درخت حوزه‌های تخصصی

مطالعات زنان

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آسیب شناسی مسایل زنان آموزش زنان اخبار مطالعات زنان حقوق زن زن در سطح ملی و جهانی زن در اسلام زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن و اقتصاد زن، اجتماع و خانواده زن، اقوام و ادیان زن، تفریحات و سلامت نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۳۶۱ تا ۵٬۳۸۰ مورد از کل ۶٬۰۰۰ مورد.
۵۳۶۱.

بازخوانی نحوه بروز زنانگی در معماری دوره تیموری با تمرکز بر مؤلفه های بصری (نمونه موردی؛ مسجد گوهرشاد مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۱ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 459 - 479

کلید واژه ها: دوره تیموری زنانگی مسجد گوهرشاد مشهد معماری ایرانی اسلامی مؤلفه های بصری جنسیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۷۴
زنان، به گواهی تاریخ، هرگاه فرصت یافته اند شایستگی های خویش را در حوزه های فرهنگی، هنری و معماری به نمایش گذاشته اند. زنانِ بانی، به ویژه در دوره تیموری، در ایجاد و گسترش تزئینات و موتیف های مرتبط با مفاهیم زنانه نقش پررنگی داشته اند. هدف اصلی این پژوهش بازنمایی و خوانشی از معماری ایرانی اسلامی براساس مؤلفه های بصری جنسیت و با محوریت زنانگی در معماری است. بنابراین، به منظور نزدیک شدن به اهداف پژوهش، ابتدا مرور مفاهیم مرتبط با موضوع جنسیت در روندِ تاریخی آن مورد نیاز بود که در ادامه سنجه های جنسیت و زنانگی در نمونه موردی انتخابی استخراج شده و مورد بررسی قرار گرفته است. شایان ذکر است که در راستای تعیین هویت جنسیتیِ شاخص های بصری، گریزی به حوزه های فلسفی، روان شناسی تکاملی، روان کاوی، مستندات و شواهد تاریخی و پژوهش های متأخرتر در مورد جنسیت اشیا و محصولات صورت گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در مسجد گوهرشاد از دلالت های بصریِ مرتبط با مفاهیم مردانه به نفع زنانگی کاسته شده است که یکی از دلایل مهم این موضوع می تواند حضور پررنگ زنان در عرصه سیاست و معماری باشد که سرآمد آن ها «گوهرشادآغا» بود.
۵۳۶۲.

ورود زنان به مشاغل مردانه: دلایل و پیامدها واکاوی کیفی آرای کارشناسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۳ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ 399 - 424

کلید واژه ها: اشتغال زنان جداسازی جنسیتی مشاغل مشاغل زنانه مشاغل مردانه مطالعه کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۷۴
جنسیت، به منزله یکی از عناصر تعیین کننده فرهنگی و اجتماعی، بسیاری از ابعاد حیات جمعی زنان همچون اشتغال آنان را تحت تأثیر قرار می دهد و می تواند بر نوع مشاغل زنان و مردان در جامعه تأثیر گذار باشد. امروزه، جداسازی جنسیتی مشاغل در ایران به تدریج در حال برداشته شدن است، اما سیاست گذاری اجتماعی در مورد این موضوع نیازمند مطالعات علمی است. از این رو، در این مطالعه با استفاده از روش کیفی و بحث گروهی متمرکز، دیدگاه های 19 نفر از کارشناسان مسائل زنان و خانواده درباره پدیده «ورود زنان به مشاغل مردانه» و دلایل آن، مورد پرسش و بحث قرار گرفته است. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها به روش تحلیل تماتیک نشان داد مشارکت کنندگان در مورد این پدیده دیدگاه های پیامدگرای مثبت گرا، پیامدگرای منفی گرا و تلفیقی داشتند. تعالی توانایی های فردی و ارتباطی زنان و تحقق عدالت اقتصادی و اجتماعی از دلالت های مثبت ورود زنان به مشاغل مردانه ذکر شده اند. همچنین، جداسازی مشاغل زنان مانع پرورش استعدادهای آن ها، تقویت باورهای جنسیتی در جامعه و عدم تعادل اقتصادی جنسیتی قلمداد شده است. اما پیامدگرایان منفی گرا ورود زنان به مشاغل مردانه را مترادف فاصله گیری زنان از دنیای زنانه، عدم تعادل هویتی و شخصیتی، فرسودگی جسمی و روانی، کاهش فرصت ازدواج، ناامنی اخلاقی و جنسی برای زنان درگیر در این مشاغل و بازخوردهای اجتماعی مردانه دانسته اند.
۵۳۶۳.

مطالعه درک و تصور زنان شاغل از تحقیر و راهبردهای آنها در جهت مقابله با آن مورد مطالعه زنان شاغل شهر ماکو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان دوره ۲۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۷۴) 37 - 64

کلید واژه ها: تحقیر تحقیر اجتماعی زنان شاغل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۷۶
تحقیر زنان شاغل در محیط های کاری از جمله آسیب های اجتماعی شایعی است که پیامدهای متعددی می تواند داشته باشد. پژوهش حاضر تلاشی است برای مطالعه درک و تصوران زنان شاغل از تحقیر اجتماعی و راهبردهایی که آنها در مقابل تحقیر اجتماعی اتخاذ می کنند. برای تحلیل این مسئله از روش کیفی (نظریه زمینه ای) استفاده شده است و با بهره گیری از روش نمونه گیری هدف مند با 40 نفر از زنان شاغل شهرستان ماکو مصاحبه نیمه ساخت یافته انجام شده است. برای اعتبار و اعتمادبخشی به داده ها، از قابلیت اعتبار یا اعتبارپذیری، انتقال پذیری، قابلیت اعتماد و قابلیت تأیید استفاده شده است. پس از تحلیل اطلاعات بر اساس مراحل سه گانه کدگذاری (باز، محوری، گزینشی) در خصوص درک و تصور زنان شاغل از تحقیر در مرحله کدگذاری باز، 25 مفهوم یا کد باز استخراج شد و در مرحله کدگذاری محوری پس از بررسی دقیق میان مفاهیم و برقرای پیوند بین مفاهیم، 5 مقوله بدست آمد که نشان دهنده درک و تصور زنان شاغل از تحقیر اجتماعی می باشد. این مقولات عبارتند از: کلیشه های جنسیتی، تبعیض جنسیتی؛ خشونت ؛ بی اعتمادی، و تجاوز به حقوق زنان. با انتزاع و ترکیب 5 مقوله محوری تحقیق در مرحله کدگذاری گزینشی، مقوله هسته نهایی تحت عنوان تحقیر اجتماعی ظهور کرد که تمامی مقولات محوری را تحت پوشش قرار می دهد. همچنین زنان در موقعیت تحقیر با سه واکنش یا راهبرد رو به رو می شوند: پذیرش وضع موجود، مقاومت و بازاندیشی.
۵۳۶۴.

نقد و بررسی دیدگاه خوارج درباره حضور زنان در عرصه های سیاسی اجتماعی از سده 1- 4 ه .ق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۵ زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ 557 - 576

کلید واژه ها: اسیران زن ازدواج با کفار خلافت زنان خوارج زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۶۱
خوارج، به منزله یکی از گروه های کلامی مطرح در قرن های اول و دوم، نگرش خاصی به زن داشتند. آن ها در باب زن و حضور وی درعرصه های سیاسی و اجتماعی همچون مسئله ازدواج، رفتار با اسیران زن، حضور زنان در نبردها و نیز خلافت زنان نظرهای کاملاً متفاوتی ارائه دادند که تأثیر پذیرفته از نگاه سطحی و ظاهری آن ها به آیات قرآن و نظریه های اهل کتاب و فرق اسلامی است. باید گفت خوارج با اینکه از متن جامعه اسلامی برخاسته بودند، از دیگر گروه های معاصر خود آزادی بیشتری برای زنان در عرصه های سیاسی و اجتماعی قائل بودند و این امر به شرایط سیاسی خاصی برمی گردد که خوارج در آن برهه زمانی در آن قرار داشتند. خوارج ازدواج زنان با کفار و موالی را مجاز می دانستند. آن ها همچنین با اسارت زنان و به کنیزی گرفتن آن ها در جنگ ها مخالف بودند. زنان خوارج همچنین در نبردها حضوری فعال داشتند و این خوارج بودند که برای نخستین بار اجازه خلافت زنان را در دوره اسلامی مطرح کردند. در این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی به بررسی چهار رویکرد سیاسی اجتماعی خوارج به زنان (مسئله ازدواج با کفار و مولی، رفتار با اسیران زن، حضور زنان در نبردها، و مسئله خلافت زنان) می پردازیم.
۵۳۶۵.

مطالعه کیفی نقشِ گذار هویتی زنان میان سال در ارتباط با خود، دیگران و محیط(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۸ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 335 - 356

کلید واژه ها: ارتباط با دیگران ارتباط با خود ارتباط با محیط زنان گذار هویتی میان سالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۶۸
میان سالی یکی از دوره های رشدی انسان است و زنان در این دوره تغییرات هویتی در زمینه ادراک و ارتباط با خود، روابط با دیگران و جهان هستی را تجربه می کنند؛ که شناسایی این تغییرات برای درک بیشتر و بهتر زنان میان سال ضرورت دارد. از این رو، هدف پژوهش حاضر مطالعه کیفی نقشِ گذار هویتی در ارتباط با خود، دیگران و محیط زنان میان سال شهر تهران است. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع پدیدارشناسی است. سیزده شرکت کننده به وسیله نمونه گیری هدفمند و با شیوه نمونه گیری معیار انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد و نمونه گیری و مصاحبه ها تا اشباع داده ها ادامه یافت. برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه های پدیدارشناسی از روش تحلیل مضمون استفاده شد. یافته ها در زمینه نقش گذار هویتی زنان میان سال در ارتباط با خود شامل مضامین اصلی ارتباط درون فردی، نگرش به بازنشستگی، ادراک از میان سالی و نگرش به هویت خود، ارتباط با دیگران شامل مضمون اصلی بهبود شیوه های ارتباطی و ارتباط با محیط در قالب مضامین اصلی تغییرات در نظام ارزشی، سالمندی و مرگ، مرور گذشته، نگرش به آینده و ارتباط با طبیعت طبقه بندی شد. یافته ها بیانگر تأثیر گذار هویت زنان میان سال در بهبود شیوه های ارتباطی زنان با دیگران در این دوره و تغییرات ارتباطی آنان به خود و محیط اطرافشان است.
۵۳۶۶.

