درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸٬۸۸۱ تا ۸٬۹۰۰ مورد از کل ۷۸٬۴۹۳ مورد.
۸۸۸۱.

راه های ترویج حجاب در عصر حاضر

نویسنده:
منبع: تحقیقات قرآنی و حدیثی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۸ 31 - 50

کلیدواژه‌ها: حجاب عفاف ترویج حجاب فرهنگ سازی بدحجابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۶ تعداد دانلود : ۳۷۸
در دنیای امروز، حجاب، سمبل اسلام و زیرمجموعه عفت و یک فرهنگ ارزشمند الهی و نیاز فطری هر بشر است. لزوم پوشیدگی زنان در برابر بیگانگان از ضروریات دین است. زنان به دلیل حیای فطری، پیوسته پوشیدگی بیشتری داشتند. خداوند پرتوی از جلال و جمال خود را به انسان بخشیده، مرد را جلوه جلال و زن را در چهره جمال خویش و هردو را کامل کننده وجود هم قرار داده است. حجاب برای حفظ امنیت و آرامش زندگی خانوادگی و اجتماعی است. پژوهش پیش رو بااستفاده از منابع اخلاقی و تربیتی و با روش توصیفی ابتدا به مفهوم شناسی، اهمیت و ضرورت حجاب و عفاف و انواع آن، علل بی حجابی و راه های ترویج حجاب می پردازد. راهکارهای به دست آمده برای ترویج حجاب عبارتند از: فرهنگ سازی در رسانه، تولید پوشاک مناسب و آموزش در خانواده ها که با رعایت و به کارگیری این روش ها جامعه و افراد به سلامت و آرامش می رسند.
۸۸۸۲.

اصول حاکم بر استخدام وسیله در سیره سیاسی امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۹ ۲۶-۷

کلیدواژه‌ها: استخدام وسیله اهداف حکومت اسلامی سیره سیاسی امام علی(ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۲۴۳
سخن از « هدف و وسیله » و کیفیت گزینش وسیله از بین وسایل و ابزارهای موثر در تحقق هدف، یکی از پر چالش ترین موضوعات در عرصه های مدیریتی و مخصوصا سیاسی و حکومتی است و از دیرباز نظریات متعددی را به خود اختصاص داده است. این مساله مخصوصا در تزاحم ها، که وسایل نامشروع و غیر اخلاقی خود نمایی بیشتری دارد اهمیتی دو چندان پیدا می کند چرا که در ظاهر کم هزینه ترین و سریع ترین وسایل رساننده به اهداف به شمار می آیند. بررسی سیره سیاسی امام علی (ع) در چرایی انتخاب برخی از وسایل، از میان دیگر وسایلِ در معرض انتخاب، و دریافت دلیل چرایی عدم انتخاب دیگر وسایل، ما را به وجود اصول و معیارهایی خاص در « کیفیت استخدام وسیله » رهنمون می شود. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و با بررسی کتب تاریخی و حدیثی سامان یافته توانسته در این باره چهار اصل را از سیره سیاسی امام علی (ع) در کیفیت استخدام وسیله استخراج نماید که عبارتند از: اصل اخلاق محوری، اصل شریعت مداری، اصل مصلحت سنجی و اصل اولویت دهی.
۸۸۸۳.

نقد و بررسی دیدگاه نواندیشان دینی معاصر مبتنی بر عدم نزول دین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال هجدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۸ ۱۸۶-۱۷۳

کلیدواژه‌ها: دین قرآن نزول دین وحی قرائت انسانی مجتهد شبستری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۲۸۰
یکی از بحث هایی که در دین شناسی بیش از هر موضوع دیگری در دوره مدرن به آن دامن زده شده بحث قرائتهای مختلف از دین یا چنانکه شبستری تعبیر می کند قرائت انسانی از دین است. سابقه چنین مباحثی درجهان عرب به نصر حامد ابوزید و پس از آن در کشور ما به آقایان سروش و شبستری می رسد.مسئله اصلی مقاله پرداختن به آراء آقای شبستری و دیدگاه او درباره عدم نزول دین است. مدعای اصلی وی این است که خداوند هیچ دینی نازل نکرده است زیرا اگر خدا دین نازل کرده بود باید به نحوی در قرآن به آن تصریح می شد در حالی که چنین تصریحی وجود ندارد. در این مقاله تلاش کرده ایم پس از بیان مبانی شبستری مدعیات او را به شکلی منطقی صورت بندی و عدم اعتبار استدلال های او را روشن و نشان دهیم برداشتی که شبستری از دین به دست می دهد به ضد خود تبدیل و سخنان وی در هر حال مستلزم پذیرش قرآن به عنوان کلام خداوند است .
۸۸۸۴.

تأملی بر دیدگاه های زینر در کتاب عرفان هندو و اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه دینی دوره ۲۲ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۸۴ 71 - 86

کلیدواژه‌ها: عرفان اسلام ودانته وحدت وجود ابویزید بسطامی زینر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۶۱
روبرت چارلز زینر از جمله مستشرقانی است که تصوف را انحراف از راست کیشی اسلامی و برآمده از اندیشه ها و مکاتب بیگانه دانسته است . از نظر او عامل اصلی این انحراف ابویزید بسطامی است که اندیشه های وحدت وجودی مکتب ودانته هندو را که از استاد هندی خود فراگرفته بود ، در اسلام رواج داد. کتاب هندو و اسلامی زینر تلاشی در جهت اثبات مدعیات او است. تفکیک ادیان به توحیدی و عرفانی ، مسیر پیشرفت اسلام را بر خلاف هندوئیزم از توحید و عرفانه عاشقانه به جانب وحدت وجود دانستن ، استشهاد به واژه ها و تعابیر مشابه در مکتب ودانته و در شطحیات بایزید از جمله مدعیات او و در تأیید نظر خویش است . مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی و با هدف اعتبار سنجی نظریات زینر به نقد و بررسی آنها پرداخته است. نتایج حاصل از بررسی این اثر حاکی از عدم بررسی جامع منابع اصلی و معتبر توسط او ، اکتفا به برخی منابع مشخص در هر دو سنت ، فقدان ژرف اندیشی و عدم توجه به عمق مفاهیم و اصطلاحات کاربردی و استنتاج بر مبنای پاره ای شباهت های صوری در اقوال است ؛ بی آن که مسیر اخذ و اقتباس به دقت و درستی ترسیم شده باشد.
۸۸۸۵.

مواجه انتقادی صوفیان با نظریه وحدت وجود ابن عربی(نقد تلقی مشهور درباره انتساب وحدت وجود به تمام صوفیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 199 - 222

کلیدواژه‌ها: وحدت وجود ابن عربی خداشناسی عرفانی وحدت شهود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۶۵
یکی از تلقی های رایج اما نادرست درباره نظریه وحدت وجود ابن عربی، انتساب این دیدگاه به تمام صوفیان یا دست کم، صوفیان سده هفتم هـ.ق به بعد است. ابن عربی با طرح شبه فلسفی نظریه وحدت وجود منجر به انشقاق و چندپارگی کم سابقه ای بین مشایخ و سلاسل صوفیه شد تاجایی که رابطه مستحکمِ مرید و مرادی را تحت شعاع قرار داد. در بسیاری از سلاسل، پیر طریقت این نظر را توحید صمدی قرآنی دانسته و مرید آن را کفری بیّن می خواند در طریقت های کبرویه، نعمت اللهیه، رفاعیه، چشتیه، سهروردیه، شاذلیه، کبرویه و نقشبندیه و قادریه و ... پیران سرشناسی به مخالفت با نظریه وحدت وجود و موجود ابن عربی و لوازم و نتایج آن برخاستند تا جایی که حتی می توان گفت که نظریه وحدت وجود و موجود ابن عربی در تصوف، یک دیدگاه غیر مشهور است و نباید آن را به پای تمام صوفیان نوشت. جستار پیش رو با روش کتابخانه ای به بازخوانی توحید در نگاه پیرانِ سلاسل صوفیه پرداخته و برای این منظور به سراغ شاخص ترین رهبران هرکدام از این طریقت ها رفته است و نشان داده است که خیل عظیمی از رهبران و مشایخ مطرح صوفیه با نظریه وحدت وجود ابن عربی به مخالفت برخواسته یا آن را به دیدگاه های دیگری مثل وحدت شهود تاویل کرده اند.
۸۸۸۶.

مؤلفه های شناختی سبک زندگی اقتصادی مطلوب

نویسنده:
منبع: تحقیقات قرآنی و حدیثی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۸ 51 - 71

کلیدواژه‌ها: اقتصاد سبک زندگی اقتصادی مؤلفه های شناختی سیره اهل بیت (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۲۳۸
اسلام، دین جامع، بهترین چشم انداز از سبک زندگی مطلوب را ترسیم کرده است. این سبک زندگی اسلامی که از قرآن و سیره اهل بیت (ع) نشأت گرفته ویژگی مهمی به نام جامعیت دارد که برای تمام ابعاد اخلاقی، عبادی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، حقوقی، فرهنگی، بهداشتی، علمی و... برنامه دارد. اقتصاد و تأمین معیشت یکی از ابعاد مهم زندگی است که اسلام براساس آن دستورات و آموزه هایی صادر کرده است. نوشتار حاضر با روش تحلیلی-توصیفی، مؤلفه های شناختی سبک زندگی اقتصادی مطلوب را بررسی می کند. باور به مؤلفه هایی مانند توحید، معادباوری، تأثیر عوامل معنویی، اعتقاد به عدالت ورزی خداوند، رزاقیت خداوند، خلافت و جانشینی انسان در عرصه های اقتصادی، باور به مالکیت خداوند و حاکمیت ارزش های الهی از مهمترین مؤلفه های شناختی سبک زندگی اقتصادی است.
۸۸۸۷.

نظریه پردازی قرآنی ارتباطات با التزام به قواعد تفسیر اجتهادی (پاسخ به نقد کتاب همشناسی فرهنگی؛ الگوی قرآنی ارتباطات میان فرهنگی)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: دین و سیاست فرهنگی سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۹ 197 - 230

کلیدواژه‌ها: ارتباطات میان فرهنگی تعارف همشناسی فرهنگی همشناسی طبیعی تفسیر اجتهادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴
بی تردید نقد لازمه بالندگی و شکوفایی دانش و مستلزم پویایی فرایند تولید علم و پایایی حیات علمی است. مولف با اعتراف به این حقیقت ، ضمن قدرشناسی از تلاش ناقد محترم مصطفی همدانی در نقد کتاب «همشناسی فرهنگی؛ الگوی قرآنی ارتباطات میان فرهنگی» با تکیه بر روش منطقی و تحلیلی در صدد بیان و پاسخ به نقدها طرح شده توسط ایشان است. نقطه کانونی در پاسخ به نقد محتوایی تفسیری آن است که تفسیر تعارف به همشناسی فرهنگی با التزام کامل به قواعد تفسیر اجتهادی صورت گرفته است چراکه نتیجه بازاندیشی و معناکاوی اجتهادی سنت اختلاف در کنار استخلاف، باز شناسی تعارف به عنوان بنیادی ترین راهبرد اسلامی توحیدی در خروج از وضعیت تضاد و تفرقه در جامعه بشری است. این تفسیر اجتهادی با اندیشه همه مفسرین فریقین ، شان نزول آیه و روایات تفسیری فریقین و قرآئن سیاقی و آیات تفسیر کننده دیگر کاملا سازگار است و تعارف را نه فقط همشناسی طبیعی و آشنایی با شناسنامه طبیعی، بدنی و نسبی بلکه همشناسی فرهنگی و آشنایی با شایستنامه فرهنگی، روحی و اخلاقی تبیین می کند.
۸۸۸۸.

نقش حدیث افتراق در شکل گیری فرقه نگاری اسلامی تا قرن پنجم هجری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال بیست و سوم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۹۲) 99 - 130

کلیدواژه‌ها: فرقه نگاری حدیث افتراق فرقه های اسلامی اوائل المقالات بیان الادیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۹۰
برخی از فرقه نگاران برای معرفی و بررسی فرقه های مسلمان، حدیث افتراق را مبنای نگارش قرار داده اند و به دنبال اثبات هفتاد و سه فرقه اسلامی مطابق با حدیث افتراق بوده اند. اما برخی دیگر هیچ توجهی به حدیث افتراق نداشته و علت انشعاب فرقه ها را در اختلاف عقاید و مبانی دینی آن ها جست وجو کرده اند. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا این حدیث در شکل گیری فرقه نگاری اسلامی نقش داشته است؟ بدین منظور، نوشته حاضر با گزینش و واکاوی دو کتاب اوائل المقالات از شیخ مفید (د.413ق) و بیان الادیان از ابوالمعالی محمد حسینی علوی (د.485ق) نشان داده است که منابعی همچون بیان الادیان متأثر از این حدیث و بر پایه آن تدوین شده اند و در منابعی مانند اوائل المقالات معیارهای دیگری مد نظر بوده و به این حدیث توجهی نشده است.
۸۸۸۹.

کارکرد فرهنگی مدرسه در بخارا (سده های 14 - 10 ق / 20 – 15م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۹ ۸۲-۶۹

کلیدواژه‌ها: بخارا عالمان دینی کارکرد فرهنگی مدرسه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۷۸
ورود اسلام به قلمرو بلغارهای ولگا از اواخر قرن 3ق/ اوایل قرن 10م سرعت گرفت و چندی نگذشت که منطقه ولگا - اورال به یکی از کانون های پویایی فرهنگ اسلامی بدل شد. این مهم به واسطه حضور و تحصیل علماء و دانش آموختگانی بود که در سراسر دوره اسلامی خصوصاً در دوره زمانی پیشِ رو، در مدارس دینی بخارا تحصیل کرده بودند. پژوهش حاضر در نظر دارد با استفاده از منابع تاریخی و با رویکردی توصیفی- تحلیلی به بررسی کارکرد فرهنگی مدرسه در بخارا در دوره زمانی مورد بحث بپردازد. دستاورد پژوهش روشن می سازد دانش آموختگان مدارس بخارا به واسطه حضور در مناصب اجتماعی، حکومتی، علمی و تبادلات فرهنگی با استادان و دانش پژوهان دیگر و همچنین تألیف و چاپ کتب دینی، نقش مهم و بسزایی در بسط و گسترش فرهنگ اسلامی در اقصی ترکستان و دشت قبچاق و سرزمین های تاتار و بلغارنشین ایفا نمودند.
۸۸۹۰.

تصرفات مالی مدیران شرکت های سهامی خاص از منظر فقه و حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال چهارم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 131 - 148

کلیدواژه‌ها: تصرفات مالی مدیران شرکت سهامی خاص فقه حقوق ایران ضمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۰۵
زمینه و هدف: بحث تصرف مالی شرکت های سهامی خاص از موضوعات مهمی است که در این مقاله تلاش شده به بررسی آن پرداخته شود. مواد و روش ها: مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و از روش کتابخانه ای استفاده شده است. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. یافته ها: صلاحیت و اختیارات مدیران شرکت های سهامی خاص که یکی از ارکان شرکت های سهامی محسوب می شوند بر اساس قانون و اساسنامه شرکت مشخص می شود. اختیارات مدیران محدود به عواملی همچون موضوع و اساسنامه شرکت، اختیارات مجامع عمومی و قوانین و مقررات تجاری است. یَد مدیران شرکت های سهامی خاص، یَد امانی است و مدیران موظف هستند از این موقعیت فقط در جهت منافع سهام داران استفاده کنند به نحوی که منافع شرکت به بهترین وجه ممکن تأمین گردد. لذا در قانون تجارت برای هرگونه سوءاستفاده و تقلب، محدودیت هایی در معاملات مدیران با شرکت وضع شده است. محدودیت مدیران در موضوعات مشمول در صلاحیت خاص مجامع عمومی، عدم اعتبار اعمال حقوقی مدیران خارج از موضوع شرکت، منع اخذ تسهیلات از شرکت و ممنوعیت معاملات رقابت آمیز آنها با شرکت در راستای منع تصرفات مالی شرکت از سوی مدیران پیش بینی شده است. نتیجه گیری: تصرف غیرقانونی اموال شرکت از سوی مدیران شرکت های سهامی خاص، تخطی از حدود اختیارات و تکالیف تعیین شده بوده و حسب مورد دارای مسئولیت مدنی و کیفری مانند خیانت در امانت است.
۸۸۹۱.

نقش الگویی مکتب شهید سلیمانی در مهندسی فرهنگ انتظار و مقاومت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۱ ویژه همایش شهید سلیمانی و مکتب انتظار و مقاومت 151 - 178

کلیدواژه‌ها: انتظار شهید سلیمانی مکتب مقاومت منتظر مهدویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۳ تعداد دانلود : ۲۹۴
امید به آمدن منجی انسان ها از انواع گرفتاری های بشری، مورد آرزوی دیرینه انسان، در تمام زمان ها و مکان ها و با هر فرهنگ و کیشی بوده است. تا آن جا که حضرات معصومین:، بر انتظار برای تشکیل جامعه مهدوی تأکید داشته اند. انتظار در مفهوم کلی آماده سازی فردی و اجتماعی برای زمینه ساز انقلاب جهانی منجی عالم است. و به فرموده مقام معظم رهبری انتظار سکون نیست؛ انتظار رها کردن و نشستن برای این که کار به خودی خود صورت بگیرد، نیست. انتظار حرکت است. انتظار آمادگی است. انتظار فرج یعنی کمر بسته بودن، آماده بودن، خود را از همه جهت برای آن هدفی که امام زمان7 برای آن هدف قیام خواهد کرد[1] از این رو انقلابی که دوره انتظار و آماده سازی نداشته باشد و براساس جو محیط و جریان حاکم حرکت کند، در همان گام های اول در زیر بار فشار ها و ابهام ها گرفتار می شود. تاریخ معاصر ما هم از این منتظران وفادار کم ندارد. از میان این سربازان پا در رکاب عصر ما، نام شهید سلیمانی درخشش ویژه ای دارد که به فرموده رهبر فرزانه انقلاب، سردار شهید عزیز ما را با چشم یک مکتب، یک راه، یک مدرسه ی درس آموز، نگاه کنیم.[2] الگوبرداری از اصول و ارزش های بنیادی این مکتب برای همگان، سراسر فایده است. تأسی به روش و منش و روحیه مقاومت ایشان و نقش ایشان در زمینه سازی انتظار، فرد را به انتظار سازنده و حرکت آفرین تبدیل می کند. نتیجه حاصله نشان می دهد؛ نقش شهید در اعتماد داشتن به ولی الهی و جایگاه او، حمایت کردن از نائب ایشان، تهذیب نفس، آمادگی برای خدمت همه جانبه به مظلومین عالم در همه لحظات، نیاز بدون توجه به مکان جغرافیایی، شجاعت، قهرمان در نگاه دشمن، حضور در میدان دشمن و نگاه فرامیهنی و... از اصول این مکتب بوده که باید با مهندسی دقیق به عنوان قوانین زندگی یک منتظر قرار گیرد.
۸۸۹۲.

مروری بر نرم افزار کتابخانه تخصّصی و معجم موضوعی آثار ملاصدرا - نسخه 2

تهیه، تدوین و تنظیم کننده:
منبع: ره آورد نور سال بیست و یکم بهار ۱۴۰۱ شماره ۷۸ (پیاپی ۹۵) 58-64

کلیدواژه‌ها: نظام های سازمان دهی دانش معجم موضوعی معجم موضوعی آثار ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۶ تعداد دانلود : ۱۴۸
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور که پیشگام در کاربرد فنّاوری اطّلاعات و علوم رایانه برای پژوهش در علوم اسلامی و انسانی به شمار می رود، از همان آغاز کار، افزون بر رقمی سازی محتواهای معتبر، ابزارها، امکانات و قابلیت هایی نیز برای تسهیل کار پژوهشگران عرضه کرده و با انجام پژوهش های دقیق در متون، و استخراج اصطلاحات مهم و کاربردی در هر شاخه از دانش، ارزش علمی به متون افزوده است. نتیجه این فعالیت ها، تولید برنامه های متنوّع با روش های: درختواره ای، معجم موضوعی، دانشنامه و فرمت تخصّصی است. معاجم موضوعی (فرهنگ های موضوعی)، از جمله مهم ترین روش های غنی سازی و سازمان دهی محتواست. در این مقاله، به معرّفی یکی از تازه ترین محصولات مرکز که با استفاده از این شیوه تولید شده، یعنی «معجم موضوعی آثار ملاصدرا» پرداخته خواهد شد.
۸۸۹۳.

بررسی چگونگی نسبت بین حق تعالی وخلق در نگاه عرفانی امام علی(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۹ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۷۳ 361 - 376

کلیدواژه‌ها: وجود شناسی عرفانی حق و خلق امام علی (ع) وحدت وجود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۸۷
حضرت حق تعالی نسبتی با خلق را داراست که از بیانات ژرف امیر مؤمنان حضرت علی (ع)، قابل استنباط می باشد. به جهت خلأ جدی کتب عرفانی از بحث متمرکز و جامعِ نقلی- استدلالی در موضوع و نیاز اساسی به بررسی سنجش رانه برداشت های وحدت وجودیِ بزرگان اهل فن در این باب، پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی نسبت بین حق تعالی و خلق در نگاه عرفانی امام علی(ع) در مأثورات حضرت، با رویکرد اسنادیِ معتبر و به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. بنا به نتایج یافته های پژوهش، حضرت حق که مبدأ هستی است در همه عالَم سریان دارد. خداوند در حدود و مراتب اشیاء داخل نیست و درعین حال از حیثِ وجودی، از عالَم خارج نیست. این معنا، همان معیّت قیّومی حق تعالی با خلق می باشد. بنابراین، همه خلق، شؤون و مراتب ظهورِ وجودِ خداوند هستند. البته شأن، هرگز در حدی نیست که معیت با ذات حق داشته باشد. یعنی هیچ موجودی در مرتبه ذات حق تعالی نیست تا با او معیّت داشته باشد. به همین جهت، حق تعالی در مقام ذات، تنهایِ تنهاست و در مقام ظهور، دارای معیّت قیّومی با خلق می باشد. یافته های تحقیق، تأیید فحواییِ وحدت وجود به معنای صحیح کلمه را نیز دربردارد. 
۸۸۹۴.

تحلیلی تاریخی از علم انگاری اراده خداوند در کلام امامیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نقد و نظر سال بیست و ششم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۵) 112 - 136

کلیدواژه‌ها: اراده الهی معتزله متأخر معتزله متقدم داعی علم به مصلحت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۲۵۲
مطالعه تاریخ اندیشه های کلامی در قرون نخستین، به روشنی حاوی این واقعیت است که اراده در نظر متکلمان امامیه این دوران، حقیقتی حادث و متمایز از علم و قدرت خداوند بوده است. علم انگاری اراده خداوند اما، اگر چه در تاریخ کلام اسلامی نخستین بار در جریان کلامیِ اعتزال مطرح شد، اما در جریان کلام امامیه، این متکلمان دوران میانه - یعنی مدرسه کلامی ری و حله - هستند که در تبیین اراده چنین دیدگاهی را مطرح می کنند. متکلمان امامیه این دوران، اراده را به داعی و داعی را به علم به مصلحت درون فعل شناسانده اند. میراث باقی مانده از این گروه متکلمان، اگرچه در این امر که اراده الهی امری حادث است یا قدیم، مذبذب و در رفت و برگشت است؛ با این همه می توان بر پایه شواهدی، ایده حدوث اراده بر قدمت آن را ترجیح داد. این مقاله با روش کتابخانه ای و تحلیل تاریخی در پی پاسخ به این پرسش است که چگونه این گردش معرفتی در تبیین اراده الهی رخ داده است. نتیجه تحلیل های تاریخی این پدیده ما را بدین سو رهنمون می کند که متکلمان این دوره از کلام امامیه به دلیل فاصله گیری کلام مرسوم از سامانه روایات اهل بیت^ و اقبال به جریان کلام اعتزالِ متأخر، تحلیل ها و تبیین های کلامی این جریان کلامی را به عنوان نسخه های حل مشکلاتِ معرفت شناختی مطرح شده از سوی جریان فکر فلسفی پذیرفتند و در کلام امامیه وارد نمودند.
۸۸۹۵.

ابرهای طلایی نگاره های معراج نامه ی میر حیدر، بازتابی از قرب سلوکی در آرای سید حیدر آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه دینی دوره ۲۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۸۲ 81 - 102

کلیدواژه‌ها: میرحیدر آملی قرب سلوکی نگارگری معراج ابرهای طلایی بازنمایی امر قدسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۲۸۳
آن چه حصول معرفت قدسی و قرب الهی را ممکن می سازد، برخورداری از نور تعقّل قلبی و منشعب از نورالانوار است. سیدحیدر آملی، تقرب الهی را برای وجود اعتباری موجودات، منوط به سفر روحانیِ نفس می داند. موجودات عالم، از فیض الهی که نور آسمان ها و زمین است، برخوردارند و در قربی وریدی محاط هستند. این نور زمانی پرفروغ تر می شود که عبد در مقام سالک درآید و برای تحصل ایقان به سفری عرفانی لبیک گوید. میرحیدر در بیان قرب سلوکی به معراج حضرت محمد (ص) می پردازد که با وصول به ملأاعلی به رؤیت قلبی حضرت اله نائل شدند. مشاهدات روحانی حضرت در شب معراج از جانب نگارگران نیز مورد توجه قرار گرفته و معراج نامه ی مُصوَّر میرحیدری یا شاهرخی از جمله ی آنها است. نکته ی حائز اهمیت در نگاره های این معراج نامه به گزینش و کیفیت حضور عناصر بصری از جمله ابرهای طلایی مربوط می شود و طرح این پرسش که با توجه به قرب سلوکی پیامبر در معراج، جایگاه صوری و معنوی ابرهای طلایی چیست؟ و کدام یک از کیفیت های بازنمایی یا بازتابی را شامل می شوند؟ این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی بیان می دارد که ابرهای طلایی امتزاجی از بازنمود و بازتاب قرب سلوکی حضرت هستند. در این گذر، خیال خلاق نگارگر، ابرهای طلایی را در شعله ی مقدس پیامبر مستحیل می کند و ابر- شعله های طلایی، در تناسب با ولایت کلیه ی ایشان می آفریند.
۸۸۹۶.

فرهنگ انتظار؛ بسترساز مقاومت نیرومندِ موفق یا مقاومت مقتدرِ عزیز؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال شانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۱ ویژه همایش شهید سلیمانی و مکتب انتظار و مقاومت 7 - 28

کلیدواژه‌ها: مقاومت مقتدر عزیز فرهنگ انتظار مکتب مادی مقاومت نیرومند موفق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵ تعداد دانلود : ۲۱۰
گفته شده «وَ الْبَلَدُ الطَّیبُ یخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذی خَبُثَ لا یخْرُجُ إِلاَّ نَکِداً» تمثیلی است از دو نوع سرزمین یا دو نوع انسان لذا این که مقاومت از کدام اقلیم اعتقادی، متولد شود و آیا از سرزمین و طبیعتی بد طینت یا سرزمینی پاک، رویش پیدا کند تأثیری روی کارکرد، عملکرد و محصولاتش خواهد داشت یا نه می تواند مسئله ما دراین مقاله باشد. ما انسان ها از مقاومت مقتدرعزیز و مقاومت نیرومند موفق معمولاً تصاویری در اذهان داریم و براساس آن تصاویر ذهنی؛ به تائید و تقویت یا طرد و تضعیف آن دو می پردازیم. هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سؤال اساسی می باشد که؛مقاومت مقتدرعزیز درخوانش اسلامی(در فرهنگ انتظار) با مقاومت نیرومند موفق درخوانش مادی؛ چه تمایزات و مشترکاتی دارند؟برای دست یابی به پاسخ؛ از چارچوب نظری معادگرایی و روش مطالعات تطبیقی استفاده شد. پژوهش براین فرضیه استوار است؛ این دو در عین حالی که برپایه دایره مأذونات از همدیگر متمایز می شوند و تمایزات ماهوی با هم پیدا می کنند ولی از مشترکاتِ ظاهری نیز بهره مند می باشند. یافته های پژوهش حاکی ازاین است که اگرچه هر دو نوع مقاومت؛ حظی از، اصول، اخلاق، دلیر مردی، مروت و... داشته اند ولی مقاومت مقتدر عزیز ماناتر، پایدارتر و بانشاط تر است زیرا بسترساز آن فرهنگ انتظار بوده است که علاوه بر پشتوانه عقلانی معطوف به هدف از پشوانه معطوف به ارزش الهی نیز بهره مند است.
۸۸۹۷.

آیه اول سوره تحریم، عصمت و اسوه حداکثری

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۸ 53 - 81

کلیدواژه‌ها: عصمت عصمت پیامبر اسلام (ص) اسوه حسنه آیه تحریم عصمت و اسوه حداکثری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۶۷
از شبهات مطرح شده، حول مسئله عصمت و اسوه حسنه بودن پیامبر اسلام (ص) با نگاه حداکثری به آن دو، عتاب آیه اول سوره تحریم است. به باور صاحب نظران، استفهام در آیه یا شفقتی بوده و یا دلالت بر ترک اولی کرده و یا در مقام تعریض بوده و در واقع، عتاب دیگران است و یا این که توبیخ مذکور، مصلحتی و برای دفع غلو بوده است و در آخرسر گفته شده که بایستی حمل بر معنایی گردد که منافی با عصمت نباشد. به باور نویسنده، شفقتی گرفتن استفهام، خلاف ظاهر آیه، فاقد دلیل و ناسازگار با قراین بوده و بر فرض پذیرش، دلالت التزامیه بر طی مسیر خطا از جانب شخص مخاطب کرده و همچنین تعریض و عتابی بر دیگران نبوده و مصلحتی دانستن این توبیخ، منافی با چند اصل مُسَلَّم است و لزوم حمل این آیه بر معنای غیر منافی با عصمت، پاسخ مبنائی- اقناعی بوده و قبول وقوع ترک اولی، وافی به دفع اشکال نیست. بنابراین توجیه های مذکور، وافی به رد شبهه و دفاع از عصمت و اسوه حداکثری نمی شود.
۸۸۹۸.

The Study on Qur'anic surahs' Structured-ness and their Order Organization Using NLP Techniques(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Interdisciplinary Qur'anic Studies, Volume ۱, Issue ۲, December ۲۰۲۲ 29-56

کلیدواژه‌ها: Natural Language Processing Word2vec Quran Topic Sameness Surahs' Structuredness TF-IDF

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۲۰۲
The study of surahs' structure has attracted researchers' attention in recent years. One of the theories herein is the theory of Topic Sameness which acknowledges that each surah of Quran has formed on a single topic. The theory of Introduction and Explanation as one of the most important branches of Topic Sameness, proposes that the Almighty states the topic of each surah at the first section, elaborates it at different parts of the surah in the forms such as stories, signals of nature, and future predictions, and concludes from the stated contents at the final part. In this paper, we accordingly intend to study the two theories using NLP techniques for the first time. In this regard, based on the three methods of tf-idf, word2vec and roots' accompaniment in verses, the similarity of Quranic roots is computed. Then, the amount of similarity of the concepts within surahs to each other is calculated and compared with the random mode. The results show that the studied surahs hold the inner coherence between the concepts so that they have been formed on a single topic or a few topics related to each other. In addition, the study on the similarity between the first and the body sections of each surah shows that the structure of Introduction and Explanation seems to be true for many surahs by the designed methodology. At the end, by comparing the similarity of surahs to each other versus their order distance in Quran and their revelation time distance, we realized that the whole Quran is also relatively organized in terms of surah' ordering.
۸۸۹۹.

مؤلفه های تعجیزی شیاطین از منظر قرآن کریم

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال ۱۰ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۸ 99 - 122

کلیدواژه‌ها: شیطان قرآن کریم مؤلفه های تعجیزی راهبردهای ایجابی و سلبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۳۷
آیات قرآن کریم بر این امر دلالت دارند که شیطان با استنکاف از اوامر الاهی و توجیهات غیر عقلایی و اقدامات مکارانه به دنبال عاجز نمودن خداوند در ذات، صفات و افعال بود و شیاطین انسی نیز هم چون کفار و مشرکین از یک سو درصدد حذف معرفتی و معنوی خدا و حذف فیزیکی انبیا و ایمان گرایان بودند و از سوی دیگر، تلاش می نمودند که خود را از عذاب الاهی در دنیا نجات داده و از شکست در برابر انبیا فرار کنند. هدف مقاله بازخوانی مؤلفه های تعجیزی شیاطین از منظر قرآن کریم است. پرسش تحقیق این است که: شیاطین با تمسک به چه شیوه هایی، به تعجیز انبیا و موحدان پرداخته اند و راهبرد خداوند در مقابل آن، چه بوده است؟ این تحقبق از نوع تحقیق تحلیل محتوا و جمع آوری داده ها از منابع مرتبط، در راستای پاسخ به پرسش تحقیق بوده است. شیاطین از مؤلفه های گوناگونی هم چون انکار و تکذیب، تهمت و افتراء، تمسخر و استهزاء، ترویج خرافات، قلب واقعیات، ایجاد موانع، تهدید، تطمیع، تحریم، تبعید، تخریب و تهدیم استفاده می کند. خدای سبحان در قرآن کریم با رد ادعاهای شیطان، مالکیت و خالقیت اصیل را مختص خود دانسته و با اشاره به شرافت انسان به واسطه ظرفیت های تکوینی، اغواء کردن را عامل انحراف انسان برمی شمارد و اجازه تصرف ابتدایی شیطان بر انسان را نداده و مخلصین و شاکرین نیز از حوزه نفوذ شیطان مصون هستند. خدای متعال در برابر شیاطین انسی با راهبردهای ایجابی و سلبی، هم پاسخ های نظری حکیمانه و مجاب کننده به مؤلفه های تعجیزی آن ها داده است و هم در عمل با یاری انبیا و موحدان و فرستادن عذاب، موجبات شکست آن ها را فراهم نموده است و در پایان بشارت قطعی حاکمیت دین خدا و مؤمنین را اعلام کرده است.
۸۹۰۰.

شرط احصان در مجازات اعدام برای لواط (بررسی فقهی ماده 234 قانون مجازات اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره ۱۸ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 781 - 806

کلیدواژه‌ها: احصان تازیانه رجم قانون مجازات اسلامی لواط

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۷۶
قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در برخی مواد قانونی در خصوص قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 دچار تغییراتی شده که در مواردی بسیار جدی است. یکی از موضوعاتی که تغییر زیادی کرد، مجازات فاعل عمل لواط بود که طبق ماده 110 قانون قدیم، مجازات مرگ برای آن در نظر گرفته شده بود؛ ولی در قانون جدید با اشتراط احصان، مجازات آن دچار تفصیل شد. این تغییر مبتنی بر یک دیدگاه نادر فقهی بود و این مقاله با بررسی دقیق متون فقهی و تحلیل نظری مبانی دو دیدگاه اصلی موجود در قضیه، درصدد نشان دادن آن است که اگر اقبال مشهور فقها را نادیده بگیریم، ادله و مستندات کافی و قوی (که مبنای تغییر مذکور قرار گرفته) برای قول مخالف مشهور وجود دارد که حتی برخی موافقان قول مشهور نیز به آن اذعان داشته اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان