فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۰۱ تا ۳۲۰ مورد از کل ۳۲۰ مورد.
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۵ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱
219 - 239
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف ما این است که نشان دهیم با استفاده از فرآیند تحلیل سلسه مراتبی (AHP) می توان با نظرسنجی از خبرگان، تخمینی از ضرایب فنی رشته فعالیت ها برای تحقیقات آینده نگاری در حوزه توسعه اقتصادی استان قزوین به دست آورد. آینده نگاری اقتصادی منطقه ای نیازمند بررسی کلیه شاخص های توسعه است. توسعه هدفمند بدون در اختیار داشتن اطلاعات و ابزار لازم در شرایط پیچیده کنونی امری ناممکن است. در شرایطی که در زمان های کوتاه تغییرات شدیدی در ساختار سیاسی و اقتصادی و اجتماعی مناطق ایجاد می شود تکیه بر ابزارهای گذشته نگر و ایستا خطای زیادی در آینده نگاری ایجاد خواهد کرد.
روش:رویکرد این پژوهش از نوع ترکیبی کیفی و کمی است. برای این منظور با همکاری نهادها و سازمان های ذی نفع در جلساتی منظم و استفاده از اطلاعات کشوری و استانی جدول ضرایب فنی برای استان قزوین تهیه شده است.
یافته ها: نتایج این تحقیق نشان می دهد که از روش معرفی شده می توان اطلاعات مورد نیاز آینده پژوهان منطقه ای را با هزینه زمانی و پولی کمتری نسبت به روش های مرسوم استخراج نمود.
نتیجه گیری:تحلیل های اقتصادی براساس جدول داده ستانده دارای مزایای متعددی است و محققین اقتصادی تمایل زیادی به استفاده از این اطلاعات به ویژه در مدل های تعادل عمومی دارند. اما تهیه اطلاعات این جدول هزینه بر و زمان بر است و معمولا به همین دلیل در سطح منطقه ای (استانی) تهیه نمی شود یا با تاخیر زمانی زیاد که استفاده از آن را کمرنگ می کند ارائه می شود. روش استفاده شده در پژوهش حاضر مشکلات مذکور را رفع نموده است.
تصویرپردازی آینده علوم ورزشی از منظر جوانان تحصیل کرده کشور(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲
235 - 252
حوزههای تخصصی:
هدف: آنچه در آینده یک حوزه علمی اتفاق می افتد، به دید امروز جوانان (ذی نفعان اصلی آینده) به آینده برمی گردد. ادراک جوانان از آینده و تصور آن ها از سالیان آتی بسیار مهم است. لذا، هدف پژوهش حاضر، تصویرپردازی آینده علوم ورزشی از منظر جوانان تحصیل کرده کشور بود.
روش: روش پژوهش حاضر، کیفی و از نوع پژوهش های اکتشافی می باشد و از لحاظ هدف، جزو پژوهش های کاربردی به شمار می آید. جامعه آماری پژوهش؛ شامل جوانان تحصیل کرده کشور بود که با علم ورزش آشنایی دارند و از روش نمونه گیری گلوله برفی در پژوهش استفاده شد. برای گردآوری اطلاعات، مصاحبه های عمیق و نیمه ساختار یافته ای با شرکت کنندگان انجام گرفت و با 23 مصاحبه اشباع نظری حاصل شد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون جهت کسب اطلاعات این پژوهش استفاده شده است.
یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که تصاویر آینده علوم ورزشی در بین جوانان تحصیل کرده از هفت مفهوم اصلی تشکیل شده است و شامل موارد امید به سیستم آموزشی سبز، علاقه مفرط به کار در صنعت ورزش، باز مهندسی اساسی، ناامیدی نسبی از توانمندی مسئولین، جایگاه اجتماعی به وسیله تحصیلات آکادمیک، میل به توانمندی و فقدان مهارت افزایی و ناعدالتی و منفعت طلبی می شود.
نتیجه گیری: درنهایت با مشاهده تصاویر ذهنی جوانان می توان بیان کرد که علوم ورزشی در صورت استمرار وضعیت فعلی به سمت ویران شهر و با تغییرات اساسی می تواند به سمت آرمان شهر حرکت کند. در این مسیر نیاز است ذی نفعان علوم ورزشی در کنار یکدیگر قرار گیرند و اختلاف نظرات مدیریت شود و سلیقه ای عمل کردن متخصصان علم ورزش بسیار کاهش پیدا کند.
جایگاه تصویرپردازی از آینده در چشم انداز ملی بر مبنای آموزه های اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱
55 - 74
حوزههای تخصصی:
تصاویر آینده، نمایانگر نوعی آگاهی جمعی از انتظارات، بیم ها و امیدها در نظر گرفته شده اند. تصویرهای آینده به شکل گیری اقدام هایی کمک کرده اند. بنیادی ترین پرسش های آینده در زمینه تصویرهای آینده، علل پیدایش و پیامدهای آن هاست. فهم تصاویر متفاوت از آینده، منجر به رفتار و واکنش های متفاوتی در زمان حال می شود. هر عملی که مرتکب می شویم در مرحله ای به تصویری که از آینده خلق شده مربوط است. تصویرپردازی آینده در دین اسلام در دو سطح فردی و اجتماعی قابل بررسی است، بر همین اساس اگر دین سرشت و جوهره ای آینده نگرانه داشته باشد، انسان دین دار و دارای تربیت دینی نیز باید یک انسان آینده نگر باشد. درنهایت، اجتماع نیز در این جهت حرکت خواهد کرد. در ابعاد فردی، موضوع انسان کامل مورد بررسی قرارگرفته و در ابعاد اجتماعی، جامعه عدل تبیین شده است. شناسایی این عوامل اهمیت تصویرپردازی از آینده در اسلام را مشخص می کند و جایگاه آینده نگری الهی که منجر به تصویرپردازی بصیرت بخش می شود را روشن می سازد. در قرآن کریم و روایات ائمه (ع) نکات برجسته ای در مورد آینده و خصوصیات آن آمده است. در این میان دو مفهوم زمان و عدم قطعیت و نگاه و عمل آموزه های دین در خصوص تصویرپردازی می تواند در تدوین مفروضات و الگوسازی و مدل سازی نظری این حوزه مورد توجه قرار گیرد. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که مؤلفه های فردی و اجتماعی تصویرپردازی از دیدگاه اسلام کدم اند و چه نقشی در تدوین و تحقق چشم انداز بیست ساله توسعه کشور دارند؟!
آینده پژوهی تطور مفهوم اقلیت در ادبیات و مباحث حقوق بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۵ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱
139 - 162
حوزههای تخصصی:
هدف: از نخستین بار که «اقلیت» مذهبی در قالب معاهده اوگسبورگ (1555) مطرح شد، مفهوم آن تاکنون بارها از بُعد شکلی و محتوایی تطور یافته است. پس از «اقلیت مذهبی»، به ترتیب، «اقلیت قومی» با سند کنگره وین (1815)، «اقلیت زبانی» با رای مشورتی دیوان دایمی دادگستری بین المللی (1935) و همچنین با تصویب ماده 27 میثاق حقوق مدنی و سیاسی (1966)، و «اقلیت ملی» با «اعلامیه حقوق افراد متعلق به اقلیت های ملی یا قومی، مذهبی و زبانی» (1992) وارد حقوق بین الملل شدند. در این فرایند اقلیت از منظر مفهومی نیز به ویژه از بُعد لغو شرط تابعیت دچار تطور شد. هدف این نوشتار، آینده پژوهی تطور مفهوم اقلیت در حقوق بین الملل است. روش: این پژوهش با پذیرش اصول شیوه توصیفی و تحلیلی، از راهبرد استفهامی و روش «امتداد حال به آینده» که یکی از روش های آینده پژوهی است، استفاده می کند. یافته ها: با اتکاء به نظریه چندفرهنگ گرایی، محور آینده های محتمل در تداوم تطور شکلی و محتوایی مفهوم اقلیت، کاهش نقش عناصر چهارگانه عُرفی مذهب، قومیت، زبان و منشأ ملی در شناسایی اقلیت ها و افزایش نقش مؤلفه «تمایز در عادات، باورها و رفتارها» است. نتیجه گیری: بررسی پیشران ها نشان می دهد که در «آینده محتمل»، کنش گری کشورهای غربی برای ورود گروه های جدید، نظیر فِرَق غیر رسمی و همجنس گراها، به دایره حقوقی اقلیت ها وجود دارد. برای جلوگیری از این روند مغایر با «نظم عمومی»، همکاری حقوقی دُوَل عضو سازمان همکاری اسلامی به ویژه در «کمیته حقوق بشر» و «مجمع مربوط به امور اقلیت» ضروری است.
عدم قطعیت ها و سناریوهای آینده ی نفت خام در اقتصاد ایران (افق 1414)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲
255 - 281
حوزههای تخصصی:
هدف: شرایط دنیای امروز با ویژگی هایی ازجمله عدم قطعیت، نوسان، پیچیدگی و ابهام چالش هایی را برای آینده ی نفت خام به وجود آورده است. بنابراین بهره گیری از روش های آینده پژوهی ،به منظور آمادگی در برابر هر نوع رویداد و تغییرات پیش رو، امری ضروری می باشد. بر همین اساس، این پژوهش با هدف شناسایی ع دم قطعیت های مؤثر در راستای تدوین سناریوهای آینده ی جایگاه نفت خام در اقتصاد ایران صورت پذیرفته است. روش: در این پژوهش به منظور تدوین سناریوهایآینده ی نفت خام از روش های ترکیبی پویش محیطی،در جهت شناسایی نیروهای پیش ران، تحلیل اثرات متقاطع، برای سنجش اهمیت پیش ران ها، شاخص اجماع، به منظور سنجش عدم قطعیت های بحرانی و از روش شبکه ی جهانی کسب وکار نیز برای تدوین سناریوها استفاده شده است. جهت تبیین و استخراج عوامل مؤثر بر جایگاه نفت خام در اقتصاد کشور، ابتدافهرست اولیه ای از پیشران های اثرگذار استخراج گردید. جامعه ی آماری این پژوهش شامل متخصصان حوزه ی نفت، اقتصاد انرژی و آینده پژوهی بوده که از بین آرا جمع آوری شده، نظرات ۱۵ نفر به منظور تبیین پیش ران ها و سنجش شاخص اجماع، انتخاب و سنجش اثرات متقاطع پیش ران ها مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های ای ن پژوه ش ش امل شناس ایی پیش ران ها، ع دم قطعیت ها و ترسیم س ناریوها می باشد. بر اساس نتایج پویش محیطی، ۳۵ پیش ران در حوزه های اقتصادی ، سیاسی، فناوری، اجتماعی، زیست محیطیشناسایی شد.بر اساس یافته های این پژوهش سه پیش ران الگوی تعاملات بین المللی ایران، سهم انرژی های تجدیدپذیر در سبد انرژی جهانی و قیمت نفت خام، اصلی ترین عدم قطعیت های مؤثر می باشند. از این رو، سناریوهای چهارگانه جایگاه نفت خام در افق مطالعه (۱۴۱۴) با چنین پیش فرضی تدوین گردید. نتیجه گیری: در این پژوه ش با لحاظ نمودن چالش ها، پیچیدگی ها، عدم قطعیت ها و بررسی با رویکردی آینده پژوهانه، سناریوهای جایگاه نفت خام ، ترسیم گردید. هرکدام از چهار سناریوی ترسیم شده، تصاویری از آینده ی نفت خام در اقتصاد ایران را در افق 1414 ارائه می دهند.
طراحی مدل یکپارچه ارزیابی آینده نگاری با کاربست روش فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۵ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱
271 - 303
حوزههای تخصصی:
هدف: ارزیابی آینده نگاری وظیفه ای چالش برانگیز است. درواقع پرسش اصلی این پژوهش این است که چگونه می توان با رویکردی سیستماتیک به ترسیم مدلی پویا و یکپارچه از ارزیابی آینده نگاری اقدام نمود. روش: این پژوهش از نوع کیفی است. در این مقاله با استفاده از روش فراترکیب (مدل ساندلوسکی و براسو) صرفاً مقالاتی که در مجلات علمی پژوهشی و کنفرانس های بین المللی داخلی (طی سال های96-1385) و خارجی (طی سال های 2017-2000) در حوزه ارزیابی آینده نگاری نوشته شده اند، مورد بررسی قرار گرفته است. نهایتا (37) مقاله با مقیاس «برنامه مهارت های ارزیابی حیاتی» برای تدوین مدل انتخاب شدند. شاخص کاپای مدل کوچکتر از 05/0 است، بنابراین در سطح معناداری قرار دارد. ازاین رو فرض استقلال کدهای استخراجی رد و وابستگی کدهای استخراجی به یکدیگر تأیید می شود. مقدار شاخص کاپا برابر با 7477/0 محاسبه شد که در سطح توافق معتبر قرار گرفته است. یافته ها: مدل ارائه شده در قالب الگوی پویای ارزیابی یکپارچه آینده نگاری از دو سطح تشکیل شده است. سطح اول که بخش اصلی مدل را تشکیل می دهد به تبین مکانیزم یکپارچگی و پویایی در ارزیابی اهداف، نتایج و اثرات آینده نگاری می پردازد. سطح دوم با رویکردی سیستمی چرخه ارزیابی آینده نگاری را به سه مرحله مجزای: 1. پیش ارزیابی (ورودی) 2. ارزیابی (پردازش) 3. پساارزیابی (خروجی) تقسیم می کند. نتیجه گیری: با مرور ادبیات ارزیابی آینده نگاری تاکنون مطالعه جامع و یکپارچه ای درخصوص ارزیابی آینده نگاری انجام نشده است. مدل پیشنهادی نخستین مدل جامع ارزیابی آینده نگاری است که با رویکردی سیستمی یک ارزیابی پویا و یکپارچه از آینده نگاری ارائه می کند.
مطالعیه جامعه شناختی تأثیر سواد سلامت بر سلامت اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۴
103 - 131
حوزههای تخصصی:
اهداف: یکی از مسائل مهم در جوامع امروز، سلامت اجتماعی افراد جوامع است. با بهبود و افزایش سلامت اجتماعی، جامعه می-تواند به سمت توسعه حرکت کند. یکی از گروه های مهم در جامعه، مردان آن جامعه هستند. هدف از این مطالعه، بررسی رابطیه بین سواد سلامت و سلامت اجتماعی بر مبنای نظرییه سلامت اجتماعی کییز است. روش مطالعه: روش این مطالعه از نوع پیمایشی است و جامعیه آماری شامل کلییه مردان 18 سال و بالاتر شهر شیراز می باشد که بر اساس فرمول کوکران تعداد 400 نفر به شیویه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای جهت گردآوری داده ها انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه و نرم افزار مورد نیاز جهت تجزیه وتحلیل آماری، نرم افزار اس پی اس اس بوده است. یافته ها: نتایج نشان داد که رابطیه سواد سلامت با سلامت اجتماعی در بین مردان شهر شیراز معنی دار است. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که متغیرهای مستقل حاضر در مدل رگرسیونی، توانسته اند 22 درصد از تغییرات متغیر سلامت اجتماعی را تبیین نمایند. نتیجه گیری: با عنایت به اینکه سلامت اجتماعی و سواد سلامت یکی از رکن های مهم سلامتی در هر جامعه و افراد آن جامعه است، توجه به آن ضروری و حائز اهمیت است. شهر شیراز به عنوان یکی از کلان شهرهای ایران دارای امکانات بهره گیری از سواد سلامت و به دنبال آن افزایش سلامت اجتماعی است. لذا با کمک های مردم و مسؤولین می توان این سطح آگاهی از سلامت اجتماعی و سواد سلامت را گسترش داد.
آینده نگاری اوقات فراغت سالمندان بر اساس رویکرد فعالیت های بدنی (روش تحلیل علی لایه ای)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱
254 - 282
حوزههای تخصصی:
هدف: عواملی چون بهبود شرایط زندگی، افزایش طول عمر و امید به زندگی در سالمندان منجر به ازدیاد سالمندان در جوامع مختلف ازجمله ایران شده است و سالمندی نسبت به دوره جوانی با توجه به شرایط سنی و کاهش نسبت فعالیت کاری از فراغت بیشتری برخورداراست لذا هدف پژوهش حاضر آینده نگاری اوقات فراغت سالمندان بر اساس رویکرد فعالیت های بدنی بود.روش: این پژوهش با بهره گیری از الگوی تحلیل لایه ای علت ها در چهار سطح تحلیل لیتانی، علل اجتماعی، گفتمان و جهان بینی و اسطوره ای به واکاوی برخورد روش علّی لایه ای با مسئله می پردازد. بنابراین از طریق مطالعه منابع موجود در ادبیات پژوهش، مصاحبه با خبرگان ورزشی و آینده پژوهی و استفاده از سئوالات تحلیل علّی- لایه ای به توصیف مسأله در سطوح چهارگانه اقدام می کند.یافته ها: تحلیل علّی لایه ای اوقات فراغت سالمندان با رویکرد فعالیت بدنی و ورزش با 27 شاخص معرف تعریف گردید و نشان داد وجود مسائل در سطوح چهارگانه ضرورتی به منظور نگاهی جامع تر به ماهیت مسائل و موضوعات و ایجاد کننده انتظام فکری در رویارویی ساختارمند با مسائل می باشد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد به منظور برنامه ریزی و سیاست گذاری های صحیح و دقیق برای پاسخگویی به نیازهای سالمندان، به ویژه در بخش ورزش و فعالیت های بدنی در قالب اوقات فراغت توجه به لایه گفتمان سازی و اسطوره ها و استعاره ها موجب می شود که مجموعه اقدامات سازنده در این لایه ها به حل شدن برخی از مسأله ها و موضوعات قرار گرفته در لایههای بالاتر منجر شود که بستری را برای سالمندی فعال فراهم می کند.
شناسایی پیشران های تحقق کشاورزی دانش بنیان با تأکید بر توسعه فناوری (مطالعه موردی استان کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲
273 - 303
حوزههای تخصصی:
هدف: کشاورزی دانش بنیان و توسعه فناوری در قلب آن، امروزه به عنوان یکی از مهم ترین عوامل شکل دهنده توسعه در جوامعی همچون ایران، شناخته شده است. انتظار می رود، کاربرد بیشتر دانش در فعالیت های بخش کشاورزی به مهار بحران هایی؛ مانند کمبود مواد غذایی، کمیابی آب شیرین و مشکلات زیست محیطی کمک کند و موجب بهبود چشمگیر بهره وری گردد. پیش از پاسخ به این سؤال که چه دانش ها یا فناوری هایی برای تحقق کشاورزی دانش بنیان در یک جامعه مناسب است، باید به پیش نیازها و پیشران های آن، پرداخت. بنا بر ضرورت این مسأله ، پژوهش حاضر با هدف شناسایی پیشران های آینده کشاورزی دانش بنیان در استان کرمانشاه، طراحی شده است.روش: این مقاله مبتنی بر روش تحلیل ساختاری است. شناسایی عوامل کلیدی در گام نخست، به وسیله مصاحبه های عمیق و هدفمند با 31 نفر از خبرگان بخش کشاورزی استان، انجام شد. در نهایت، تجزیه و تحلیل اطلاعات به وسیله تشکیل ماتریس اثرات متقابل و نرم افزار آینده پژوهی میک مک صورت گرفت. در این گام، از روش پنل خبرگان با حضور 15 نفر استفاده شد.یافته ها: تعداد 14 عامل به عنوان پیشران های تحقق کشاورزی دانش بنیان در استان کرمانشاه شناسایی شد.نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد؛ توسعه کشاورزی دانش بنیان در استان کرمانشاه، نیازمند بازنگری در متغیرهای ملی همچون جهت گیری های سیاسی، نهادهای رسمی و حمایت های دولتی و همچنین متغیرهای منطقه ای؛ مانند آموزش، اصلاح فرآیندهای تصمیم گیری و مدیریتی می باشد.
سناریوهای مشارکت نوآورانه شهروندان در راستای تحقق اقتصاد نوآور در شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱
109 - 133
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف این پژوهش، ارائه سناریوهای مشارکت نوآورانه شهروندان در راستای تحقق اقتصاد نوآور و راهبردهای رسیدن به آینده مطلوب در شهر مشهد می باشد. روش: برای انجام پژوهش، ابتدا متغیرهای اولیه با استناد به مبانی نظری شناسایی شدند. سپس با استفاده از روش ماتریس اثرات متقاطع، متغیرهای کلیدی با کمک نرم افزار میک مک تعیین شده است. در نهایت، از طریق روش روندهای احتمالی تعدیل شده، سناریوهای سازگار به دست آمده است.یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، ابتدا پایداری و ناپایداری سیستم با میک مک به دست آمده و ده متغیر کلیدی با ضریب تأثیرگذاری بالا از بین بیست متغیر اولیه انتخاب شدند. سپس هجده سناریوی سازگار از سناریو ویزارد استخراج شده است که 10 تا از آن ها وضعیت مطلوب، سه تا وضع موجود و دو سناریو، وضعیت نامطلوب را نشان داده اند.نتیجه گیری: نتیجه بیانگر آن است که وضعیت موجود مشارکت نوآورانه شهروندان در راستای تحقق اقتصاد نوآور در شهر مشهد، نسبتاً نامطلوب است و از وضعیت مطلوب فاصله دارد، بنابراین، مدیران شهری باید زمینه های مشارکت شهروندان در توسعه اقتصاد نوآور را از طریق سرمایه گذاری در زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات، گسترش پارک های علم و فناوری، آموزش و اطلاع رسانی الکترونیکی شهروندان، برنامه ریزی شهری مبتنی بر رویکردهای نوین شهر خلّاق و نوآور در راستای فراهم شدن شرایط مستعد تولید ثروت مبتنی بر اقتصاد دانش؛ بکارگیری نیروهای نوآور و مبتکر در بدنه اجرایی مدیریت شهری با هدف تحقق اقتصاد نوآور و ... را فراهم نمایند.
روندهای جهانی علم و فناوری، راهبردها و اولویت های آینده پژوهی آموزش عالی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲
1 - 28
حوزههای تخصصی:
هدف: نظام آموزش عالی، همچون سایر بخش های جامعه ایران، به شدت متأثر از تغییرات شکل گرفته و در حال وقوع در سپهر جهانی است. بازتاب این تغییرات در طیفی از اثرگذاری های سازنده و ویرانگر قابل بررسی است. این مقاله اندیشه ورزی در خصوص چگونگی رویارویی با این تغییرات و ایجاد آمادگی برای بهر ه مندی از فرصت ها و کاهش اثر تهدیدهای حاصل از تغییرات گفته شده است. وقوع بحرانی همچون بیماری همه گیر کرونا، بیانگر آن است که موضوع تأثیرپذیری از تغییرات، یک اصل جهان شمول است و صرف نظر از سطح توسعه یافتگی کشورها، تمامی جوامع را شامل می شود و تفاوت در میزان تأثیرپذیری از تغییر و تأثیرگذاری بر روند آن است. با توجه به این مقدمه، پرسش اصلی این مقاله این است که در رویارویی با تغییرات جهانی علم و فناوری، کدامین اولویت ها برای آینده پژوهی آموزش عالی ایران باید مورد توجه قرار گیرد؟روش : در بررسی تحولات جهانی علم و فناوری، از روش تحلیل روند، در دریافت نظر خبرگان جامعه علمی و فناورانه ایران در خصوص تحولات آتی آموزش عالی در ایران، از روش گفتگو با متخصصان، پانل خبرگان، ذهن انگیزی و سرانجام به منظور تصویرپردازی درباره آینده، از روش سناریوپردازی استفاده شده است.یافته ها: بررسی های صورت گرفته بیانگر آن است که همزمان چهار حوزه تعین بخش آینده آموزش عالی در ایران خواهد بود؛ شامل پاسخگویی و مسئولیت پذیری اجتماعی نهاد علم، دستیابی به شهرت و نفوذ ملی، تحول در آموزش و حکمرانی مشارکت پذیر.نتیجه گیری: دانشگاه مداری در برابر تحولات کنونی و نوآیند در گرو توجه همزمان به سه ساحت اندیشه ورزی است: واقعیت مداریُ، مسؤولیت مداری و آینده مداری؛ به عبارت روشنتر دستیابی به آینده مطلوب دانشگاه مستلزم ایجاد میدان مشترک میان سه مدار گفته شده مبتنی بر رویکرد تصمیم گیری داده بنیان است.
سخن سردبیر: آینده نگاری تمدن نوین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
ارزیابی مقدماتی مفروضات آینده پژوهی از نگاه دین اسلام (با تاکید بر قرآن و نهج البلاغه)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱
45 - 64
حوزههای تخصصی:
این مقاله، مهمترین مفروضاتی را که وندل بل برای آینده پژوهی عنوان نموده، مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است. هدف از این ارزیابی، اعتبارسنجی مفروضات مذکور با آموزه های دین مبین اسلام و بویژه دو کتاب قرآن و نهج البلاغه می باشد. بدیهی است -نتیجه این ارزیابی هرچه که باشد- نمی تواند ملاکی برای رد و یا تایید مفروضات فوق براساس دیدگاه اسلام باشد. چراکه اولاً در این بررسی همه جوانب دین مبین اسلام مدنظر قرار نگرفته و ثانیاً، تلاش نگارنده براین بوده تا شاهد/ شواهدی از منابع مذکور، برای تایید برخی از مفروضات آینده پژوهی–به زعم خود- استخراج نماید. ازاینروی، چه بسا این امر، براساس دیدگاه های کارشناسی اسلام شناسان، قابل تایید نباشد. درهرصورت، دراین مقاله نشان داده شده است که اغلب مفروضات آینده پژوهی، قابل ارزیابی توسط آموزه های دین اسلام می باشد و ازاینروی می توان چنین نتیجه گرفت که نظیر طیف زیادی از حوزه های علمی، برای علم آینده پژوهی نیز، اسلام به عنوان کامل ترین دین الهی دارای دستورالعمل ها و اصول راهنمایی می باشد.
سیاست گذاری آینده پژوهانه در حوزه پژوهش و فناوری وزارت عتف(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱
1 - 28
حوزههای تخصصی:
هدف: ما در جهان مدرن امروز شاهد افزایش تنوع، تعدد، سرعت، گستردگی و شدت تغییرات از یک سو و پیچیدگی روابط پدیده های جهان از سوی دیگر هستیم. از عصر آشوبناک حاضر تحت عنوان عصر مبتنی بر دانش و دانایی یاد می شود. ما امروزه با بسط و گسترش علوم میان رشته ای در نهادهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فناوانه مواجهیم. بنابراین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تلاش می کند هم سو با تحولات اجتماعی و در راستای تحقق ایده خلق آینده های مطلوب و سیاست گذاری و برنامه ریزی بلندمدت؛ آینده پژوهی را به عنوان یک اولویت و پیش نیاز در حوزه سیاست گذاری و برنامه ریزی در نظام دانشگاهی برگزیند. هم سو با تحقق این راهبرد، مقاله پیش روی با هدف ضرورت کاربست آینده پژوهی در فرایند سیاست گذاری و در راستای تحقق آینده مطلوب در حوزه پژوهش و فناوری وزارت عتف نگاشته شده است. نتایج حاصل از این مقاله قادر خواهد بود در قالب توصیه نگاری و بسته سیاستی طیف وسیعی از اقدامات فعلی در حوزه تحقیق را مورد ارزیابی، رهنمون و یا اصلاح قرار دهد.روش: برای شناسایی عوامل کلیدی، نیروهای یپیشران و تهدیدهای ناشی از تغییرات همچنین ارائه راهبردها و اقدامات سیاستی مناسب؛ تلاش شد با رویکرد کیفی - اکتشافی از روش های مطالعه کتابخانه ای، بررسی اسناد، مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته؛ پرسشنامه؛ جلسات کارشناسی؛ کد گذاری داده ها و نظریه پردازی داده بنیاد استفاده شود.یافته ها: بررسی و تحلیل اسناد بالادستی مبتنی بر ضرورت کاربست آینده پژوهی در حوزه تحقیق؛ شناسایی فرایندها، موانع و چالش های کاربست آینده پژوهی در حوزه تحقیق؛ انباشت گسترده و غلیظ داده ها پیرامون حوزه تحقیق، تحلیل داده ها و احصای مفاهیم علمی از درون آن ها به .......
آینده صنعت تبلیغات با کاربست فناوری واقعیت افزوده(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱
301 - 334
حوزههای تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل آینده صنعت تبلیغات با استفاده از فناوری واقعیت افزوده (AR) انجام شده است. این تحقیق تلاش می کند تا فرصت ها و چالش های پیش روی تبلیغات در عصر واقعیت افزوده را شناسایی کند و راهکارهایی برای بهره برداری مؤثر از این فناوری ارائه دهد. هدف نهایی، کمک به ذینفعان صنعت تبلیغات در ایجاد استراتژی های نوین و تعاملی تر برای بهبود تجربه کاربری و افزایش تعامل مخاطبان است.روش: در این پژوهش از مرور سیستماتیک ادبیات استفاده شده است. مقالات منتخب با تکنیک تحلیل مضمون ارزیابی و تفسیر شد. یافته های پژوهش: فناوری واقعیت افزوده در حال تغییر شکل صنعت تبلیغات است. AR می تواند تعاملات شخصی سازی شده و محتوای جذاب تری را برای مخاطبان فراهم کند، و تبلیغات آینده را به سمت تجربه های بیشتر تعاملی و فراگیر سوق دهد. همچنین، چالش هایی مانند هزینه های پیاده سازی، مسائل مرتبط با حریم خصوصی، و نیاز به زیرساخت های فنی مناسب شناسایی شده است که باید برای بهره برداری بهینه از AR به آن ها توجه شود.نتیجه گیری: واقعیت افزوده می تواند به عنوان یک ابزار کلیدی در تحول صنعت تبلیغات ایفای نقش کند. با بهره برداری صحیح از این فناوری، کسب وکارها و آژانس های تبلیغاتی قادر خواهند بود تا تجربه های تبلیغاتی نوآورانه و تعاملی را ارائه دهند که منجر به جذب بیشتر مشتریان و افزایش تعاملات آن ها با برندها می شود
تحلیل چالش های حکمروایی شهری در مواجهه با تغییرات اقلیمی و ارائه سناریوهای آن در کلانشهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱
186 - 211
حوزههای تخصصی:
هدف: حکمروایی شهری یکی از رویکردهایی است که می تواند در مدیریت بهتر،کاهش اثرات و سازگاری با تغییر اقلیم مؤثر واقع شود؛ ولی تحقق این رویکرد به ویژه در کلانشهرهایی مانند مشهد با موانعی همراه است؛لذا هدف این پژوهش تحلیل چالش های حکمروایی خوب شهری در راستای سازگاری و کاهش اثرات تغییر اقلیم و نیز شناسایی سناریوهای آینده آن می باشد.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت تحلیلی و توصیفی و با رویکرد آینده پژوهی می باشد.داده ها با پرسش نامه نخبگانی به تعداد 21 نفر در دو بخش شناسایی چالش ها و سناریونویسی جمع آوری شد.تحلیل داده ها با مدل اهمیت - فوریت برای بخش چالش ها،و نرم افزار سناریو ویزارد برای سناریونویسی انجام شد.یافته های پژوهش: از 38 چالش بررسی شده 6 مورد اولویت بیش تری دارند.این چالش ها تنوع بازیگران درگیر در فرایند سیاست گذاری های شهری، پایه های درآمدی محدود شهرداری مشهد، تفرق سیاسی شدید حاکم بر شهر- منطقه مشهد با دخالت سازمان ها و نهادهای عمومی مختلف،عدم دسترسی عمومی به اطلاعات و داده های مربوط به تغییرات اقلیمی،ضعف اختیار شهرداری نسبت به دستگاه های دولتی در شرایط نبود مدیریت یکپارچه شهری و وابستگی مالی درآمدی شهر مشهد به دولت مرکزی می باشد. نتیجه گیری: در نهایت 6 متغیر بااولویت انتخاب شدند و براساس آن 7 سناریو فراروی چالش های کلیدی ارائه شد که از میان 42 وضعیت موجود در این سناریوها،19 درصد در شرایط مطلوب،50 درصد در آستانه بحران و 31 درصد بحرانی می باشند.سناریوی اول با 6 فرض افزایشی،یک چشم انداز ایدئال از شهر مشهد را ترسیم می کند که با گام نهادن در مسیر آن می توان چالش های حکمروایی شهری در عصر تغییر اقلیم را کاهش داد.
تحلیل اثر ابعاد رهبری کوانتومی بر تعالی سازمانی شرکت مگاموتور با نقش میانجی مدیریت دانش و مهارت های کوانتومی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲
289 - 308
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف اصلی تحقیق حاضر تحلیل اثر رهبری کوانتومی بر تعالی سازمانی با نقش میانجی مدیریت دانش سازمانی و مهارت های کوانتومی است. روش: این پژوهش براساس هدف از نوع کاربردی، و پژوهشی توصیفی تحلیلی از نوع علّی است که به شیوه پیمایشی صورت گرفته است. این پژوهش همچنین از لحاظ زمانی جزو پژوهش های مقطعی است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه بوده که روایی و پایایی آن به تأیید رسیده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه کارکنان شرکت مگاموتور به تعداد 3659 نفر است که نمونه ای به حجم 347 نفر مطابق جدول مورگان به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته اند. تحلیل داده ها نیز از طریق روش های الگوی معادلات ساختاری انجام یافته است. یافته ها: دو فرضیه برای تحقیق حاضر مطرح گردید که بعد از آزمون، نتایج تحقیق حاضر نشان داد که ابعاد رهبری کوانتومی بر تعالی سازمانی شرکت مگاموتور با نقش میانجی مدیریت دانش تأثیر معناداری دارد. همچنین نتایج تحقیق نشان داد ابعاد رهبری کوانتومی بر تعالی سازمانی شرکت مگاموتور با نقش میانجی مهارت های کوانتومی تأثیر معناداری دارد. نتیجه گیری: از آنجا که رهبری کوانتومی بر تعالی سازمانی با نقش میانجی مدیریت دانش سازمانی و مهارت های کوانتومی تأثیر معناداری دارد، بنابراین در ارتقاء سطح رهبری شرکت، می توان مهارت های کوانتومی و مدیریت استراتژیک دانش سازمانی را بهبود بخشید.
ابعاد و مؤلفه های اجتماعی و فرهنگی کاهش جان باختگان سوانح ترافیکی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
عوامل مختلفی در کاهش جان باختگان سوانح ترافیکی دخیل هستند. مهم ترین آن ها، عامل انسانی است که می تواند تحت تأثیر ویژگی های اجتماعی و فرهنگی رانندگان قرار بگیرد. هدف این پژوهش، شناسایی ابعاد و مؤلفه های اجتماعی و فرهنگی کاهش جان باختگان سوانح ترافیکی است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، آمیخته از نوع اکتشافی است. جامعیه آماری در بخش کیفی، خبرگان دانشگاه امین و ستاد پلیس راهور فراجا و در بخش کمّی، کارشناسان ارشد ستاد پلیس راهور فراجا بودند. در بخش کیفی، از روش تحلیل مضمون با استفاده از نرم افزار MAXQDA2020 و در بخش کمی، از تحلیل عاملی تأییدی بهره برده شد. به منظور اعتبارسنجی مدل حاصل از بخش کیفی، از مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار تحلیل عاملی تأییدی Smartpls3 استفاده شد. عوامل اجتماعی و فرهنگی کاهش جان باختگان سوانح ترافیکی در بخش کیفی به ترتیب شامل مؤلفه های منزلت و ارزش جان انسان ها، تقاضا و تمایل به ایجاد تغییر، رویکرد ایمنی و نظام اطلاعات و مراقبت حوادث بود و در بخش کمی، تمامی مؤلفه ها به همان ترتیب مورد تأیید کارشناسان آن بخش قرار گرفت؛ ضمن این که در این بخش، مؤلفیه رویکرد ایمنی با مقدار 043/8، منزلت و ارزش جان انسان ها برابر با 380/13، نظام اطلاعات و مراقبت حوادث با مقدار 657/6 و تقاضا و تمایل به ایجاد تغییر با مقدار 185/هستند. بر این اساس می توان اظهار داشت که عوامل اجتماعی و فرهنگی می توانند به کاهش جان باختگان سوانح ترافیکی در کشور کمک کند.
ارائه مدل تعالی استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی کتابخانه های عمومی کشور با رویکردی به آینده(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲
203 - 227
حوزههای تخصصی:
هدف: با آغاز هزاره سوم، هرروزنقش توانمند سازی منابع انسانی پررنگ ترشده و اکنون از آن به عنوان تنها عامل کسب موفقیت و مزیت رقابتی پایدار یاد می شود. با وجود کاربرد گسترده مدل های توانمند سازی منابع انسانی، کتابخانه های عمومی کشور هنوز از مدلی جامع که در آن مفهوم، ابعاد و مؤلفه های مختلف توانمندسازی نیروی انسانی به روشنی مشخص شده باشد، برخوردار نیست. هدف مقاله حاضر، شناسایی و تعیین وزن ابعاد مؤلفه های تعالی استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی کتابخانه های عمومی کشور برای ارائه مدلی مناسب و کاربردی با رویکردی به آینده است. روش: در پژوهش کاربردی حاضر برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استفاده شد. نمونه آماری به روش هدفمند براساس معیار که شامل 56 نفر ازخبرگان رشته مدیریت انسانی و علم اطلاعات و دانش شناسی انتخاب شدند. نظرسنجی به عمل آمده در سه مرحله انجام و نتایج مورد پالایش قرار گرفته است. از نرم افزارExpert Choice نسخه 11 و روش دلفی فازی جهت پالایش مؤلفه ها و ابعاد بهره گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان داد مدل تعالی استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی کتابخانه های عمومی کشور شامل 3 بُعد و 19 مؤلفه است؛ به طوری که بُعد استراتژیک بیشترین تأثیر را در توانمندی کارکنان دارد و بُعد ساختاری اولویت دوم را به خود اختصاص داده است، همچنین بُعد فردی کمترین تأثیر را در توانمندی کارکنان دارد. نتیجه گیری: طبق بررسی های انجام شده در مطالعه ادبیات، تاکنون مطالعه جامعی درخصوص ارائه مدل تعالی استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی کتابخانه های عمومی کشور با رویکردی به آینده صورت نگرفته است. بنابراین مدل ارائه شده در این پژوهش به عنوان نخستین مدل تعالی استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی کتابخانه های عمومی کشور، توانایی پاسخگویی به توانمندسازی منابع انسانی خود در آینده را دارد.
شناسایی روندهای کاربرد هوش مصنوعی در تکنیک های نوین درمان با شتاب دهنده های خطی و براکی تراپی: مطالعه موردی کاربرد شبکه یو(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱
163 - 185
حوزههای تخصصی:
هدف : متخصصان فیزیک پزشکی به دلیل پیچیدگی و وقت گیر بودن طراحی درمان پرتودرمانی با مشکلاتی مواجه هستند. مطالعات مختلف به اهمیت و نقش هوش مصنوعی در پرتودرمانی و تسریع و بهبود کیفیت آن اشاره کرده اند. این تحقیق امکان استفاده از شبکه یو در بهبود طراحی درمان پرتودرمانی را به عنوان تکنیکی جهت اصلاح پرتودرمانی با رویکرد آینده پژوهانه مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.روش ها: برای نیل به هدف این پژوهش از روش تحلیل روند به عنوان یکی از روشهای اصلی آینده پژوهی استفاده شده است. مسیر تحول شبکه یو در مقالات معتبر مورد بررسی قرار گرفت و سپس با برون یابی مسیر تحول آینده کاربرد این تکنیک در پرتودرمانی بررسی شد. طبق دستورالعمل های پریزما 2020، فرآیندهای انتخاب مطالعه، غربالگری و معیارهای ورود و خروج تعریف شدند.یافته ها: از بین 28 مقاله مطالعه شده، 20 مقاله برای ارزیابی های بیشتر انتخاب شدند. ارزیابی روند راهبردهای شبکه یو در حوزه های مختلف رادیوتراپی نشان داد به کارگیری شبکه یو منجر به عملکرد بهتر نسبت به روش های سنتی و اثربخشی بیشتر و کاهش خطای انسانی در طراحی درمان پرتودرمانی خواهد شد.نتیجه گیری: با توجه به روندهای آتی کاربرد شبکه یو در حوزه های مختلف رادیوتراپی و رشد آمار مقالات در این حوزه که نشان دهنده افزایش علاقه در تحقیق و توسعه فناوری های هوش مصنوعی می باشد، انتظار می رود در آینده با رفع چالش های موجود به توسعه کاربرد تکنولوژی های هوش مصنوعی در مراکز پرتودرمانی، کاهش هزینه های درمان و بهبود فرایند درمان در حوزه پرتودرمانی دست یابیم.