بررسی عوامل تأثیرگذار در استفاده از بدن در آثار هنرمندان هنر اجرا و هنر محیطی (با تأکید بر آثار سه هنرمند زن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۱ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 567 - 597

کلید واژه ها: آنا مندیتا بدن زنانه تارا گودرزی کارین وندرمولن هنر اجرا هنر محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۹۲
جستار پیش رو به بررسی آثار هنرمندان فعال زن در حیطه «هنر اجرا» و «هنر محیطی» پرداخته است. مندیتا، وندرمولن و گودرزی، هنرمندان انتخاب شده در این پژوهش، بدن زنانه خود را به عنوان مدیوم اصلی برای خلق آثار هنری شان در طبیعت به کار گرفته اند. هدف کلی این پژوهش بررسی عوامل تأثیرگذار بر ایجاد شباهت ها و تفاوت ها در نحوه ارائه و استفاده از بدن زن در چیدمان ها یا اجراهایی است که هنرمندان هنر محیطی، در قیاس با حضور یا نقش بدن در هنر اجرا، در آثارشان استفاده کرده اند. پژوهش حاضر سؤالات در برگیرنده دو سؤال است: در نحوه ارائه عصر بدن در طبیعت چه شباهت ها و تفاوت هایی بین آثار هنرمندان مورد پژوهش وجود دارد؟ همچنین، نحوه ارائه و استفاده از عنصر بدن در آثار هنرمندان مورد پژوهش چگونه است؟ روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی و شیوه جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. در راستای اهداف پژوهش، مصاحبه و پرسش نامه هایی نیز انجام شده است. شیوه تجزیه و تحلیل مطالب به صورت کیفی و تحلیل محتوا انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد بدن در آثار هر سه هنرمند به عنوان یک ابژه و مدیوم اصلی به کار گرفته شده است، اما تفاوت های فرهنگی، جغرافیایی، خصوصاً باورهای مذهبی آن ها، توانسته تأثیر مهمی در نحوه ارائه متفاوت و سمبلیک هنرمندان از بدنشان در ارائه آثار هنری شان داشته باشد.
۵۳۶۷.

تحلیل عدالت جنسیتی در مناسبات عاطفی، اخلاقی و اقتصادی خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۵ بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ 103 - 124

کلید واژه ها: خانواده روابط انسانی عدالت جنسیتی قانون گذاری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۵۶
مسأله عدالت جنسیتی، اگرچه در نهادهای حقوقی و اجتماعی موضوعی وارداتی قلمداد می گردد و در عرصه تئوریک کراراً مورد توجه قرار گرفته است، لیکن در عرصه های عملی سازی آن، به سبب اختلاط در فرهنگ ها و عدم پالایش مبانی آن، با چالش هایی روبرو بوده که نیازمند تبیینی درست در عرصه گرایش ها و نگرش های متکی بر فرهنگ بومی و اسلامی است. به ویژه آن که استحکام نهاد خانواده از اساسی ترین اهداف قانون گذار اسلامی است. در منش توحیدی، زوجیت، وحدت برخاسته از جذب و انجذابی حکیمانه است که تحقق عدالت در عین قوام یابی اصول ارزشی دیگری چون: کرامت انسانی، امنیت و سکونت، مودت و رحمت، احسان و مروت صورت می پذیرد. هدف از نگارش این مقاله، تبیین جایگاه محوری اصل عدالت در نظام قانون گذاری اسلامی و تأثیر آن بر عدالت جنسیتی در روابط انسانی اعضاء خانواده است که مستلزم بیان تفاوت های بنیادین میان دو نظام فکری؛ خدا محور و انسان محور می باشد. به نظر می رسد عدالت جنسیتی از حکیمانه ترین مختصات نظام قانون گذاری اسلام است که برخاسته از تناسب و تفاوت های معنادار در نظام خلقت و قانون شریعت است و در مناسبات عاطفی، اخلاقی و اقتصادی خانواده از دقایق و لطایفی برخوردار است که در آن، اصل عدالت با تمامی ارزش های انسانی درآمیخته و چتری از تسهیل، تکریم، تنظیم و تعدیل را در سایه اندیشه توحیدی فراهم ساخته و تضمین کننده مقاصد و اصول و قواعد شرعی است.
۵۳۶۸.

اشتغال زنان، نشاط زناشویی و گرایش به طلاق (مطالعه موردی: متأهلان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۴ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ 451 - 475

کلید واژه ها: اشتغال زنان پایداری خانواده خانواده های تک شاغل خانواده های هردو شاغل گرایش به طلاق نشاط زناشویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۵۵
این مقاله با هدف بررسی تأثیر اشتغال زنان بر پایداری خانواده، به مقایسه خانواده های تک شاغل و خانواده های هر دو شاغل پرداخته است. جامعه آماری این پیمایش، زنان و مردان متأهل شهر تهران است و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای هزار و 736 نمونه از 50 حوزه شهر تهران انتخاب شد و در تجزیه تحلیل نهایی به کار گرفته شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد: نشاط زناشویی در مردان خانواده های هر دو شاغل بیش از مردان خانواده های تک شاغل است. درآمد و منزلت شغلی بالا در مردان خانواده های تک شاغل با کاهش نشاط زناشویی و در زنان خانواده های تک شاغل افزایش درآمد با افزایش نشاط زناشویی در ایشان همراه است. همبستگی نشاط زناشویی و گرایش به طلاق در زنان خانواده های هر دو شاغل بیش از زنان خانواده های تک شاغل و در مردان خانواده های تک شاغل بیش از مردان خانواده های هردو شاغل است. هزینه کرد مالی اشتراکی در خانواده های هردو شاغل بیش از خانواده های تک شاغل و تضاد میان کار و خانواده در آن ها کمتر است. به طور کلی، می توان گفت یافته هایی که نشان دهد اشتغال زنان پایداری خانواده را تضعیف می کند مشاهده نشد، اما اشتغال زنان منابعی را برایشان فراهم می کند که از آن می توانند در انحلال زندگی زناشویی ناخوشایند استفاده کنند. با توجه به اینکه نشاط زناشویی و گرایش به طلاق از شرایط شغلی متأثر است، به کارگیری سیاست های مناسب اشتغال می تواند در پایداری خانواده کمک کننده باشد. یافته های تحقیق تأییدکننده تئوری های مبادله، فرصت اقتصادی و اقتصاد خانه جدید است.
۵۳۶۹.

سنجش عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش به ایده آل های زیبایی اندام در بین زنان شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۴ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ 361 - 378

کلید واژه ها: بانوان شهر تبریز جامعه شناسی بدن گرایش به ایده آل های زیبایی اندام نگرش فمینیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۴۰
شواهد نشان دهنده تغییر فرهنگی در ایران و ترجیح بدن لاغر در بین زنان است. توجه فراوان به زیبایی و تناسب اندام از پیامدهای جامعه مصرفی است و زنان برای دستیابی به اندازه بدنی دلخواه به روش های متعددی، همچون رژیم های زیبایی و لاغری اندام، روی آورده اند. بنابراین، مطالعه حاضر به منظور سنجش عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش به ایده آل های زیبایی اندام در بین زنان شهر تبریز به مرحله اجرا درآمده است. چارچوب نظری تحقیق با نظریه های بوردیو، گیدنز، گافمن و فمنیسم شکل گرفته است. جامعه آماری تحقیق متشکل از کلیه بانوان مراجعه کننده به باشگاه های ورزش بدن سازی (تناسب اندام) دایر در شهر تبریزند. با استفاده از روش پیمایش و شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، تعداد 55 باشگاه انتخاب شده و تعداد 385 نفر از بانوان مراجعه کننده به این باشگاه ها به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. اطلاعات مورد نیاز با به کارگیری پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری شده و تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماری Spss صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهد که میانگین گرایش به ایده آل های زیبایی اندام در زنان مطالعه شده، 12 / 111 است. براساس نتایج به دست آمده از تحلیل های دومتغیره و چند متغیره، متغیرهای نگرش فمنیستی، سرمایه فرهنگی، مصرف رسانه، وضعیت تأهل و سن، با گرایش به ایده آل های زیبایی اندام رابطه آماری معنا داری نشان داده اند. همچنین، نتایج تحلیل مسیر نشان می دهد که متغیرهای سرمایه فرهنگی، مصرف رسانه و سن از طریق تحت تأثیر قرار دادن متغیر نگرش فمنیستی بر میزان گرایش به ایده آل های زیبایی اندام تأثیرگذار است. براساس نتایج رگرسیون چند متغیره، این متغیرها توانایی پیش بینی 37 درصد از تغییرات میزان گرایش به ایده آل های زیبایی اندام را دارند.
۵۳۷۰.

خط و نمود دیگری در آثار هنرمندان زن مهاجر کشورهای اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۳ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 115 - 138

کلید واژه ها: خط کشورهای اسلامی میخاییل باختین مهاجرت هنرمندان زن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۷۸
مهاجرت مسئله ای فرهنگی است که تداعی گر مفاهیمی مانند هویت، از خودبیگانگی، غربت و نوستالژی است. مهاجرت بر اندیشه و آثار هنرمندان تأثیر مستقیم می گذارد. آثار هنرمندان مهاجر به واسطه بیان مضامین ویژه در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. در این میان، هنرمندان مهاجر کشورهای اسلامی نیز توانسته اند با نمایش آثار خود ابعاد گوناگون هنر مهاجران را به تصویر بکشند. یکی از جنبه های فرهنگ که در جریان مهاجرت دچار تحول می شود، زبان و به دنبال آن خط است. خط بخشی مهم از آثار هنرمندان کشورهای اسلامی است و وابستگی آن به زبان کارکردهای مختلفی را برای آن به وجود آورده است. در میان هنرمندان مهاجر، زنان هنرمند نیز خط را به عنوان عنصر مهم کار خود برگزیده اند. پرسش اصلی تحقیق این است که نقش خط در آثار هنرمندان زن مهاجر چیست و به چه دلیل از خط و نوشتار در آثار خود بهره برده اند؟ این نوشتار که با روش توصیفی تحلیلی و اطلاعات گردآوری شده کتابخانه ای انجام شده است، بر اساس دیدگاه باختین به تحلیل آثار مورد نظر می پردازد. میخاییل باختین از اندیشمندان قرن بیستم است که در حوزه انسان شناسی نظریه «دیگری» و «دیگربودگی» را مطرح کرده است. او باور دارد انسان همواره به انسان دیگر نیازمند است و از دریچه انسان دیگر به خود نگاه می کند و یکی از عومل تأثیرگذار در شکل گیری و شناخت موقعیت انسان، دیگری است. با مطالعه آثار هنرمندان زن مهاجر از کشورهای ایران، عراق، فلسطین، الجزایر، مراکش و مصر آثاری از لالا الصعیدی از مراکش، شیرین نشاط از ایران و هیف کهرمان از عراق انتخاب شده است. نتایج بررسی نشان می دهد این زنان مهاجر خط را برای بیان هویت و دیگربودگی شان به کار برده و در موقعیت دیگری دست به خلق اثر زده اند و برآن اند تا هویت و دیگربودگی شان را نمایش دهند.
۵۳۷۱.

تحلیل الگوی کنش فعالان زن در احزاب و سمن ها طی دهه های هفتاد و هشتاد شمسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۲۰ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 285 - 259

کلید واژه ها: مشارکت احزاب سازمان های مردم نهاد مشارکت سیاسی عدالت جنسیتی تبعیض جنسیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۱۰۱
زنان، به عنوان نیمی از شهروندان جامعه، درصورت به رسمیت شناختن حقوق برابرشان با مردان، می توانند نقشی کاربردی و اساسی در توسعه پایدار ایفا کنند. نهادها و سازمان های مدنی همچون احزاب و سمن ها نقش مؤثری در توسعه سیاسی و سیستم توزیع قدرت داشته و با جلوگیری از انحصار قدرت در دست گروه یا قشر خاص، منجر به اصلاح ساختار سیاسی و اجتماعی کشور می شوند و درصورت کاربست درست و منطقی، منجر به مشارکت بیشتر زنان خواهند شد. در پژوهش پیش رو مشکلات زنان کنشگر در دو دهه 70 و 80 و میزان مشارکت و نحوه عاملیت آنها در احزاب و سازمان های مردم نهاد بیان شده است، و به این پرسش های اساسی پاسخ داده شده که علل مشارکت بیشتر زنان در سازمان های مردم نهاد نسبت به احزاب سیاسی طی دهه های 70 و 80 چیست و چه عواملی باعث گردیده احزاب سیاسی در حوزه فعالیت های زنان به کارویژه های مطلوب خود دست نیابند. برای یافتن پاسخ این سؤالات از روش کیفی و توصیفی سود برده شده است. نتایج مطالعات اسنادی، کدگذاری و مقوله بندی داده های مصاحبه ها ازطریق نرم افزار MAXQDA  و بهره گیری از روش تحلیل محتوا و تئوری داده بنیاد نشان داد که هرچند احزاب سیاسی بعد از سال های دهه 70 و 80 مدعی گسترش نقش زنان در عرصه سیاسی و اجتماعی بوده اند، به دلیل ماهیت احزاب سیاسی در ایران، این مهم در سطوح عالی به ندرت اتفاق افتاده است و سازمان های مردم نهاد تا حدود بسیار زیادی از وضعیت بهتری برای حضور، گسترش و ایفای نقش مشارکت جویانه زنان برخوردار بوده اند.
۵۳۷۲.

الگوی معادلات ساختاری رفتارهای مدنی تحصیلی بر اساس انسجام و جو عاطفی خانواده با میانجی گری اخلاق تحصیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۳ 241 - 264

کلید واژه ها: اخلاق تحصیلی انسجام خانواده جو عاطفی خانواده رفتارهای مدنی- تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۱۰۵
پژوهش حاضر با هدف الگوی معادلات ساختاری رفتارهای مدنی تحصیلی بر اساس انسجام و جوعاطفی خانواده با میانجی گری اخلاق تحصیلی انجام شد. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر متوسطه دوم شهر خرم آباد به تعداد 9981 دانش آموز در سال تحصیلی 96-1395 بود که از این میان 240 نفر براساس قاعده سرانگشتی کلاین (2015) تعیین و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی بر حسب ناحیه و پایه تحصیلی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های اخلاق تحصیلی حسینی نژاد و همکاران (1394)؛ رفتار مدنی- تحصیلی گل پرور (1389)؛ جو عاطفی خانواده هیل برن (1964) و انسجام خانواده سامانی (1381) استفاده شد. داده ها با روش آماری همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها بین انسجام خانواده و اخلاق تحصیلی با رفتارهای مدنی تحصیلی رابطه مثبت نشان دادند (01/0 p<)، ولی جو عاطفی خانواده و رفتارهای مدنی تحصیلی رابطه معنی داری را نشان ندادند (05/0< P). همچنین نتایج حاکی از آن بود که انسجام خانواده با نقش میانجی اخلاق تحصیلی می تواند رفتارهای مدنی تحصیلی را تبیین کند (01/0 p<). با توجه به نتایج به دست آمده، پیشنهاد می شود با ایجاد انسجام در خانواده زمینه تقویت بنیان های اخلاقی را در فرزندان فراهم کرد که این امر باعث افزایش رفتارهای مدنی تحصیلی (پایبندی به قواعد، یاری رسانی و مشارکت، برقراری روابط صمیمانه) در آنان می شود.
۵۳۷۳.

شخصیت زنان در رمان آتش بدون دود با تأکید بر نظریات روان شناسی انسان گرا

نویسنده:
منبع: روان شناسی فرهنگی زن سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۷ 19 - 30

کلید واژه ها: رمان آتش بدونِ دود شخصیت زنان روان شناسی انسان گرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۴۹
هدف پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های زنان در رمان آتش بدون دود با تأکید بر نظریات روان شناسی انسان گرا بود. جامعه پژوهش حاضر؛ تمام متن رمان آتش بدون دود می باشد. نمونه پژوهش ویژگی های شخصیت زن در رمان بود. روش پژوهش حاضر تحلیلی- توصیفی بود و از دو الگوی کنش کامل راجرز و معنادرمانی فرانکل، جهت بررسی روان شناختی شخصیت زن در رمان آتش بدون دود استفاده شد.داده های پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای جمع آوری شد. یافته ها نشان داد که زنان در رمان آتش بدون دود، در قالب شخصیت های مختلفی چون همسر، مادر، پزشک، استاد دانشگاه و نویسنده ایفای نقش می کنند و تأثیر به سزایی در فرهنگ سازی جامعه در عهد پهلوی داشته اند. میل به آزادی و مبارزه با فرهنگ مبتذل از ویژگی های بارز شخصیتی زنان دراین رمان است که در مسائلی چون سوادآموزی، حق انتخاب در ازدواج، برابری و مساوات با مردان نمودار گشته است. فرهنگ حاکم بر زندگی زنان در رمان آتش بدون دود، در بستری از رنج، شکل گرفته است. ویژگی های شخصیتی چون انگیزه پیشرفت و غلبه بر محدویت های اجتماعی، عشق و تعالی از نمودهای برجسته فرهنگ مقاومت در زندگی زنان رنج کشیده این رمان است. نتیجه آن که زنان در رمان آتش بدون دود، در شکل گیری شخصیت و سرنوشت خود، خانواده و جامعه، تأثیرگذار بوده و از پایه های مهم تحولات فرهنگی مطرح در این رمان هستند.
۵۳۷۴.

نقد جامعه شناسی رمان های سه گانه احلام مستغانمی (با تکیه بر رمانتیسم جامعه گرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۶ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ 361 - 376

کلید واژه ها: احلام مستغانمی الجزایر رمان نقد ادبی نقد جامعه شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۵۰
در نقد جامعه شناختی رمان، ارتباط ساختار و محتوای داستان با وضعیت و دگرگونی های جامعه و محیطی که در آن متولد شده بررسی می شود و چگونگی انعکاس و بازنمایی هنرمندانه جامعه در جهان تخیلی اثر ادبی، نقد و تحلیل می شود. نویسندگان در این مقاله، بر پایه چارچوب نقد جامعه شناسی، به بررسی آثار نویسنده مشهور الجزایری، خانم احلام مستغانمی، پرداخته اند. با آنکه وی نویسنده ای رمانتیک است، در قالب رمانتیسم جامعه گرا در آثار خود به تبیین اوضاع فرهنگی و اجتماعی کشورش می پردازد. او از مسائلی چون حقوق زنان، فقر فرهنگی، تقابل سنت و مدرنیته و نابسامانی های اجتماعی سخن می گوید و زخم ها و جراحت هایی را که از رهگذر استعمار بر پیکره جامعه وارد شده، واکاوی و تشریح می کند. از یافته های این پژوهش، که به روشی توصیفی تحلیلی تدوین شده، برمی آید که نویسنده توانسته است روزنه ای جدید برای شناخت زوایای مختلف اشغال الجزایر، جنگ های آزادی بخش این کشور، پیامدهای استعمار و عقب ماندگی جوامع عربی در برابر چشمان مخاطب بگشاید. اما ،در عین حال، تلاش دارد با کاربرد لحنی احساسی، پایبندی خود به مکتب رمانتیسم را حفظ کند. با وجود این، هرچند آثار وی رنگ و بوی انتقادی به خود گرفته است، با رئالیسم اجتماعی تفاوت معناداری دارد.
۵۳۷۵.

عوامل زمینه ساز زیست جنسی زنان در باشگاه ها و سالن های ورزشی شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۴ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ 397 - 430

کلید واژه ها: باشگاه های ورزشی پیامدهای روانی و اجتماعی زنان زیست جنسی علایق جنسی تغییر یافته فانتزی های زیبایی فرهنگ هوسران کلیشه های جنسیتی گفتمان های جنسی نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۵۹
با چرخش مفهومی غریزه جنسی به لذت جنسی شاهد غلبه گفتمان های جنسی به حوزه های اجتماعی و درنوردیده شدن مرز میان فضاهای خصوصی و عمومی هستیم. یکی از نمودهای ورود گفتمان های جنسی به فضاهای عمومی را می توان در میدان بررسی شده پژوهش حاضر، یعنی در باشگاه های ورزشی، مشاهده کرد. پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل زمینه ساز زیست جنسی زنان در باشگاه های ورزشی در سال 1394 1395 در بازه زمانی 18 ماه مطالعه عمیق انجام شد. گردآوری اطلاعات با استفاده از مشاهده، مشاهده مشارکتی و مصاحبه نیم ساخت یافته با 21 نفر از زنان ورزشکار شهر اصفهان انجام گرفت. روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری هدف مند، نظری و گلوله برفی است. برای تحلیل اطلاعات از تکنیک های نظریه داده بنیاد و رویکرد کدگذاری استراوس استفاده شد. همچنین، برای حصول اعتباریابی پژوهش از روش تطبیق توسط اعضا، بررسی همکار و مشارکتی بودن پژوهش استفاده شد. تحلیل اطلاعات در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی بیانگر این است که در شناخت عوامل زمینه ساز زیست جنسی زنان در باشگاه های ورزشی علایق جنسی تغییر یافته به منزله شرایط علّی اثرگذار، فرهنگ هوسران به منزله شرایط بسترساز، فانتزی های زیبایی در قالب استراتژی ها و پیامدهایی در ابعاد روانی و اجتماعی مهم و در خور توجه اند. بنابراین، درهم ریختگی زیست جنسی زنان به منزله هسته مرکزی باید مورد توجه سیاست گذاران فرهنگی قرار بگیرد. خلق مفاهیم جدید در ایجاد هنجارهای نو یا جایگزینی هنجارهای ناکارآمد گذشته می تواند به کاهش بی هنجاری زیست جنسی و سامان بخشیدن به این نیاز اساسی کمک کند.
۵۳۷۶.

جنسیت و اخلاق مراقبت در فلسفه اخلاق فمنیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۵ بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ 45 - 62

کلید واژه ها: اخلاق فمنیستی اخلاق مراقبت محور جنسیت و اخلاق فلسفه اخلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۶۲
دغدغه مشترک برخی اندیشمندان فمنیست واکاویِ نسبت میان جنسیت و اخلاق است. از این منظر، فمنیست ها اخلاق سنتی را به دلیل نادیده گرفتن یا کم اهمیت دانستن ارزش های فرهنگی و نیز تجربه اخلاقی زنان با نگاهی مردسالارانه نقد کرده اند. از این رو، با طرح نظریات و رویکردهای گونا گون به بازاندیشی اخلاق سنتی پرداخته و سعی کرده اند صورت بندی نوینی از نظام و مناسبات اخلاقی متناسب با مفهوم جنسیت ارائه دهند. رهیافت های زنانه به اخلاق بر روابط شخصی و اخلاق مراقبت تأکید می کنند و به ارزش روابط انسانی اهتمام می ورزند. همچنین، رهیافت های مادرانه بر ارتباط خاص بین مادران و فرزندان به منزله الگوی تعامل اخلاقی تأکید می کنند. به همین دلیل، این گونه رهیافت ها به خلاف اخلاق سنتی، که دربردارنده قواعد عام اخلاقی، بدون جانب داری و عقلانی است، رهیافت هایی قاعده گریز، جزئی نگر، متن محور، عینی و مبتنی بر عواطفی با بنیان جنسیتی اند.
۵۳۷۷.

زنان سالمند و تجربۀ طرد اجتماعی (مورد مطالعه: زنان ساکن سرای سالمندان در شهر خرم آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۲۱ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 999 - 1027

کلید واژه ها: طرد اجتماعی زنان سالمند شکاف نسلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۷۸
تلاش این پژوهش مطالعه کیفی تجارب زیسته زنان سالمند از طرد اجتماعی در سرای سالمندان شهر خرم آباد است. برای نیل به این هدف، از نظریه زمینه ای استفاده شده تا علل، شرایط مداخله گر و پیامدهای تجربه طرد اجتماعیِ زنانِ سالمند به شیوه ای ژرف نگرانه واکاوی شود. سوژه ها به شیوه نمونه گیری هدفمند از میان ساکنین سرای سالمندان حاج صدیق و فرزانگان شهر خرم-آباد انتخاب شده اند و با آن ها مصاحبه عمیق فردی انجام شده است. نتایج تحلیل مصاحبه ها بیانگر آن است که نابرخورداری زنان از پایگاه اقتصادیِ مستقل (نداشتن پشتوانه مالی و ازدست دادن توان کار)، افول همبستگی های سنتی در خانواده (زوال اقتدار مادرانگی، شکاف نسلی و رشد فردگرایی) و دگردیسی سبک های زندگی (تغییر نوع و چیدمان وسایل خانگی، تغییر معنای کار خانگی و سیطره مناسبات جنسیتی) اصلی ترین شرایطی اند که خانواده ها در بستر آن ها تصمیم می گیرند زنان سالمند را به سرای سالمندان تحویل بدهند. این شرایط علی، به موازات تداوم سکونت و زیست زنان در سرای سالمندان، به میانجی برخی شرایط مداخله گر به عوامل شکل دهنده تجربه طردشدگی زنان سالمند بدل می شوند. بدبینی مفرط (کاهش اعتماد به جامعه، حالت شکنندگی درونی) و احساس تنهایی (حسرت روابط گذشته، احساس فراموش شدگی) دو مورد از مهم ترین شرایط مداخله گری هستند که مجرای اثرگذاری شرایط علی بوده و زنان سالمند را به تدریج در وضعیتی ذهنی روانی فرو می برند که پیامدهایی اساسی برای آن ها و تأثیر عمیقی بر شخصیت شان دارد. بدین معنا که در پی اثرگذاری این دو نوع شرایط آن چه در سرای سالمندان عاید زنان می شود احساس کنده شدن از جهان زندگی و افتادن در فرایند مرگ تدریحی است.
۵۳۷۸.

تقابل گفتمان هویت غالب و مغلوب زنان ایرانی و مغولی در تاریخ جهانگشا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۸ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ 557 - 572

کلید واژه ها: تاریخ جهانگشای شیوه بازنمایی زنان گفتمان جنگ هویت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۷۱
تاریخ جهانگشای علاوه بر اهمیت تاریخی و اجتماعی، از منظر تحلیل نظام های گفتمانی نیز اثری درخور تأمل است. در غلبه نظام گفتمانی مسلط بر اثر، یعنی «گفتمان جنگ»، یکی از رویکردهای گفتمانی متمایز آن را باید در شیوه حضور اجتماعی زنان بررسی کرد. تمرکز پژوهش حاضر بر رویکرد نقش گرایی هالیدی است؛ رویکردی که الگوهای تجربه را در قالب فرایندها و از طریق فرانقش اندیشگانی در زبان بازنمایی می کند. با تمرکز بر این فرانقش به همه بخش هایی که هریک از زنان ایرانی و مغولی حضور داشتند توجه شده و با جمع آوری همه جملات مربوط به این مشارکان، ویژگی های هریک از این دو گروه ارائه شده است. هدف این پژوهش ذکر وقایع تاریخی و بیان جایگاه اجتماعی زنان در دوره مغول نیست، بلکه آنچه اهمیت دارد، نوع تاریخ نگاری، شیوه بیان نویسنده و رابطه آن با دیدگاه وی است؛ یعنی شیوه بازنمایی حضور زنان در فرایندها و نوع نام گذاری آن ها که از طریق آن دیدگاه ذهنی متن یا نویسنده و نوع نگرش وی به منزله شاخص ترین نویسنده عهد مغول در ایران مشخص خواهد شد.
۵۳۷۹.

رابطه ذهن آگاهی، بنیان های اخلاقی – فرهنگی و تفکر انتقادی با امیدواری و ادراک خداوند در زنان متأهل

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال ۱۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۵ 1 - 17

کلید واژه ها: ذهن آگاهی بنیان های اخلاقی - فرهنگی تفکر انتقادی امیدواری ادراک خداوند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۷۷
هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان رابطه کانونی ذهن آگاهی، بنیان های اخلاقی- فرهنگی و تفکر انتقادی با امیدواری و ادراک خداوند در زنان متاهل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان زن متأهل دانشگاه علوم پزشکی بود که از میان آن ها تعداد 180 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه امیدواری اسنایدر و همکاران (1991)، پرسشنامه ادراک خداوند لارنس (1997)، پرسشنامه ذهن آگاهی براون و ریان (2003)، پرسشنامه بنیان های اخلاقی- فرهنگی هایت و گراهام (2007) و پرسشنامه تفکر انتقادی ریکتس (2003) بود. برای تحلیل داده ها، از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و همبستگی کانونی استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بین متغیرهای پیش بین (ذهن آگاهی، بنیان اخلاقی- فرهنگی و تفکر انتقادی) با متغیرهای ملاک (امیدواری و ادراک خداوند) دو تابع کانونی معنی دار برابر با 644/0 و 293/0 وجود دارد (05/0>p). هم چنین نتایج تحلیل کانونی نشان داد که در مجموعه متغیرهای پیش بین ذهن اگاهی قوی ترین پیش بینی کننده است. در مجموعه متغیرهای ملاک، امیدواری قدرت پیش بینی کنندگی بیشتری را دارد. بنابراین با توجه به نقش پیش بینی کنندگی ذهن آگاهی، بنیان های اخلاقی- فرهنگی و تفکر انتقادی در پیش بینی امیدواری و ادراک خداوند می توان چنین نتیجه گرفت که با تمرکز بر متغیرهای پیش بین می توان، امیدواری و ادراک خداوند را در دانشجویان زن متاهل افزایش داد.
۵۳۸۰.

بازتاب اندیشه های ایرانی- اسلامی در هنر ایران؛ سیر تطور جلوه های باروری در صورت های گوناگون هنری تا عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۵ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ 199 - 213

کلید واژه ها: اندیشه جلو ههای باروری نشانه شناسی هنر ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۶۱
جهان بینی و اندیش ههای اعتقادی جوامع در شک لگیری صورت های هنری تأثیر بسزایی دارند . باور به تقدسِ مظاهر باروری از جمله باورهایی است که در اندیشه ایرانیان از دیرباز قابل مشاهده بوده و پس از اسلام نیز، در پیوند با حکمت اسلامی، از تداومی تاریخی برخوردار گشته است. انگاره های مؤنث، ب هعنوان نمادهای باروری، از دیرباز به صورت های گوناگون در اساطیرِ بسیاری از تمد نها شکل گرفته و مورد ستایش قرار گرفت ه اند . این اندیشه در طول زمان و در هنرهای مختلف ایرانی، در تحول و تطوری تاریخی، ب ه صورت های متفاوت نمود یافته است . پژوهش حاضر، به روش توصیفی تحلیلی، به بررسی روند شک لگیری این معنای واحد در صور گوناگون پرداخته است. بررسی این روند نشانگر آن است که جلوه های اساطیریِ باروری، که در صورت های مختلفی همچون آناهیتا و درخت زندگی نمود یافته، پس از اسلام و به ویژه در هنر و معماری عصر صفویه نیز، بر اساس پیوندهایی مفهومی و برقراری ترادفی معنایی با اندیشه و حکمت ایرانی اسلامی، در هنرهای گوناگون، در صور تهای نمادین متنوعی بروز یافته است . این مظاهر باروری در صورت هایی همچون آناهیتا، درخت زندگی، آب، و گنبد جانشین شده و انگار ههای مذکر طرفین با نمادهایی همچون شیر، مردان نگهبان، بزِ نر یا طاووس، سرو، و منار جایگزین گشته اند. درواقع، در بعد همنشینی، ساختاری از س ه تایی مقدس شکل گرفته که در یک روند جانشینی ب ه صورت های گوناگونی بروز یافته است؛ به گونه ای که در همه این صورت ها، ضمن تنوع و افزودن بر زیبایی، معنایی واحد را م یتوان جست وجو نمود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان