زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)

با چرخش مفهومی غریزه جنسی به لذت جنسی شاهد غلبه گفتمان های جنسی به حوزه های اجتماعی و درنوردیده شدن مرز میان فضاهای خصوصی و عمومی هستیم. یکی از نمودهای ورود گفتمان های جنسی به فضاهای عمومی را می توان در میدان بررسی شده پژوهش حاضر، یعنی در باشگاه های ورزشی، مشاهده کرد. پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل زمینه ساز زیست جنسی زنان در باشگاه های ورزشی در سال 1394 1395 در بازه زمانی 18 ماه مطالعه عمیق انجام شد. گردآوری اطلاعات با استفاده از مشاهده، مشاهده مشارکتی و مصاحبه نیم ساخت یافته با 21 نفر از زنان ورزشکار شهر اصفهان انجام گرفت. روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری هدف مند، نظری و گلوله برفی است. برای تحلیل اطلاعات از تکنیک های نظریه داده بنیاد و رویکرد کدگذاری استراوس استفاده شد. همچنین، برای حصول اعتباریابی پژوهش از روش تطبیق توسط اعضا، بررسی همکار و مشارکتی بودن پژوهش استفاده شد. تحلیل اطلاعات در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی بیانگر این است که در شناخت عوامل زمینه ساز زیست جنسی زنان در باشگاه های ورزشی علایق جنسی تغییر یافته به منزله شرایط علّی اثرگذار، فرهنگ هوسران به منزله شرایط بسترساز، فانتزی های زیبایی در قالب استراتژی ها و پیامدهایی در ابعاد روانی و اجتماعی مهم و در خور توجه اند. بنابراین، درهم ریختگی زیست جنسی زنان به منزله هسته مرکزی باید مورد توجه سیاست گذاران فرهنگی قرار بگیرد. خلق مفاهیم جدید در ایجاد هنجارهای نو یا جایگزینی هنجارهای ناکارآمد گذشته می تواند به کاهش بی هنجاری زیست جنسی و سامان بخشیدن به این نیاز اساسی کمک کند.

پژوهش حاضر با هدف شناخت آسیب های تعاملات اجتماعی زنان سرپرست خانوار شاهین شهر در رویکرد کیفی و با روش نظریه زمینه ای انجام شده است. به این منظور، با 35 نفر از زنان سرپرست خانوار مصاحبه های نیمه ساختاریافته و عمیق انجام شد که برای گزینش آن ها روش نمونه گیری هدف مند و نظری به کار گرفته شد. داده های حاصل از مصاحبه با روش کدگذاری نظری تجزیه و تحلیل شد. در کدگذاری باز، 49 مفهوم و در کدگذاری محوری 8 مقوله به دست آمد. مقوله «حریم ناامن» به منزله پدیده اصلی ظهور یافت. یافته های تحقیق نشان داد زنان سرپرست خانوار در تعاملات اجتماعی روزمره خود با مسائل و کلیشه های منفی روبه رو هستند که تجربه حریم ناامن را برای آنان به همراه دارد. کنش آنان در مقابل آسیب ها به صورت سازگاری نابهنجار رخ می دهد و از پیامدهای آن ها می توان به فرزندان آسیب دیده اشاره کرد. در نهایت، مدل نظری «مرزهای ناامن ساز» مفهوم محوری حاصل از این پژوهش است.

این مقاله با هدف بررسی تأثیر اشتغال زنان بر پایداری خانواده، به مقایسه خانواده های تک شاغل و خانواده های هر دو شاغل پرداخته است. جامعه آماری این پیمایش، زنان و مردان متأهل شهر تهران است و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای هزار و 736 نمونه از 50 حوزه شهر تهران انتخاب شد و در تجزیه تحلیل نهایی به کار گرفته شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد: نشاط زناشویی در مردان خانواده های هر دو شاغل بیش از مردان خانواده های تک شاغل است. درآمد و منزلت شغلی بالا در مردان خانواده های تک شاغل با کاهش نشاط زناشویی و در زنان خانواده های تک شاغل افزایش درآمد با افزایش نشاط زناشویی در ایشان همراه است. همبستگی نشاط زناشویی و گرایش به طلاق در زنان خانواده های هر دو شاغل بیش از زنان خانواده های تک شاغل و در مردان خانواده های تک شاغل بیش از مردان خانواده های هردو شاغل است. هزینه کرد مالی اشتراکی در خانواده های هردو شاغل بیش از خانواده های تک شاغل و تضاد میان کار و خانواده در آن ها کمتر است. به طور کلی، می توان گفت یافته هایی که نشان دهد اشتغال زنان پایداری خانواده را تضعیف می کند مشاهده نشد، اما اشتغال زنان منابعی را برایشان فراهم می کند که از آن می توانند در انحلال زندگی زناشویی ناخوشایند استفاده کنند. با توجه به اینکه نشاط زناشویی و گرایش به طلاق از شرایط شغلی متأثر است، به کارگیری سیاست های مناسب اشتغال می تواند در پایداری خانواده کمک کننده باشد. یافته های تحقیق تأییدکننده تئوری های مبادله، فرصت اقتصادی و اقتصاد خانه جدید است.

این مقاله فضای گفتمانیِ فعالیت بدنی زنان را به منظور پاسخ به سؤالی اساسی بررسی می کند؛ چرا اغلب زنان با تداوم فعالیت بدنی مشکل دارند و موفق نمی شوند به طور دائمی از یک برنامه تمرینی سبک، منظم و طولانی مدت استفاده کنند؟ تحلیل حاضر با استفاده از توصیف مفاهیم به کار رفته در نظریه گفتمان لاکلو و موف (1992) انجام شده است. در فضای فعالیت بدنی زنان، دو گفتمان ترس از چاقی و گفتمان سلامت جویی به منزله گفتمان بزرگ و کوچک شناسایی شده است. دستاورد این مقاله تبیین این فرضیه است که آنچه اهداف بلند مدت و حضور منظم در فعالیت بدنی را رقم می زند مرتبط با اهدافی است که گفتمان سلامت جویی و مسئولیت فردی نسبت به رفتارهای سلامت ایجاد می کند و برنامه های مشارکتی نامنظم نیز مرتبط با اولویت ها و اهدافی است که گفتمان ترس از چاقی تعریف می کند. همچنین، شناسایی و دسته بندی مقولات مرتبط با هر یک از اهداف فیزیکی، روانی و اجتماعی در این دو گفتمان نشان می دهد به دلیل غلبه و برتری گفتمان چاقی این اهداف، معنا و هویت خود را از گفتمان چاقی دریافت می کنند. برنامه ریزی های آینده فعالیت بدنی برای زنان باید با در نظر گرفتن گفتمان های غالب در این فضا تدوین شود.

گسترش بیکاری و افزایش وقوع طلاق از مصادیق جامعه مخاطره آمیزند که می توانند تصمیمات زنان و مردان را درباره تشکیل خانواده تحت تأثیر قرار دهند. مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه بین شاخص های جامعه مخاطره آمیز با میانگین سن زنان و مردان در نخستین ازدواج و با استفاده از داده های سرشماری 1390 در سطح شهرستان انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که این شاخص ها نسبت درخور توجهی از تفاوت های شهرستانی موجود در سن ازدواج را تبیین می کند (51 درصد از واریانس میانگین سن مردان و 38 درصد از واریانس میانگین سن زنان در نخستین ازدواج). به طور خاص، شاخص های اقتصادی (متغیرهای میزان بیکاری و میزان بیکاری بین افراد دارای تحصیلات عالیه) با میانگین سن زنان و مردان در نخستین ازدواج بیشترین رابطه مستقیم را دارند. درصد مردان طلاق گرفته از دیگر متغیرهایی است که با میانگین سن هر دو جنس در نخستین ازدواج رابطه مستقیم دارد. بر اساس این یافته ها، می توان انتظار داشت اقدامات مؤثر در اشتغال زایی و افزایش پایداری ازدواج، از طریق کاهش مخاطره آمیزی جامعه، ازدواج و تشکیل خانواده را در کشور تسهیل کند.

مفهوم زنانگی به مثابه سازه ای اجتماعی است که در زمان های مختلف مدلول های متعددی داشته است. هدف این مقاله سنخ شناسی دختران دانشجو در دانشگاه گیلان است. در مطالعه مزبور، با تکیه بر روش های کیفی و نمونه گیری هدفمند از مصاحبه های نیمه سازمان یافته فردی و گروهی (گروه متمرکز) استفاده شد. برای این منظور، با 30 نفر مصاحبه شد. سپس مصاحبه ها به شیوه تحلیل مضمون بررسی شدند. بر اساس گفت وگوهای به دست آمده، زنان به سه سنخ سازشی، تلفیقی و مقاوم تقسیم شدند که تداعی کننده نظریه کانل در سه گونه زنانگی سازگار، ترکیبی و مقاوم است. برمبنای یافته های تحقیق، هسته اصلی دلایل تغییرات زنانگی افزایش مصرف رسانه ای و شبکه های اجتماعی است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تاب آوری، سخت رویی و رضایت از زندگی با تصویر بدنی دانش آموزان دختر دبیرستانی سبزوار انجام شد. این پژوهش از نوع توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل هزار و 578 نفر از دانش آموزان دختر دبیرستان های سبزوار در سال تحصیلی 1393 بود که تعداد 311 نفر از طریق روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه های استاندارد تاب آوری کونور و دیویدسون، سخت رویی کوباسا، رضایت از زندگی داینر و تصویر بدن فیشر استفاده شد. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS 18 و روش های آمار توصیفی، همبستگی و رگرسیون چند متغیری تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین میزان تاب آوری، سخت رویی و رضایت از زندگی با تصویر بدنی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، متغیرهای مذکور توانستند حدود 25 درصد واریانس تصویر بدن را تبیین کنند. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش می توان با افزایش میزان تاب آوری، سخت رویی و رضایت از زندگی، نارضایتی از تصویر بدن دانش آموزان دختر را کاهش داد و سلامت روان و بهزیستی آنان را بهبود بخشید.