علوم اسلامی

در پژوهش حاضر، قاعده ی «الواحد لا یصدر عنه الاّ الواحد» با روشی تطبیقی-تحلیلی بین دو فیلسوف گران قدر جهان اسلام، شیخ الرئیس ابوعلی سینا و صدرالمتألهین ملاصدرا، مورد بررسی قرارگرفته است. در آغاز، سعی شده تبیینی صحیح از معنای قاعده و ساختار آن و بداهت مفهوم وحدت و کثرت، منشأ ظهور قاعده و معتقدین و منکرین آن و دلایل اثبات قاعده و فروع قاعده ارائه شده، این نکته روشن گردد که جایگاه بحث از آن در فلسفه ی اولی و ذیل مباحث مربوط به مفارقات و علت و معلول است. توضیح این که قاعده ی الواحد یکی از قواعد کلی و ثمربخش فلسفه ی اسلامی است که نقشی اساسی در تفسیر مسأله ی پیدایش منظم موجودات از هم دیگر، به ویژه پیدایش نخستین معلول بر عهده دارد. فیلسوفان اسلامی با تحلیل و اثبات این قاعده، آفرینش نخستین معلول به واسطه ی واجب تعالی را اصلی ترین مصداق این قاعده معرفی می کنند و معتقدند که بر اساس این قاعده، از واجب الوجود بسیط، تنها یک معلول به نحو بی واسطه صادر می شود. موضوع دیگری که در این مقاله از آن بحث می شود این است که این عالمِ (ماسوی الله) به ظاهر متکثر چگونه از ذات باری تعالی، که واحد من جمیع الجهات است، صادر یا ناشی شده است؟!

۹۷۸۳.

نقش علوم ادبی در فهم و تفسیر آیات

نویسنده: علی نصیری

منبع: پژوهشنامه علوم و معارف قرآن کریم تابستان ۱۳۸۸ شماره ۳

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۱۴ تعداد دانلود : ۱۴۸۵

۹۷۸۴.

تحقیقی پیرامون برهان صدیقین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محمدعلی برزگر

منبع: کلام اسلامی ۱۳۸۳ شماره ۵۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی الهیات بالمعنی الاخص براهین اثبات واجب

تعداد بازدید : ۲۶۱۵

۹۷۸۵.

خطاهاى رایج در ترجمه متون تاریخ و تمدن اسلامى

نویسنده: حسن حسین زاده شانه چى

منبع: تاریخ پژوهان ۱۳۸۷ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: تاریخ پژوهى اشتباهات ترجمه‏اى نام‏هاى خاص تبدیل تاریخ‏ها

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام کلیات

تعداد بازدید : ۲۶۱۶

ترجمه متون از جمله فنونى است که در تحقیقات تاریخى کاربرد فراوانى دارد از این رو، هر گونه اشتباه در برگردان الفاظ، عبارت‏ها و مفاهیم موجب گمراهى پژوهشگر تاریخ و بروز اشتباهاتى در نتایج تحقیقات مى‏گردد. بر این اساس، لازم است تا کار ترجمه به دست خبرگان این فن یا متخصصان تاریخ سپرده شود و بایسته است که مترجمان در کار خود، نهایت دقت و بهره‏گیرى از منابع اطلاعاتى را در زمینه متن مورد نظرشان صرف نمایند. متأسفانه مشاهده مى‏شود که در شمار قابل توجهى از متون ترجمه شده از زبان‏هاى اروپایى در زمینه تاریخ و تمدن اسلامى، اشتباهات ترجمه‏اى چشم‏گیرى وجود دارد که ناشى از عوامل گوناگون، به‏ویژه عدم تخصص مترجمان در این متن‏هاست و بیشتر این خطاها در حوزه اسامى خاص (افراد، اماکن و اصطلاحات) و تبدیل تاریخ‏هاى هجرى به میلادى و برعکس بروز مى‏یابند.

۹۷۸۶.

رهایی از بند

نویسنده: محمدحسین فضل الله

منبع: بشارت ۱۳۷۹ شماره ۲۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر فرهنگ اصلاحات و واژه ها در قرآن

تعداد بازدید : ۲۶۱۳

۹۷۸۷.

هنر و ادب اسلام: نظم نوین شهر و خانه؛ خلاصه ی مقاله ی «ملاحظاتی در باب طرح مدینه ی اسلامی»

نویسنده: رضا داوری اردکانی محمد بلوریان

منبع: سوره اندیشه بهار ۱۳۹۰ شماره ۵۰ و ۵۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه اجتماعی نظم و امنیت اجتماعی

تعداد بازدید : ۲۶۱۳ تعداد دانلود : ۱۶۶۲

۹۷۸۸.

کیسانیه افسانه یا حقیقت؟!(3)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: سید ابراهیم سید علوی

منبع: کلام اسلامی ۱۳۷۶ شماره ۲۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلیات مکاتب کلامی

تعداد بازدید : ۲۶۱۷

۹۷۸۹.

سخن سنجیده بگوئید

منبع: نشریه پاسدار اسلام ۱۳۷۹ شماره ۲۲۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۱۴

۹۷۹۰.

قرآن در رسوم ایرانی

نویسنده: سید محسن موسوی آملی

منبع: بشارت ۱۳۸۴ شماره ۵۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات مباحث کلی علوم قرآن

تعداد بازدید : ۲۶۱۲

۹۷۹۱.

جایگاه نفس در فلسفه ارسطو و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا اکبریان ابوالحسن غفاری

منبع: خردنامه صدرا تابستان ۱۳۸۸ شماره ۵۶

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۱۲ تعداد دانلود : ۱۲۸۰

۹۷۹۲.

ساخت منطقی علم کلام اسلامی

نویسنده: یوزف فان اس مترجم: احمد آرام

منبع: تحقیقات اسلامی سال اول و دوم ۱۳۶۵ و ۱۳۶۶ شماره ۱ و ۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۱۲ تعداد دانلود : ۱۱۸۳

۹۷۹۳.

شمس الحق عشق پرور

نویسنده: رحیم نژادسلیم

منبع: کیهان اندیشه ۱۳۷۷ شماره ۸۱

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۱۴

۹۷۹۴.

نگاهی سازه انگارانه به ظهور پدیده تروریسم در منطقه خاورمیانه (با تاکید بر پیدایش داعش در منطقه)

نویسنده: عنایت الله یزدانی رؤیا نژادزندیه

منبع: حبل المتین سال سوم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۹ (ویژه داعش)

کلیدواژه‌ها: تروریسم منطقه خاورمیانه نظریه سازه انگاری داعش. فرهنگ

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۱۰ تعداد دانلود : ۱۰۴۰

زمینه های ظهور تروریسم در جهان و به خصوص منطقه خاورمیانه همواره مورد توجه محققان و سیاست مداران بوده است. در این رابطه عوامل مختلفی را می توان نام برد: از ضعف فرهنگی گرفته تا نابرابری های سیاسی و اقتصادی در میان افراد، گروه ها و جوامع. آنچه بیش از پیش لازم می نماید بررسی تئوریک پیدایش پدیده تروریسم در جهان و بویژه منطقه خاورمیانه است. این منطقه به لحاظ تعدد فرهنگی و قومی همواره زمینه ساز بروز جریان های تروریستی بوده است. از نمونه های بارز این پدیده، ظهور و قدرت گیری داعش در منطقه و پیش تر از آن طالبان را میتوان نام برد. این نوشتار درصدد است به این پرسش پاسخ بدهدکه آیا می توان با استفاده از نگاهی سازه انگارانه به بررسی ظهور تروریسم و به خصوص جریان داعش در منطقه خاورمیانه پرداخت؟ نظریه سازه انگاری به دلیل توجه به بعد ذهنی و انگاره های فرهنگی قومی در کنار نگاهی مادی گرایانه بهتر می تواند به تحلیل ظهور تروریسم در منطقه خاورمیانه و جریان شناسی داعش نسبت به دیگر نظریات روابط بین الملل از جمله رئالیسم و لیبرالیسم بپردازد.

۹۷۹۵.

خودشناسی

نویسنده: آلدس هاکسلی مترجم: مصطفی ملکیان

منبع: هفت آسمان ۱۳۷۸ شماره ۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۱۰ تعداد دانلود : ۲۰۸۶

۹۷۹۶.

ارث زن از شوهر با رویکردی بر نظر حضرت امام خمینی

نویسنده: سید محمد موسوی بجنوردی

منبع: فصلنامه علمى پژوهشى متین ۱۳۸۵ شماره ۳۰

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۱۰ تعداد دانلود : ۱۴۱۶

در این مقاله، ابتدا، درباره میراث زوجات متعدد از زوج و میراث زوجه ای که تنها وارث زوج است به سه قول استناد می شود. در ادامه، متعلقات ارث زوجه که در سه موضوع می گنجد مورد ارزیابی قرار می گیرد: این سه موضوع عبارتند از: (1) محرومیت فی الجمله زن مخصوص کدام زوجه است؟ (2) زوجه از چه نوع اموالی از ترکه زوج متوفی ارث می برد و از کدام محروم است؟ (3) کیفیت و طرق قیمت گذاری اموالی که زوجه از قیمت آنها حصه ای به عنوان ارث می برد، چگونه است؟ در پایان مقاله، نیز ده عنوان از روایات بررسی شده و با توجه به موارد یاد شده نتیجه گیری ارائه می گردد.

۹۷۹۷.

نقدی بر ادله ی لزوم رشد کیفری از منظر فقه و حقوق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالله بهمن پوری عبدالرضا شریفی ابوالفضل علیشاهی قلعه جوقی

منبع: مطالعات راهبردی زنان سال نوزدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۷۶

کلیدواژه‌ها: عقل سن بلوغ سن مسئولیت کیفری رشد کیفری

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۰۹ تعداد دانلود : ۱۶۵۰

در سال های اخیر، برخی از محققان و نویسندگان حقوق جزا در موضوع مسئولیت کیفری اصطلاح «رشد کیفری» را مطرح کرده اند. مفهوم رشد در بیان فقهای امامیه عمدتاً ناظر به مباحث حقوقی و تحقق اهلیت استیفاست. هر چند عنوان رشد در تحقق اهلیت استیفا در مباحث معاملات مهم و اساسی است و بدون آن معاملات سرنوشتی جز بطلان یا عدم نفوذ ندارند، اما افزودن رشد به عنوان عنصری ضروری در کنار بلوغ برای انجام دادن تکالیف شرعی و ایجاد مسئولیت کیفری به بیان شرعی نیاز دارد. به رغم اینکه در بادی امر، چنین دیدگاهی مدرک قرآنی یا روایی ندارد و در میان فقیهان بدون پیشینه است، برخی فقها و حقوق دانان بر این باورند که اصطلاح دیگری از رشد وجود دارد که به معنی «عقل و توانایی فکری» است و این اصطلاح عام شامل مسائل کیفری می شود. پژوهش پیش رو با ناکافی دانستن ادله ی قائلین به رشد کیفری و با نگاهی نقادانه، مستندات آن را بررسی می کند.

۹۷۹۸.

یگانگی و یا دوگانگی تصوف با عرفان

نویسنده: منوچهر صدوقی سها

منبع: کیهان اندیشه ۱۳۷۳ شماره ۵۴

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]

تعداد بازدید : ۲۶۰۹

۹۷۹۹.

رابطه دین داری و خودشناسی با شکل گیری هویت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا بخشایش مریم رضایی مقدم

منبع: معرفت سال بیستم تیر ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۶۳) ویژه ی روانشناسی

کلیدواژه‌ها: هویت بحران هویت هویت دینی خود

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی

تعداد بازدید : ۲۶۰۹ تعداد دانلود : ۱۱۶۷

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه دین داری و خودشناسی با شکل گیری هویت است. این پژوهش به شیوه کتابخانه ای انجام شده است. بر اساس یافته های حاصل از این پژوهش، هویت یک ساختار روانی ـ اجتماعی پیچیده است که از دیرباز توجه جامعه شناسان و روان شناسان را به خود جلب کرده است. نوجوان در این دوره، باید به تعریف مناسبی از «خود» دست یابد که منحصر به فرد و مجزای از دیگران باشد و سازگاری شخصی و اجتماعی را برای او فراهم آورد. تعیین هویتی که با تواناییها، انتظارات و توقعات فرد ناسازگار باشد، سبب ایجاد بحران میشود و فرد را با مشکلاتی در زندگی اجتماعی روبه رو میسازد. دین نقش اساسی در تکوین هویت دارد. گرایش های مذهبی به عنوان یک پایگاه هویتی پرقدرت میتواند مسیر تکامل را به نوجوان نشان دهد.

۹۸۰۰.

سرمقاله: وجود ذهنی و دنیای درون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمد خامنه ای

منبع: خردنامه صدرا بهار ۱۳۹۰ شماره ۶۳

کلیدواژه‌ها: وجود ذهنی کیف نفسانی اتحاد عقل و عاقل و معقول حمل شایع و اولی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن

تعداد بازدید : ۲۶۱۱ تعداد دانلود : ۹۲۳

وجود ذهنی، وجود موضوعات است در ذهن، اعم از هنگامیکه بتنهایی تصور شود و در هنگامیکه موضوع یک محمول واقع گردد یا وجود خارجی داشته یا نداشته باشد. درک وجود ذهنی فطری است و هرکسی در وجدان خود آن را درک و قبول میکند. مسئله وجود ذهنی از ابتکارات فیلسوفان مسلمان است و در فلسفه یونانی سابقه نداشته است. بحث از وجود ذهنی از دو حیث مطرح است؛ وجودشناسی و معرفتشناسی. در هر دو، ملا صدرا دیدگاههایی بدیع و جامع دارد که پیامدهای مهمی در حل معضلا ت فلسفی داشته است. در مقاله حاضر به وجوه چندگانه وجود ذهنی، ابتکارات ملا صدرا در اینباره و حل معضلا تی که بواسطه این ابتکارات صورت گرفته است، پرداخته میشود.

درخت حوزه‌های تخصصی