مطالب مرتبط با کلیدواژه
۸۱.
۸۲.
۸۳.
۸۴.
۸۵.
۸۶.
۸۷.
۸۸.
۸۹.
۹۰.
۹۱.
۹۲.
۹۳.
۹۴.
۹۵.
۹۶.
۹۷.
۹۸.
۹۹.
۱۰۰.
دفاع مقدس
با توجه به فشار ابر قدرت های بزرگ و استعمار گران غرب و ایجاد محدودیت های مختلف از طرف آن ها، داشتن فرزندانی غیور و شجاع و وطن دوست جهت دفاع از ایران اسلامی بسیار پر اهمیت می باشد. از طرفی خانواده، اولین پایگاه موثر بر شکل گیری، رشد و تکامل افراد یک جامعه است و برای داشتن نسلی شجاع و با ایمان باید از خانواده فرهنگ سازی شود. در این پژوهش که به شیوه توصیفی- تحلیلی به سامان رسیده است، به این پرسش پاسخ داده می شود که خانواده در سبک زندگی دینی، چگونه فرزندانی برای حضور در دفاع مقدس تربیت می کند؟ در متن و نتیجه خواهیم دید که گشترش فرهنگ دفاع مقدس را می توان با خواندن داستان از حماسه ی عاشورایی تا تاریخ مبارزات و تظاهرات پیش از انقلاب و جنگ تحمیلی و حماسه دلیرانه رزمندگان و شهیدان، از صبوری آزادگان و عزت نفس جانبازان سخن گفت تا دل و جان فرزندانمان از شهامت و دلیری این از خود گذشتگان بیشتر آشنا گردد و فرهنگ دفاع از مرز و بوم در آن ها نهادینه گردد.
دفاع مقدّس در نثر ادبی معاصر
ادبیّات فارسی از دیرباز، بستر مناسبی برای بیان رویدادهای تاریخی بوده است و توانسته است سهم خود را در بیان مسائل هر عصری به خوبی ایفا کند؛ بی شک در لا به لای متون ادبی، تصاویری از صحنه ها ارائه می شود که در بستر دیگر متون، کمتر می توان آن را مشاهده کرد؛ دفاع مقدّس یکی از موضوعاتی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به صورت یک ژانر جدی وارد عرصه ادبیّات شد و نویسندگان و شاعران زیادی توانستند تصویرهای واقعی از میدان جنگ ارائه دهند و در ماندگاری این رویدادها، سهم بسزایی داشته باشند. بنابراین تعمیم موضوعات پایداری در حوزه دفاع مقدّس، سهم بسزایی در تقویت حس میهن دوستی مخاطبان دارد و این پژوهش بر اساس روش توصیفی و تحلیلی خود، رویدادهای دفاع مقدس را در بستر نثر ادبی بیان کرده است و پس از ارائه کلّیاتی درباره انقلاب اسلامی، نثر انقلاب اسلامی و چگونگی وقوع دفاع مقدّس، مهم ترین جلوه-های پایداری را در این زمینه بیان نموده است که عبارتند از: ترسیم صحنه های میدان جنگ، بیان رشادت های رزمندگان اسلام، بیان نامردی های دشمن، بیان اعتقادات رزمندگان، وطن دوستی رزمندگان، مرگ اندیشی رزمندگان و غیره که همگی با زبانی ساده و روان بیان شده اند.
تحلیل سرودهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس براساس قاعده کاهی لیچ(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فنون ادبی سال دوازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۰)
117 - 133
حوزه های تخصصی:
آشنایی زدایی که با هنجارگریزی انجام می شود، یکی از مهم ترین مؤلفه های مکتب فرمالیسم است. در این مکتب به جای هرگونه توجه به علل زیبایی متن در بیرون از آن، بر خود متن تأکید می شود. توهّم اجتماعی این است که مصادیق هنجارگریزی در متون شنیداری بسیار اندک است؛ ازاین رو هدف این مقاله نشان دادن انواع هنجارگریزی آوایی، واژگانی، زمانی، سبکی، گویشی، معنایی، نحوی و نوشتاری در 50 سرود انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، برمبنای فرمالیسم و الگوی هنجارگریزی لیچ است. دستاورد پژوهش این است که از میان هشت نوع هنجارگریزی در سرودهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، هنجارگریزی معنایی به منظور آفرینش اثر شعری و پس از آن هنجارگریزی زمانی یا باستان گرایی از بیشترین بسامد نسبت به سایر مؤلفه ها برخوردار است. مهم ترین نتیجه درباره عوامل فرم ساز سرودها این است که این مؤلفه ها موجب تعقید در زبان سرود نشده اند و باتوجه به مخاطبانِ سرود که از همه طبقات و قشرهای جامعه اند، برای ایجاد شور و آگاهی بخشی، رویکردی ابلاغی و کارکردگرا دارند.
طراحی الگوی روش شناختیِ مستند سازی دانش و تجربه های مدیریت و فرماندهی شهیدان دفاع مقدس(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
دین و سیاست فرهنگی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴
129-159
فرماندهی و مدیریت در دوران دفاع مقدس، گنجینه ای ارزشمند و مملو از دانش ها، تجربه ها و نوآوری ها بوده که حفظ، نگهداری و اشاعه آن، امری مهم و ضروری است. از جمله بخش های مهم این گنجینه ی گران بها، تجربه های حاصل از مدیریت موفق و اثربخش فرماندهان شهید دفاع مقدس است که در صورت استخراج و بهره برداری صحیح از آن ها، می توان به الگوهای ارزش محور و بومی برای اداره سطح خرد و کلان کشور دست یافت. به منظور مستند سازی تجربه ها و کشف اصول مدیریتی حاکم، مشکلاتی همچون نبود روش های شناخته شده مستند سازی، تجربه نگاری ناقص، عدم شناخت از فرآیند تبدیل دانش ضمنی به دانش آشکار و حتی عدم اطلاع از نحوه مستند سازی وجود دارد؛ مسئله اصلی این پژوهش، عدم وجود الگوی روش شناختی برای مستند سازی دانش و تجربه فرماندهی و مدیریت شهدای دفاع مقدس است. پژوهش حاضر از حیث هدفِ کلان بنیادی، از نظر منطق استقرایی، از نظر رویکرد کیفی و از نظر گردآوری داده ها به صورت چند روشی انجام شد. به منظور طراحی الگوی روش شناختیِ مستند سازی، 20 مصاحبه کیفی و 25 گروه کانونی با اعضای 5 تا 8 نفر انجام شد. نمونه گیری این پژوهش به صورت هدفمند بوده و تحلیل داده ها با روش تحلیل مضمون صورت می گیرد. سرانجام، با تجزیه وتحلیل یافته های حاصل از پژوهش، ابعاد الگوی روش شناختی برای مستند سازی دانش و تجربه های مدیریت و فرماندهی شهیدان دفاع مقدس شناسایی شد؛ این ابعاد شامل بعد فرآیندی، بعد اجرایی، بعد نظارتی و بعد زمینه ای ( محیطی) است.
نقد برخی مؤلفه های معنایی شعر عاشورایی دفاع مقدّس با تکیه بر اشعار علی معلم، نصرالله مردانی، فاطمه راکعی و طاهره صفار زاده(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ادبیات پایداری در ایران از دیرباز با تجلی در انواع شعر و نثر فارسی، نقش مؤثری را در بیان و القای مفاهیم مقاومتی ایفا کرده است و در پیوند با ادبیات عاشورایی و تجلّی روح حماسی آن، گزارشگر مبارزه، پایداری و مقاومت در برابر انواع نیروهای متجاوز و ظلم و ستم آنها است. در این میان حماسه به عنوان یکی از انواع شاخص ادبی شرح مفصل تری از رشادت ها و قهرمانی های امام حسین (ع) و یارانش در جریان واقعه عاشورا را بیان می کند. با توجه به ضرورت تکمیل مباحث نظری در باب ادبیات دفاع مقدّس به ویژه شعر پایداری در دوران جنگ تحمیلی و اهمیت شناخت و حضور عنصر حماسی در شعر عاشورایی، با بررسی ارتباط میان عناصر حماسی واقعه عاشورا در ادب منظوم دفاع مقدس از منظر اشتراکاتی چون تعاریف، ایفای نقش یکسان شخصیت ها و قهرمان، برخورداری از جوهره اعتراض مورد نقد و واکاوی قرار گیرد به نظر می رسد ادبیات دفاع مقدس به میزان قابل توجهی از مرثیه، نوحه، رجز و ذکر مصائب امام حسین و یارانش بهره گرفته است تا حماسه و بیان دلاوری ها؛ از این رو بررسی، نقد و واکاوی عنصر حماسه در ادبیات عاشورایی دفاع مقدس در این مقاله مورد توجه قرار گرفت. این مقاله به شیوه توصیفی- تحلیلی و بر مبنای داده های کتابخانه ای به بررسی عنصر حماسه در شعر عاشورایی علی معلم، فاطمه راکعی، طاهره صفارزاده و نصرالله مردانی می پردازد.
سیاست هویتی مقام معظم رهبری(مدظله) بر حسب تجربه جنگ تحمیلی
حوزه های تخصصی:
هویت به مثابه پدیده ای سیال و تعین پذیر، همواره از برخوردهای اجتماعی، فرهنگی و تمدنی در معرض تغییر و تحول تأثیرپذیر است. در این رابطه، یکی از تأثیرگذارترین برخوردهای اجتماعی جنگ است که با برانگیختگی مای ملی، هویت را در سطوح مختلف خود دستخوش واسازی و تحول می کند. در این مورد می توان به جنگ تحمیلی و آثار هویتی آن در تثبیت مؤلفه های دینی و تقویت عناصر ملی هویت انسان ایرانی بویژه جوانان اشاره کرد؛ اما در وضعیت حاضر و در سطحی بالاتر، رویارویی تمدنی ایران اسلامی با غرب تجددی، انسان ایرانی خاصه جوانان را در معرض تشتت و پراکندگی منابع هویتی قرار داده است. در پاسخ به این مسئله، کارگزاران نظام و در رأس آنها، مقام معظم رهبری (مدظله) کوشش دارند با تکیه بر منابع هویتی دفاع مقدس الگو و مؤلفه های هویتی مناسب نسل جوان را برساخت نمایند. پیرو دغدغه فوق، هدف اصلی این نوشتار نیز این است که با استفاده از نظریه مبنایی، مؤلفه های هویت جوانان از دید ایشان بر حسب تجربه دفاع مقدس شناسایی و الگوی هویتی مطمح نظر ایشان با روش تحلیلی و بررسی سخنرانیها و آثار مکتوب معظم له معرفی و تبیین گردد. در ادامه یافته های پژوهش نشان داد که بر حسب تحلیل صورت گرفته مقولات معنویت گرایی، تکلیف گرایی، شهادت طلبی، بیگانه ستیزی، موقعیت شناسی، ولایت مداری، از بیانات رهبری با موضوع جنگ استخراج شده است و مؤلفه های فوق در قالب مقومات، استلزامات و اهداف هویتی قابل توزیع هستند؛ با این توضیح که در الگوی هویتی مقام معظم رهبری ایمان و معنویت به مثابه مقومات هویت جوان ایرانی معرفی شده است. جوانی که هدفش پیشرفت است و برای رسیدن به آن باید موقعیت شناس، وظیفه شناس، دشمن شناس و روحیه انقلابی داشته باشد.
حوزه های پیش برنده فرهنگ دفاع مقدس در گام دوم انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف تحقیق مطالعه حوزه های پیش برنده فرهنگ دفاع مقدس در گام دوم انقلاب اسلامی است. روش تحقیق به کار رفته در این مطالعه، کمی و پیمایشی است و جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. مطالعه به شکل نخبگی و با جامعه آماری تمام شمار در بین شش خبره حوزه دفاع مقدس انجام شده است. در این تحقیق از طریق مصاحبه با شش خبره در حوزه دفاع مقدس، تعداد 10 حوزه اصلی دفاع مقدس بنام حوزه های شهدا، ادبیات و تاریخ شفاهی، نیروی انسانی متولّی، پیشکسوتان، فرهنگی و هنری، معارف جنگ، راهیان نور، فناوری و رسانه، تبلیغات، و حوزه حقوقی بین المللی شناسایی شد. در ادامه تحقیق، این 10 حوزه با استناد به متن مصاحبه های تحقیق و دیدگاه سایر اندیشمندان تبیین شده است. در نهایت از طریق مطالعه کمی و توزیع پرسشنامه بین خبرگان، سهم 10 حوزه دفاع مقدس در ترویج فرهنگ دفاع مقدس در گام دوم انقلاب اسلامی در وضع موجود و وضع مطلوب آورده شده است. نتایج نشان می دهد عملکرد کلیه نهادهای دفاع مقدس در کشور، حدود 50 درصد است. از نظر خبرگان در وضعیت مطلوب باید به 86 درصد رسید و شکاف عملکردی فعلی در حد 35 درصد است.
تحلیلی بر عملیات ثامن الائمه(علیه السلام) به عنوان نقطه عطف ورود ایران به استراتژی مرحله دوم جنگ و سرآغاز کسب پیروزی های غرورآفرین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی نگارش این مقاله، ارائه تحلیلی بر عملیات ثامن الائمه(ع) به عنوان نقطه عطف ورود ایران به استراتژی مرحله دوم جنگ و سرآغاز کسب پیروزی های غرورآفرین رزمندگان غیور جمهوری اسلامی ایران می باشد. مهمترین موضوعاتی که در این مقاله مورد بحث قرار گرفته عبارتند از تحلیلی از شرایط سیاسی و نظامی ایران قبل از اجرای عملیات، نحوه اجرای این عملیات، ورود سپاه به صحنه طرح ریزی ، هدایت و کنترل جنگ، روند شکل گیری مواضع و محورهای پدافندی ، نحوه تصویب طرح عملیاتی ثامن الائمه(ع)، تجزیه وتحلیل عوامل موثر بر پیروزی عملیات ثامن (ع) و در نهایت دستاوردهای و پیامدهای این عملیات در سطح داخلی و خارجی. یافته های پژوهش نشان می دهد که عملیات ثامن الائمه (ع) نه تنها به عنوان یکی از چهار عملیات بزرگ و برجسته در چارچوب سلسله تلاش های آزاد سازی مناطق اشغالی به شمار می رود بلکه به منزله « نقطه عطف» و «حلقه واسط» برای انتقال استراتژی جنگ از وضعیت گذشته به وضعیت جدید نیز محسوب می شود.
تبیین اندیشه دفاعی امام خمینی(ره) در دوران دفاع مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف از این پژوهش بررسی و تبیین سیاست دفاعی از منظر بنیان گذار انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) در روران هشت سال دفاع مقدس می باشد. با توجه به ماهیت موضوع و در مسیر پاسخگویی به پرسش در این مقاله از روش تحلیل محتوا جهت بررسی موضوع استفاده شده است و از نظر نوع تحقیق در دسته پژوهش های نظری – کاربردی قرار دارد. روش و ابزار گردآوری اطلاعات و داده ها نیز به شیوه کتابخانه ای – اسنادی، منابع اینترنتی و فرمایشات گران بهای امام خمینی (ره) می باشد. با تجزیه و تحلیل پرسش این مقاله که عبارت است از «سیاست های دفاعی امام خمینی (ره) در هشت سال دفاع مقدس کدامند؟»، پاسخ روشنی برای آن داده شد و مدلی از سیاست دفاعی بنیان گذار انقلاب اسلامی، تبین و طراحی گردید. نتایج تحقیق نشانگر آن است که محقق با بررسی سیاست های دفاعی امام خمینی (ره) در دوران دفاع مقدس به چهار اصل در سیاست های دفاعی بکار برده در این دوران دست یافته که می توان به تعدادی از آن ها اشاره نمود: سیاسی(صدور انقلاب و بیداری امت اسلامی)؛ نظامی(حفظ اسلام)؛ فرهنگی(خودباوری فرهنگی و مقابله با تهاجم فرهنگی) و اقتصادی(خودکفایی).
نمودهای سوگ هجران در خاطرات پایداری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
مطالعات زبان و ادبیات غنایی سال چهارم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۰
29 - 38
حوزه های تخصصی:
ادبیات غنائی یکی از مهترین بسترهای انعکاس من شخصی نویسنده یا شاعر است. در داستان هایی که با قالب مناجات، مرثیه، وصف و بثّ الشّکوی سروده شده شاعر شخصی ترین مسائل و ادراکات خود را بیان می دارد. خاطره نویسی در سال های اخیر به دلیل شخصی نویسی مورد توجه بسیاری از نویسندگان برجسته و نوظهور پس از انقلاب اسلامی قرار گرفته است.این پژوهش با روشی تحلیلی توصیفی صورت گرفته است. هدف از آن تمرکز در بافت تأملات نویسندگان خاطرات و نمودهای فراق است. پژوهش نشان می دهد که نویسندگان خاطرات پایداری به شیوه هایی توصیفی خاطرات سوگوارنه خود را که حاوی احساسات و تألمات درونی است، بیان می دارند.
رجزخوانی و برانگیختن احساسات و عواطف در شعر دفاع مقدس(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
مطالعات زبان و ادبیات غنایی سال ششم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۰
75 - 82
حوزه های تخصصی:
ادبیات و به تبع آن شعر همواره دوشادوش ملّت حرکت کرده و همچون آیینه ای بازتاب دهنده و منعکس کننده اوضاع جامعه بوده است. با شکل گیری انقلاب اسلامی ایران و به دنبال آن بروز جنگ تحمیلی، شاهد حضور شاعرانی متعهد و دلسوز در جامعه هستیم. پدیده جنگ، سبب تحوّل فضای ایرانِ پس از انقلاب اسلامی شده و نیز تغییر جوّ مبارزاتی و تظاهراتی و اشعار شعارگونه و تهییجی بر ضد ستمشاهی، به سمت و سوی دفاع مقدس و شاعران ذهن خویش را به مبارزه با دشمن غاصب و تهییج مبارزان به دفاع از وطن و مقابله با بعثیان معطوف دارند؛ شاعران همچنین در نقابل فضای ناسالم جبهه گرفته و به اعتراض به ظلم و ستم غاصبان متجاوز پرداختند. مقاله حاضر می کوشد با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بیان ستم های غاصبان که در دل شعر نهفته است، به بررسی رجزخوانی و نیز اعتراض شاعران بر علیه این ستم ها بپردازد.
رویکرد عارفانه شب در شعر دفاع مقدّس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بین ادبیّات دفاع مقدّس، به ویژه شعر دفاع مقدّس و عرفان، پیوندی نزدیک وجود دارد که این ادّعا با مطالعه و بررسی اشعار دفاع مقدّس قابل اثبات است. با بررسی اشعار دفاع مقدّس، اصطلاحات و مفاهیم عرفانی زیادی را می توان از آن ها استخراج کرد. یکی از این اصطلاحات، پدیده شب است که خود در عرفان و از دیدگاه عارفان، تعابیرمتنوّعی دارد. شب در اصطلاح عرفانی از مدارج عالی تا مراتب دانی را طی می کند. در مراتب عالی به جایگاه و مرتبه والای شب در قرآن و حدیث نزدیک است و زمانی برای خلوت با معشوق و در مراتب دانی، گاهی نماد جنبه تاریک وجود و ممکنات است. این مقاله سعی دارد با استخراج شب در معنای عارفانه اش از شعر دفاع مقدّس، به این نتیجه دست یابد که آیا شب همان طور که در عرفان پدیده ای چند وجهی است، در شعر شاعران دفاع مقدّس با رویکرد عرفانی نیز چنین است یا خیر. طبق بررسی انجام شده، چنین پیوند و مشابهتی بین عرفان و شعر دفاع مقدّس مشاهده می شود. این مقاله از نوع نظری است و با روش کتابخانه ای انجام گرفته است.
تحلیل محتوای داستان های دفاع مقدس منتشر شده برای کودکان و نوجوانان بین سال های 1375-1394(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم ادبی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۷
249 - 268
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش، بررسی کتاب های داستانی دفاع مقدس منتشر شده برای کودکان و نوجوانان بین سال های 1375 تا 1394 است که با استفاده از روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. جامعه پژوهش را تعداد 97 عنوان کتاب داستانی منتشر شده در حوزه دفاع مقدس تشکیل می دهند که با استفاده از اطلاعات موجود در وب سایت خانه کتاب ایران انتخاب و با پر کردن چک لیست برای هر کدام از آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که برای نوشتن ۹۷ عنوان، 80 نفر (5/82 درصد) مرد و 13 نفر (4/13 درصد) زن مشارکت داشتند. از نظر سال انتشار، سال های 1383 و 1390 بیشترین و سال های 1384 و 1390 کمترین آثار را به خود اختصاص دادند. از ۹۷ کتاب بررسی شده تعداد 46 عنوان (4/47درصد) توسط ناشران دولتی و 51 عنوان (6/52 درصد) توسط ناشران خصوصی منتشر شده بود. از نظر موضوعی، بیشترین فراوانی مربوط به آثاری است که به صورت غیرمستقیم به جبهه اشاره کرده اند و در میان این موضوعات پرکاربردترین آنها، موضوع سرگذشت نامه شهیدان با 4/36 درصد هستند.
تحلیل گفتمان وصیت نامه سرداران شهید شهرستان خلخال(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تحلیل پدیده های پیرامون دفاع مقدس به دلیل عظمت این رویداد و نقش آن در درک درست گفتمان انقلاب اسلامی از اهمیت بسزایی برخودار است. شهداء، کنشگران و میدان داران عرصه نبرد هشت سال دفاع مقدس، مبانی فکری و آرمانی خود را در قالب وصیت نامه، به مثابه منشور انقلاب اسلامی ایران برای نسل های آینده به یادگار گذاشته اند. این پژوهش با هدف تحلیل گفتمان وصیت نامه سرداران شهید شهرستان خلخال، با روش پدام (روش تحلیل گفتمان کاربردی)، انجام شده است. با تحلیل وصیت نامه ها، هشت دال گفتمانی استخراج شد که عبارتند از: 1- جهاد به مثابه آزمونی برای تقرّب الهی، 2- زنده نگه داشتن دین اسلام و زمینه سازی برای ظهور حضرت مهدی موعود(عج)، 3- وحدت حول اطاعت از ولایت فقیه، 4- عقلانیّت و معنویت، 5- تأکید بر حق الله و حق الناس، 6- شهادت طلبی و یاد امام حسین (ع)، 7- استکبار ستیزی، 8- مسجد؛ به عنوان پایگاه فکری و نظامی.
نشانه های شکل گیری مدیریت جهادی در دفاع مقدس؛ مطالعه موردی عملیات ثامن الائمه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
عدم آمادگی نیروهای کشوری و لشکری و خیانت های عمدی و غیر عمدی برخی از مسئولان و دست اندرکاران کشور در ابتدای جنگ تحمیلی، باعث از دست رفتن برخی از شهرهای مرزی و مناطق مهم و راهبردی در سه محور شمال غرب، غرب و جنوب کشور گردید. این امر خسارات مادی و معنوی بسیاری را بر بدنه ارتش و مردم وارد کرد و با ایجاد جو «ما نمی توانیم جنگ را اداره کنیم»، کشور را به سمت مذاکره و مصالحه کشاند. اما برکناری بنی صدر و اتکا به نیروهای ارتش، سپاه و بسیج باعث تغییر در مدیریت جنگ شد و با انجام عملیات ثامن الائمه(ع) عمده شهرها و مناطق اشغالی در کمتر از 9 ماه به آغوش ج.ا.ا بازگشت. تحقیق حاضر در نظر دارد مهترین ویژگی و مشخصات این عملیات را که باعث استمرار موفقیت های بعدی گردید، شناسایی نماید. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی است و روش آن توصیفی – تحلیلی می باشد. تلاش شده است تا اطلاعات مورد نیاز، با استفاده از روش کتابخانه ای و مراجعه به اسناد و مدارک موجود و مصاحبه با افراد خبره ،گردآوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرارگیرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که پس از شکل گیری مدیریت جهادی در دوران دفاع مقدس و انجام عملیات ثامن الائمه(ع) در مهرماه سال 1360، رویکردها، راهبردها، تاکتیک ها و تکنیک ها تغییر یافت و باعث شد ادامه جنگ با این الگوها پیش رود و موفقیت و واژه ی «ما می توانیم» را برای ملت و کشور به ارمغان آورد.
بررسی تحلیلی مهمترین عوامل پیروزی دفاع مقدس در مقایسه با جنگ دوم ایران و روسیه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سرزمین جمهوری اسلامی ایران به دلیل موقعیت استراتژیکی خود همیشه مورد طمع کشورهای قدرتمند قرارگرفته است. این امر در طول تاریخ به شکل های، مختلف صورت پذیرفته است. متأسفانه هر کدام از آنها با تجزیه قسمتی از خاک ایران همراه بوده و ننگی را بر پیشانی تاریخ این ملت نشانده است. اگر چه در اکثر جنگهای گذشته مردم با همراهی علما و صدور حکم جهاد با جان و دل از کشور دفاع کردند اما در نهایت قسمتی از خاک وطن به دست بیگانه افتاد. در آخرین طمع کاران به خاک ج.ا.ا، به این کشور برای جدا کردن خوزستان از ایران اسلامی، دفاع بی نظیر مردم ایران اسلامی به فرماندهی حضرت امام (ره) در طول هشت سال جنگ تحمیلی، به رغم همه مشکلات و ناملایمات، انقلاب نوپای اسلامی را بیمه و بسیاری از حقوق مسلّم ایران را تأمین نمود. هم چنین این مقاومت ضمن تضمین استقلال و تمامیت ارضی کشور به مظلومان و مستضعفان جهان درس مقاومت در مقابل استکبار جهانی را داد. این پژوهش با بررسی مهمترین عوامل پیروزی دفاع مقدس در مقایسه با جنگ دوم ایران و روسیه، در پی یافتن پاسخ به این سوال است که مهمترین عوامل پیروزی دفاع مقدس در مقایسه با جنگ دوم ایران و روسیه، کدام اند؟ برای این منظور پژوهش حاضر به شیوه ای علمی و با بهره گیری از نقطه نظر کارشناسان و خبرگان این حوزه و با تحلیل منابع گردآوری شده صورت گرفته است. برای پاسخ به سوال تحقیق، ابتدا جنگ دوم ایران و روسیه و دفاع مقدس مورد بررسی قرار گرفت، سپس مهمترین عوامل شکست در جنگ ایران و روسیه و پیروزی در دفاع مقدس ارزیابی شد. در پایان کلیه عوامل پیروزی در دفاع مقدس به روش دلفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که توکل به خدا به جای اتکاء به ابرقدرتها، رهبری و فرماندهی حضرت امام (ره) خود باوری مردم ایران به عنوان مهمترین عوامل پیروزی در دفاع مقدس به شمار می آیند. همچنین یافته ها نشان می دهد که استکبار جهانی در مقطع کنونی برای عدم تهاجم، سخت از توکل به خدا، رهبری و فرماندهی امام خامنه ای و خود باوری مردم به شدت وحشت و هراس دارد.
بررسی تاکتیک های فریب در عملیات والفجر 8
حوزه های تخصصی:
در جریان دفاع مقدس نیروهای ایرانی با هدف رسیدن به مواضع مستحکم دفاعی، جلوگیری از تکرار تهاجم، تنبیه متجاوز و گرفتن یک امتیاز مهم برای میز مذاکره، عملیات های خود را با هدف ورود به خاک عراق طراحی و اجرا نمودند. درهمین راستا و پس از انجام چندین عملیات بزرگ و کوچک، درحالی که به نظر می رسید پیشروی در خاک عراق سخت و یا شاید ناممکن باشد، سپاه پاسداران در سال 1364 برای انجام عملیات والفجر 8 و با هدف بالا بردن ضریب موفقیت خود و غافل گیر کردن نیروهای عراقی، دو عملیات فریب در مناطق هورالعظیم و جزیره ام الرصاص انجام داد که در هر دو منطقه فریب، نیروهای تیپ 10 سیدالشهداء (ع) حضور داشتند. این نیروها به همراه دیگر یگان های شرکت کننده توانستند تمرکز آنان را از منطقه اصلی عملیات منحرف کنند و در موفقیت نیروهای خط شکن برای فتح فاو نقش مهمی داشته باشند. در این پژوهش به نقش تیپ10 سیدالشهداء (ع) در این عملیات فریب به عنوان یکی از طرح های پشتیبانی از عملیات بزرگ والفجر 8 پرداخته می شود. روش گردآوری داده ها در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی است و پژوهش با کمک اسناد و مدارک آرشیوی، تاریخ شفاهی و منابع اصلی انجام شده است.
تحلیل گفتمان «عقلانیت مبتنی بر معنویت» در روایتگری دفاع مقدّس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
راویان جنگ، با نقل شفاهی خاطرات و وقایع دوران دفاع مقدّس، به عنوان برهه ای مهم از تاریخ معاصر، نقشی برجسته در شناساندن آن دوران به نسل امروز و الگوسازی از آن ایفا می کنند. مقام معظّم رهبری نیز، همواره بر نقش مهم راویان در معرّفی دقیق گنجینه فرهنگی دفاع مقدّس و الگوسازی از شهدا، به دور از اغراق یا تحریف، تأکید ورزیده اند. در این میان، راوی یادمان شهید حسن باقری برهه ای کمتر شناخته شده، یعنی سال های نخست جنگ، را با محوریت نقش حسن باقری روایت می کند و برخلاف غالب راویان، به جای تأکید صرف بر وجه ارزشی، حماسی، عاطفی یا شهودی جنگ، جنبه عقلانیِ اداره جنگ را بازمی نمایاند. او تولیدکننده گفتمانی متفاوت است که می توان آن را گفتمان «عقلانیت مبتنی بر معنویت» نام نهاد. در این پژوهش، به روش توصیفی تحلیلی، مجموعاً 90 دقیقه از روایات بازگوشده در اسفند 98 در یادمان شهید حسن باقری را از منظر «تحلیل گفتمان» بررسی و واکاوی کرده ایم. تحلیل این روایات، در سه سطح «توصیف»، «تفسیر» و «تبیین» از منظر تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و ترسیم مفصل بندی این گفتمان برمبنای رویکرد لاکلا و موف، حاکی از آن است که «برجسته سازی ها» و «حاشیه رانی ها» در کلام راوی یادمان همه درراستای تبیین عقلانی وقایع جنگ تحمیلی است و ازاین رو ظرفیت بالایی در برقراری ارتباط با مخاطب امروزی دارد.
طراحی الگوی رهبری فرماندهان دوران دفاع مقدس با استفاده از رویکرد ترکیبی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت اسلامی سال ۲۹ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱
149 - 176
حوزه های تخصصی:
این پژوهش به صورت ترکیبی و با هدف طراحی الگوی رهبری فرماندهان دوران دفاع مقدس انجام شده است. در بخش کیفی پژوهش از روش نظریه داده بنیاد استفاده شده و جامعه مورد مطالعه، فرماندهان دوران دفاع مقدّس یکی از یگانهای نیروی زمینی ارتش است که 18 نفر از آنها به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب، و داده ها به روش مصاحبه عمیق، گردآوری و با استفاده از نرم افزار NVivo 10 شناسه گذاری و تحلیل شد. جامعه آماری بخش کمّی پژوهش، فرماندهان و کارکنان آن یگان هستند که اعضای نمونه آماری به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شده اند. داده ها با توزیع و بازگشت 351 پرسشنامه محقق ساخته، گردآوری شد. نتایج تحلیل داده ها حاکی است که مقوله جهان بینی ایثار، پدیده محوری الگوی رهبری فرماندهان دوران دفاع مقدّس است که بعد از تأثیرپذیری از شرایط علّی، مداخله گر و زمینه ای، باعث اتخاذ راهبردهای رفتاری مانند خدمت و توجه به پیروان، تعهد اخلاقی، صداقت، ارتباطات عاطفی و معنوی، شجاعت و خطرپذیری از سوی فرماندهان شده و در ادامه تحقق پیامدهایی مانند پیروزی در میدان نبرد، انسجام جامعه و افزایش قدرت بازدارندگی نظامی را به همراه داشته است. یافته های معادلات ساختاری در بخش کمّی، تأییدکننده روابط مؤلفه های الگوی رهبری طراحی شده است.
شناسایی مؤلفه های انتخاب فرمانده در دوران دفاع مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دوران دفاع مقدس، عرصه تبلور استعدادهایی بود که از متن آن، فرماندهان جوانی رشد یافتند که امروز اسوه و الگوی فرماندهی و مدیریت جهادی در دوران ما به شمار می روند. سؤال این است که این افراد براساس چه مؤلفه هایی برای جایگاه فرماندهی انتخاب شدند؟ ازاین رو، هدف از انجام این تحقیق، شناسایی مؤلفه های انتخاب فرمانده با استفاده از تجارب دوران دفاع مقدس است. به منظور دستیابی به این هدف، با بهره گیری از روش تحلیل مضمون و ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته با 17 نفر از فرماندهان عالی رتبه دوران دفاع مقدس، پژوهش حاضر صورت پذیرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد، انتخاب فرماندهان در دوران دفاع مقدس براساس 5 مؤلفه: «سابقه، جهادی بودن، قدرت تحلیل، مهارت ارتباطی و وضعیت جسمانی» بوده است و هرکدام از این مؤلفه ها دارای ابعادی هستند که درقالب 32 مضمون سازمان دهنده در این پژوهش شناسایی شده است.