فلسفه غرب

جریان های معناشناسی معاصر را می توان به دورة متقدم و دورة متأخر تقسیم کرد. در دورة متقدم که جریان های معناشناسی، خصوصاً در اروپای غربی، متأثر از دیدگاه های سوسور است، مکاتب معرفی شده عمدتاً در تکمیل دیدگاه های او حرکت کرده اند. در حوزة اروپای مرکزی، جریان های برخاسته از فرانسه و دانمارک و حوزة آلمانی زبان و کشورهایی که تحت عنوان کشورهای اروپای شرقی شناخته می شوند، به همراه اشاره به حرکت های مختصری که در روسیه انجام شده بود، مورد توجه قرار گرفته اند. جریان های حوزة آلمانی زبان و کشورهای اروپای شرقی کمتر شناخته شده اند، زیرا انگلیسی زبانان یا فرانسه زبانان از جریان های مهم معناشناسی حوزة آلمانی زبان و روسیه شناخت ندارند. جریان های معناشناسی دورة متقدم در مناطق اروپای غربی، اروپای مرکزی و دست آخر با بررسی جریان های آنگلوساکسون معرفی شده اند و همین تقسیم بندی و نحوة بحث در معرفی جریان های متأخر رعایت شده است.

۹۰۳.

هرمنوتیک: احیای معنا یا کاهش توهم

نویسنده: پل ریکور مترجم: هاله لاجوردی

منبع: ارغنون ۱۳۷۳ شماره ۳

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه قاره ای هرمنوتیک

تعداد بازدید : ۳۳۶۱ تعداد دانلود : ۲۱۹۱

۹۰۴.

مراتب علم از دیدگاه ملاصدرا و اسپینوزا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا رسولی محمدکاظم علمی سولا

منبع: فلسفه و کلام سال چهل و ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۹۳

کلیدواژه‌ها: کلیات عقل خیال حس واهمه مراتب علم

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۶۰ تعداد دانلود : ۹۷۰

مراتب علم در اندیشه عمده متفکران شرقی و غربی از جایگاه مهمی برخوردار است و متفکران بزرگ به بحث های دقیقی در این حوزه پرداخته اند. پژوهش حاضر این مسأله را از دیدگاه دو اندیشمند برجسته اسلامی و غربی، ملاصدرا و اسپینوزا مورد مداقه قرار داده است. و مدعی است که گر چه این دو اندیشمند به جریان های فکری متفاوتی تعلق دارند از جمله اینکه اساساً ملا صدرا بر خلاف اسپینوزا علم را از سنخ وجود بر می شمارد و نیز در بحث کلیات، ملاصدرا قائل به اصالت واقع (رئالیزم) و اسپینوزا از اصحاب تسمیه است، اما به رغم این اختلافات، در زمینه های خاصی نظریاتی اظهار داشته اند که می توان آن ها را مورد مقایسه قرار داد. از جمله در تقسیم مراتب علم که هر دو فیلسوف بر سه قسم دانسته اند، و نیز اینکه در هر یک از این سه مرتبه، مرتبه پیشین و فرو تر، خود مقدمه و وسیله تحقق مرتبه پسین و فرا تر می شود، و نهایتاً سعادت انسان از نظر هر دو متفکر با شهود عقلانی که بالا ترین مرتبه علم است، محقق می شود. در این جستار، تفصیل این موارد و نیز موارد دیگر از مشابهت ها و اختلاف نظرات این دو اندیشمند مورد کنکاش قرار گرفته است.

۹۰۵.

‌نظریه‌ زیادگی‌ اظهار صدق‌ و نظریه‌ ‌غیرتوصیفی‌(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: رضا رسولی شربیانی

منبع: ذهن ۱۳۸۲ شماره ۱۳

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۶۰

نظریه‌های‌ عمده‌ درباب‌ صدق، صدق‌ را وصفی‌ برای‌ جمله‌ می‌دانند اما براساس‌ نظریه‌ زیادگی‌ اظهار صدق‌ - که‌ توسط‌ فرانک‌ رمزی‌ و فرگه‌ ارائه‌ شد - صدق، امری‌ زاید و حشو تلقی‌ می‌شود. استراوسون‌ نیز صدق‌ و کذب‌ را محمول‌ توصیفی‌ برای‌ جملات‌ قلمداد نمی‌کند. به‌ عقیده‌ وی‌ انتساب‌ صدق‌ به‌ یک‌ جمله، نقش‌ انشایی‌ ایفا می‌کند نه‌ نقش‌ گزاره‌ساز. از این‌رو، دیدگاه‌ وی‌ را نظریه‌ غیرتوصیفی‌ درباب‌ صدق‌ می‌دانند. نوشتة‌ حاضر، ضمن‌ تبیین‌ این‌ دو نظریة‌ جدید به‌ نقد و بررسی‌ آنها می‌پردازد.

۹۰۶.

در باره کتاب راهنمای مطالعه سنجش خرد ناب

نویسنده: خسرو ناقد

منبع: کتاب ماه فلسفه سال اول شهریور ۱۳۸۷ شماره ۱۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۶۰ تعداد دانلود : ۱۲۰۳

۹۰۷.

تعامل اخلاق و سیاست(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: علیرضا صدرا

منبع: علوم سیاسى ۱۳۸۳ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: اخلاق نظام هنجارها اخلاق متعالى و سیاست متعالى

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۵۸

حقیقت، ماهیت و واقعیت اخلاق و سیاست و رابطه این دو، به صورت چالشى - اگر چه دیرین - جدید، جدى و جهانى مطرح شده است. هرگونه سیاست و روابط و رفتار سیاسى عینى، برآیند اخلاق به عنوان نظام هنجارى است. در مقابل راهبرد اخلاق و سیاست نامتعالى که مدعى جدایى اخلاق و سیاست است، راهبرد اخلاق و سیاست انسانى، متعادل و متعالى که بر همبستگى و پیوستگى اخلاق و سیاست و تعامل مثبت و سازنده این دو استوار مى باشد، قرار دارد. بر این اساس، اخلاق و نظام هنجارى به سانِ شبکه اسکلت‏بندى سیرت. سرشت و درون سازه و حتى زیرساخت سِیَر و ساختار سیاست، جامعه و نظام سیاسى کشور را تشکیل مى‏دهد و سیاست و نظام سیاسى، صورت و ساختار راهبردى اخلاق، نظام هنجارى و نیز جامعه و کشور به شمار مى آید، بنابراین این دو داراى روابط وثیق تعامل، تداول و حتى رابطه علّى بوده که برآمدِ توأمانى آنها، به صورت ارتقاى کمّى و کیفى و تحول جوهرى کارآیى نیروها و کارآمدى نهادین نظام سیاسى ظهور و بروز مى‏کند.

۹۰۸.

آموزش میان رشته ای: نوآوری علوم شناختی در آموزش فلسفه ذهن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود تلخابی

منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی سال دوم بهار ۱۳۸۹ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: علوم شناختی آموزش میان رشته ای فلسفه ذهن و بررسی یکپارچه ذهن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۵۵ تعداد دانلود : ۱۹۰۲

این مقاله در نظر دارد پیامد علوم شناختی را به منزله مطالعه ای بین رشته ای در آموزش فلسفه ذهن بررسی کند. علوم شناختی با پرداختن به بررسی یکپارچه ذهن در روش شناسی پژوهشی خود، این امکان را به وجود آورده که شیوه ها و فنون جدیدی در زمینه روش های آموزش فلسفه ذهن به کار گرفته شود. برای روشن ساختن نوآوری پداگوژیک حاصل از علوم شناختی در فلسفه ذهن، ابتدا مفروضه های معرفت شناختی علوم شناختی بررسی شده است. این بررسی نشان می دهد آموزش فلسفه ذهن مستلزم توجه هم زمان به دانستنی ها و مهارت هاست. مسئله دیگر، تنوع شایستگی ها و تفاوت های دانشجویان این رشته است که با اتخاذ رویکرد بین رشته ای می توان با تشکیل گروه های مطالعاتی نامتجانس، از آن به عنوان یک فرصت بهره برد. بدین ترتیب با بهره گیری از منابع آموزشی متعدد در بررسی یکپارچه ذهن می توان الگوی غیرخطی حل مسئله را به کار گرفت و علاوه بر روش تبیین که در سنت فلسفی جاری بوده از شیوه های شبیه سازی کامپیوتری و مطالعات تجربی (مانند علوم اعصاب) برای مطالعه یکپارچه ذهن، فرصت های یادگیری دانشجویان را غنا بخشید.

۹۰۹.

تحلیل اسماى خاص از دیدگاه جان استوارت میل و میرزا مهدى اصفهانى(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مهدی علیپور

منبع: نقد و نظر ۱۳۸۴ شماره ۳۹ و ۴۰

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۵۷

۹۱۰.

تأثیر دین در منش آدمی

نویسنده: مصطفی ملکیان

منبع: علامه ۱۳۸۱ شماره ۳

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۳۳۵۰ تعداد دانلود : ۱۷۰۸

۹۱۱.

دین و دموکراسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اکبر رشاد

منبع: قبسات ۱۳۸۰ شماره ۲۰ و ۲۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه سیاسی

تعداد بازدید : ۳۳۴۹

۹۱۲.

اندیشه: حقوق؛ رسوب تاریخی اخلاق (درآمدی بر نسبت اخلاق و حقوق)

نویسنده: ناصر کاتوزیان

منبع: آیین آذر و دی ۱۳۸۸ شماره ۲۴ و ۲۵

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۵۰ تعداد دانلود : ۲۴۳۵

۹۱۳.

دین و عقلانیت

منبع: قبسات ۱۳۷۵ شماره ۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه قاره ای پست مدرنیسم

تعداد بازدید : ۳۳۴۷

۹۱۴.

معرفی معرفت‌شناسان: پیر موریس ماری دوئم(مقاله پژوهشی حوزه)

منبع: ذهن ۱۳۸۳ شماره ۱۹

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی

تعداد بازدید : ۳۳۴۵

۹۱۵.

‌معرفی‌ شخصیت‌: ویلارد فَن‌ اُرمَن‌ کواین(مقاله پژوهشی حوزه)

منبع: ذهن ۱۳۸۱ شماره ۱۰

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی

تعداد بازدید : ۳۳۴۳

۹۱۶.

افلاطون و تفکیک مثال زیبایی از مفهوم کلی زیبایی در مهمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید مجید صدرمجلس

منبع: پژوهشهای فلسفی ۱۳۸۷ شماره ۲۰۳

کلیدواژه‌ها: افلاطون ارسطو زیبایی های سایه ای مفهوم کلی زیبایی مثال زیبایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۴۲ تعداد دانلود : ۱۶۷۶

از نگاه فیلسوفان و مفسران آثار افلاطون، مثل اموری کلی است که معرفت ما از آنها به صورت تعریف های عام عرضه می گردد. در راس آن فیلسوفان، ارسطو جای دارد. وی در آثار خویش، مثل افلاطونی را تحت نام کلیات معرفی و نقد می نماید.این نوشته می کوشد تا با نقل سخنان افلاطون در محاوره مهمانی، به نوعی بازنگری و بازنمایی از متن افلاطون دست یازد. این بازخوانی اساسا بیشتر از آنکه تفسیر باشد، از نو دیدن آن چیزی است که شاید خوب دید نشده است. ضمن بحث نشان داده می شود که افلاطون طی سلوک زیبایی شناسی، مرحله درک تدریجی زیبایی مشترک و کلی را از مرحله مشاهده ناگهانی مثال زیبایی تفکیک می نماید. و از آنجا که به زعم افلاطون هر نوع از شناخت، متعلق خاص خود را دارد، نتیجه قرائت تازه ای است از سنتی کهن: افلاطون مثال زیبایی را از مفهوم کلی زیبایی جدا می کند و بدین ترتیب، مثال زیبایی غیر از مفهوم کلی زیبایی است.

۹۱۷.

فلاسفه افلاطون مادر همه فلسفه های الهی است

نویسنده: حسین غفاری

منبع: فصلنامه فلسفه دانشگاه تهران ۱۳۸۱ شماره ۶ و ۷

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی یونانِ باستان و روم سقراط تا ارسطو افلاطون (428-348 ق.م)

تعداد بازدید : ۳۳۳۹ تعداد دانلود : ۱۰۸۲

موضوعی که برخی متفکران و فلاسفه را به اندیشه و بحث واداشته قابلیت تفسیر فلسفه یونان بعنوان یک فلسفه الهی است در این مقاله با رجوع مستقیم به آثار افلاطون و ارائه تفسیر و تطبیق مختصری فضای کلی فلسفه افلاطون از این منظر بررسی و تحلیل شده و با استناد به متن عبارات افلاطون نشان داده می شود که فلسفه افلاطون نه تنها یکی از الهی ترین فلسفه های عالم اندیشه است بلکه مادر و سرچشمه تمامی تفکرات اصیل الهی است.

۹۱۸.

فلسفه: فیلسوف نقاب دار (گفتگو با میشل فوکو)

نویسنده: بابک احمدی میشل فوکو

منبع: کلک آبان و آذر و دی ۱۳۷۴ شماره ۶۸ و ۶۹ و ۷۰

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه قاره ای ساختارگرایی و پساساختارگرایی

تعداد بازدید : ۳۳۳۸ تعداد دانلود : ۲۰۵۹

۹۱۹.

قلمرو پنهان رازورزی، نگاهی به فلسفه دین لودویک ویتگنشتاین

نویسنده: ویلیام بیکر علی حسین زاده

منبع: اطلاعات حکمت و معرفت خرداد ۱۳۸۵ شماره ۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۳۷

۹۲۰.

نامه های فلسفی ولتر: سنتی بازیافته(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: الله شکر اسداللهی تجرق

منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز ۱۳۸۲ شماره ۱۸۷

کلیدواژه‌ها: رمان ولتر نامه های ایرانی منتسکیو نامه های فلسفی عناصر و اجزای رمان

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی عصر جدید دکارت تا کانت عصر روشن نگری (قرون 17 و 18)

تعداد بازدید : ۳۳۳۴ تعداد دانلود : ۱۳۷۶

رمان یک نوع ادبی است که به مرور شکل ادبی خود را یافته است. اگر نگاهی به آثار ادبی گذشته فرانسه بیندازیم، ملاحظه خواهیم کرد که این نوع ادبی ریشه در سایر انواع نوشتار ادبی از جمله آثاری که به شکل نامه نوشته می شدند (نامه های ایرانی منتسکیو) و یا آثاری که جنبه فلسفی و انتقادی داشته اند (نامه های فلسفی ولتر) دارد. در این مقاله سعی شده است با تکیه بر آثار بزرگانی چون ولتر و منتسکیو دو بحث roman و romanesque مسایل مربوط به تعامل و تقابل در این دو مقوله، مورد تحقیق قرار گیرد.

درخت حوزه‌های تخصصی