درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲٬۰۸۱ تا ۱۲٬۱۰۰ مورد از کل ۷۸٬۳۹۰ مورد.
۱۲۰۸۱.

تحلیلی بر وضعیت ارزش های اخلاقی در کتب درسی دوره ابتدایی: روش آنتروپی شانون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۵ 143 - 164

کلیدواژه‌ها: ارزش اخلاق کتب درسی دوره ابتدایی تحلیل محتوا آنتروپی شانون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۱ تعداد دانلود : ۵۰۸
در پژوهش حاضر محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی به لحاظ میزان توجه به مؤلفه های ارزش های اخلاقی بررسی شده است. جامعه تحلیلی شامل کتاب های درسی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 1397−1398 می باشد که براساس نمونه گیری هدفمند پنج عنوان فارسی بخوانیم، فارسی بنویسیم، تعلیمات اجتماعی، هدیه های آسمان و آموزش قرآن به عنوان نمونه انتخاب گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتوا مشتمل بر هفده ارزش اخلاقی بود که عبارت اند از قناعت، عفت، ظلم ستیزی، شجاعت، ایثار، تواضع، وطن دوستی، امانت داری، همدلی، پشتکار، صداقت، صبر، مهرورزی، احترام، قدرشناسی، وفای به عهد و گذشت که روایی آن با استفاده از قضاوت متخصصان تعیین شد. داده های حاصل با استفاده از شاخص های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان دادند که 413 مرتبه به ارزش های اخلاقی در کتاب ها توجه شده است که سهم کتاب فارسی بخوانیم 122، فارسی بنویسیم 63، تعلیمات اجتماعی 61، هدیه های آسمان 87 و آموزش قرآن 80 مرتبه بوده است. براساس شاخص ضریب اهمیت ارزش اخلاقی شجاعت با ضریب (066/0)، قدرشناسی با ضریب (066/0)، ایثار با ضریب (065/0)، مهرورزی با ضریب (064/0)، وطن دوستی با ضریب (063/0) و صبر با ضریب (062/0) شش ارزش مهم، پرتکرار و مورد توجه در کتاب های درسی دوره ابتدایی بوده اند. 
۱۲۰۸۲.

مطالعه تطبیقی شیوه های تغییر نگرش در روان شناسی اجتماعی و روایات معصومان (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۲۰ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲ 5-35

کلیدواژه‌ها: تغییر نگرش روایات معصومان (ع) روان شناسی اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۹ تعداد دانلود : ۵۰۲
این مقاله با هدف مطالعه تطبیقی شیوه های تغییر نگرش در روان شناسی اجتماعی و روایات معصومان (ع) و با روش توصیفی - تحلیلی، از طریق گردآوری داده ها و اطلاعات، با مراجعه به منابع کتابخانه ای، شیوه های تغییر نگرش در روان شناسی اجتماعی و روایات معصومان (ع) را به چهار گروه تقسیم کرده است؛ مبتنی بودن تغییر نگرش در این شیوه ها بر استدلال ، برانگیختن عواطف، تغییر رفتار و تغییر نیاز انسان، از ویژگی های مشترک دو دیدگاه و شکوفا شدن استعدادهای درونی انسان و نزدیک شدن او به هدف از خلقت خویش که نتیجه توجه به هر دو بعد وجودی انسان (طبیعی و فطری) و پرورش و رشد بینش ها، تمایلات و توانایی های بعد فطری، در مسیر خداوند است، از ویژگی های منحصر به فرد عمل به شیوه های تغییر نگرش در روایات معصومان (ع) می باشد.
۱۲۰۸۳.

مسئولیت اخلاقی در قبال دیگران از منظر رویکرد وظیفه گرایانه کانت(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۰ (پیاپی ۶۳) 127 - 154

کلیدواژه‌ها: مسئولیت اخلاقی وظیفه گرایی کانت تکلیف دیگران استحقاق شایستگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۳۱۶
مسئولیت اخلاقی در قبال انسان های دیگر از جمله مسائل اساسی است که مکاتب و فیلسوفان اخلاقی به آن پرداخته اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی با تکیه بر دیدگاه کانت، در پی پاسخ دادن به این پرسش هاست: مفهوم مسئولیت اخلاقی چیست؟ از منظر وظیفه گرایان، دیگران در روابط و مسئولیت های اخلاقی چه جایگاهی دارند؟ و عامل اخلاقی چرا در قبال دیگران مسئولیت اخلاقی دارد؟ وظیفه گرایی با تأکید بر مسئله شایستگی و استحقاق عامل اخلاقی به نقش حُسن فاعلی در کنار حُسن فعلی، بر نقش وظایف اخلاقی اهمیت می دهد. در یک منظر کلی، وظیفه گرایی در مقایسه با نظریه های اخلاقی، رویکرد منسجم تری به مفهوم مسئولیت اخلاقی دارد و مسائلی مانند استحقاق، اختیار، عقل گرایی، کرامت و شایستگی را در این مسئله لحاظ می کند. کانت در نظریه اخلاقی اش، به بسیاری از اشکالات وظیفه گرایی از جمله عقل گرایی و نخبه گرایی توجه دارد، اما به دنبال این است که اخلاق را از احساس و تجربه و حکمت مردم پسند به بنیاد عقلانی برساند و بر این اساس، مسئولیت اخلاقی را بر پایه سزاواری و شایستگی ترسیم کند.
۱۲۰۸۴.

هندسه علوم حدیث با تأکید بر تأسیس «فلسفه حدیث» به مثابه دانش نوین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰شماره ۱۵ 245 - 273

کلیدواژه‌ها: علوم حدیث آینده پژوهی فلسفه های مضاف فلسفه حدیث فلسفه علوم حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۲ تعداد دانلود : ۳۶۴
دانش های حدیثی در گذر زمان به حسب نیاز شکل گرفته اند، آینده پژوهی علوم حدیث، حکایت از ضرورت تولید و پایه گذاری دو دانش دیگری به نام «فلسفه حدیث» و «فلسفه علوم حدیث» دارد. این دو دانش، محصول دو نوع نگاه نسبت به حدیث و علوم حدیث است. فلسفه حدیث از فلسفه های مضاف به امور و از دانش های درجه یک و فلسفه علوم حدیث از فلسفه های مضاف به علوم و از دانش های درجه دو تلقی می شود. هر کدام دارای نظام معرفتی خاصی است. تأسیس فلسفه های مضاف در دوران معاصر نه فقط نسبت به حدیث و یا علوم حدیث بلکه برای بخشی از علوم اسلامی، ضرورت دارد. پایه گذاری فلسفه حدیث لزوما به معنای جدیدبودن همه مفردات و مسائل آن نیست برخی از مباحث آن، در گذشته نیز کم وبیش مطرح بوده است. تعمق و نگاه جدی تر نسبت به مسائل بنیادین حدیث در چینش و ساختار خاصی، همراه با تحلیل، نقد و بررسی و افزودن مباحث نوین معاصر بر آن، با رویکرد تاریخی – منطقی، تأسیس فلسفه حدیث را به مثابه دانش نوین، لازم ساخته است. هدف نگارنده نیز در این مقاله، ساختارشناسی و تقسیمات هندسه علوم حدیث و تکمیل آن با افزودن دو دانش جدید با تاکید بر چیستی و بیان ضرروت و أهم مسائل است. تبیین تفصیلی هر یک از مسائل فلسفه حدیث، نیازمند پژوهش مستقل بعدی است.
۱۲۰۸۵.

کیفیت حیات پس از مرگ از دیدگاه صدرالمتألهین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام آذر۱۴۰۰ شماره ۲۸۸ 55-61

کلیدواژه‌ها: حیات مرگ نفس بدن صدرالمتألهین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۴۲
براساس مبانی صدرالمتألهین انسان در قوس صعود حرکت ذاتی خود را از جمادی آغاز می کند و با طی مراحلی به حیات نطقی و قدسی می رسد. نفس بودن ان از زمانی آغاز می شود که جنین به تجرد ابتدایی و حس و حرکت ارادی رسیده و در عین تجرد از ماده، به تدبیر بدن می پردازد. در این نوشتار، به روش کتابخانه ای و شیوه توصیفی تحلیلی به این مسئله پرداخته شده که نفس هرچقدر هم که در تجرد و علم و عمل ارتقا پیدا کند، تدبیر نوعی بدن را رها نمی کند. ازاین رو، حتی بعد از مرگ بدنی برزخی و اخروی دارد؛ و کیفیت حیات اخروی، متناسب با ادراکات و نیات و ملکاتی که در دنیا کسب کرده، شکل می گیرد. به لحاظ علمی، اگر انسان در مرحله ادراکات حسی و خیالی و وهمی باقی مانده باشد، در عالم مثال محشور می شود؛ ولی اگر به ادراکات عقلی نیز نایل شده باشد، از عالم عقل هم بهره مند می گردد و به لحاظ عملی صورت او، متناسب با نوع ملکات، به یکی از صورت های ملکی، شیطانی، بهیمی یا سبعی خواهد شد.
۱۲۰۸۶.

تحلیلی بر سایش اجتماعی و اهمال کاری در زندگی سازمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 86 - 100

کلیدواژه‌ها: سایش اجتماعی ساختار سازمانی اهمال کاری بیمه ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۶۵۳
امروزه از پدیده ی سایش اجتماعی به عنوان یکی از معضلات و زوایای تاریک زندگی سازمانی که ناشی از تعاملات مستمر و اجباری سازمانی است، یاد می شود. با توجه به اینکه سایش اجتماعی یک معضل سازمانی با تبعات جبران ناپذیر است و موجب کاهش ظرفیت سازمانی و عدم توسعه منابع انسانی می گردد، این پژوهش در راستای مساعدت به مدیران سازمان و برای کاهش اثرات منفی سایش اجتماعی صورت پذیرفته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر سایش اجتماعی بر اهمال کاری کارکنان است. در راستای هدف مزبور، سه فرضیه اصلی و سه فرضیه فرعی مطرح شد. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی–کاربردی است و برای سنجش متغیر سایش اجتماعی از پرسشنامه دافی و همکاران (2002) و برای سنجش متغیر اهمال کاری از پرسشنامه تدوین شده توسط شوازر و دیل (2000) استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه کارکنان و نمایندگی های بیمه ایران استان کرمانشاه هستند. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آزمون t مستقل و مدل یابی معادلات ساختاری و با کمک نرم افزارهای SPSS و Smart-PLS انجام شد. نتایج نشان داد که بین سایش اجتماعی کارکنان و اهمال کاری ارتباط مثبت و معنادار وجود دارد، هم چنین بین زنان و مردان در میزان اهمال کاری و سایش اجتماعی اختلاف معنی دار وجود دارد. نتایج پژوهش به مدیران سازمان در جهت درک بهتر از سایش اجتماعی و سیاستگذاری صحیح در راستای کاهش تبعات منفی آن، به خصوص پیشگیری از گسترش اهمال کاری در بین کارکنان، یاری می رساند.
۱۲۰۸۷.

بررسی انتقادی نظریه خطاانگاریِ جان مکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 102 - 115

کلیدواژه‌ها: جان مکی نظریه خطا واقع گرایی ضدواقع گرایی ارزش های اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۲۲۰
دیدگاه جان مکی در فرااخلاق به نظریه خطاانگاری در باب اخلاق نامور است. این دیدگاه، به طور کلی، گفتار اخلاقی را دست خوش خطا می داند. مکی در تلاش برای اثبات دیدگاه خود از دو استدلال که یکی مبتنی بر نسبیت است و دیگری مبتنی بر غرابت، یاری گرفته است. در اولی به تنوع قوانین و آداب در جوامع مختلف متمسک می شود و در دومی که خود آن را مهم تر و دارای کاربردی عمومی تر می داند و متشکل از دو بخش متافیزیکی و معرفت شناختی است، چنین استدلال کرده است که چنان چه واقعیات اخلاقی در جهان عینیت داشته باشند، مستلزم آن خواهد بود که با پدیده هایی عجیب و غریب مواجه باشیم. او نتیجه می گیرد اظهار اینکه ارزش های عینی در عالم وجود دارد، گفتن امری بی معنا نیست؛ ولی به طور کلی خطا و کاذب است. در این مقاله، ضمن توصیف نظریه مذکور با نگاهی تحلیلی-انتقادی، به نقد و بررسی آان پرداخته شده است که بر اساس آن به نظر می رسد دیدگاه جان مکی در فرااخلاق راه حل معارضه میان واقع گرایی و ضد آن نیست.
۱۲۰۸۸.

آسیب شناسی تبعیت از رجال دین با تمرکز بر آیه 31 سوره توبه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 1 - 24

کلیدواژه‌ها: تبعیت تقلید رجال دین شرک خفی شرک در ربوبیت تشریعی سوره توبه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۲۹۰
اصلِ تبعیّتِ پیروان دین توحیدی اسلام از رجال و عالمانِ دین، عقلاً لازم و نقلاً مورد سفارش و تأکید قرآن کریم و احادیث است؛ اما درعین حال آسیب هایی متوجه روندِ این تبعیّت است. مقاله حاضر در راستای شناسایی یکی از خطیرترین مصادیقِ آسیب های مزبور، بر آیه شریفه 31 سوره توبه تمرکز نموده و به روش توصیفی تحلیلی سعی در بازکاوی این آسیب داشته است. بر اساس قرائن موجود، می توان به این نتیجه رسید که آیه شریفه، آسیبِ متوجه به تبعیتِ یهود و نصارا از رجالِ علمی و معنوی دینشان را ابتلا به شرکی نهان از جهت اعطای شأن ربوبیت تشریعی به رجال دین دانسته، که بازتاب عملی آن ابتلایِ نهانِ ایشان به نوعی عبادت رجال دین است؛ بر این اساس می توان گفت هر تبعیتی که ملازم با اعطای شأنی فراتر از طریقیّت محض بر متبوع باشد، مبتلای به آسیب مذکور گشته است. بی شک مُفاد آیه شریفه می تواند در حکم موعظه ای برای امت اسلام و همچنین تعریضی بر سرنوشت ایشان در حوزه مورد بحث باشد.
۱۲۰۸۹.

آموزش علم دینی یا آموزش دینی علم: از آرمان تا تناقض نمایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 187-213

کلیدواژه‌ها: علم دین آموزش علم دینی آموزش علم دینی آموزش دینی علم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۲۱۲
عمده نظریه های علم دینی در ایران نه تنها در تلاش برای تحقق عملی سازگاری علم و دین، بلکه فراتر از آن در پی بکارگیری آموزه های دینی در علم و آموزش علوم(طبیعی و انسانی) و برقراری نسبتی میان آنها هستند. هدف از این مقاله تحلیلی بر مساله کاربست علم دینی در آموزش علوم(طبیعی) است که در ذیل مسئله گسترده تر "تحقق پذیری علم دینی" قرار دارد و در راستای تحلیل و بررسی دقیق تر مسئله، در آغاز سه تز(پیشنهاد) طرح می شوند: نخست، آموزش علم دینی یک آرمان بی معنی و امکان ناپذیر است؛ دوم، به جای آموزش علم دینی باید از آموزش دینی علم سخن راند؛ و سوم، آموزش دینی علم هم خود یک متناقض نما(پارادوکس)است. این پیشنهاد ها با روشی تحلیلی و با اتکا به نظریه های علم دینی و نیز شناختی که درباره ماهیت، ساختار و اهداف آموزش علوم وجود دارد بررسی می شوند. این پژوهش نشان می دهد که آموزش علم دینی در وضعیت کنونی و با توجه به فقدان مدل دینی برای علوم، اگرچه علی الاصول بی معنا و امکان ناپذیر نیست، اما یک آرمان(نه به مفهوم دست نیافتنی) است.در عوض، آموزش دینی علم در وضعیت کنونی ممکن و تحقق پذیر است؛ با این وصف، باتوجه به اهداف کنونی آموزش علوم در صورت جانبداری جزم گرایانه از دین، آموزش دینی علم می تواند واقعیتی متناقض نما(پاردوکسیکال) باشد. با توجه به این شرایط، مسئله کاربست علم دینی در آموزش علوم نه تنها با چندین مسئله دیگر گره خورده است، بلکه می تواند به آنها هم تقلیل پذیر باشد و پاسخ دقیق تر مسئله هم مبتنی بر پاسخ آن مسائل وابسته است.
۱۲۰۹۰.

منهج الإمام موسی الکاظم(ع) فی تَأسیس العلوم الإسلامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و چهارم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۴۸) 341-387

کلیدواژه‌ها: تعلیم الإمام الکاظم(ع) العلوم الإسلامیه المراسلات الطلاب المتمرسین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۵۲
کانت فتره إمامه الإمام موسى الکاظم(ع) ذات أهمیه خاصه لتقارنها مع عصر ازدهار النقاشات العقائدیه والفکریه وظهور التیارات المختلفه فی العلوم الإسلامیه. والعلوم الإسلامیه تشملُ القرآنَ والحدیثَ والفقهَ وعلمَ الکلام، والّ تی ترتبطُ بالأصولِ أو المبادئ الفرعیه، أو الموضوعات الّتی تُثبِتُ مبانیَ الإسلام ومبادئَه الفرعیه. لیس تأسیسُ وبناءُ العلوم الإسلامیه سوی طریقٍ لبیان الإسلام الصحیح لمواجهه البدع والانحرافات التی تظهر فی بطنه. طبعاً تستطیعُ هذه الأبحاث أن تُظهرُ المکانه البارزه للإمام الکاظم(ع) فی تقدیم وإحیاء الإسلام النبوی، رغم کل الضغوط الّتی کانت تفرض الحکومه علی الإمام(ع). فیهدفُ هذا البحث إلی کشف اللثام والإجابه على ماهیه وأسباب منهج الإمام موسى الکاظم(ع) فی تأسیس العلوم الإسلامیه متکئاً علی المنهج التحلیلی_ التاریخی. نظراً إلى المصادر، فهمنا أنّ منهج الإمام الکاظم(ع) هی عرض العلوم الإسلامیه مِن خلال التعلیم وجهاً لوجه والمراسلات، وکذلک تدریب الطلاب المتخصصین فی مختلف فروع العلوم الإسلامیه. المنهج الذی بجانبِ الحفاظ على السلسله التعلیمیه فی العلوم الإسلامیه، أدی إلى انتقال هذه العلوم إلى الأجیال القادمه مِن الشیعه. وبهذا الطریق لعب دوراً هاماً فی ترسیخ العلوم الإسلامیه مِن خلال الحفاظ على الإسلام النبوی وتأسیسه.
۱۲۰۹۱.

تبارشناسی فهم قرآن در سده نخست هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۳ 53-78

کلیدواژه‌ها: تبارشناسی گفتمان قرآن کریم فهم تفسیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۴۶۱
بازخوانی فهم، معنا و مراد آیات الهی در سده آغازین توسط مفسران نیازمند به بازخوانش مؤلفه های هویت ساز اندیشه ای و بافتار فرهنگی و اجتماعی پسا نزول قرآن است. مفسران نخستین به عنوان فهمندگان آغازین با سویه های ناهمسان در پیوند با پیشینه تاریخی، مؤلفه زبانی و فرهنگی همبسته با آن و نیز همنشینی با پیامبر اسلام(ص) و آشنایی به زیسته نوین و در پی آن دگرگونی شرایط زیست پساپیامبر(ص) سبب فهم و شیوه های تفسیری متفاوت شدند. پس از صحابه بستر برای ایجاد مکاتب تفسیری با کنش پیروان این مکاتب فراهم آمد که با رهیافت های نظری متعددی، به بازتولید متون تفسیری نوینی انجامید. این پژوهه با شیوه تبارشناسی و عناصر در پیوند با آن به صورت توصیفی و تحلیلی در پی پاسخ به چیستی و تبیین مؤلفه های تأثیرگذار بر ناهمسانی فهم متن وحیانی در دوره آغازین اسلامی است. افزون برآن کنش های مفسران و تاثیرپذیری آنان از ساحات متفاوت فرهنگی و تجربه زیسته و نسبت آنها با نهاد قدرت را عامل تغیر، دگرگونی و باز تولید مکاتب و شیوه های نوین تفسیری دانسته است.
۱۲۰۹۲.

بررسی و نقد «باب الآیات المؤوّله بقیام القائم» سید ابوالفضل برقعی با تأکید بر نقد موردی (توبه/33)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۳ 197-222

کلیدواژه‌ها: برقعی غلبه بر ادیان انکار حضرت مهدی (عج) جری و تطبیق آیه 33 توبه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۰ تعداد دانلود : ۴۶۶
برقعی یکی از اشخاص منتقد در مطالعات اسلامی است که به انکار عقاید شیعی می پردازد. او نه تنها امامت شیعه را قبول نداشته بلکه مطالبی در رد امامت نوشته است. همچنین کتابی در رد امام مهدی(عج) با عنو ان «بررسی علمی در احادیث مهدی» نگاشته که در آن کتاب وجود امام مهدی(عج) و مسائل پیرامون او از جمله آیات مرتبط با حضرت مهدی(عج) را انکار می کند. لذا پژوهش حاضر به بررسی بخش «باب الآیات المؤوّله بقیام القائم» کتاب «بررسی علمی در احادیث مهدی» پرداخته است. در این اثر، رویکرد اصلی بررسی صحت و سقم آرای سیدابوالفضل برقعی با محوریت آیه «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَی وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ» (التوبه/33) است. روش جمع آوری مطالب در این مقاله کتابخانه ای بوده و پردازش به آن ها به روش توصیفی تحلیلی انجام پذیرفته است. نتایج به دست آمده این است که برخی از اشکالات برقعی در کتاب مذکور عبارتند از: توهین و شتم راویان، تضعیف راویان بدون مراجعه به کتب رجالی و بی اعتنایی به بحث جری و تطبیق همچنین برقعی با طرح اشکالاتی سعی بر بی ارتباط دانستن آیه 33 توبه با حضرت مهدی(عج) دارد که اشکالات او به با تفسیر صحیح آیه همخوانی ندارد.
۱۲۰۹۳.

نگاهی نقادانه به نقش نبی در معرفت شناسی دینی در دیدگاه غزالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت معاصر سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۲) 197-220

کلیدواژه‌ها: غزالی معرفت شناسی دینی بعثت نبی صدق نبی معجزه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۲۸۰
در دیدگاه غزالی رسالت رسول به معنای تبلیغ کلام خداست. در خصوص نقش نبی در معرفت شناسی دینی این پرسش ها مطرح می شود: آیا ایمان به کلام خدا به خاطر باور به صدق نبی است یا عقلانی است؟ نسبت صدق نبی و ایمان به کلام خدا چیست؟ آیا ایمان به خدا به صدق نبی وابسته است؟ مسأله ی اصلی پژوهش این است که در دیدگاه غزالی نبی در معرفت به خدا چه نقش و سهمی دارد و این که رأی وی با در نظر گرفتن نظام ی اندیشه او چه چالش هایی را به همراه دارد. در دیدگاه غزالی عقل قضاوت می کند به این که هر کسی که ادعای نبوت کرد و معجزه از او صادر شود صدقش واجب است . اعجاز معجزه با عقل فهمیده می شود و پس از آن عقل کنار می رود و نقش ابزاری دارد و تابع نظر نبی می شود. آراء و دیدگاه های غزالی در این باب با اشکالات و چالش هایی مواجه می شود. هر چند غزالی تلاش بسیار می کند که استدلال عقلانی بر صدق نبی ارائه دهد اما در معرفت شناسی دینی وی، نبی بالاترین جایگاه را دارد.
۱۲۰۹۴.

بررسی نقش آیه «فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ...» در کیفیت دعوت رسول اکرم (ص)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۹۸) 47 - 70

کلیدواژه‌ها: فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ پیامبر (ص) ترتیب نزول اختفا و اعلان دعوت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۸ تعداد دانلود : ۴۹۱
خدای متعال در آیه 94 سوره مبارکه حجر به رسول اکرم(ص) فرمان داده است که: «فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ». قرآنپژوهان مسلمان در خصوص نقش این دستور در کیفیت دعوت به اسلام آراء متفاوتی دارند. مقاله حاضر با بررسی و نقد آراء موجود، به استناد قراینی از آیات، روایات، گزارشهای تاریخی و مرتبه نزولی سورهای قرآن کریم، به این نتیجه رسیده که رسول اکرم(ص) از ابتدای بعثت، دعوت خویش را بهصورت علنی اعلام نمود و در پی آن، مردان و زنانی به اسلام گرویدند؛ اما آن حضرت به دلیل ترس از آزار مشرکان، مشخصات پیروان خویش را آشکار نمیساخت. این وضعیت ادامه داشت تا زمانی که آزار مشرکان به نهایت رسید و در این هنگام خدای متعال با نزول این آیه، به آن حضرت دستور داد با مشخص کردن جمعیت مؤمنان، یکپارچگی جامعه شرک را از میان برداشته و جامعه را به دو قسم اقلیت مؤمن و اکثریت مشرک تبدیل کند. رویکرد این پژوهش، قرآنمحوری است که بر مبنای آن، محکمات دینی (عقل، قرآن، سنت، تجربه، ادبیات، سیره عقلا و متشرعه و ...) بر محور قرآن کریم داور اندیشهها و عملکردهای دینی است.
۱۲۰۹۵.

کاربست منابع اسلامی در تواریخ قرون وسطی اسپانیا: مطالعه موردی تاریخ عرب و تاریخ گوت با تأکید بر واقعه فتح اندلس و زندگانی محمد(ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴ ۲۸-۵

کلیدواژه‌ها: اندلس تاریخ عرب تاریخ گوت رازی رودریگو خمنیز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۱۶۰
تاریخ عرب و تاریخ گوت، به قلم اسقف برجسته اسپانیایی، رودریگو خمینز دی رادا، از برجسته ترین آثار تاریخی قرون وسطی به شمار می آیند. تاریخ عرب به سبب توجه به تاریخ اسلام، اولین اثر غربی درباره تاریخ اسلام است که موجب اهمیت خمینز در میان مورخان شد. پرسش اصلی مقاله این است که منابع اسلامی چقدر بر تاریخ های نوشته شده در اسپانیای قرون وسطی تأثیر گذاشته است؟ این مقاله درصدد است تا با بررسی تطبیقی آثار رودریگو و متون اسلامی به میزان اتکای رودریگو بر منابع اسلامی پی ببرد. تاریخ گوت نیز درباره حمله اعراب به اسپانیا نکاتی جالب دارد که در تصحیح اطلاعات اروپای قرون وسطی درباره چگونگی سقوط اسپانیا کمک بسیاری کرد. اطلاعات هر دو اثر رودریگو درباره وقایع مشرق زمین و جهان اسلام تا قرن سیزدهم میلادی به طور شگفت آوری با اطلاعات کلیشه ای موجود در تواریخ لاتین پیش از خود تفاوت دارد و دربردارنده نکته های جدید و مهمی است.
۱۲۰۹۶.

بررسی میزان و نحوه رعایت حریم در معماری و شهرسازی از منظر فقه اسلامی شیعه (نمونه موردی: محله خان یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴ 95 - 124

کلیدواژه‌ها: حریم فقه اسلامی معماری قاجار معماری اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۲۲۴
حریم و رعایت یا عدم رعایت آن در بسیاری از مقوله های جامعه امروزی، جزو دغدغه های اصلی افراد جامعه است. با توجه به نوع زندگی امروزی، حریم افراد در بسیاری از موارد در زندگی روز مره نقض شده و مسائل و مشکلاتی من جمله سلب آسایش و ایجاد مزاحمت برای افراد را به همراه دارد. دین اسلام نیز با توجه به جامعیت خود، در این مقوله احکامی دارد که در این تحقیق با هدف بررسی نحوه و میزان تحقق این احکام در معماری و شهرسازی ایران، به شناخت و دسته بندی احکام موجود و بررسی چگونگی تحقق احکام عملی مستخرج، در مقیاس محلی و در محدوده محله خان یزد پرداخته شد. روش این پژوهش توصیفی تحلیلی و طریقه گرد آوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و مشاهدات میدانی است. نتایج تحقیق بیانگر مصادیق متعددی از رعایت حریم در ابعاد مختلف آن و در بستر مورد بررسی است که مواردی همچون عدم قرارگیری درب منازل روبروی هم، کمترین میزان منافذ از کاربری های مسکونی به سوی معبر، درون نشستگی ورودی منازل نسبت به کوچه، همترازی ارتفاع مسجد با بافت اطراف محله، عقب نشستگی حجره های اطراف میدان خان نسبت به معبر اصلی، تفکیک حوزه سواره و پیاده در بیشتر نقاط محله، حفظ حریم آب با کمک انتقال آب از طریق قنات، عدم ازدحام در سطح محله حتی در بازارها و بازارچه ها و غیره، از این قبیل اند. همچنین میزان تحقق حریم از مجموع جهات نیز در سطح مطلوبی قرار دارد.
۱۲۰۹۷.

بررسی اصول اخلاقی در نظارت قضایی در حقوق ایران و انگلیس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 89-104

کلیدواژه‌ها: اصول اخلاقی قضایی ایران و انگلیس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۲۶۴
اصول اخلاقی در نظارت قضایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ارزش و اهمیت اخلاق برای سازمان بسیار چ شمگیر اس ت و این موضوع در نظارت قضایی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی اصول اخلاقی در نظارت قضایی در حقوق ایران و انگلیس است که در این تحقیق به آن پرداخته شد. در این تحقیق به بررسی نظارت قضایی و مبانی ان در حقوق ایران و انگلیس پرداخته شد و سپس به اصول اخلاقی در حقوق ایران و انگلیس پرداخته شد که طبق یافته ها اصول اخلاقی در حقوق ایران عبارتند از اصل صداقت، اصل امانت، اصل گشاده رویی، اصل انصاف، اصل ممنوعیت بی اعتنایی؛ اما در حقوق انگلستان اصول اخلاقی در نظارت قضایی شامل غیرقانونی بودن و مساله تجاوز از صلاحیت، عقلانی بودن عمل، عدم رعایت تشریفات قانونی، روندهای قانونی و اصول عدالت طبیعی می باشد.
۱۲۰۹۸.

تحلیل روش تفسیری قاضی نورالله شوشتری در «کشف القناع عما وقع فی تفسیر البیضاوی من خلل و زلل؛ حاشیه القاضی نورالله التستری علی تفسیر البیضاوی»

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۷) 41 - 61

کلیدواژه‌ها: تفسیر روش شناسی عقل سنت قاضی نورالله شوشتری کشف القناع عما وقع فی تفسیر البیضاوی من خلل و زلل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۲۷۱
قاضی نورالله شوشتری از جایگاه علمی و مقام معنوی ویژهای برخوردار بوده و در بیش از بیست علم از علوم عقلی و نقلی از جمله تفسیر قرآن کریم تخصص داشته است. یکی از موضوعاتی که درباره تفسیر قرآن مطرح است، روششناسی تفسیر و روش مفسر است که مورد توجه پژوهشگران قرآنی است. یکی از تفاسیر قابل توجه و مهم در قرن یازدهم هجری کتاب کشف القناع عما وقع فی تفسیر البیضاوی من خلل و زلل است که حاشیه قاضی نورالله شوشتری بر تفسیر بیضاوی ( أنوار التنزیل و أسرار التأویل ) از سوره حمد تا مائده است. در این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی سعی شده است تا روش و گرایش تفسیری این مفسر بررسی شود، هرچند گرایش ایشان به کلام سبب شده است از روش تفسیر قرآن به عقل بیشتر بهره ببرد؛ اما نمونههایی از روش تفسیر قرآن به قرآن و قرآن به سنت نیز در تفسیر وی وجود دارد. درنتیجه میتوان گفت روش تفسیری ایشان، روشی نسبتاً جامع در تفسیر قرآن کریم است.
۱۲۰۹۹.

روش شناسی حاکم نیشابوری در المستدرک و جایگاه آن از دیدگاه فریقین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰شماره ۱۴ 232 - 253

کلیدواژه‌ها: حاکم نیشابوری المستدرک علی الصحیحین روش شناسی گزینش روایات شروط صحت روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۲۹۸
اظهارنظرهای مختلفی درباره کتاب المستدرک علی الصحیحین حاکم نیشابوری انجام شده است. با بررسی احادیث می توان پی برد بهترین نظرها این است که در آن احادیث صحیح، حسن و ضعیف وجود دارد و اظهارنظرهای غیر منطقی در رابطه با کتاب، قابل پذیرش نیست؛ زیرا برخی از احادیث کتاب حاکم با احادیث کتاب های بخاری و مسلم مشترک لفظی یا معنوی هستند و تنها تفاوت های اندک وجود دارد. در این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی به استخراج روش حاکم نیشابوری در گزینش روایات و ارزیابی آن پرداخته می شود. بررسی روایات کتاب نشان می دهد او در گزینش روایات به جوانب مختلف آن ها توجه داشته و روش وی عبارت است از: دسته بندی موضوعی روایات؛ توجه به شروط بخاری و مسلم در انتخاب روایات؛ ارائه شواهدی برای اثبات صحت روایات؛ توجه به سماع حدیث؛ توجه به طرق گوناگون روایات؛ توجه به نقل به معنا در روایات؛ توجه به تقطیع در روایات؛ ذکر احادیث به صورت مسند؛ شرح و توضیح اسناد و متن روایات؛ توجه به راویان ثقه و مورد اعتماد؛ شرح و توضیح رجال برخی احادیث؛ ذکر منابع روایات؛ اجتهاد در انتساب برخی روایات به صحت. هرچند حاکم از روش بسیار خوب و دقیقی در ذکر روایات مستدرک بهره برده، اما التزام او به این روش در همه جا یکسان نبوده و در برخی موارد، روایات بدون هیچ توضیحی یا با توضیح ناکافی آمده است که همین علت، مخاطبان در مواجهه با برخی احادیث مستدرک با مشکلاتی مواجه شده اند.
۱۲۱۰۰.

گونه شناسی روش قرآن کریم در فرهنگ سازی الزامات رفتاری جامعه اسلامی (مطالعه موردی: الزام رفتاری انفاق و توجه به وضع نیازمندان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن، فرهنگ و تمدن سال دوم پاییز ۱۴۰۰شماره ۱ (پیاپی ۵) 86 - 103

کلیدواژه‌ها: سیر نزول قرآن فرهنگ سازی انفاق توجه به وضع نیازمندان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۰ تعداد دانلود : ۳۶۷
قرآن کریم در سیر نزول خود، به منظور ایجاد فرهنگ اسلامی، الزامات رفتاری خاصی را مورد تأکید و پیگیری قرار داده و علاوه بر آن اقداماتی را به منظور فرهنگ سازی این الزامات در جامعه اسلامی به مرحله اجرا گذاشته است. مقاله حاضر سعی نموده است از میان این الزامات، به گونه شناسی روش قرآن کریم در فرهنگ سازی «الزام رفتاری انفاق و توجه به وضع نیازمندان» در جامعه اسلامی بپردازد. این گونه شناسی با بررسی و مقایسه اهداف ناظر بر این الزام رفتاری در دو دوره نزول مکی و مدنی قرآن کریم، به صورت توصیفی- تحلیلی، صورت گرفت. بررسی صورت گرفته نشان می دهد که تأکید آیات الهی ناظر بر این الزام رفتاری در سوره های مکی، با توجه به وضعیت دعوت دینی در دوره نزول مکی قرآن کریم، به طور عمده بر مبارزه با فرهنگ جاهلی مبنی بر ترک انفاق و تلاش به منظور فرهنگ شدن آن است. اما با آغاز دوره نزول مدنی قرآن کریم و شکل گیری جامعه و حکومت اسلامی، این ارزش در چارچوب های واجب و در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و با لحاظ آسیب شناسی ها، تعقیب شده است. رویکرد این پژوهش، قرآن محوری است که بر مبنای آن، محکمات دینی(بدیهیات عقلی، سنت قطعی، تجربه، گزارشات قطعی تاریخی، و ...) بر محور قرآن کریم، داور اندیشه ها و عملکردهای دینی است. واژگان کلیدی: سیر نزول قرآن، فرهنگ سازی، انفاق، توجه به وضع نیازمندان.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان