درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸٬۲۴۱ تا ۸٬۲۶۰ مورد از کل ۵۲٬۵۲۲ مورد.
۸۲۴۱.

مطالعۀ ساختار و موضوع و طرفین گفت وگوی انتقادی در تذکره الأولیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گویا) سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۴۲) 91 - 108

کلیدواژه‌ها: عطار تذکره الأولیا گفت وگوی انتقادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۳۹۳
گفت وگو یکی از مهم ترین ویژگی های تذکر ه الأولیا ی عطار است. در آغاز هر ذکری، گفت وگو و پرسش و پاسخ دیده می شود و اغلب نخستین اتفاقی که به تغییری در اندیشه و زندگی فرد انجامیده است، در قالب گفت وگویی انتقادی یا مکالمه ای انذاری دیده می شود. با توجه به اهمیت مکالمه در این اثر، پرسش های این پژوهش چنین است: چه اشکال، گونه ها و موضوعاتی در گفت وگوهای تذکر ه الأولیا دیده می شود؟ طرفین گفت وگوهاچه کسانی هستند و در برابر مخالفان چه برخوردی صورت گرفته است؟ روش تحقیق تحلیلی توصیفی است؛ بدین معنا که اشکال و ساختارهای گفت وگو و نیز محتوای مکالماتْ در یک صد شاهد بررسی شده است. این پژوهش نشان می دهد افزون بر نقد اولیا بر یکدیگر، میان اولیا و دگردینان، زنان، کودکان، اصحاب قدرت و افراد ناشناس، مکالماتی برقرار شده و خودانتقادی نیز یکی از اشکال گفت وگو بوده است. این مکالمات را می توان از نوع مباحثه و گفت وگو، مناظره و دیالکتیک دانست. نقد گزاره های مثبت نوعی ساختارشکنی ایجاد کرده است. ساختار شکنی و غیرمنتظرگی از مهم ترین وجوه این مکالمات است که براساس قاعدۀ «تلقی سائل بغیر ما یطلب» و «اسلوب الحکیم» قابل بررسی است و اهداف تربیتی اثر با این شیوه های بلاغی سازگار بوده است. عارفان غالباً لایه های درونیِ اندیشه ها و رفتارها را در نظر داشته اند و همین نیز علت کوتاهی و بی نیازی گفت و گوها از مجادلات طولانی بوده است. درواقع در گفت وگو آن کسی که لایه درونی تر رفتار یا اندیشه را دیده، برگ برنده را در اختیار داشته است. دقت در طرفین گفت وگوها نشان می دهد اولیا در برابر کودکان، زنان و افراد ناشناس، غالباً در موضع نقدشده، در گفت وگو با حکام در موضع ناقد و در گفت وگو با دگردینان در موضع مداراکننده بوده اند.
۸۲۴۲.

Les Romans durassiens à la Lumière de la Théorie Pratique de Bourdieu(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Recherches en Langue et Littérature Françaises Année ۱۳, No ۲۴, L’hiver Et Le printemps ۲۰۲۰ 81-104

کلیدواژه‌ها: Bourdieu L’Amant La théorie de la pratique Margueritte Duras Un barrage contre le Pacifique

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۲۷۶
Ce travail s’intéresse à l’étude des romans indochinois de Marguerite Duras, Un barrage contre le pacifique et L’Amant, à la lumière des concepts sociologiques. En réalité, l’Indochine se réécrit par la romancière comme une société fracturée et divisée suivant plusieurs dimensions. Les personnages se divisent, en effet, par les inégalités à la fois sociales et raciales, selon les deux livres, et dans le cadre hétérogène d’Indochine. Ainsi les expériences vécues de la romancière à l’extrême Orient l’amènent-elles à lire et à écrire le social conformément au contexte d’émergence des deux livres à travers le prisme de son lieu de naissance. La poétique et la politique s’y nouent parfaitement pour souligner l’univers durassien, et c’est grâce à la théorie de la pratique de Pierre Bourdieu, que ces deux ouvrages représentent la nature de l'action humaine, qu'elle soit individuelle ou collective, permettant une nouvelle lecture sociologique des deux romans à l’appui des concepts scientifiques.
۸۲۴۳.

مادر و شهرهای رشد یابنده : استعاره ای مدرن در سروده های امیل وِرهارن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 455 - 470

کلیدواژه‌ها: استعاره مادر زنانگی میل نقد روانشاختی امیل وِرهارن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۲۹۰
هدف از نوشتار حاضر بازخوانی دشت های وهم آلود شهرهای رشد یابنده 1895 اثر امیل ورهارن در پرتو نقد روانشناختی است. در این سروده ها تصاویر حوزه ی ناخوداگاه به شهری جان می دهند که هیولاوار پیش می رود و پیکرش را فربه تر می کند. انگاره ی شهر به نحو معناداری با استعاره ی مادر پیوند دارد و وجوه متعدد و متضادی را برمی نمایاند : مظهر صلابت در مقام مادر- شهر از یک سو، مظهر درنده خویی و مادر نرینه ی هولناک از دیگر سو، نیز تجلٌی بخش زندگی ابدی و بازتاب دهنده ی تصویر مرگ توأمان. به نظر می رسد که تنها راه خودیابی انسان روان رنجه در شهر، نماد مادر بدنهاد و خیزاننده ی امیال سیری ناپذیر، این باشد که میل به بودن را از نو بیاموزد. پرسش جهانی سرانجام رهیده از سلطه ی شهرها ؟ در مؤخره ی سروده ها مبین آرزوی ناخودآگاه رهایی از سلطه ی ایزد بانوی مادر است، آرزویی که در برابر قدرت خیره کننده ی او چندان سر برنمی آورد.
۸۲۴۴.

بسامدهای هیجانی و سحرانگیزی بلاغی«خطبه شقشقیه»

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال چهارم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 151 - 170

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) نهج البلاغه خطبه شقشقیه بسامدهای هیجانی جلوه های بلاغی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۳ تعداد دانلود : ۷۱۹
خطبه شقشقیه از مشهورترین و پرمحتواترین خطابه های حضرت علی(ع) است که شامل شکوه ها، دادخواهی ها و انتقادات از خلفای پیش از خود است، که با فصاحت بیانی واقعیت تلخ جامعه اسلامی و زمامداری خلفای پیشین را با قلم اندیشه به رشته تحریر درمی آورد. امام علی(ع) در این خطبه با ساختار خطابی و سیاسی به واکنش در برابر غصب خلافت و بیان بدعت ها، انحرافات خلفا و آسیب های وارد گشته بر جامعه اسلامی می پردازد و برای القای مفاهیم در وجود مخاطب از شیوه های ادبی و بلاغی همچون تشبیه، استعاره و مجاز بهره می گیرد؛ با بینش نقدی در پدیده های اجتماعی و سیاسی عصر خویش برای درونی سازی ارزش های معنوی در بافت جامعه اسلامی گام برمی دارد و با رویکرد نقادانه شیوه های حکمرانی و سیاست مداری را مورد تحلیل قرار می دهد. مقاله حاضر در پی واکاوی اسالیب بلاغی با تکیه بر بسامدهای عاطفی و روحی در خطبه شقشقیه و بار معنایی آن ها و با توجه به بافت متن است. در این خطبه مفاهیم ذهنی، ساختار زبانی، اسالیب بیانی در انسجام منحصربه فرد به هم پیوند خورده اند و با بافت کلامی تأثیرگذار در مخاطب برای آگاهی از شرایط سیاسی و اجتماعی و شیوه های حکمرانی در تصویرپردازی بی همتا ارائه گشته اند، آرایه های بلاغی در آن با هنرمندی تمام گزینش یافته، که علاوه بر خلق فضای ادبی، با ساختار کلی سخن امام(ع) در تبیین شرایط ناگوار سیاسی و از هم گسیختگی های اجتماعی در نتیجه عملکرد ناصحیح خلفای پیشین مناسبتی تام می یابد. این پژوهش به ساختار زبانی امام علی(ع) در القای مفاهیم پرمحتوا و تحلیل درون مایه های این خطبه ارزشمند از جنبه های بلاغی می پردازد.
۸۲۴۵.

بررسی کمّی ابزارهای انسجام در متن عربی و ترجمه فارسی پنج مقامه از مقامات حریری براساس نظریه نقش گرای نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن شناسی ادب فارسی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۴۲) 1 - 23

کلیدواژه‌ها: نقش گرای نظام مند ابزار انسجام مقامات حریری دیناریّه برقعیدیّه مرویّه شیرازیّه تنیسیّه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۰ تعداد دانلود : ۶۲۴
در این مقاله برپایه نظریه نقش گرای نظام مند هلیدی، میزان حضور ابزار انسجام در یک دهم از مقامات پنجاه گانه حریری به شکل تطبیق متن اصلی با ترجمه آنها بررسی می شود. در دستور نقش گرای هلیدی، زبان اصلی ترین وسیله انتقال فرهنگی است و هر عنصری از آن برپایه نقش معین در نظام کلی زبان معرفی می شود. در این نظام، ابزار مختلفی برای نشان دادن انسجام در متن به کار می رود. جامعه آماری این پژوهش پنج مقامه از مقامات پنجاه گانه حریری است؛ مقامه هایی مانند دیناریّه، برقعیدیّه، مرویّه، شیرازیّه و تنیسیّه که هم ازنظر محتوا (توجیه فقر و گدایی) بیانگر کلیت مقامات است و هم ازنظر لفظ و متن، انسجام کامل تری دارد. با بررسی متن و ترجمه آن برپایه این الگو، این نتایج به دست آمد: نخست آنکه در متن اصلی و ترجمه، میزان انسجام ازنظر کمّی در ابزارهایی مانند حذف، ترادف، هم آیی و شمول معنایی هماهنگ نیست و این به سبب رویکرد دوگانه مترجم (ترجمه آزاد و ترجمه لفظ به لفظ) و نیز اختلاف در حوزه معناییِ واژه و ساختار دستوریِ زبان اصلی و ترجمه است. دیگر آنکه حریری به لفظ بسیار توجه دارد و به دیگر رفتارهای نویسندگی بی توجه است و همین در ابتدا متن را اندکی نابسامان و بی هدف جلوه می دهد؛ اما این کتاب دربردارنده ویژگی های سه گانه آموزش زبانی و بیان روایی و روشنگری اجتماعی، همراه با عوامل انسجامی است؛ همچنین ترجمه فارسی ِآن از ظرفیت لازم برای نمایش میزان حضور ابزار انسجام برخوردار است؛ به ویژه ترجمه بررسی شده که آمیخته ای از هر دو نوع ترجمه است.
۸۲۴۶.

هفت قلعه؛ حماسه شیعی ناشناخته ای از قرن پنجم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن شناسی ادب فارسی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 139 - 154

کلیدواژه‌ها: حماسه منثور ابوالحسن بکری هفت قلعه هفت خان امام علی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۶ تعداد دانلود : ۶۰۶
متون حماسی فارسی یکی از انواع مهم و اثرگذار در تحقیقات ادبی است. شناخت و تصحیح دست نویس های متروک این متون نقش تعیین کننده ای در بهتر نمایان کردن تاریخ ادبیات ایران دارد. با توجه به منابع موجود، تعدّد و تنوع حماسه های دینی بیش از دیگر وجوه حماسی دیده می شود؛ اما فقر شناخت و پژوهش در حماسه های دینی فارسی سبب شده است مشخصات و وضعیت بسیاری از این آثار ارزشمند همچنان نامعلوم باقی بماند. این جستار در پی معرفی یکی از مهم ترین حماسه های دینی فارسی است. حصون   السبعه یا هفت قلعه یکی از روایت های داستانی کهن ادب عربی در سده پنجم هجری است که نقل آن را ابوالحسن بکری برپایه محوریت مجاهدات امام علی (ع) در غزوه خیبر ترتیب داده است. این تک نگاری ویژه، نخستین روایت مستقل موجود از آزمون هفت خان در ادبیات فارسی و عربی است؛ همچنین ازنظر قدمت و سابقه پیدایش، مانند علی نامه ، نخستین حماسه منثور شیعی به شمار می رود که برخی از نسخه های ترجمه منثور و منظوم فارسی آن از سده دهم هجری موجود است. نویسنده در این پژوهش با توجه به ویژگی های برجسته حماسه هفت   قلعه کوشید تا در بخش نخست، ابوالحسن بکری، ویژگی های دوران زندگی و آثار او را معرفی کند؛ در بخش دوم نیز گزارشی از برخی جنبه های مهم روایت هفت قلعه ، کردارهای پهلوانی و عیاری امام علی (ع) و چکیده ای از روایت ارائه شد. بر این اساس تا امروز امام علی (ع) دهمین شخصیتی است که هفت خانی را در ادب فارسی پشت سر گذاشته است.
۸۲۴۷.

بررسی تراجمِ خودنوشتِ تذکره های دوره قاجار؛ با نظری بر تعریف اتوبیوگرافیِ مدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فنون ادبی سال یازدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 87 - 104

کلیدواژه‌ها: ترجمه خودنوشت تذکره دوره قاجار اتوبیوگرافی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۴ تعداد دانلود : ۵۸۵
تذکره های فارسی از دیرباز یکی از مَراجع زندگی نامه ای و از منابع مهم ادبی، تاریخی و اجتماعی بوده اند. در پی تحولاتِ دوره قاجار در آستانه مشروطه، تطوّر و دگرگونی ویژه ای در گونه های ادبی مختلف ایجاد شد. در این پژوهش به فصلِ مهمی از تذکره های این دوره، یعنی ترجمه خودنوشت مؤلف، پرداخته شده است. تاکنون هیچ پژوهشی درباره ترجمه های خودنوشت تذکره ها، انجام نشده است. در این جستار تراجمِ خودنوشت تذکره های دوره قاجار با تعریف اتوبیوگرافی مدرن سنجیده شد و ضمنِ بیان اهمیت این نوع نوشته، محتوا و انگیزه و نیز نوع روایت و سبک نگارش آن، بررسی گردید. بر مبنای نتایج، جایگاه ترجمه مؤلف در تذکره های این دوره و وجود نمودهایی چون جزئی نگری، پرداختن به عواطف و منویّات درونی و حتی اشتباهات نویسنده و نیز رغبت نویسندگان این دوره به روایتِ اول شخص و «من گفتن»، ویژگی هایی است که ترجمه های خودنوشت تذکره های دوره قاجار را از دوره های قبل متمایز و به تعریف اتوبیوگرافیِ جدید نزدیک کرده است.
۸۲۴۸.

چشم اندازهای تازه ساختار بلاغیِ تشبیه در اشعار بیدل دهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه خوارزمی) سال بیست و هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۱ (پیاپی ۸۶) 31-59

کلیدواژه‌ها: ساختارهای تشبیهی سنت سبک هندی بیدل دهلوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۳ تعداد دانلود : ۶۷۰
شیوه نگرش و رویکرد شاعران و نویسندگان به جهان را در قالب آثار ادبی و از خلال دستگاه بلاغی آنها می توان مشاهده کرد. یکی از عوامل تأثیرگذار در شکل گیری و دگرگونی این دیدگاه ها و رویکردها تحولاتی است که جهان آنها را، در سطوح مختلف، دربرمی گیرد. یکی از ساختارهای مهم دستگاه بلاغی تشبیه است. در این پژوهش تلاش شده است تا نشان داده شود که چگونه ساختارهای تشبیهی بیدل، در پیوند با دیگر ساختارهای بلاغی، تحولات بافت های موقعیتی را در سطوح مختلف آشکار می کنند. از سوی دیگر، به این مسئله پرداخته شده است که دگرگونی های آشکار و پنهان در این دوره، چگونه افق های انتظار دوره های پیشین را تحت تأثیر قرار داده و گاه به پایه ریزی و شکل گیری افق های جدید منجر شده است. آثار بیدل در این میان به مثابه زمینه ای در نظر گرفته شده است که تا حد زیادی می توان تحولات درونی آنها را به دیگر زمینه ها، از جمله سبک هندی، بسط داد. با بررسی صورت گرفته مشاهده شد که بیدل نه تنها گاه از تشبیهات قدیمی ساختارهایی تازه خلق کرده است، بلکه با ایجادِ شبکه های زنجیروارِ تشبیهی، وفور تصاویر ترکیبی، ساخت تصاویرِ متعدد با استفاده از چندوجهی بودنِ واژه ها، تعاملِ تصاویرِ مرکزی و حاشیه ای و... ساختارهایی نو بنا نهاده است. همچنین، پس از بررسی بافت موقعیتی عهد صفوی، بافت زبانی سبک هندی، و ساختارهای رایجِ تشبیهی در آن سبک، در نهایت، به بررسی ساختارهای تشبیهی تازه و ویژگی های آن در اشعار بیدل پرداخته شده است.
۸۲۴۹.

بررسی زمانمندی روایت در منظومة مهرة سرخ سیاوش کسرایی بر اساس نظریة ژرار ژنت

نویسنده:
منبع: قند پارسی سال دوم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: منظومة مهرة سرخ سیاوش کسرایی روایت ژرار ژنت شعر معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۹ تعداد دانلود : ۷۳۲
منظومة مهرة سرخ یکی از بلندترین منظومه های روایی در ادبیات معاصر است که کسرایی با استفاده از شیوة روایی و اسطوره ای به بازآفرینی داستان رستم و سهراب می پردازد. از آنجایی که این منظومه خط سیر مستقیمی ندارد و همراه با تغییراتی نسبت به روایت فردوسی است، بهره گیری از نظریة ژنت در تفهیم این منظومه کمک شایانی به مخاطب می نماید. ژنت به سه نوع رابطة زمانی میانِ زمان داستان و زمان متن اشاره می کند که عبارت است از: 1. نظم و ترتیب 2. تداوم و دیرش 3. بسامد. نتایج نشان می دهد که کسرایی در عنصر نظم گرایش به زمان پریشی از نوع پس نگری دارد. این پس-نگری ها وسیله ای است برای او تا بتواند به روایت سرنوشت مختوم خویش بپردازد. در تداوم زمانی، توصیفات متعدد که شامل توصیف شخصیت ها و حالات آنها، فضا و مکان و زمان است، سبب شده است تا این منظومه دارای شتاب منفی باشد و زمان روایی با زمان داستان و متن –تقریباً- برابر باشد. بسامد بالای عنصر گفتگو سبب نزدیکی ساختارِ این منظومه به متنی دراماتیک شده است. این گفتگوها، علاوه بر امکانِ شخصیت پردازی، توانسته است بر بار تغزلی و غنایی منظومه بیفزاید. در موارد اندکی نیز با استفاده از عنصر حذف و تلخیص توانسته است از مطالب غیرضروری چشم بپوشد و مخاطب را به مطلب اصلی سوق بدهد. در مورد عنصر بسامد نیز می توان گفت که غیر از تکرار داستان تولد سهراب و مهره به بازو بستن او، از بسامد مکرر و بازگو خبری نیست و اغلب به صورت بسامد مفرد آمده است
۸۲۵۰.

Author-Function and Modes of Writing in Narration: Reading Alexander Solzhenitsyn’s One Day in the Life of Ivan Denisovich and Julian Barnes’ The Noise of Time(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Critical Literary Studies, Vol ۱, No ۲, Spring and Summer ۲۰۱۹ 141 - 158

کلیدواژه‌ها: Author-Function Modes of Writing Author Figure subjectivity Power Institution

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۳۷۸
The present study attempts to demonstrate how different texts with various author attitudes depict the oppressed subjects of Stalin’s time.  For this purpose, Roland Barthes’ notion of ‘Modes of Writing’ and Michel Foucault’s concept of ‘author’ are employed in reading Alexander Solzhenitsyn’s One Day in the Life of Ivan Denisovich (1963) and Julian Barnes’ The Noise of Time (2016). The two novels mainly address the politically subjected characters in the Stalinist regime with different standpoints of author figure. Originating the authors’ modes of writing in the mentioned texts, on one hand, and the analysis of author-function, on the other, shall satisfy the comparative tendencies in this research and show how these theoretical frameworks can help a critical understanding of the texts. The subjects described in these novels, although similar in their situations and characteristics and subjected to the same institution of power, are narrated from different author roles and provide a somewhat similar subjectivity. The author figure as a subject of ideology and the text as a created object of an author can be thoroughly analyzed within the proposed theoretical framework; therefore, the main objective of this paper is to explore the depicted subjectivities of similar subjects from different standpoints of distinguishable author figures.
۸۲۵۱.

واکاوی جغرافیای پایداری در شعر علی محمّد مؤدّب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پایداری سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۰ 155-186

کلیدواژه‌ها: جغرافیای پایداری علی محمد مؤدب ادبیات پایداری شعر فراملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۸ تعداد دانلود : ۶۰۳
جغرافیای پایداری به گستره و حوزه جغرافیایی ای اطلاق می شود که شاعران یا نویسندگان متعهد در آثار خود به دفاع از مردم تحت ظلم آن خطّه در برابر سلطه جویان خارجی یا داخلی برمی آیند. علی محمّد مؤدّب، یکی از شاعرانی است که در اشعار خود، نگاهی فراملّی داشته و اندیشه های شعری اش متأثّر از رویدادهای جهان پیرامون وی است. در این جستار، جغرافیای پایداری در شعر علی محمّد مؤدّب با شیوه توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از روش کتابخانه ای و سندکاوی مورد واکاوی قرار گرفته است تا به این سؤالات پاسخ داده شود که چگونه مؤلّفه های پایداری ملّی و فراملّی در شعر مؤدّب بازتاب داده شده و به غیر از ایران، به موضوعات پایداری کدام کشورها پرداخته شده است؟ یافته های تحقیق حاکی از آن است که پایداری در شعر مؤدّب به ایران منحصر نمی شود. وی در طرح موضوعات پایداری در شعرش، نگاهی عام و فراگیر داشته؛ اما به طور خاص بر موضوعات پایداری مرتبط با کشورهای خاورمیانه متمرکز شده است؛ از این رو، مؤدّب در شعرش به فلسطین، غزّه، لبنان، عراق، یمن، بحرین، سوریه، افغانستان، هائیتی و هیروشیما با رویکردی حمایتی پرداخته و در مقابل، نگاه انتقادی و اعتراضی خود را متوجه آمریکا، اسرائیل، انگلیس، روسیه، عربستان، مصر و ترکیه ساخته است.
۸۲۵۲.

برخی ابیات فارسی از سده چهارم و اوایل سده پنجم هجری در چند مأخذ کهن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کهن نامه ادب پارسی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۸)

کلیدواژه‌ها: شعر فارسی عهد سامانی عهد غزنوی رسائل العشاق مونس نامه حلیه الآداب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۴۸۶
از میراث ادبی نخستین سرایندگان در دهه های ابتدایی تاریخ شعر فارسی، ابیات اندکی بر جای مانده است. یکی از دغدغه های همیشگی پژوهشگران، بازیابی این آثار از خلال منابع گوناگون بوده است. در این پژوهش، چند منبع چاپ نشده پراهمیت، همگی از سده ششم یا اوایل هفتم هجری، معرّفی خواهد شد که ابیاتی از ابوالعباس مأمون خوارزمشاه از عهد سامانی، و عنصری، فرخی، زینبی، و عسجدی از عهد غزنوی اوّل را در بر دارد. این منابع عبارتند از: رسائل العشاق از سیفی نیشابوری، حلیه الآداب، و مونس نامه. در این میان، نقل بیتی از منظومه گم شده «شادبهر و عین الحیاه» سروده عنصری، و نیز بیتی از عسجَدی که قضاوتی درباره مقایسه ارزش ادبی نظم و نثر در بردارد، حائز اهمیت بیشتری است.
۸۲۵۳.

بررسی تطبیقی مضمون «توجیه مشیّت و حکمت الهی در آفرینش جهان» از دیدگاه سعدی و الکساندر پوپ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات تطبیقی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۱ 199-226

کلیدواژه‌ها: سعدی الکساندر پوپ ادبیات تطبیقی مشیت الهی انسان مضمون شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۰ تعداد دانلود : ۴۸۰
یکی از درونمایه هایی که در جهان پیوسته ذهن متفکّران را به خود مشغول کرده، توجیه مشیّت و حکمت خداوند در آفرینش جهان است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی دیدگاه های سعدی و الکساندر پوپ، دو تن از شاعران بزرگ ایران و انگلیس، در شناخت خدا و توجیه درستی مشیّت او در خلقتِ جهان است. در این تحقیق، نخست نگرش دو شاعر درباره آفریدگار جهان ترسیم شده و آنگاه درستی مشیّت و حکمت الهی، علی رغم اشکالاتی که به نظر عامه انسان ها می رسد، با ارائه نمونه های روشنی از آثار ایشان تفسیر شده است. این پژوهش با استفاده از اصول مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی و با بهره گیری از رویکرد مضمون شناسی، به تحلیل و بررسی موضوع می پردازد. یافته های این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به دست آمده و هدف از تطبیق، نشان دادن این واقعیت است که این دو شاعر بزرگ شرقی و غربی، در اندیشه های بنیادی و زیربنایی برای توجیه مشیّت و حکمت خداوند در آفرینش جهان، با هم شباهت دارند امّا در شیوه بیان و پاره ای ظرافت های فکری با یکدیگر متفاوت ند.
۸۲۵۴.

بررسی تطبیقی کارکرد رنگ ها در داستان های «ویس و رامین» و «تریستان و ایزوت»

نویسنده:
منبع: قند پارسی سال دوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: ویس و رامین تریستان و ایزوت رنگ شخصیت داستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۴۳۵
پس از آنکه در دهه های اخیر، شماری از روان شناسان به حضور برجسته رنگ ها در زندگی نوع بشر توجّه کردند، استفاده هدفمند از این عنصر در ادبیّات فزونی گرفت. البتّه، به دلیل حضور اثرگذار رنگ در زندگی روزمره آدمی، شاهد بازتاب آن در متون کلاسیک ادبی نیز، هستیم. در مقاله حاضر، کارکرد رنگ ها در منظومه ویس و رامین گرگانی و داستان تریستان و ایزوت از ژوزف بدیه با رویکرد تطبیقی و روش توصیفی- تحلیلی مقایسه شده است. پربسامدترین رنگ در سروده فخرالدّین، سیاه و در اثر بدیه، سیاه و سرخ بوده است. کارکرد مشترکی که در همه رنگ ها دیده می-شود، جنبه توصیفی است. همچنین، تشریح شرایط زیستی و روانی شخصیّت ها، القاء عواطف درونی و عینیّت بخشی به مفاهیم انتزاعی به کمک رنگ ها صورت گرفته است. با وجود کارکردهای مشترک رنگ ها در دو اثر، نقاط افتراق نیز، وجود دارد. در منظومه فخرالدّین اسعد، رنگ سرخ نشان دهنده سرزندگی و شادکامی و شرم و حیا است. در تریستان و ایزوت، تشریح مفهوم اراده و در ویس و رامین، بیان شادابی و سرزندگی شخصیت ها از کارکردهای متفاوت رنگ سبز بوده است. در ویس و رامین، بیان وضعیّت نامناسب جسمی و در تریستان و ایزوت، القای حسّ آرامش و اطمینان، به کمک متعلقات رنگ آبی تشریح شده است. در مجموع، رنگ های به کار رفته در دو داستان، غیرنمادین، صریح و مستقیم و فاقد لایه های متعدّد معنایی هستند که این موضوع بیانگر نگرش واقع گرا و عینیّت طلب دو ادیب است.
۸۲۵۵.

واکاوی عناصر گروتسک در هری پاتر بر اساس رویکرد کایزر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۴ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 23 - 42

کلیدواژه‌ها: داستان کایزر گروتسک هری پاتر نابهنجاری ناهماهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۵۲۶
یکی از مؤثّرترین مقولات نظری برای نهیب زدن و جوابگویی به مسائل دنیایی معاصر، گروتسک است. گروتسک مقوله ای کم و بیش وهمی و تخیّلی است، چون بسیاری مقوله ها در آن درهم می آمیزند و در آن می توان ناهنجاری، شگفتی، خنده، وحشت و بیش از همه عنصر خیال را دید. گروتسک از دیرباز در هنر و ادبیّات، آگاهانه یا به طور ناخودآگاه مورد توجّه بوده، امّا در قرن اخیر این موضوع بیشتر در ادبیّات مدرن به خصوص در قالب داستان، مورد توجّه قرار گرفته است. اشتراکات ساختاری گروتسک و فانتزی سبب شده است تا در بسیاری از موارد تمایز میان داستان های گروتسک و فانتزی امکان پذیر نباشد؛ از این رو در این گفتار شاخص ترین عناصر گروتسک با استناد به رویکر کایزر، در داستان هری پاتر با شیوه ی توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از روش کتابخانه ای و سندکاوی مورد واکاوی قرارگرفته است. خوانش انتقادی هری پاتر حکایت از این دارد که با توجّه به مشاهده-ی عناصر اصلی گروتسک در این اثر، می توان این داستان را براساس رویکرد کایزر نمونه ای از گروتسک به شمارآورد
۸۲۵۶.

تحلیل نگاشت های استعاری و طرحواره ای در مفهوم اجل در آثار مولوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی سال شانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۶۳ 89-118

کلیدواژه‌ها: استعاره مفهومی نگاشت الگوی شناختی کووچش مولوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۶ تعداد دانلود : ۸۱۱
هدف از این پژوهش استخراج، بررسی و تحلیل نگاشت های استعاری و طرحواره ای در مفهوم اجل در آثار مولوی است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و با مطالعه و استخراج اشعار مرتبط با مفهوم اجل در آثار مولوی استعاره ها براساس نظر کووچش (2010) تحلیل شده و دسته بندی طرحواره ها نیز براساس ایوانز و گرین (2006) صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان داد که این مفهوم انتزاعی در تجسم ذهنی مولانا به صورت مفاهیم عینی بازنمایی و در شعر متجلی می شود. بررسی طرحواره های تصویری در استعاره اجل در آثار مولانا نشان داد که بیشترین نوع طرحواره یافت شده در اشعار طرحواره وجودی است. یافته ها از به کارگیری طرحواره های مختلف نوعی شی ء و جاندارنمایی مفهوم مرگ را نشان می دهد و در موارد دیگر اجل به صورت حرکت، مسیر، هدف، جهت و ظرف بازنمایی شده است. همچنین نگاشت حوزه های مبدأ معرفی شده توسط کووچش با آنچه در اشعار مولوی به کار رفته حکایت از این دارد که بجز دو حوزه «ساختمان و بنا» و «سرما و گرما» سایر حوزه های مبدأ با هم هم خوانی دارند و از این میان حوزه ها «حرکت و جهت»، «نیرو» و «اعضای بدن» از بیشترین بسامد برخوردار است. علاوه بر سیزده حوزه مبدأ معرفی شده توسط کووچش، در اشعار مولوی «خواب» نیز به عنوان حوزه مبدأ دیگری برای استعاره مرگ یافت شد.
۸۲۵۷.

بررسی نقش گرایانه تجارب عرفانی در گفتمان مکاشفه بحرالحقیقه احمد غزّالی بر مبنای فرانقش اندیشگانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن پژوهی ادبی بهار ۱۳۹۸ شماره ۷۹ 214 - 191

کلیدواژه‌ها: رساله بحرالحقیقه احمد غزّالی گفتمان مکاشفه فرانقش اندیشگانی تجارب عرفانی احوال عرفانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۱ تعداد دانلود : ۴۷۲
رساله بحرالحقیقه احمد غزالی یکی از «متون مغلوب» عرفانی است که محتوای آن بر مبنای «مکاشفه در بیداری» در 7 بحر مجزا تدوین شده است. غزالی در این رساله با نسبت دادن تجربیات عرفانی خود در مراحل مختلف مکاشفه عیانی به مخاطبی به نام «خاص خاص»، در هر یک از بحور هفتگانه به بیان ملزومات مراتب مختلف مکاشفه و بازنمایی و توصیف احوال عرفانی سالک در این مسیر پرداخته است. این پژوهش سعی دارد با تکیه بر فرانقش اندیشگانی در دستور نقش گرای هلیدی، به مطالعه شیوه بازنمایی هر یک از احوال عرفانی در گفتمان مکاشفه این رساله بپردازد. با توجه به تنوع و تفاوت حالات عرفانی سالک با تأثیر مراتب کشف، در هر یک از بحور هفتگانه، یکی از انواع فرایندهای زبانی غلبه یافته اند. تحت تأثیر جهان بینی حاکم بر متن، «خداوند و عارف» دو مشارک اصلی این گفتمان هستند که هر یک حالات عاطفی و عرفانی خاصی را تجربه می کنند. بارزترین حالت منسوب  به خداوند، «عشق شهودی» است که بیانگر کشش و رابطه دوسویه در مراتب مختلف مکاشفه عیانی است، اما احوال عرفانی عارف در هر یک از بحور به اقتضای استعداد روحی وی دچار تحول شده است. ازاین رو، در توصیف و بازنمایی حالات عرفانی این مشارک، جریان خاصی از فرایندهای زبانی شکل گرفته است که هر کدام برای توصیف و بازنمایی حالاتی از قبیل «حیرت و سرگشتگی»، «سکر»، «سکوت»، «محو» و سرانجام، «رسیدن وی به مرحله مکاشفه» به کار رفته اند. بسامد چشمگیر فرایندهای مادّی از مصدر «رفتن»، فرایندهای رابطه ای از مصدر «گشتن» و فرایندهای ذهنی از مصدر «دیدن» و سیر تحول آن ها، نشان از تأکید بر «لزوم کوشش عارف، تحول و دگرگونی روحی وی و ترجیح مشاهده بر سایر مراتب کشف» در این گفتمان دارد.
۸۲۵۸.

بررسی تطبیقی سبک شناسی فانتزی در ادبیات کودک در زبان فارسی و انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 173 - 200

کلیدواژه‌ها: ادبیات فانتزی تحلیل گفتمان تطبیقی داستان سبک نویسندگی شخصیت پردازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۶ تعداد دانلود : ۴۶۱
فانتزی، تخیل درباره ی موضوعی در گذشته یا رویدادی در آینده است که اکنون واقعیت ندارد، اما متکی به دانش و تخیل فردی است، بنابراین از دنیای ایدئال سخن می گوید ؛ ازاین رو، داستان های فانتزی نقشی اساسی در پرورش تخیل انسان بر عهده دارند. شخصیت ها، رخداد ها و کنش ها همگی رؤیاگونه و دارای قوانین خاص خود هستند. ادبیات فانتزی به معنای امروزی، در سده ی هجدهم، یعنی عصر خرد در اروپا پدید آمد؛ هرچند عناصر آن در اسطوره ها و افسانه های کهن وجود داشته است. در این پژوهش به بررسی آثاری در زمینه ی ادبیات فانتزی کودک در دو زبان فارسی و انگلیسی پرداخته ایم و آن ها را از منظر سبک شناسی زبانی بررسی کرده ایم. برای انجام این کار، پانزده داستان کوتاه از بیاتریکس پاتر ( Beartrix Potter ) را از زبان انگلیسی و پانزده داستان کوتاه از  مجموعه ی دوازده جلدی قصه های کوچک برای بچه های کوچک را از زبان فارسی انتخاب کرده ایم. این مجموعه داستان های کوتاه با همکاری جمعی از نویسندگان کودک نگاشته شده است؛ از جمله مژگان شیخی، شکوه قاسم نیا، حسین فتاحی، فروزنده نعمت اللهی و جعفر ابراهیمی. نتایج به دست آمده نشان می دهد که فانتزی به منزله ی شاخه ای از ادبیات، در زبان فارسی و انگلیسی تفاوت ها و شباهت های درخور توجهی دارد.
۸۲۵۹.

بازشناخت جایگاه خیال در معماری با تکیه بر مثنوی معنوی

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی سال پانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۶ 281-310

کلیدواژه‌ها: خیال ادراک خیالی معماری مولوی مثنوی معنوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۸ تعداد دانلود : ۵۳۰
ادراک خیالی یکی از مراتب ادراکی محسوب می شود که هنرمندان با تکیه بر آن به خلق و آفرینش آثار هنری می پردازند؛ در واقع، خیال مرتبط با حواسی دانسته شده که به هنرمند، در جریان خلاقیت هنری، بُعدی ذهنی می بخشید. پژوهش حاضر برآن است تا با روش توصیفی تحلیلی و تکیه بر آراء اندیشمندان در زمینه ادراک خیالی و به خصوص با بهره گیری از اندیشه مولوی در مثنوی معنوی به شناخت ابعاد گوناگون خیال و نقش آن در خلق آثار معماری بپردازد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که کشف صورت های خیالی و تخیل صورت نهایی آثار، لازمه تحقق فعل خارجی آن ها می باشد. در این میان معماری دارای ذاتی هنری بوده، لذا بر تصور و تخیل معمار متکی است و از عمق ذهنیات وی برمی آید. معماران در مراحل مختلف روند طراحی از جمله خلق دست نگاره های خیالی، با بهره مندی از پرواز ذهن و رهایی فکری در عالم خیال، کیفیت آثار معماری را بررسی می کنند و بستر شکل گیری ماهیت کالبدی طرح را فراهم می نمایند.
۸۲۶۰.

بازخوانی بلاغتِ «واو آغازین» در نثر مرسل با تأکید بر قطب مجازی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نثرپژوهی ادب فارسی (ادب و زبان سابق) دوره ۲۲ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۵ 225 - 249

کلیدواژه‌ها: واو آغازین نثر مرسل قطب مجازی زبان زیبایی شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۲ تعداد دانلود : ۵۱۳
واو آغازین در دوره نثر فارسی مرسل بسامد بالایی دارد و با عدول از زبان معیار یک پدیده سبکی به شمار می آید. قرار گرفتن این حرف در آغاز جمله ها، چه نقشِ زیبایی شناختی در نثر مرسل دارد؟ این مقاله برای یافتن پاسخ مناسب با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر سبک شناسی ساختارگرا با تأکید بر علم معانی، آرای بلاغیون و نحویون را مطالعه نموده و با تکیه بر نظریه قطب مجازی زبان به شیوه استقرایی متون نثر مرسل را تحلیل کرده است. نتایج نشان می دهد که واو آغازین در ساختار نثر مرسل تحت تأثیر زبان عربی نبوده، بلکه به عنوان ابزار مهمِ فارسی، درونه زبان را متحول کرده و ضمن مجازی کردن زبان از طریق جای گردانی نحوی، با کارکرد عاطفی، موسیقایی، ایجاز، انسجام متن، ایجاد توازن نحوی، تحمیل دلالت های ثانویه بر متن، آرایش واژگان و تقویت امکانات ادبی به شکل معناداری نثر مرسل را هنری و زیبا کرده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان