درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۶٬۶۰۱ تا ۴۶٬۶۲۰ مورد از کل ۵۲٬۹۰۷ مورد.
۴۶۶۰۱.

بررسی حوزه های مبدأ و مقصد استعاره های آثار سوررئال از منظر زبانشناسی شناختی بر پایه نظریات کوچش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن پژوهی ادبی پاییز ۱۴۰۱ شماره ۹۳ 233 - 284

کلیدواژه‌ها: استعاره رمان سوررئال زبانشناسی شناختی کوچش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۲۳۳
هدف از این تحقیق، بررسی استعاره های رمان های سبک سوررئالیست از منظر زبانشناسی شناختی است. محقق در این پژوهش در پی دستیابی پاسخ به این پرسش ها است که بیشترین فراوانی حوزه های مبدأ و مقصد استعاره های آثار سوررئال، در کدام یک از حوزه های رایج کوچش است؟ و همچنین به لحاظ عینی و انتزاعی بودن حوزه های مبدأ و مقصد، استعاره های آثار سوررئال به چه صورت هستند؟ رمان هایی که در این پژوهش انتخاب شدند، 6 رمان سوررئال از نویسندگان و نقاط مختلف دنیا بودند. در این پژوهش، صد صفحه ابتدایی این 6 رمان، موردمطالعه قرار گرفت. استعاره ها استخراج و در بافت متن موردبررسی قرار گرفت و در جدولی حوزه مبدأ و مقصد این استعاره ها بر اساس حوزه های مبدأ و مقصد کوچش مشخص شد؛ و درنهایت عینی و انتزاعی بودن حوزه های مبدأ و مقصد مشخص شد. نتایجی که به دست آمد حاکی از این مطلب است که حوزه های مبدأ و مقصد، هر دو بیشتر عینی هستند گرچه حوزه های انتزاعی نیز در این میان به چشم می خورد. بیشترین فراوانی در حوزه مبدأ مربوط به انسان و ماشین ابزار و در حوزه مقصد مربوط به انسان و طبیعت است؛ و این حاکی از اهمیت نقش انسان در این سبک نوشتاری علیرغم سوررئال بودن آن هاست.
۴۶۶۰۲.

بررسی معناشناسی با هم آیی واژه «مثقال» در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 61 - 81

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم مثقال عدالت الهی با هم آیی انسجام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۲۴۱
موضوع عدالت از جمله مفاهیمی است که قرآن همواره به آن تأکیدی شایان داشته است. عدالت در سه بعد تکوینی، تشریعی و جزایی در بسیاری از آیه های قرآن نمود داشته که همه آن ها نمونه والای عدل الهی را بیش ازپیش آشکار می سازد. از جمله واژگانی که با عدل الهی– از نوع عدل جزایی – ارتباطی ناگسستنی دارد، واژه "مثقال" است.واژه "مثقال" به واسطه باهم آیی های گوناگون هم چون بافت، تقابل و شمول مشترک به انسجام و متن وارگی مفهوم عدل الهی در آیات قرآن کمکی شایان کرده است. این پژوهش، تلاش دارد تا به روش توصیفی – تحلیلی، کارکرد باهم آیی واژه مثقال در ارتباط با عدل الهی در آیات قرآنی بحث و بررسی شود. نتایج نشان می دهد که باهم آیی واژه مثقال بیش تر معطوف به "ارتباط با مفهوم عدالت" است؛ هر چند تقابل و شمول مشترک نیز به مفهوم عدل الهی در روز حسابرسی بندگان در روز قیامت، انسجام و تأکید معناداری بخشیده است.
۴۶۶۰۳.

نمودهای هنجارگریزی زبانی در اشعار محمّدجواد محبّت(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۳ 46-66

کلیدواژه‌ها: آشنایی زدایی هنجارگریزی نوآوری زبانی محمّدجواد محبّت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۳۱۳
نمودهای هنجارگریزی زبانی در اشعار محمّدجواد محبّت سلما ساعدی دکتر سیّد آرمان حسینی آبباریکی چکیده ازجمله انحرافات از زبان معیار، «هنجارگریزی» است که هدف آن، به کارگیری عناصر زبان است بدان صورت که شیوه بیان آن برای مخاطب تازگی داشته باشد. محمّدجواد محبّت در شمار شاعران معاصری است که از روش هنجارگریزی برای برجسته سازی شعر خود سود جسته است. هنجارگریزی به دو صورت نمود پیدا میکند: هنجارگریزی در حوزه لفظ و هنجارگریزی در حوزه معنی. در اشعار محبّت، مهمترین جلوه های هنجارگریزی در زمینه لفظ قابل مشاهده است؛ بنابراین در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی انجام می گیرد، هنجارگریزی آوایی، واژگانی، زمانی (آرکائیسم)، گویشی، نوشتاری، نحوی و سبکی بر مبنای الگوی هنجارگریزی لیچ در اشعار او کاویده می شود. ازجمله یافته های پژوهش حاضر، این که بسامد بهره گیری شاعر از انوع هنجارگریزی یکسان نیست و هنجارگریزی واژگانی، زمانی و گویشی نمود بیشتری دارند. در حوزه هنجارگریزی نحوی، منفصل نوشتن «ن» نفی از فعل، فاصله میان مضاف و مضاف الیه، جابجایی و رقص ضمیر و... برجسته است. هنجارگریزی گویشی، چون شاعر خود کُرد است، بازتاب واژگان «کُردی»(گویش کُردی کرمانشاهی) و «فارسی کرمانشاهی» چشمگیر است و شاعر برآن بوده به سروده هایش رنگ اقلیمی ببخشد. هنجارگریزی واژگانی هم، بیشتر در نوآوری در ترکیب سازی نمود یافته است. واژه های کلیدی: آشنایی زدایی، هنجارگریزی، نوآوری زبانی، محمّدجواد محبّت. رنگ اقلیمی ببخشد. هنجارگریزی واژگانی هم، بیشتر در نوآوری در ترکیب سازی نمود یافته است.
۴۶۶۰۴.

کارکرد تزیینی، توضیحی و نمادین اوصاف در منظومه های غنایی با تکیه بر لیلی و مجنون، یوسف و زلیخا و سلامان و ابسال جامی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ادبیات غنایی سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 8 - 25

کلیدواژه‌ها: وصف کارکرد تزیینی کارکرد توضیحی کارکرد نمادین ژنت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۲۴۲
شاعران منظومه های روایی در آفرینش روایتی جذاب، از وصف برای شخصیت پردازی و فضاسازی استفاده می کنند. ژنت به بررسی وصف و ارتباط آن با روایت و روایتگری پرداخته است. وی برای اوصاف، کارکرد تزیینی، توضیحی و نمادین قائل می شود. در این پژوهش، کارکردها در سه منظومه غنایی لیلی و مجنون، یوسف و زلیخا و سلامان و ابسال جامی، به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است تا میزان و کیفیت استفاده از اوصاف با کارکردهای گوناگون، در هر منظومه مشخص گردد و در نهایت به این پرسش پاسخ داده شود که اوصاف در منظومه های غنایی غیر از کارکرد تزیینی، چه کارکرد دیگری دارد؟ نتایج حاصل از تحقیق بیانگر اینست که علی رغم باور غالب که کارکردِ نمادین، ویژه متون عرفانی و رمزی است، در سه منظومه غنایی موردنظر، کارکرد نمادین اوصاف، مفاهیم زیادی را در متن گنجانده است، اما با توجه به تفاوت های موجود در روایت سه منظومه برای درک مفهوم نمادین اوصاف باید به حوزه جغرافی، قبیله، قوم، مذهب و تاریخ رجوع شود؛ از این رو برای درک مفاهیم اوصاف با کارکرد نمادین، از نشانه شناسی استفاده شده است. براعت استهلال یکی از انواع کارکرد توضیحی اوصاف است که بیشتر در لیلی و مجنون یافت می شود و برای کارکرد تزیینی اوصاف در منظومه سلامان و ابسال موردی یافت نشد.
۴۶۶۰۶.

تنازع گفتمانی گفتمان روشنفکری و گفتمان سیاسی در تعیین مؤلفه های ادبیات داستانی بعد از انقلاب اسلامی با تکیه بر ادبیات جنگ/ دفاع مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن پژوهی ادبی بهار ۱۳۹۹شماره ۸۳ 39 - 70

کلیدواژه‌ها: ادبیات داستانی بعد از انقلاب اسلامی گفتمان روشنفکری گفتمان سیاسی ادبیات داستانی جنگ/ دفاع مقدس نظم گفتمانی تنازع گفتمانی و لاکلاء و موف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۴۲۰
مروری کلی بر ادبیات داستانی بعد از انقلاب اسلامی، نشانگر تغییر و شکل گیری گفتمان جدیدی در عرصه نقد و آفرینش اثر ادبی است. با توجه به اینکه این ادبیات، در نتیجه تنش موجود میان دو گفتمان سیاسی و روشنفکری از نظم گفتمانی خاص خویش برخوردار می شود، موضوع پژوهش حاضر، تحلیل تنش شکل گرفته میان گفتمان سیاسی مسلط و گفتمان روشنفکری در عرصه نقد آثار ادبی برای تعیین مؤلفه های ادبیات سیاسی داستانی دوره انقلاب اسلامی در قالب داستان انقلاب اسلامی و داستان جنگ/ دفاع مقدس براساس نظریه تحلیل گفتمان از دیدگاه لاکلاء و موف است. تحلیل نزاع گفتمانی، می تواند چرایی و چگونگی طی شدن مسیر ادبیات داستانی بعد از انقلاب اسلامی را برای رسیدن به شکل موجود تفسیر کند. خوانش متون نقد حاکی از آن است که به طور کلی، دال مرکزی جنگ و انقلاب اسلامی در گفتمان روشنفکری به مثابه فرم و ادبیت ادبیات است، اما در گفتمان سیاسی به مثابه محتوا و بار ایدئولوژیک ادبیات تلقی می شود. مفصل بندی متفاوت این دو گفتمان از هویت ادبیات شکل گرفته پس از انقلاب اسلامی و جنگ در قالب دال های شناوری از قبیل عنوان نوع ادبی، شخصیت، طرح، انگاره، زمان داستان، مکان وقوع و در نهایت کارکرد داستان قابل بررسی است. همچنین به موازات حدّت، شدت و جدیت ادبیات وابسته به گفتمان روشنفکری در تعیین مؤلفه های اثر داستانی و به کارگیری آن ها برای به حاشیه رانی گفتمان ادبیات دفاع مقدس، ادبیات وابسته به گفتمان سیاسی نیز به تئوریزه کردن مبانی داستانی دفاع مقدس و تجدیدنظر در معیارهای موجود نقد ادبی و معرفی معیارهای جدید برای اثر داستانی روی آورده است.
۴۶۶۰۷.

نقش جمله های عربی در ایجاد گفتمان درّه نادره (بر پایه رویکرد فرکلاف)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲ 42 - 62

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف جمله های عربی دره نادره میرزامهدی خان استرآبادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۳۱۵
یکی از مطرح ترین رویکرد ها در تحلیل انتقادی گفتمان، رویکرد فرکلاف، زبان شناس انگلیسی است. از نظر وی تحلیل گفتمان در سه سطحِ توصیف، تفسیر و تبیین بررسی می شود. در پژوهش حاضر به دنبال آن هستیم که نشان دهیم بسیاری از جمله های عربی به کار رفته در درّه نادره تألیف میرزامهدی خان استرآبادی را می توان همچون واژه برشمرد و برای آن نقش گفتمانی در نظر گرفت. برای این منظور، جمله های عربی سه بخش از کتاب را با گزینش تصادفی، در سطح توصیف بررسی کردیم. یافته های پژوهش نشان داد که حدود 70%  از 320 جمله عربی به کار رفته در بخش های بررسی شده، دارای ویژگی های تقسیم بندی گفتمانی فرکلاف است. بر پایه تحلیلی که در متن مقاله صورت گرفت، مشخّص شد که درّه نادره، متنی دارای ساختارهای گفتمان مدار است؛ به گونه ای که می توان در لایه های زیرین آن، مناسبات پیچیده قدرت در دوره افشاریّه را نشان داد. در این میان، جمله ها و عبارت های عربی نقش های مهمّی، ازجمله: پاک نشان دادن دامن نادر از غصب حکومت صفویه، تأکید بر شدّت رخدادهای دوران، دورنگاه داشتن خود از کشمکش های دربار، به دست آوردن دل جانشینان نادر، توجیه هواداری پیشین خود از نادر در روزگار جانشینان وی و... را بر عهده دارند.  
۴۶۶۰۹.

تحلیل تطبیقی رنگ درکتاب های داستانی نوشته شده و ترجمه شده به فارسی برای کودکان بر اساس الگوی پینتر (2008)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی و بلاغی سال چهارم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) 25 - 38

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودک کتاب های مصور بازنمایی بصری تحلیل رنگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۱۹۶
امروزه کتاب های کودکان یکی از وسایل ارتباط جمعی برای آنان محسوب می شود که در انواع متعدد آموزشی، هنری، فرهنگی و غیره کودک با آن سروکار دارد. از طرف دیگر کودکان هنوز تسلط کامل بر ارزشیابی محتوای کتاب ها را ندارند، می توان گفت که تصاویر نقش پررنگ تری را در این دوره ایفا می کنند؛ چرا که تصاویر سازی کتاب کودک که با معنای مصورساختن متن از لحاظ مطلب و مفهوم با توجه به سن مخاطب است. بنابراین گیرایی یا عدم گیرایی تصاویر می تواند سبب گرایش یا عدم گرایش کودک به مطالعه شود، به همین دلیل ارزیابی و تحلیل آنها و تمیزدادن تصاویر مناسب از نامناسب نقش مهمی ایفا می کند. رنگ در تاثیر گذاری تصویر از جمله مهمترین عوامل می باشد. لذا در این تحقیق ضمن معرفی الگوی پینتر(2008)، 4 کتاب تالیف شده به فارسی و 4 کتاب ترجمه شده به فارسی مرتبط به گروه سنی الف و ب از این منظر بررسی می شوند. تلاش شد تا کتاب های مورد مقایسه از نظر موضوعی یکسان باشند، اولا بطور کلی کتاب های داستانی با موضوع آموزش های رفتاری کودک در نظر گرفته شد و دوما کتاب های تالیف و ترجمه از نظر موضوع نیز همگن انتخاب شدند ( لجبازی، بی ادبی، تغذیه ی نامناسب و جیغ کشیدن) تا تاثیر موضوع بر انتخاب رنگ خنثی گردد. تحلیل داده ها نشان داد که بطور کلی تفاوت بارز و معنی داری در انتخاب رنگ برای تصاویر کودک در داستان های تالیف و ترجمه مشاهده نشد.
۴۶۶۱۰.

Literary Historiography in Contemporary Persian Novel: A Study of S. Rahimian’s Dr. Noon Loves His Wife More Than Mussadiq(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Critical Literary Studies, Vol ۲, No ۲, Spring and Summer ۲۰۲۰ 213 - 231

کلیدواژه‌ها: Emplotment Historical Fiction Literary Historiography Hayden White Modern Persian Novel

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۲۳۲
The present research seeks to investigate Shahram Rahimian’s Dr. Noon Loves His Wife More Than Mussadiq [1] based on the literary historiographical theory of Hayden White. The central argument of this analysis is to demonstrate how Rahimian represents the history of Iran’s 1953 coup in his novel through mentioning an Iranian historical figure, Dr. Mussadiq, and his relationship with other members of the political party. The history of Iran’s coup and especially that of Dr. Mussadiq have been an interesting subject for most of the historians and writers. Rahimian in his novel impressively addresses the historical facts of the period and endeavors to focus on the realities and at the same time to create a new version of the events by fictionalizing the way he presents his characters. He attempts to convey to the readers that it is possible to have different versions of the apparent historical facts. This novel provides corresponding peculiarities with the postmodern approach of historiography that is presented by Hayden White particularly in his remarkable work, Metahistory (1973). White contends that there could be different versions of historical facts and it is the task of the historian and the writer of historical fiction to interpret the realities and to make his/her own version of the past. Employing White’s significant concept of emplotment, the study explores the way Rahimian depicts the Iranian socio-political and cultural scene of the early 1950s in his novel from a historical perspective. <br clear="all" /> [1]     All translations from Persian to English have been made by the present author.
۴۶۶۱۱.

بوطیقای کلیله و دمنه، تحلیل سازوکارهای حاکم بر مقدمه ها و متن کلیله و دمنه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد و نظریه ادبی سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 215 - 238

کلیدواژه‌ها: کلیله و دمنه مقدمه ها جاودانگی نمادشناسی اسطوره ای بینامتنیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۳۰۵
کلیله و دمنه با تکیه بر حکمت آموزی و مفاهیم خرد و سخن و نامیرایی، چنین می نماید که از متون پیش از خود برگرفته و تکوین یافته است؛ از آن به بعد، به زبان های مختلف ترجمه شده و هر مترجم، مقدمه ای بر آن افزوده است که ضمن بازتولید محورهای کلیله و دمنه ، ارجاع هایی مبتنی بر گفتمان هر دوره و هر زبان را نیز در متن اصلی وارد کرده اند. در این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی و بهره مندی از نمادشناسی اسطوره ای و در کنار آن با اشاره ای به بینامتنیت، محورها و بنیادهای کلیله و دمنه و تکثیر و انتقال آن محورها به مقدمه های مترجمان نشان داده، رابطه مقدمه ها با متن کلیله و دمنه ، توصیف، تحلیل و بررسی شده است. مقدمه ها در کنار و یا در مواجهه با متن اصلی، کوشیده اند با تکرار محورهای کلیله و دمنه ، با آن پیوندی ساختاری یابند و در اسطوره سخن - خردِ جاودانگی بخشِ آن سهیم شوند و نیز، هر ترجمه و مقدمه آن که به مثابه خوانش هایی برآمده از گفتمان و زبان هر دوره اند؛ به بخش جدایی ناپذیر کلیله و دمنه درآیند.  
۴۶۶۱۲.

صاحبان قدرت سیاسی به مثابه دیگری در نامه های امام محمّد غزّالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای ادبی بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۱۲ 65-83

کلیدواژه‌ها: مکاتیب غزالی صاحبان قدرت سیاسی دیگری تحلیل انتقادی گفتمان ون دایک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۲۵۷
نویسندگان این مقاله، با هدف روشن کردن عقیده حقیقی امام محمّد غزّالی در مورد صاحبان قدرت سیاسی، با استفاده از مدل تئون ون دایک به بررسی حضور آنان به مثابه دیگری در متن نامه های غزّالی می پردازند. پس از تعیین بخش هایی از متن مکاتیب غزّالی که در آنها با صاحبان قدرت سیاسی به منزله دیگری برخورد شده است، ابزارهای مورد استفاده غزّالی در جهت بازنمایی منفی آنان را معرّفی می کنیم. با بررسی شیوه استفاده از این ابزارها، روشن می شود که نگاه غزّالی به صاحبان قدرت سیاسی به مثابه دیگری بیشتر معطوف به ویژگی «گمراه بودن» و حاکی از ترحّم است. در نتیجه، غالب استراتژی های وی به جای سرکوب دیگری و مقابله با او در جهت ترغیب دیگری به تغییر به کار می رود. غزّالی در میان دو دسته «شاهان» و «وزرا»، غالباً به وزرا می پردازد و در برخورد با شاه، احتیاط و ملاحظه کاری موجب کاربرد شیوه های بالا بردن تفسیرپذیری متن می شود. تأثیر مطالعات فلسفی غزّالی در عدم قطعی نگری، در نظر گرفتن احتمال تغییر دیگری، کاربرد قیود تردید و صراحت بالای متن نمایان است.
۴۶۶۱۳.

مطالعه تطبیقی جهان، خدا و مرگ در دو اثر «مثنوی معنوی» «مولانا» و «تأملات» «هوگو»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 611 - 638

کلیدواژه‌ها: مولانا ویکتور هوگو تأملات هوگو خدا جهان مرگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۲۹۶
نوشتار حاضر پژوهشی است تحلیلی _ تطبیقی درباره اندیشه ها و اعتقادات «مولانا جلال الدین محمد بلخی» بزرگ مرد شعر و ادب و عرفان اسلامی ایران زمین و «ویکتور هوگو» نماینده شعر و شاعری رمانتیک قرن 19 میلادی در فرانسه. نگارنده در این تحقیق می-کوشد تا با تطبیق آراء و اندیشه های «مولانا» و «ویکتور هوگو» درباره «خدا»، «جهان» و «مرگ» به نقاط تشابه و تفارق این دو جهان بینی بپردازد و به این نکته دست یابد که تغییر منطقه جغرافیایی و اجتماعی و نیز برهه تاریخی در آثار مطرح ادبیات جهان در حوزه ادبیات تطبیقی، سبب اختلال در حقیقت مانندی که این آثار در پی القای آن به مخاطب هستند، نمی شود. برای نیل به این مقصود از روش هم زمانی یا موضوع محور و از میان انواع آن از روش مضمون شناسانه استفاده گردیده است. بدین منظور کتاب «مجموعه اشعار تأملات ویکتور هوگو» که به گونه ای می توان گفت معرف مکتب رمانتیسم به شمار می آید برای تحلیل و بررسی اندیشه های «هوگو» مبنا قرار می گیرد تا با آراء «مولانا» در «مثنوی معنوی» و «غزلیات
۴۶۶۱۴.

مطالعه نقادانه کتاب فی مناهج تحلیل الخطاب السردی اثر عمر عیلان

نویسنده:
منبع: نقدنامه زبان و ادبیات عربی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 21-44

کلیدواژه‌ها: نقد کتاب نقد ساختارگرا روایت پژوهی عمر عیلان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۲۸۹
کتاب فی مناهج تحلیل الخطاب السردی اثر عمر عیلان در حوزه روایت پژوهی ساختارگرا با معرفی و تبیین نظریه های مختلف به خوانش انواع رویکردهای نقدی در متون پرداخته است. این جستار با بهره از شاخص های نقد کتاب به بررسی این اثر می پردازد و ضمن بیان اثربخشی کتاب در مطالعات روایت پژوهی، مؤلفه های شکلی و محتوایی آن را موردنظر قرار می دهد. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی، محتوا و مباحث مطرح شده در کتاب را بررسی می کند و در کنار نقد شکلی، به نقد محتوایی آن می پردازد تا میزان کارآمدی این اثر را برای بهره مندی پژوهشگران ادبیات عربی روشن سازد. این کتاب با توجه به رویکردهای سه گانه خود در مطالعه روایت پژوهی متن و خوانش روان شناسی و جامعه شناسی متن به نظریات متنوع و متعددی اشاره دارد و اطلاعات مفید و گسترده ای به خوانندگان ارائه می دهد، اما همین تنوع باعث شده است که گاه به دلیل اختصارگویی، به همه جوانب یک دیدگاه و دستادوردهای آن پرداخته نشود. این کتاب خوانشی دوباره از رویکرد ساختارگراست، اما صرفاً توصیف و تبیین شاخصه های اجرایی کاربردی نظریه ها و نه نقد همه جانبه و دقیق آن است.
۴۶۶۱۵.

بررسی مقایسه ای کارکرد آرکائیسم در حوزه ی زبان اشعار فروغ فرخ زاد و پروین اعتصامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۹ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۳ 293 - 331

کلیدواژه‌ها: هنجارگریزی آرکائیسم واژگانی نحوی فروغ فرخ زاد پروین اعتصامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۳۵۳
آرکائیسم، نوعی هنجارگریزی و انحراف از زبان معمول و نُرم و به کار بردن واژگان منسوخ یا شیوه ی نحوی مهجور و غیر متداول زبان امروزی است، درک اصطلاح مزبور نیازمند تأمل در زبان و تحولات آن است. تحول در زبان، در طول زمان امری طبیعی است که بعضی واژگان در ساختار زبان وارد شده و بعضی از آن ها از این چرخه خارج می شوند در این مقاله اشعار دو شاعر معاصر پروین اعتصامی و فروغ فرخ زاد به شیوه ی کتابخانه ای بررسی شده است. پیوند پروین اعتصامی با سبک خراسانی و عراقی باعث شد که باستان گرایی به صورت متنوع و چشمگیر در اشعارش مشهود باشد و شاید استواری و فخامت شعری پروین اعتصامی، پیوستگی اشعار او به ادبیات کهن و غنی کشورمان باشد؛ اما باستان گرایی در اشعار فروغ فرخ زاد هم عصر شاعر با توجه به نوگرا بودن شاعر و نزدیکی زبان او به گفتار امروزی و کاربرد واژگان امروزی،در اشعار او چشمگیر نبوده و شاید در بعضی مواقع باعث آسیب پذیری زبان نرم فروغ شده است. در این مقاله دوازده شعر از دفتر اسیر فروغ و ده قصیده از اشعار پروین مورد بررسی تطبیقی قرارگرفته است؛ و نشان داده شده است که فروغ در استفاده از انواع قیدهای مختص و مشترک و تتابع اضافات و کاربرد تنسیق الصفات به طریق قدما رفته است. پروین نیز در استفاده از واژگان کهن، تخفیف های آوایی، کاربرد فعل ها به صورت باستانی و از لحاظ نحوی استفاده ی حروف به جای هم از این روش بهره برده است. اهمیت آرکائیسم در استفاده از تجربه های کهن و ادامه ی مرده ریگ هنر قدیم در هنر امروز است.
۴۶۶۱۶.

شاخه ها و شاخصه های تمثیل در ادبیات دوره مشروطه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی دوره ۹ بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۱ 92 - 116

کلیدواژه‌ها: تمثیل دوره مشروطه فضای سیاسی مدلول واره های مجازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۲۶۰
در برابر قیاس و استقرا که رسیدن از جزء به کل یا از کل به جزء است، تمثیل قرار گرفته است که نوعی تشبیه کل به کل یا رسیدن از کلیت یک چیز به کلیت چیز دیگر است. واقعیت های تمثلی غالباً عاریتی، مجازی، مشابه یا مدلول واره هایی از واقعیت های عینی هستند که در آن ها کلیت تصویری یک متن واقعیت مجازی است که جایگزین یک تصویر کلی از یک واقعیت عینی می شود. معمولاً کسانی که در حوزه سیاسی، اجتماعی یا اعتقادی حرف های زیادی برای گفتن دارند، از تمثیل بهره می گیرند. در دوره مشروطه خفقان ناشی از فضای استبدادی سبب شد تا شعرا و نویسندگان از بیان صریح اوضاع اجتماعی و سیاسی بپرهیزند و در بیان مضامین سیاسی و انتقادی و انتقاد از وضع موجود به رمز، استعاره و تمثیل روی بیاورند و ادبیاتی زیر زمینی را شکل دهند. با عنایت به وفور تمثیل در دوره مشروطه و با در نظر گرفتن ویژگی هایی که این فن به نسبت ادوار پیش از خود دارد، در این مقاله پس از مختصری در باب تمثیل و بررسی ویژگی های سیاسی دوره مشروطه، به تحلیل تمثیل در دوره مشروطه پرداخته شده است.
۴۶۶۱۷.

بررسی بیتی از شاهنامه با تکیه بر متن های اوستایی و فارسی میانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه خوارزمی) سال ۳۰ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۷ (پیاپی ۹۲) ۱۴۹-۱۳۷

کلیدواژه‌ها: شاهنامه میازار مکش مور مورک دانه کش روزی کش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۲۶۱
موضوع جستار حاضر بررسی و تحلیل بیتی از شاهنامه فردوسی است که تاکنون پژوهشگران دیدگاه های گوناگونی درباره آن اظهار کرده اند. این بیت، که سعدی نیز در بوستان ضبط کرده است، با مصراع «میازار موری که دانه کش است» آغاز می شود. سپس تر، خالقی مطلق صورت ضبط شده این بیت در نسخه فلورانس و دو نسخه دیگر را، که مصراع «مکش مورکی را که روزی کش است» در آنها آمده است، اساس تصحیح خود قرار داده و آن را نزدیک ترین صورت به اصل شاهنامه دانسته است. پس ازآن، پژوهشگران دیدگاه های خود را در رد یا قبول این تصحیح منتشر کرده اند. در این پژوهش، ضمن بررسی نظریات دیگر، با تمرکز بر متن های اوستایی و فارسی میانه، و نیز با درنظرگرفتن صورت بسامدی تعدادی از واژگان این بیت، این نتیجه حاصل شده است که عبارت «مور دانه کش»، ترکیبی وصفی و کهن است که در متن های باستان و میانه ریشه دارد و دامنه اش به فارسی نو نیز کشیده شده است. دو دیگر، واژه «مکش» نسبت به «میازار» و «موری» نسبت به «مورک» برتری دارد که به قرینه یکدیگر در هر کدام از ابیات دیده می شوند. بااین حال، واژه «میازار» را می توان ازجمله نوآوری های شاعرانه فردوسی به شمار آورد.
۴۶۶۱۹.

بررسی عناصر انسجام پیوندی و رابطه آن با معنا در داستان آفرینش آدم در مرصادالعباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۳ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۸ 203 - 227

کلیدواژه‌ها: انسجام پیوندی معنا ادوات ربطی داستان آفرینش آدم مرصادالعباد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۳۳۱
انسجام یک اصطلاح زبان شناسی متن است که در سال 1976 توسط مک هالیدی و رقیه حسن مطرح شد. یک متن جهت برخورداری از انسجام نیازمند عناصری است که یکی از آنها ادوات ربط یا پیوندی است که باعث پیوستگی و اتصال واژگان و به ویژه جمله های متن می شود. هر متن ادبی از این عناصر بهره می گیرد و کارکرد آن با توجه به موضوع مورد بحث مبتنی بر شیوه خاصی است. این پژوهش به روش تحلیلی و توصیفی، با تکیه بر سبک شناسی زبانی، بررسی ساختار و نحو جمله ها و عناصر انسجام پیوندی، بر مبنای نظریه انسجام متن هالیدی و حسن، صورت گرفته است.در این راستا، داستان «آفرینش آدم» از کتاب «مرصادالعباد»، مورد خوانش و بررسی قرار گرفته و میزان استفاده از هر کدام از عناصر پیوندی به طور جداگانه و نقش آن عناصر در انسجام کلّی متن، بیان شده است.بررسی ادوات پیوندی در داستان آفرینش آدم در مرصادالعباد در چهار گونه عوامل ربط افزایشی، تقابلی، سببی و زمانی صورت گرفته است.با بررسی گونه های ربطی این نتایج به دست آمد که کارکرد عوامل افزایشی و سببی بیشتر از سایر عوامل پیوندی است.عامل افزایشی از نوع توضیحی بیشترین کاربرد را دارد که این خود می تواند متأثر از موضوع مورد بحث که توضیح و توصیف داستان خلقت آدم است، باشد؛ زیرا این متن داستانی عارفانه را برای علاقه مندان به عرفان و تصوف روایت می کند، از این رو باید از عوامل افزایشی یا اضافی استفاده کند تا بتواند داستان را بهتر به تصویر بکشد و به گونه ای تأثیرگذار این داستان عاشقانه عارفانه را بیان نماید.نتایج حاصل از پژوهش، نشان دهنده آن است که عناصر انسجام پیوندی، نقش مهمی در یکپارچه ساختن یک متن، ایفا می کند.
۴۶۶۲۰.

تیپ دختر پوستین پوش در فهرست آرنه- تامپسون و بررسی روایت های ایرانی و عربی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال دهم خرداد و تیر ۱۴۰۱ شماره ۴۴ 142-103

کلیدواژه‌ها: قصه پریان تیپ دختر پوستین پوش تیپ510B آدمک چوبی چلچراغ طلا قهرمان قربانی و قهرمان جست وجوگر الگوی فرامتنی پراپ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۲۶۳
«دختر پوستین پوش» نام تیپی است که در آن دختری از آزار پدر می گریزد . او برای گریز راهِ چاره ای می جوید و چاره را در پوستینی می یابد که از سر تا به پایش را بپوشاند. این تیپ که در فهرست آرنه تامپسون با شماره 510B کلاسه شده و «پوست الاغ» نام دارد در طبقه بندی قصه های ایرانی «خاکسترنشین» و در طبقه بندی قصه های عربی «پیراهنی مانند آفتاب، پیراهنی مانند ماه و پیراهنی مانند ستارگان» نام دارد. از آنجا که تیپ یادشده چندان میان پژوهشگران ادبیات مردمی ایران زمین شناخته شده نیست جستار پیش رو می کوشد آن را شناسانده و افزون براین با بهره گیری از مجموعه آثاری که در آن قصه های مردمیِ ایران و نیز سرزمین های مصر، عربستان، مراکش، سودان، فلسطین، عراق و اردن گرد آمده، روایت های ایرانی و عربی اش را بررسد تا دریابد این روایت ها را به چند دسته می توان تقسیم کرد. بررسی های انجام گرفته نشان می دهد که برمبنای راه چاره دختر برای گریز از خان ومان پدری می توان روایت های این تیپ را به سه دسته تقسیم کرد: 1. 510B . دختر پنهان شده در شیء؛ 2. 510B . دختر پوستین پوش/آدمک چوبی؛ 3. 510B . دختر و برادرش. علاوه براین پژوهش حاضر با تکیه بر الگوی فرامتنی پراپ درپی یافتن باورها و آیین های سازنده «دختر پوستین پوش» است . اسطوره و آیین های یافت شده در کیش زروان و مزداپرستی را می توان خاستگاهی برای این تیپ در قصه های ایرانی دانست، چراکه از آمیزش اهورامزدا با مادر، خواهر و دختر خود یاد کرده و «خویدوده» را کنشی آیینی و سپند می داند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان