوع مورد بررسی قرار گیرد که سیاست های ایالات متحده در قبال تحولات ذکر شده که منشا آنها در منطقه خاورمیانه است، چه تاثیری بر روابط این کشور و عربستان سعودی گذاشته است؟ فرضیه ای این است که سیاست های ایالات متحده امریکا در قبال تحولات و پویایی های منطقه ای و فرامنطقه ای مرتبط با خاورمیانه منجر به واگرایی در روابط عربستان و امریکا بین سال های 2016-2010 شده است و جنبه های اختلاف آمیز و تنش زای آن را مشخص کرده است.
تحلیل ائتلاف ایران و روسیه در پرتو بحران سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در دوران پس از جنگ سرد دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در عرصه خارجی برای تقویت ائتلاف های بین المللی با هدف تضعیف فشارهای ساختاری علیه خود بسیار تلاش کرده است. در این زمینه جمهوری اسلامی ایران تلاش می کند تا برای تأمین بخشی از هدف های سیاسی خود، از تک قطبی شدن ساختار نظام بین الملل پس از جنگ سرد جلوگیری کند. در این میان اگر چه روابط ایران و روسیه در دو دهه گذشته فرازو نشیب بسیاری را تجربه کرده است؛ اما کشور روسیه به عنوان یک قدرت برتر در نظام بین الملل مورد توجه دستگاه دیپلماسی ایران قرار گرفت تا از راه گسترش مناسبات با این کانون قدرت بین المللی، بخشی از هدف های جمهوری اسلامی ایران در سطوح منطقه ای و بین المللی تأمین شود. درمقابل ایران نیز در سیاست خارجی روسیه یک متحد منطقه ای مهم برای مقابله با نفوذ آمریکا در منطقه خاورمیانه است. صف بندی قدرت های منطقه ای در بحران سوریه آزمون مناسبی برای سنجش ائتلاف ایران و روسیه در این عرصه است. با توجه به این مهم، پرسش اصلی این نوشتار این است: «با ورود روسیه به بحران سوریه تا چه میزان امکان ائتلاف میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدراتیو روسیه وجود دارد؟» برای پاسخ به این پرسش این فرضیه طرح می شود: «باوجود پیش انگاره ها و تفاوت در نگاه دو کشور، بحران سوریه بستر مناسبی را برای تحقق ائتلاف دو کشور فراهم کرده است». روش نوشتار توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است.