درخت حوزه‌های تخصصی

شادمانی از مؤلفه های اصلی کیفیت زندگی همه گروه های سنی به ویژه دانشجویان است. زندگی دانشجویی آکنده از استرس ها و فشارهای روانی مختلف است. در صورتی که دانشگاه ها محیط هایی پویا، سرزنده و بانشاط باشند، دانشجویان بر فشارهای ناشی از تحصیل و زندگی دانشگاهی پیروز می شوند؛ در غیر این صورت این استرس ها هم بر فرایند یادگیری و موفقیت دانشجویان تأثیر می گذارند، هم زمینه ساز آسیب های مختلف اجتماعی و فرهنگی آنها می شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی برخی عوامل دانشگاهی مؤثر بر احساس شادمانی است. این پژوهش به صورت کمی و با روش پیمایشی بر نمونه ای از 340 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان در سال 1395 انجام شده است. نتایج نشان می دهند میزان احساس شادمانی دانشجویان کمی از میانگین بیشتر است. همچنین نتایج الگوسازی معادلات ساختاری (SEM) نشان می دهند خودکارآمدی و رضایت از رشته تحصیلی به صورت مستقیم و سرمایه اجتماعی دانشگاهی، امید به آینده شغلی و انگیزه تحصیل به صورت غیرمستقیم بر احساس شادمانی دانشجویان دختر تأثیر دارند. در پایان پیشنهادهایی برای بهبود شادمانی و نشاط در محیط های دانشگاهی و در سطح گروه<span style="text-decoration: underline;"> </span>های آموزشی ارائه شده اند.

موضوع مقاله حاضر مسئله پذیرفتن فرزندخوانده، ابعاد مختلف آن و نیز تجربه زیسته خانواده های جانبازان قطع نخاعی درباب فرزندخوانده است. موضوع فرزندخواندگی در خانواده جانبازان زمانی معنی پیدا می کند که بسیاری از جانبازان قطع نخاعی، به دلیل ناتوانی جسمی و جنسی، قابلیت داشتن فرزند را ندارند و به ناچار، به پذیرفتن فرزند روی می آورند. حال، سؤال این است که آنها موقعیت خود را پس از پذیرفتن فرزند و نحوه مواجهه با آن چگونه روایت می کنند. با چه دشواری های احتمالی دراین زمینه مواجه شده اند؟ به نظر می رسد خانواده ها با دشواری های مختلفی مواجه شده اند که پیش بینی پذیر نبوده است. انتخاب روش نظریه مبنایی، به مثابه روشی کیفی، نخست، به فهم عمیق تر موضوع می انجامد، و دوم، به بسط بیشتر مفاهیم نظری و امکان نظریه سازی دراین باره کمک می کند. سوژه های تحقیق را 20 نفر از جانبازان قطع نخاعی (اعم از قطع نخاع از کمر و قطع نخاع از گردن) در سه شهر تهران، قم و اصفهان تشکیل داده اند. مطابق یافته ها، جانبازان در مواجهه با مشکلاتی چون تنهایی و بروز اختلافات خانوادگی ناشی از آن، به منظور ایجاد پیوندهای بیشتر عاطفی، مناسب ترین راه را پذیرفتن فرزندخوانده تشخیص داده اند، اما به مرور زمان با رسیدن فرزند به سن بلوغ، به ویژه از دوره دبیرستان به بعد، خانواده ها با مسائل و دشواری های چندوجهی مواجه شده اند. پنهان کردن موضوع فرزندخوانده با عنوان «راز بزرگ»، مسئله «محرم و نامحرمی»، برخورد اقوام و دوستان، موضوع تک فرزندی، موانع حقوقی، دشواری های عرفی و عدم پذیرش جامعه «طرد یا ترحم اجتماعی» را می توان ازجمله مسائل پذیرفتن فرزندخوانده در چنین خانواده هایی برشمرد. 

نوشتار حاضر به معرفی کتاب"دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران" می پردازد. آماده سازی این کتاب در مؤسسه غیردولتی "رحمان" انجام شده است؛ رحمان، در پاییز 1390 اقدام به انتشار گزارشی از وضعیت اجتماعی ایران نمود. پیش از آن "در ایران، اولین گزارش وضعیت اجتماعی با عنوان شاخص های اجتماعی شهر تهران، درشهریور 1357 زیر نظر احمد اشرف در سازمان برنامه و بودجه شهر تهران تدوین و منتشر شد. پس از آن تلاش هایی به منظور تدوین گزارش های مشابه به عمل آمد اما هیچ یک از جامعیت لازم برخوردار نبود" (مدنی،1390: یازده). اولین هدف از تهیه این نوع گزارش چنان که در پیش گفتار کتاب مطرح شده است؛ به تصویر کشیدن مسائل اجتماعی ایران بوده است چراکه، در بحران ها و آسیب پذیری های اجتماعی، مهم ترین تهدید و خطر، نشناختن و بدشناختن مسائل و آسیب های اجتماعی و نه الزاما صرف وجود آنهاست(همان: پیش گفتار). اهمیت معرفی کتاب مورد بحث در این است که از سوی یک نهاد مدنی تدوین شده و زاویه نگاهی متفاوت از گزارش های دولتی دارد و نیز؛ برای اولین بار است که یک نهاد مدنی در ایران، امر گزارش گری وضعیت اجتماعی را چنان ضروری فرض کرده که گزارش گری را استمرار بخشیده است.

مقدمه: ازآنجاکه یکی از زمینه های اصلی فهم سیاست اجتماعی و به تبع آن، سیاست سلامت، توجه به چگونگی اهتمام دولت به توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور است؛ بنابراین، می توان روند تحول و پیشرفت آن را از خلال چگونگی تحول و پیشرفت کشورها در امر توسعه پی گرفت. این تحقیق با هدف بررسی تحولات نظام سلامت ایران در خلال برنامه های عمرانی و توسعه قبل و بعد از انقلاب سال 1357 به انجام رسیده است. روش: تحقیق حاضر به روش تطبیقی و با تکنیک تحلیل محتوای کیفی به انجام رسیده است که مبتنی بر گردآوری داده ها از منابع معتبر مرتبط با نظام سلامت در ایران (اعم از پزشکی، بهداشت و...) و متن برنامه های عمرانی و توسعه و ارزیابیها و گزارشهای مرتبط با آنها است. یافته ها: تفاوت اصلی برنامه ریزی در دو دوره موردمطالعه به جهت گیری حکومتهای مستقر برمی گردد؛ در حکومت پهلوی تجدد و مدرن سازی کشور مبتنی بر دولت ملت سازی مبنای تصمیم گیریها و سیاستهای کلان بوده؛ اما در حکومت جمهوری اسلامی برقراری عدالت اجتماعی مبنای سیاست گذاریهای کلان بوده و تأمین رفاه مردم نیز بخشی از تحقق این اهداف به شمار آمده است. نتیجه اجرای برنامه های عمرانی و توسعه تغییرات گسترده ای در شاخصهای بهداشتی کشور را نشان می دهد، اما برنامه های عمرانی قبل از انقلاب نه تنها در مدرن سازی کشور ناموفق عمل کردند، بلکه به دلیل بی توجهی به عدالت سبب افزایش نابرابری و نارضایتی در عموم مردم شدند و بعد از انقلاب نیز علی رغم تأکید برنامه های توسعه بر گسترش عدالت اجتماعی، در حوزه سلامت این امر محقق نشده است. بحث: موفقیت در اجرای سیاستهای نظام سلامت و تحقق عدالت اجتماعی منوط به داشتن برنامه های متکی بر داده ها و برآوردهای منطقی و واقع بینانه، حرکت به سوی برنامه های مختلط (دستوری ارشادی) و انجام اصلاحات اساسی ساختاری در برنامه ریزیهای اجتماعی و اقتصادی است.

با توجه به افزایش رو به رشد جمعیت سالمندان در جهان و ایران، موضوع رفاه اجتماعی و استانداردهای زندگی به عنوان یکی از شاخص های رفاه عینی مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش در نظر دارد وضعیت استانداردهای زندگی سالمندان شهر تهران را با معرفی یک ابزار جدید برآورد نموده و ارتباط آن را با تعیین کننده های اقتصادی اجتماعی بررسی نماید. روش: این مطالعه مقطعی به روش پیمایش بر روی 150 سالمند ساکن در شهر تهران انجام گرفته است. داده ها از طریق پرسشنامه های اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه استانداردهای زندگی، جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی و نرم افزار SPSS22 انجام گرفت. یافته ها: میانگین استانداردهای زندگی 73/6 و انحراف معیار آن 53/2 بود، که این مقدار استانداردهای زندگی در بین سالمندان شهر تهران درسطح پایین می باشد. همچنین نتایج نشان داد که، بین استانداردهای زندگی با متغیر پهنه اقتصادی – اجتماعی و متغیر وضعیت اشتغال تفاوت معنا داری وجود دارد، اما بین متغیر جنسیت و استانداردهای زندگی تفاوت معناداری مشاهده نگردید. بحث: استانداردهای زندگی سالمندان شهر تهران در سطح بسیار پایین می باشد، با توجه به نتایج این مطالعه توصیه می شود که حوزه ها و نهاد های ذی ربط رفاه اجتماعی در جهت ارتقای استانداردهای زندگی این گروه گام بردارند.

سینمای ایرانی بنا به دلایل مختلف، در همه دوران حیات خود توجه ویژه ای به خانواده و تحولات آن داشته است. بر این اساس، هم گامی بازنمایی مدرنیته و مدرنیسم از یک سو و خانواده از سوی دیگر، موضوعی قابل تأمل است. فرایند مدرنیته در ایران از آغاز با اساسی ترین و حساس ترین بخش هویت فرهنگی ایران یعنی خانواده و ایستادگی آن در مقابل تغییر، به صورت یک موضوع ویژه برای بازنمایی مسائل جامعه و ایده های تحول مواجه بوده است. پژوهش حاضر، این هدف اساسی را مدّ نظر دارد که نشان دهد پس از انقلاب، مهم ترین عناصر و ابعاد مدرنیته؛ یعنی فردیت و عقلانیت، چگونه در خانواده بازنمایی شده اند. برای تحلیل نظری تحولات روی داده در خانواده، نظریه تجدد گیدنز و برای بازنمایی از دیدگاه بازنمایی استیوارت هال استفاده شده است. در تحقیقی که مبنای این نوشتار بوده است، 95 فیلم سینمایی مهم پس از انقلاب به تفکیک چهار دوره آن، با روش تحلیل محتوای کمی و کیفی، مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق، نشان داده است که تقریباً در تمامی فیلم های مورد بررسی، به عقلانیت و فردیت (البته با تمام ویژگی های ایرانی شده آن که بیشتر به فردگرایی خودخواهانه و گریزان از تعهدات اجتماعی و خانوادگی است و عقلانیت نفع طلبانه)، توجه شده و به نوعی به نقد کشیده شده است.

رسانه های همگانی به عنوان ابزاری برای برقراری ارتباط میان انسان ها می توانند زمینه ساز وقوع بسیاری از تعارضات میان پاسداشت حقوق فردی شهروندان و حق اطلاع رسانی به عنوان کارویژه خود باشند. پیش بینی مسئولیت مدنی رسانه ها راه حلی عادلانه برای تبیین ملازمه میان حقوق و تکالیف رسانه های همگانی و مجوزی برای ادامه فعالیت آنها تلقی می شود. با وصف عمومی بودن رسانه های همگانی وگستردگی حوزه خسارت، جبران زیان احتمالی، دشوار خواهد بود. با پوشش بیمه های مسئولیت مدنی، رغبت دادرسان به محکوم ساختن رسانه به جبران زیان حتی بدون توجه به مبنای مسئولیت بیشتر می شود و گاهی بدون پرداختن به مسئله مبنا، در راستای حمایت از زیان دیدگان، حکم به مسئولیت مدنی رسانه ها می دهند. به علاوه گاهی به علت مبالغ سنگین غرامت ها، پرداخت این وجوه، حیات اقتصادی رسانه ها را به مخاطره می اندازد.

رابطه معرفت با حب و بغض را می توان از مباحث مهم معرفت شناسی برشمرد، زیرا بررسی ارتباط معرفت با هر حوزه دیگری بحثی معرفت شناسانه است. در این زمینه پژوهش مستقلی صورت نگرفته است. گرچه ریشه این بحث ها در آثار حکمای اسلامی وجود دارد. علامه طباطبایی(ره) و امام خمینی(ره) دو حکیم الهی معاصر هستند که چکیده حکمت متعالیه اسلامی اند. در اینجا از نظرات شان به صورت هم پوشانی استفاده شده است.اساسی ترین وجه تمایز این بحث با هرمنوتیک فلسفی این است که هرمنوتیک فلسفی ریشه در نسبی گرایی معرفت شناختی دارد ولی بحث ما مبتنی بر امکان فهم واقع (ورای شرایط ذهنی) می باشد. در این نوشتار به تحلیل رابطه دو سویه معرفت با حب و بغض از منظر علامه طباطبایی(ره) و امام خمینی(ره) پرداخته شده است و چنین نتیجه شده که برخی از عوامل مهم تأثیرگذار معرفتی بر حب و بغض عبارتند از: سطح ادراکی ای که انسان در آن قرار دارد، صیانت از فطرت یا احتجاب فطرت، میزان توجه و... و بعضی از عوامل مهم تأثیرگذار حب و بغضی بر معرفت عبارتند از: تأثیر حب و بغض بر سعه وجودی، بر قلب و فطرت، و بر شاکله شخصیتی انسان و انعکاس آن در معرفت، امتزاج روحی ناشی از حبّ شدید و تأثیر آن در تقارب معرفت ها و... .

مقاله حاضر به تبیین مؤلفه های شکل گیری دولت اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری(حفظه الله) و سپس به تبیین نظری سنجش میزان تاثیر این مؤلفه ها بر تمدن نوین اسلامی می پردازد. (مسأله) در این مقاله چیستی مؤلفه های تشکیل دولت اسلامی در اندیشه ایشان، با بکارگیری نرم افزار MAXQDA بررسی شده است و سپس بوسیله روش نظری داده بنیاد میزان تاثیر این مؤلفه ها در تحقق تمدن نوین اسلامی بعنوان آخرین مرحله تمدنی مورد بررسی قرار گرفته شده است.(روش) ایجاد دولت اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری دارای جایگاهی مهم و کلیدی می باشد. و دولت اسلامی ابزاری برای تحقق تمدن نوین اسلامی و رسیدن به حیات طیبه می باشد که در آن پیشرفت های مادی و معنوی در جامعه محقق خواهد شد. اینکه از نظر مقام معظم رهبری مؤلفه های تحقق دولت مطلوب اسلامی چیست و چه مؤلفه هایی برای ایجاد چنین دولت مطلوبی ضرورت دارد و اینکه میزان تاثیر این مؤلفه ها برای تحقق تمدن نوین اسلامی در چه سطحی از ضرورت است نیازمند بررسی و پژوهش می باشد. با توجه به بررسی سخنان مقام معظم رهبری درباره ماهیت، ضرورت، هدف و منابع و مبانی نظری تحقق دولت اسلامی در کشور، مؤلفه های لازم در تحقق دولت اسلامی را می توان نتیجه گرفت. ایشان معتقد هستند جهت تحقق دولت اسلامی که لازمه ایجاد تمدن نوین اسلامی و رسیدن به حیات طیبه در می باشد، باید در سه سطح ساختاری، محتوانی و انسانی مؤلفه ها استخراج گردیده و به کارگرفته شوند. اگر این مؤلفه ها در هر سه سطح ایجاد شوند در آن صورت علاوه بر ایجاد دولت اسلامی بعنوان سومین مرحله فرآیند تمدنی، یکی از دو بعد ایجاد تمدن نوین اسلامی که همان بعد ابزاری و سخت افزاری آن است ایجاد گردیده است.

از جمله موضوعاتی که در دولت اسلامی مورد توجه متفکرین اسلامی  و بعضاً مورد نقد و طعنه ی اندیشمندان غیر مسلمان قرار گرفته موضوع رفاه عمومی در دولت اسلامی بوده است. این موضوع در بین اندیشمندان مذاهب اسلامی به خصوص مذهب تشیع، نیز مورد تأمل و تبادل نظر قرار گرفته است. برداشت های متفاوت از میزان وظیفه و حدود دخالت دولت اسلامی در خصوص تأمین رفاه عمومی و همچنین نقدهای مختلف حول این موضوع باعث شده تا این موضوع مورد بررسی در این تحقیق قرار گیرد. در این پژوهش ضمن بررسی مبانی فقهی رفاه عمومی در دولت اسلامی در سطح گشایش، تأمین رفاه عمومی از منظر اسلام و بررسی مبانی فقهی سطح اسراف، از دیگر دغدغه های این پژوهش می باشد.

نابسامانی نظام نوآوری یکی از علل اصلی وجود معضلات اقتصادی در صنعت موسیقی به شمار می رود و رفع آن ها مستلزم سازمان دهی نظام نوآوری در بخش های مختلف صنعت موسیقی، به خصوص در عصر دیجیتال می باشد. در دهه های اخیر، توزیع دیجیتال موسیقی به طور چشمگیری توانسته است برای جوامع مختلف، خلق ثروت زیادی داشته باشد. در محیط اکنونی رسانه های دیجیتال، «توزیع» در محوریت صنعت موسیقی قرار دارد. بنابراین با نگاهی دقیق تر به چگونگی توزیع دیجیتال موسیقی می توان نقشه دستیابی به خلق ثروت در صنعت موسیقی را به طور نظام مند ترسیم نمود. این پژوهش با استفاده از یک مطالعه موردی عمیق، به دنبال آن است که از طریق شناسایی و تحلیل نوآوری های رسانه ای یک نمونه کسب وکار ایرانی در توزیع دیجیتال موسیقی (بیپتونز)، راه دستیابی به بازار کارآمد رسانه ای در دنیای دیجیتالی صنعت موسیقی ایران را هموار سازد. در این راستا، با استفاده از چارچوب مفهومی نوآوری رسانه ای استورسول و کرومسویک، نوآوری های صورت گرفته در این کسب وکار آنلاین در پنج بُعد محصول، فرایند، موقعیت، پارادایمی و اجتماعی مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج اصلی این پژوهش نشان می دهد که نوآوری های رسانه ای نباید تنها به منزله نوآوری های تکنولوژیکی در نظر گرفته شوند؛ در عوض، کسب وکارهای آنلاین در توزیع دیجیتالی موسیقی باید نگاهی «انسان گرایانه» نسبت به نوآوری های رسانه ای اتخاذ کنند. کلید موفقیت کسب وکارهای آنلاین در صنعت موسیقی، توجه بیشتر به بازیگر کلیدی این صنعت یعنی «انسان» می باشد.

در اقتصاد مبتنی بر کارآفرینی، رابطه میان کارآفرین و سرمایه دار – به عنوان یک رابطه توسعه بخش- از اهمیت اساسی برخوردار است و بازنمایی رسانه ای آن به خاطر نقشی که در شکل دهی به فرهنگ عمومی دارد، اهمیت دارد. این مقاله می خواهد به این پرسش پاسخ دهد که روابط میان «کارآفرین» و «سرمایه دار» در محتوای نمایشی دوره های تاریخی بعد از جنگ چگونه بازنمایی شده و چه تغییراتی را به خود دیده است؟ برای دستیابی به چنین منظوری، تمام سریال های تلویزیونی تولیدی بعد از جنگ ایران و عراق (1368-1391) مورد بررسی قرار گرفتند و از آن میان چهار سریال «مزرعه آفتابگردان، پیله های پرواز، راه بی پایان و عصر پاییزی» برای تحلیل نهایی انتخاب شدند. داستان محوری این چهار سریال موضوع کارآفرینی بود. در نهایت تمام قسمت های این چهار سریال با روش تحلیل روایت و تحلیل مضمونی بررسی شدند. یافته ها نشان می دهند که رابطه میان کارآفرین و سرمایه دار رابطه ای تقابلی است که در آن سرمایه دار به خاطر منافع آنی و کوتاه مدت خود در برابر ایده های کارآفرینانه مانع تراشی می کند. سریال های تلویزیونی هیچ راه حل جایگزینی برای جذب سرمایه و توسعه کارآفرینی ارائه نمی دهند. نتایج حاکی از غیاب سرمایه دار و تمرکز بر حمایت دولتی از کارآفرین است. نگرش منفی به سرمایه دار پس از گذشت دو دهه تغییری نکرده است.