فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۱۸۱ تا ۱٬۲۰۰ مورد از کل ۱۲٬۷۹۱ مورد.
حوزههای تخصصی:
از مهم ترین اقداماتی که در راستای سیاست های مدرنیزاسیون از سوی دولت پهلوی اول در ایران صورت گرفت، ساماندهی و تاسیس بلدیه و سپس نوسازی در وضعیت شهرها و بهبود وضعیت بهداشتی بود. مازندران، به علت همجواری با دریا و شرایط خاص اقلیمی، همواره در معرض مخاطرات ناشی از این وضعیت بود و طغیان آب، بیماری های مختلف، و گل و لای معابر و عدم نظافت آنها، موجب بروز مشکلاتی برای مردم این منطقه -می گردید. با مطالعه گذشته می توان گفت، اقدام تاثیرگذار مستمری برای رفع این معضلات در مازندران صورت نگرفت. در دوران جدید و به خصوص از عصر رضاشاه که داعیه نوسازی و تمرکزخواهی دولتی داشت، همزمان با ورود تکنولوژی و دانش غربی نیز، بهبود نسبی این مشکلات فراهم شد. مطابق اسناد و گزارش های برجای مانده، رعیت کهن جای خود را به مردمی سپرد که از دولت برای امور فوق الذکر درخواست یاری داشت و تا حدودی نیز در موارد گفته شده به ویژه در عرصه بهداشت و درمان با بهبود نسبی روبرو شد. باید گفت اختصاص قسمت قابل توجهی از بودجه کشور به امور نظامی و صنعتی در دوره رضاشاه، نوسازی -سایر نهادها و بخش های کشور، به ویژه قسمت سلامت را با بودجه کمی -روبرو کرد، که تکافوی تقاضا و رفع مشکلات موجود را در استان های مختلف از جمله مازندران را نمی داد.
رابطهٔ حزب پان ایرانیست با احزاب سومکا و توده تا کودتای 28 مرداد 1332
حوزههای تخصصی:
حزب پان ایرانیست در دورهٔ فعالیت خود- اواخر سال 1330 تا کودتای 28 مرداد 1332- با سایر احزاب و سازمان های سیاسی ارتباط داشت. این ارتباط در راستای اهداف حزب و یا مواضع موافق و مخالف در قبال برخی تحولات و اتفاقات از رابطه مسالمت آمیز و دوستانه تا برخورد و درگیری در نوسان بوده است. حزب توده، حزب سومکا و.... از جمله احزاب و گروه هایی بودند که در ارتباط بیشتر با حزب پان ایرانیست قرار داشتند. رابطه حزب پان ایرانی است با این احزاب از همراهی آشکار و فراگیر تا مخالفت و جدایی و درگیری با آن ها در نوسان بوده است. زمینه ها و دلایل این رفتار سیاسی متفاوت است و تحت تأثیر دو آرمان حزبی حزب پان ایرانی است یعنی ناسیونالیسم و پادشاهی و موضع گیری دو حزب مذکور در قبال اتفاقات و جریانات سیاسی مانند حمایت از دولت مصدق و نیز ملی شدن صنعت نفت قرار داشت.
بخارا و نقش سامانیان در شکوفایی آن(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
شهر بخارا، پیش از ورود اسلام به ماوراء النهر، از جایگاه ویژه ای در امور اقتصادی، ارتباطی و فرهنگی برخوردار بود. این شهر، پس از انتخاب به عنوان پایتخت سامانیان و با توجه به سیاست های فرهنگی و اجرایی آنان، رشد قابل توجهی یافت. سامانیان توانستند با تکیه بر جایگاه معنوی خلافت عباسی و ایجاد امنیت و ثبات و آرامش در حوزه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، این شهر را به «قبةالاسلام» و مرکز دینی و مدنی در شرق جهان اسلام، تبدیل نمایند. جایگاه بخارا و نقش فعالیت های سامانیان در رونق و آبادانی این شهر، مسئله اصلی این مقاله می باشد که به روش توصیفی، مورد بررسی قرار گرفته است.
سجاده ی ابریشمین اصفهان، میرزا مخدوم شریفی و مقام قاضی القضاتی مکه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در 7 اکتبر سال 2009 میلادی / 15 مهر 1388 ش. سجاده ای ابریشمین متعلق به دوره صفوی در حراج ساتبیز لندن معرفی و فروخته شد. این سجاده تا به امروز دومین قالیچه ی گرانقیمت جهان شناخته شده است که در این حراج بین المللی به فروش رسیده است. در کاتالوگ حراج با فرض برخی احتمالات، تاریخ این سجاده مقارن دوران حکمرانی شاه عباس اول ذکر شده است. اما بازخوانی متن سجاده و انطباق آن با مستندات تاریخی حقایق دیگری را در بر دارد. در این مقاله ضمن بررسی ویژگی های این سجاده و بازخوانی نشانه های نوشتاری و هنری آن، تاریخ، علت و پس زمینه سیاسی - اجتماعی بافتن آن معرفی می شود. حاصل این پژوهش، از بافتن این سجاده به سفارش میرزا مخدوم شریفی، وزیر شاه اسماعیل دوم برای پناهندگی او به عثمانی و منصوب شدن او به مقام قاضی القضاتی مکه حکایت می کند.
تأثیر تجاری شدن تریاک در تغییر وضعیت زمینداری و مناسبات شغلی در دوره قاجاریه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تا پیش از نیمه قرن نوزدهم میلادی/سیزدهم قمری، کشت تریاک در ایران رواج چندانی نداشت و تولید آن تنها با هدف مصرف داخلی صورت می گرفت. از نیمه دوم قرن نوزدهم/سیزدهم قمری، تحت تاثیر تحولات اقتصادجهانی، برخی از محصولات مثل تریاک در کشورهای پیرامونی مانند ایران، به محصولات تجاری تبدیل شد و بر برخی ابعاد اقتصادی این دوره، مانند زمینداری و اشتغال، تاثیر گذاشت. بازار پررونق جهانی تریاک و سود سرشار کشت خشخاش، موجب شد که تجار و شاهزادگان ثروتمند، با خرید زمین به تولید تریاک بپردازند و بدین صورت، قشر تجار و شاهزادگان زمیندار شکل گرفت. این مسئله گران شدن زمین را باعث شد و به زودی، زمین به صورت یک کالای سرمایه ای درآمد. در بخش اشتغال نیز، افزایش کشت تریاک و نیاز فراوان این محصول به نیروی کار، برای جمع آوری، موجب شد افراد بسیاری در این بخش به کار گرفته شوند؛ همچنین سود تجار در پرداخت نقدی دستمزد و نوع خاص این محصول که مصرف کردنی برای همه افراد نبود، باعث شد که دستمزد کالایی به صورت نقدی پرداخت شود که این مسئله به مناسبات کارمزدوری یاری رساند. این پژوهش بر آن است که براساس روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع و مآخذ تاریخی، به بررسی رابطه تجاری شدن تریاک و افزایش زمینداری و اشتغال و تبدیل مناسبات کاری، از کالایی به کارمزدوری، در دوره قاجاریه بپردازد.
نقش ابریشم گیلان در اقتصاد عصرصفوی تا پایان دوره ی شاه عباس اوّل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در دوره صفوی به ویژه زمان شاه عباس اوّل،اقتصادکشاورزی به خصوص ابریشم از اهمیت ویژه ای برخوردار بود.ابریشم یکی از محصولات مهم وتأثیر گذاردر اقتصاد تجاری عصر صفوی بوده و منطقه گیلان در در این زمینه سهم به سزایی داشته است.هدف و مسأله اصلی این پژوهش بررسی و تبیین نقش ابریشم گیلان در اقتصاد تجاری و تحولات اقتصادی و سیاسی داخلی عصر صفوی تا پایان شاه عباس اول است.
این پژوهش در پی پاسخ به این فرضیه است که،ابریشم به عنوان یک کالای استراتژیک اقتصادی،در عصر صفویه دارای اهمیت به سزایی بوده و گیلان در این راستا نقش تعیین کننده داشته است.
یافته های پژوهش بیانگر این است،علیرغم کاربرد صنعتی و تجاری ابریشم ،بیشتر در قالب تجاری مورد بهره برداری قرار می گرفت و گیلان به خاطر تولید انبوه و مرغوب ابریشم نقش غیر قابل انکاری در جلب بازارهای اروپایی و تجارتخانه های آن داشته است.همین امر سبب سوق دادن ایران و منطقه گیلان به مدار سرمایه داری تجاری جهانی شد. اما تولید ابریشم نتوانست تحول عمده ای دراقتصاد و رشد گیلان بخصوص زمان شاه عباس اول بگذارد زیرا بیشتر بعنوان یک کالای اقتصادی کنترل شده در خدمت استبداد شاهی و دستگاه مرکزی بود
مسئله تریاک در جامعه عصر رضاشاه: پدیده اعتیاد، آثار سوء اجتماعی آن و راهکارهای دولت در مقابله با آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این مقاله درصدد بررسی مسئله تریاک در جامعه ایران عصر پهلوی است. اعتیاد به تریاک که در این دوره خود به معضلی بزرگ تبدیل شد، میراثی از دوران صفویه و قاجار بود. از اواخر دوره صفویه تولید و مصرف تریاک در جامعه افزایش یافت و در دوره قاجار و پهلوی، تجارت آن نقشی مهم در اقتصاد کشور ایفا کرد. افزایش تولید و تجارت تریاک به منظور عرضه به بازارهای جهانی در عصر قاجار و انتقال فزاینده این روند به دوره پهلوی، قابلیت دسترسی آسان به این ماده را در سطح جامعه افزایش دادو این امر توام با فرهنگ استفاده غلط از این ماده به جای هر نوع دارو درکنار عوامل داخلی دیگر، بر میزان مصرف آن در جامعه افزود و معضلی ایجاد کرد که اثرات سوء آن دامنگیر جامعه گردید. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، و با تکیه بر اسناد منتشر نشده، روزنامه ها، خاطرات و کتاب های تاریخی این دوره تلاش کرده است تا اولاً علل رواج مصرف تریاک و تاثیرات منفی اجتماعی آن را بررسی کند و ثانیاً راهکارهای دولت پهلوی اول در مقابله با پدیده اعتیاد را واکاوی نماید. دستاوردهای تحقیق نشان می دهد که رواج این پدیده تبعات منفی اجتماعی از جمله دزدی، قاچاق و سایر بزهکاری های اجتماعی را به دنبال داشت و دولت رضاشاه که از اثرات سوء مصرف آن آگاه بود، برنامه هایی برای منع استعمال آن طراحی کرد اما به موفقیت چندانی دست نیافت، زیرا تولید و تجارت تریاک به دلیل منافع سرشاری که برای دولت داشت همچنان رو به افزایش رفت و سیاست هایی که برای فروش هر چه بیشتر تریاک اعمال گردید، تدابیر بازدارنده مصرف آن را خنثی کرد و حتی گاه به شیوع استعمال آن دامن می زد.
نقش و تأثیر شخصیت های ایرانی در کشمیر، با تکیه بر تواریخ محلی کشمیر و تذکره ها (قرن هشتم تا یازدهم هجری)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از موضوع های درخور پژوهش در بررسی تاریخ های محلی، ورود عناصر مسلمان به صحنه های فرهنگی کشمیر است. در این باره، از تذکره ها و منابع تاریخی شبه قاره، به ویژه تواریخ محلی فارسی قرون یازدهم و دوازدهم هجری، مطالب و نکات بدیع و ارزشمندی می توان به دست آورد. اسلام از قرن هشتم هجری، در منطقه کشمیر نفوذ کرد؛ با این حال، ویژگی های این سرزمین باعث شد که زمینه های ورود مهاجران ایرانی، برای تبلیغ شریعت اسلامی و معارف و آمیزه های عرفانی به خوبی فراهم شود. در این راستا، شیوه فعالیت های تبلیغی و معنوی شخصیت ها یا گروه های ایرانی تأثیرگذار در کشمیر، آن قدر مشهود و ملموس بوده است که اشتهار نام ایران صغیر برای کشمیر، با مسمّی و صحیح می نماید. محور اصلی پژوهش حاضر آن است که همه افراد و گروه های ایرانی مهاجر به این سرزمین، در دوره تاریخی موضوع بحث، در راستای فکر و اندیشه اعتقادی یکسانی نبوده اند؛ چون در برخی از مواقع، تعارض هایی در رویه و عملکرد اقدامات آنان مشهود است که می توان آن را بررسی کرد. نتیجه نهایی عملکرد آنان، سوق دادن کشمیر به فرهنگ ایرانی اسلامی، به ویژه زبان و ادب فارسی، بود. تبیین این موضوع، هدف اصلی پژوهش حاضر است. رهیافت پژوهشی مقاله آنکه شخصیت های ایرانی مهاجر به کشمیر که ذکر نام و اقدامات آنان در مقاله آمده است، نقش مؤثری در حوزه های سیاسی و ادبی و عرفانی این سرزمین داشتند و تأثیرگذاری آنان در این حوزه ها، بسیار چشمگیر بوده است. مقاله با رویکردی توصیفی تحلیلی، با نگرش تاریخی به عملکرد نخبگان و گروه های ایرانی کشمیر، در محدوده تاریخی قرن هشتم تا یازدهم هجری، بر اساس تذکره ها و تواریخ محلی آنجاست.
نقش روملوها در تشکیل و تثبیت دولت صفویه
حوزههای تخصصی:
از ادوار درخشان ایران بعد از اسلام تشکیل حکومت صفویه، به کمک قبایل نه گانه ترک به نام قزلباش (کلاه سرخ) بود. یکی از این قبایل مهم، قبیله قدیمی روملو بودند که نقش مهمی در حکومت صفوی داشتند. هدف این مقاله نشان دادن نقش روملوها در تشکیل و تثبیت دولت صفویه تا پایان حکومت شاه عباس اول است. این پژوهش، با استفاده از منابع کتابخانه ای با رویکرد توصیفی تحلیلی، نشان داده است که گرایش طایفه روملو به مذهب تشیع و حمایت آنان از بنیانگذاران سلسله صفویه، باعث شکل گیری و تثبیت دولت صفویه گردید. پس از آن، روملوها به تدریج جزء ارکان و پایه های مهم و قدرتمند صفویان شدند و در مناسبات سیاسی و نظامی ایران عصر صفوی با ازبکان، گورکانیان هند و عثمانی ها مشارکت داشتند. این قبیله به عنوان یکی از طوایف تأمین کننده نیروی نظامی ارتش صفویان در جنگ با ازبکان و عثمانی ها و حمایت از گورکانیان هند در مقابل ازبکان نقش مهمی ایفا کردند.
تحلیلی بر مناسبات خاندان اردلان با دولت مرکزی صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از حکومت های محلی کُرد که با وجود سده ها استقلال داخلی، در اوایل حکومت شاه عباس اول به تابعیت دولت مرکزی صفویه تن داد حکومت اردلان کردستان است. به دلیل موقعیت راهبردی کردستان اردلان در مرز ایران و عثمانی، اردلان ها که تا پیش از این، به انقیاد هیچ کدام از دولتین(ایران و عثمانی) در نیامده بودند، با پذیرش تابعیت رسمی دولت ایران در زمان شاه عباس اول، فصل جدیدی در تاریخ سیاسی خود رقم زدند. در محدودة زمانی 1019 تا 1046ه .. ق. که شامل بخشی از دوران سلطنت شاه عباس اول و اوایل سلطنت شاه صفی در ایران است، کردستان اردلان تحت امارت دو تن از مقتدرترین امرای محلی، هه لوخان و پسرش احمدخان اردلان قرار داشت. در این پژوهش تحولات سیاسی کردستان در دورة مذکور و مناسبات این امرای محلی با دولت مرکزی ایران مورد بررسی قرار گرفته و در صدد ارائة پاسخ های مناسب به پرسش های زیر برآمده است: 1. به رغم اشتراک مذهبی بنی اردلان با امپراطوری عثمانی، علل گرایش حکومت محلی اردلان به دولت مرکزی ایران در این دوره چه بوده است؟، 2. کردستان و حکام آن از دورة شاه عباس اول در مراتب سیاسی اداری دولت صفویه چه جایگاهی یافتند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که سیاست تمرکزگرایی صفویان از یک سو و موقعیت جغرافیایی قلمرو اردلان در اوایل حکومت شاه عباس اول از دیگر سوی، نقش مؤثری در ادغام و جذب حکومت محلی اردلان در دولت مرکزی داشته است. از این ایّام، حکام اردلان در جایگاه والی نقش مهمّی در نظام اداری صفویان ایفا کردند.
سیر تحول نساجی در دورة قاجار با تأکید بر نقش یزد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
قدرتمند شدن صفویه توسط پادشاهانی مانند شاه عباس اول باعث اتحاد سیاسی کشور، رونق تجارت، امنیت جاده ها و در نتیجه بازرگانی شد. در این میان، یزد با قدمت چند هزار ساله در نساجی، در دورة صفویه بزرگترین طراح پارچه در تاریخ ایران؛ یعنی غیاث الدین نقشبند یزدی را پرورش داد. در دورة قاجار به دلیل واردات منسوجات خارجی، نساجی در ایران تا حد زیادی از رونق افتاد؛ ولی شهرهایی مثل یزد و کاشان رشد مثبتی داشتند. ده ها نوع پارچه که برخی منحصر به فرد بود؛ همچون مخمل و ... در یزد تولید شد. در عصر قاجار، امیرکبیر کارخانه های بزرگ نساجی در شهرهایی مثل یزد و کرمان و کاشان و.. احداث نمود. اساتیدی مثل محمد خان نقشبند و ... که شهرت جهانی داشتند، در یزد ظاهر شدند. تحولات در نساجی در این دوره (قاجار) این دو سؤال را مطرح می نماید که تحولات نساجی در یزد و نقش هنرمندان یزدی دراین عصر چگونه توصیف شده است؟ محصولات و دستاوردهای این تحولات درکشور و در یزد چه بود؟ تبیین فرضیات مطرح توصیفی-تحلیلی مبتنی بر آثار اسنادی و کتابخانه ای است.
تحلیل سیر تحول تاریخی مفهوم عدالت اجتماعی در برنامه های توسعة شهری ایران (1340-1390)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
برای پاسخ به این پرسش که «چه نظریه ای از عدالت بیش تر مد نظر برنامه ریزان شهری در ایران بوده است و این نظریه در گذر زمان چه تغییراتی یافته است؟» در این مطالعه نخست نمونه هایی از کاربرد مفهوم عدالت در آثار برنامه ریزان شهری ایرانی و سپس سه طرح نمونة جامع شهری بازخوانی شد. یافته ها نشان می دهد بیش ترِ برنامه ریزان شهری ایران در دو تعریف «عدالت به مثابة برابری یک سان» و «عدالت به مثابة تأمین حداقل ها» و نیز در دو بُعد اقتصادی و کالبدی به موضوع عدالت توجه کرده اند. در این نگاه، عدالت عمدتاً در غالب «تأمین دسترسی به کاربری های حیاتی» و «کاهش نابرابری های فضایی» مورد توجه برنامه ریزان ایرانی است.
بررسی میزان انطباق تصویر براق در معراج نگاری های عصر قاجار با روایات اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
معراج پیامبر(ص) موضوعی مهم در حوزه نگارگری و بخش جدانشدنی نسخه های خطی فارسی و پس از آن در کتب چاپی محسوب می گردد. خلق این تصاویر تحت عنوان معراج نگاری از عصر ایلخانان آغاز و در دوره قاجار و متقارن با چاپ کتب سنگی دنبال شد. با این حال به احتمال فراوان روایات اسلامی دست مایه تصویرسازان در باب این مرکب قرار گرفته است، که با سیر و غور در آن می توان به تطبیق نسبی تصاویر براق با احادیث و روایات برجای مانده در معراج نامه های دوره قاجار دست یافت. هرچند در این بین نباید عقایدآفرینندگان و پردازندگان آثار و نفوذ سبک های هنری غرب را نادیده گرفت. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به بررسی روایات، احادیث و تفاسیر مرتبط با ویژگی های ظاهری براق پرداخته و میزان تطبیق آن را با معراج نگاری های این عصر مورد تحلیل و سنجش قرار می دهد.
وضعیت آثار تاریخی شهر اصفهان در دوره پهلوی اول (1320-1304ش)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
شهر تاریخی اصفهان به لحاظ دارا بودن آثار ارزشمند تاریخی یکی از
مهمترین شهرهای ایران است. این موقعیت ممتاز، جدای از موقعیت
جغرافیایی شهر، دراثر پایتخت شدن اصفهان در دوران سلسلههای آل
بویه ، سلجوقیان و صفویه پدید آمدهاست. در این دورهها ارزشمندترین
و فاخرترین آثار معماری این سلسلهها در اصفهان ایجاد گردید؛ اما
متأسفانه فراز و فرود سلسلهها، جنگ و درگیریها و بلایای طبیعی
بسیاری از این آثار را نابود کرد. در دوره قاجار نیز بسیاری از آثار به جا
مانده از دوران گذشته و، به خصوص دوره صفویه، در حال زوال و
نابودی بودند؛ اما با شروع دوره پهلوی اول حرکتهایی اساسی برای
حفظ و مرمت این آثار صورت گرفت. در نخستین قدم آثار تاریخی شهر
ثبت آثا ر مل ی ش د و د ر گامهای بعدی با استفاده از کارشناسان و
معماران سنتی به مرمت این آثار پرداختند. در این دوره با بازگرداندن
موقوفات آثار، تلاشهایی نیز برای تأمین بخشی از هزینههای مرمت
بناهای تاریخی شهر صورت گرفت.
با وجود فاصله زمانی اندک در منابع، به طور مستقل، به این
موضوع و اقداماتی که برای حفظ این آثار از خطر نابودی صورت
گرفته پرداخته نشده است. به علت قلّت دادههای منابع کتابخانهای
تأکید نگارنده بر استفاده از روزنامههای محلی و اسناد تاریخی بوده
است. روش تحقیق در این مقاله به صورت کتابخانه ای و تطبیق و
تحلیل منابع موجود، به خصوص منابع اصلی است. در این تحقیق
پس از جمع آوری اطلاعات لازم به سازماندهی اطلاعات و تجزیه و
تحلیل و، سرانجام، استنتاج آنها پرداخته شده است.
بررسی تحولات صنعت و توسعه صنعتی در ایران به منظور آسیب شناسی توسعه صنعتی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
- حوزههای تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اقتصادی
- حوزههای تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول اقتصادی
- حوزههای تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم اقتصادی
- حوزههای تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی اقتصادی
هدف از این مقاله مرور تحولات صنعت و توسعه صنعتی در ایران با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای است. در این راستا ابتدا تحولات تجربی و سپس تحولات نظری مرتبط با توسعه صنعتی مرور شد. نتایج به دست آمده نشان داد که اگرچه در ایران به لحاظ نظری، تحول خاصی در صنعت و توسعه صنعتی، رخ نداده است، ولیکن از شروع قرن سیزدهم به لحاظ تجربی تحولات گسترده ای در توسعه صنعتی ایران پدیدار شد که می توان آن ها را در سه مرحله اصلی : شروع قرن سیزدهم هجری شمسی تا پایان سلسله قاجار، شروع سلسله پهلوی تا انقلاب اسلامی در ایران و انقلاب اسلامی سال 1357 تا عصر کنونی، تقسیم بندی کرد. این سه مرحله نشان می دهد که اگرچه ایران جزء کشورهای پیشرو در تدوین برنامه های توسعه صنعتی بوده، ولیکن کمبود پیش نیازهای نهادی توسعه صنعتی در ابتدای شکل گیری چنین فرایندی از یک سو و سیطره بیش ازحد دولت بر صنایع در طول تاریخ از سوی دیگر سبب شده تا درمجموع فرهنگ صنعتی تکوین نیافته و محیط نهادی مرتبط با صنعت دچار هرج ومرج بسیار باشد که فقط به صاحب صنعت شدن ایران( ونه صنعتی شدن) منجرشد. لذا پیشنهاد می شود دولت با افزایش نقش نظارتی خود به جای مداخله گری، بهبود محیط نهادی توسعه صنعتی را در دستور کار قرار دهد.
موضع شیعیان نسبت به مغولان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در این مقاله کوشیده ام تا موضع شیعیان را نسبت به حکومت مغولان در ایران روشن نمایم. شیعیان همیشه توسط خلفا و حکومت های وابسته به آنها سرکوب شده بودند. بنابر این شیعیان دشمن خلفا بودند. اما سرانجام سلسله خلافت عباسی به دست مغولان مضمحل شد. بی تردید شعیان از این واقعه خوشحال شدند. از نظر شیعیان هر دو آنها غاصبان حکومت بودند. با این حال، مغولان برای شعیان بهتر بودند. زیرا مغولان نسبت به پیروان همه مذاهب بردبار بودند و با شیعیان رفتاری مهربانانه تر داشتند. بنابراین، روابط شیعیان با ایلخانان نزدیکتر بود.
این دیدگاه شعیان دلایل تاریخی، سیاسی و فقهی داشت. بنابراین شعیانبه حکومت مغولان نزدیک تر شدند. آنها جان بسیاری از شعیان و سنیان به ویژه دانشمندان را نجات دادند و کتاب های زیادی را از نابودی نجات دادند. همچنین اوقاف را احیاء کردند و مؤسسات علمی بسیاری را در سراسر کشور تأسیس کردند. سیاست آزادی مذهبی مغولان و برخورداری شعیان از قدرت سیاسی و ثروت بیشتر موجب گسترش تشیع شد.
جایگاه تاریخی شهر باستانی حریره در جزیرهٔ کیش
حوزههای تخصصی:
اواسط قرن چهارم (356 ه . ق.) بندر تجاری- اقتصادی سیراف ویران شد و بازرگانان سیرافی با توجه به موقعیت ویژهٔ خود به دنبال مأمنی دیگر توانستند جای پای خود را در جزیره کیش محکم کنند، که این امر منجر به ایجاد شهر حریره شد. شهر باستانی حریره واقع در شمال جزیره کیش که در حال حاضراز جمله نقاط تاریخی و سیاحتی به شمار می رود، یادگاردوران شکوفایی و رونق اقتصادی و تجاری این جزیره می باشد. فضاهای چون مسجدجامع، حمام، خانه اعیانی و تأسیسات آبی نشان از معماری زیبای این شهر دارد، همچنین اشیاء باارزش تاریخی به دست آمده نشان از غنای فرهنگی و شکوفایی جزیره کیش پس از افول بندر تجاری سیراف دارد. شهر حریره در زمان شکوفایی خود یکی از عمده ترین نقاط مورد توجه در خلیج فارس بوده است. در این پژوهش سعی شده با تکیه بر منابع موجود، جایگاه تاریخی شهر حریره و محوطه باستانی آن را مورد بررسی قرار دهیم.
بررسی نگارش نامه های دیوان رسالت در عصر غزنوی، با تکیه بر تاریخ بیهقی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: این مقاله به بررسی شیوة نگارش نامه های اداری در دورة غزنوی و ویژگی های خاص آن، براساس منابع مکتوب٬ به ویژه تاریخ بیهقی پرداخته است. همچنین، مقایسه ای بین مکاتبات دورة غزنوی با دوره های قبل و بعد از آن صورت گرفته و نیز به موضوع تشابه نثر و مکاتبات غزنوی از لحاظ دستوری با نثر عربی یا فارسی قدیم پرداخته شده است.
روش/رویکرد تحقیق: نوع تحقیق، بنیادی-کتابخانه ای بوده و روش آن توصیفی است که با مراجعه به منابع دست اول تاریخی و بر پایة منابع کتابخانه ای نگاشته شده است.
یافته ها/ نتیجه گیری: در دورة غزنوی، دبیران ایرانی، پس از سال ها عربی نویسی، شروع به نگارش متون به زبان فارسی نمودند و نهضت نگارش متون ادبی، علمی، و فلسفی آغاز شد. دیوان رسالت، یکی از دیوان های برجستة غزنوی بوده و دبیری در این دوره، ویژگی های خاصی نسبت به دوره های قبل داشته است. نثر فارسی، که از اوایل قرن پنجم به شیوة مرسل عالی شکل گرفته بود، در متون این دوره، به خصوص در تاریخ بیهقی به کمال رسیده است. مکاتبات و نامه های معمول در دیوان رسالت در دورة پیش گفته، مشتمل بر موضوعات متفاوتی می باشد که نمونه های آن، براساس تاریخ بیهقی بررسی شده است.
تحلیل عملکرد دیوان محاسبات پس از مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف پژوهش حاضر، آشنایی مختصر با دلایل شکل گیری یکی از نهادهای مالی برآمده از انقلاب مشروطه، یعنی دیوان محاسبات و تحلیل برخی موانع موفقیت آن در انجام تکالیف قانونی در سال های نخست عمر خویش است.
روش/ رویکرد پژوهش: روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی با اتکا به اسناد و برخی منابع کتابخانه ای است.
یافته ها و نتایج پژوهش: یافته های این پژوهش نشان می دهد که رهبران انقلاب مشروطه با علم به آشفتگی نظام بودجه ریزی و نیز عدم نظارت بر چگونگی هزینه شدن بودجة کشور، در نخستین دورة مجلس شورای ملی، با هدف نظارت بر نظام گردش مالی خزانة کشور اقدام به تأسیس دیوان محاسبات کردند، اما عواملی همچون مقاومت صاحب منصبان حکومتی و ریشه دار بودن فرهنگ عدم پاسخگویی در آنان، دیوان مزبور را دست کم در سال های نخست، در رسیدن به اهداف اعلام شدة خود ناکام گذاشت.