اخلاق مراقبت محور

دغدغه مشترک برخی اندیشمندان فمنیست واکاویِ نسبت میان جنسیت و اخلاق است. از این منظر، فمنیست ها اخلاق سنتی را به دلیل نادیده گرفتن یا کم اهمیت دانستن ارزش های فرهنگی و نیز تجربه اخلاقی زنان با نگاهی مردسالارانه نقد کرده اند. از این رو، با طرح نظریات و رویکردهای گونا گون به بازاندیشی اخلاق سنتی پرداخته و سعی کرده اند صورت بندی نوینی از نظام و مناسبات اخلاقی متناسب با مفهوم جنسیت ارائه دهند. رهیافت های زنانه به اخلاق بر روابط شخصی و اخلاق مراقبت تأکید می کنند و به ارزش روابط انسانی اهتمام می ورزند. همچنین، رهیافت های مادرانه بر ارتباط خاص بین مادران و فرزندان به منزله الگوی تعامل اخلاقی تأکید می کنند. به همین دلیل، این گونه رهیافت ها به خلاف اخلاق سنتی، که دربردارنده قواعد عام اخلاقی، بدون جانب داری و عقلانی است، رهیافت هایی قاعده گریز، جزئی نگر، متن محور، عینی و مبتنی بر عواطفی با بنیان جنسیتی اند.

شرکت دیزنی از سال 1937 تا سال 2018 ، 18 پویانمایی با محوریت شاهدخت (princes) ارائه کرده که نماینده ذهنیت و گفتمان زنانه نگر زمانه خود بوده اند . این پویانمایی ها با به چالش کشیدن اخلاق سنتی ، اخلاق زنانه نگری را ارائه می دهند که متناسب با نظریه های غالب جامعه آمریکا در آن زمان بود و بدین ترتیب، گرایش های لیبرال و رادیکال در این 18 اثر مشاهده می شود . در این پژوهش، تحوّلات اخلاق زنانه نگر شاهدخت های دیزنی، در 80 سال اخیر بررسی و تحلیل شده است . روش ، تحلیلی ۔تاریخی متناسب با گفتمان زنانه نگر دوره پخش آثار ، یکی از ابزارهای پژوهش این مقاله است . برای بررسی پیام و استخراج اخلاق زنانه نگر در پویانمایی ها ، روش تحلیل محتوا به کار گرفته شده است . بر اساس نتایج این پژوهش، اخلاق مراقبت محور در دهه نود قرن بیستم، محور اصلی اخلاق زنانه سینمای دیزنی بود . در دهه اول قرن بیست و یکم این امر کمرنگ تر شده و در دهه دوم قرن بیست و یکم با تغییراتی جهت مراقبت محور به سمت حمایت زن از زن تبدیل می شود . به همین نسبت فاعلیت زنان در دهه دوم قرن بیست و یکم افزایش یافته و افزون بر وظیفه حامی ، هدایت گر نیز می شود . آزادی روند پویانمایی ها از مقابله با سنّت برای رسیدن به انتخاب  (مسیر زندگی) و شکوفایی استعداد تغییر یافته است .