مطالب مرتبط با کلیدواژه

کتابخانه ملی


۱.

بررسی تطبیقی فرمت مارک ایران درنرم افزار «رسا» با فرمت یونیمارک برای پیایندها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پیایندها کتابخانه ملی مارک ایران یونیمارک نرم افزار رسا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی انواع منابع اطلاعاتی نشریات
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها ملی
تعداد بازدید : ۲۳۸۴ تعداد دانلود : ۱۱۴۴
هدف: دستنامه مارک ایران در ابتدا فقط شامل منابع چاپی تکنگاشتی و فاقد فرمت های خاص برای سایر منابع بود. بعد از آنکه این فرمـت برای سایر مـنابع کتابخانه ای گسترش یافت، پژوهشگر که در دوره مارک سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران شرکت داشت با مقایسه بین کاربرگه پیایندهای سازمان و فرمت ارائه شده در دستنامه یونیمارک متوجه کاستیهایی در برنامه رسا (که فرمت های مارک ایران را برای سایر منابع گسترش داده بود) شد. بنابراین، هدف خود از پژوهش خود را بررسی تطبیقی فرمت مارک ایران با دستنامه یونیمارک برای پیایندها و ارائه راه حل های پیشنهادی برای رفع نواقص موجود در کاربرگه سازمان قرار داد. روش: پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای انجام شده است. جامعه پژوهش عبارت از فیلدها، نشانگرها و فیلدهای فرعی یونیمارک و مارک ایران است که تقسیم بندی و انواع آن ها، از دستنامه یونی مارک استخراج شد. 14 فیلد ویژه پیایندها نیز از متن دستنامه 2000 یونیمارک و روزآمدهای 4 و 5 دستنامه فوق استخراج و ترجمه شد. سپس فرمت پیشنهادی، با توجه به فیلدهای اختصاصی شناسایی شده به وسیله پژوهشگر و فیلدهای الزامی یونیمارک برای تمام منابع کتابخانه ای و فیلدهای عمومی، و در مطابقت با کاربرگه رسا (به منظور حصول اطمینان از اِعمال فیلدهای مورد نظر در کاربرگه سازمان) تهیه شد. این کاربرگه دارای 102 فیلد بود. یافته ها: یافته ها نشان داد که پنج فیلد (400 (فروست)، 411 (فروست های فرعی)، 225 (فروست)، 014 (شناسگر مقاله)، 073 (شماره بین المللی مقاله)) موجود در دستنامه یونیمارک در کاربرگه پیایندهای سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد و میبایست به آن افزوده شود. همچنین یافته ها نشان داد که فیلدهای متعددی دچار تغییرات در عنوان، تعریف، چگونگی کاربرد و فیلدهای فرعی شده اند و فیلدهای متعدد دیگری به اشتباه ترجمه شده اند و میبایست اصلاح شوند. در نهایت کاربرگه ای پیشنهاد شده که از 102 فیلد آن، 14 فیلد، فیلدهای ویژه پیایندها، پنج فیلد، فیلدهای الزامی مارک، و 83 فیلد باقیمانده را فیلدهای عمومی تشکیل میدهند. اصالت/ ارزش: مجلات از مهم ترین منابع اطلاعاتی مورد نیاز محققان و مراجعان کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی است و کتابداران برای انتخاب، تهیه و آماده سازی آن ها و ارائه خدمات مناسب به وسیله آن ها تلاش زیادی مینمایند. ارزش اطلاعاتی مجلات به این دلیل است که معمولاً آخرین اخبار و نتایج پژوهش های علمی در این منابع منعکس می شوند. بنابراین ضروری است تا با سازماندهی درست و هماهنگ این منابع به اشاعه و دسترس پذیری آن ها همچون متون تکنگاشت چاپی توجه شود.
۲.

بررسی میزان قانون مندی و یکدستی شکلی و محتوایی سرعنوان های همراه با تقسیم فرعی یا توضیح گر اسلام، یا ترکیب [موضوع] و اسلام در بانک مستند سرعنوانهای موضوعی کتابخانه ملی، در مقایسه با سرعنوان های مشابه در بانک مستند موضوعی کتابخانه کنگره آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اسلام جنبه های مذهبی کتابخانه ملی سرعنوانهای موضوعی فارسی تقسیمهای فرعی موضوعی سرعنوانهای موضوعی کنگره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۹ تعداد دانلود : ۵۰۷
در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل محتوا، تمام سرعنوانهای فارسی موجود در بانک مستند موضوعی کتابخانه ملی که به موضوع مورد نظر از منظر اسلام نگاه کلّی داشته اند و نه از دیدگاه فلسفه اسلامی، اصول فقه، و سایر موارد مشابه، مورد بررسی قرار گرفته و از طریق معادل لاتین آنها مقایسه ای با سرعنوانهای موضوعی کنگره صورت گرفته است تا معلوم شود که آیا در کاربرد آنها به لحاظ فرم و محتوا یکدستی وقانونمندی لازم رعایت شده است یا نه
۳.

دسترس پذیری وب سایت کتابخانه های ملی در کشورهای خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران ارزیابی کشورهای اسلامی وب سایت خاورمیانه دسترس پذیری کتابخانه ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱۱ تعداد دانلود : ۷۲۱
هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی تطبیقی وب­سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با وب­سایت­های کتابخانه­های ملی کشورهای اسلامی در منطقه خاورمیانه، از بُعد دسترس­پذیری است. روش پژوهش : روش­شناسی پژوهش حاضر پیمایشی از نوع ارزیابانه است که با استفاده از سیاهه وارسی­ای، مشتمل بر13 مولفه، وب­سایت های کتابخانه های ملی جامعه (11 مورد) مورد نظر مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. یافته­ها : با توجه به امتیاز وب­سایت شاخص فرضی، 77 امتیاز (که در آن کلیه مولفه­ها 100 درصد رعایت گردیده است)، وب­سایت کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و ترکیه با دارا بودن تمامی مولفه­ها، و کسب77 امتیاز (100 درصد) در رده اول، کویت و عربستان با 76 امتیاز (7/98 درصد) در رده دوم، قطر با 74 امتیاز (1/96 درصد) در رده سوم، سوریه با 72 امتیاز (5/93 درصد) در رده چهارم، یمن و اردن با 70 امتیاز (9/90 درصد) در رده پنجم، لبنان با 65 امتیاز (4/84 درصد) در رده ششم، امارات متحده عربی با 59 امتیاز (7/76 درصد) در رده هفتم، و عراق با 58 امتیاز (3/75 درصد) در رده هشتم قرار گرفته­اند. نتیجه­گیری : بررسی وضعیت وب سایت های کتابخانه­های ملی کشورهای اسلامی منطقه خاور­میانه گواه آن است که کم­ترین میزان رعایت مولفه­های دسترس­پذیری، مربوط به وب­سایت کتابخانه ملی عراق، با 3/75 درصد، و بیشترین آن، معادل با 100/0 درصد مربوط به وب­سایت­های کتابخانه­های ملی کشور ایران و ترکیه است. این امر گرچه نشان از رعایت بالای مولفه­های دسترس پذیری در وب­سایت­های جامعه مورد مطالعه دارد، اما به معنای رعایت 100 درصدی مولفه­های دسترس­پذیرس در تمامی آنها نیست. از این رو، نتایج حاصل از این تحقیق می­تواند ارمغان­هایی را برای دست­اندرکاران و طراحان وب­سایت­های کتابخانه­های ملی کشورهای اسلامی منطقه خاورمیانه ( به تفکیک مولفه­های مطرح شده در سیاهه)، به لحاظ حفظ موقعیت استراتژیک منطقه­ای دربرداشته باشد.
۴.

فهرستنویسی نسخ خطی درکتابخانه ملی ایران : روندها و رویه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه ملی فهرستنویسی نسخ خطی شیوه های فهرستنویسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۴ تعداد دانلود : ۶۴۳
هدف: در ایران برای فهرستنویسی نسخ خطی دیدگاه ها و رویه های متعدد وجود داشته و دارد. براساس تفاوت های موجود فهرستنویسی نسخ خطی در ایران به سه شیوه تقسیم شده است: 1. سنتی 2. میانه 3. مدرن. پژوهش حاضر به بررسی فهرست های بیست و دو جلدی کتابخانه ملی بر اساس مشخصات این سه دوره پرداخته است. روش/رویکرد پژوهش: دادهای پژوهش بر اساس سیاهه وارسی ای متشکل از 23 معیار از یک نمونه 150فهرستبرگه ای گردآوری شده است. یافته ها: شیوه های فهرستنویسی میانه و مدرن، در بیست و دو جلد فهرست نسخ خطی کتابخانه به کار رفته است: مجلدات اول تا دوازدهم دارای شیوه میانه، مجلدات سیزدهم و چهاردهم دارای شیوه ای بینابین، جلدهای پانزدهم تا بیست و دوم نیز دارای شیوه فهرستنویسی مدرن اند حضور عناصر سیاهه وارسی در بیست و دو جلد فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی توسط آزمون کروسکال والیس نشان داد که تفاوت معناداری در شیوه کار فهرستنویسان از نظر انعکاس دادن عناصر فهرست نگاری نسخ خطی در فهرست وجود دارد. نتیجه گیری: فهرست های دارای شیوه مدرن دارای بیشترین مطابقت با عناصر سیاهه وارسی بودند. همچنین با استفاده از مطالعه تطبیقی بین سه دسته مورد بررسی مشخص شد فهرست های اخیر دارای روال یکدست و مشخص تری هستند و تناسب و اعتدال بیشتری در زمینه میزان اطلاعات ارائه شده در زمینه کتابشناسی و نسخه شناسی داشتند
۵.

تحلیل محتوای پرسش های مرجع مجازی درکتابخانه ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا کتابخانه ملی مرجع مجازی مرجع دیجیتالی پرسش مرجع وب فرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۵ تعداد دانلود : ۶۸۵
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل محتوای پرسش های مرجع مجازی کتابخانه ملی ایران انجام شده است. روش/ رویکرد پژوهش: جامعه پژوهش کلیه سؤالات ارسال شده به مرجع مجازی کتابخانه ملی طی مدت یک ماه است که شامل 258 پرسش در قالب 178 وب فرم است. یافته ها: 55/54 درصد از کاربران مرجع مجازی کتابخانه ملی را مردان تشکیل می دهند. بیشترین میزان ارسال پرسش از سوی کاربران مربوط به مقطع تحصیلی کارشناسی (02/46 درصد) است و تحصیلات 68/55 درصد از کاربران در گروه علوم انسانی و70/1 درصد در گروه های علوم پایه و پزشکی است که به ترتیب بیشترین و کمترین میزان را به خود اختصاص داده اند. از بین انواع سؤالات مطرح شده، بیشترین و کمترین نوع سؤالات به ترتیب مربوط به سؤالات پژوهشی با 28/32 درصد و راهنما با 08/20 درصد است. براساس نتایج به دست آمده از این پژوهش بیشترین و کمترین سؤالات مطرح شده توسط کاربران به ترتیب در حوزه های موضوعی کلیات و فلسفه و روان شناسی است. بیشترین سؤالات پژوهشی توسط کاربران گروه علوم انسانی(73/36 درصد)، بیشترین سؤالات تجسس ویژه توسط کاربران گروه علوم فنی و مهندسی (36/36 درصد) و بیشترین سؤالات راهنما توسط کاربران گروه علوم پزشکی (33/33 درصد) مطرح شده است. نتیجه گیری: از آنجایی که اکثر کاربران از خدمات مرجع مجازی کتابخانه ملی برای طرح سؤالات پژوهشی استفاده می کنند، حضور کتابدار متخصص مسلط به مهارت های سواد اطلاعاتی برای پاسخ گویی مطلوب ضروری است.
۶.

استفاده کنندگان از کتابخانه ملی ایران و شیو ه های بهره گیری آنان از منابع وخدمات کتابخانه ملی: همخوان یا ناهمخوان با اساسنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: منابع خدمات اساسنامه کتابخانه ملی استفاده کنند گان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸۱ تعداد دانلود : ۸۳۴
هدف: شناسایی ویژگی های استفاده کنندگان از کتابخانه ملی، بهره گیری آنان از منابع و خدمات کتابخانه، و مطابقت و بهره گیری آنان با اساسنامه این سازمان. روش/ رویکرد پژوهش: جامعه پژوهش حاضر، استفاده کنندگان از منابع و خدمات قسمت های مختلف بخش اطلاع رسانی (تالارها، مخازن و کتابخانه ها) معاونت کتابخانه ملی هستند. تعداد کل جامعه در این مدت ۵۰۰۰۰ نفر عضو حقیقی و حقوقی بودند. حجم جامعه نمونه براساس جدول کرجسی- مورگان ۲۵۴ نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. همچنین پرسشنامه در طول تحقیق حاضر به صورت تصادفی در ساعات مختلف روز دربین بخش ها، تالارها و کتابخانه ها با همکاری مسئولین کتابدار شاغل در این قسمت ها توزیع وگرد آوری شد. داده های این پژوهش در دو بخش آمارهای توصیفی و آمارهای تحلیلی گردآوری وآزمون های لازم توسط متخصص آمار انجام شد. یافته ها: بیشترین انگیزه و هدف از مراجعه به کتابخانه انجام تکالیف درسی و دانشگاهی است. بیش از 50 درصد از مراجعان به کتابخانه از تالارهای مطالعه استفاده می کنند. میزان استفاده مراجعان از تالار علوم انسانی در حد 50 درصد و میزان استفاده از منابع و خدمات بخش های دیگر کتابخانه کمتر از 50 درصد است. فراهم نبودن امکان استفاده از پایگاه های معتبر علمی دنیا توسط کتابخانه ملی، بیش از 50 درصد در دسترسی مراجعان به منابع محدودیت ایجاد کرده است. نتیجه گیری: براساس نتایج حاصل از این پژوهش، بین استفاده مراجعان از منابع و خدمات این کتابخانه تفاوت معنادار وجود دارد. به عبارت دیگر مراجعان کتابخانه ملی، از منابع کتابخانه بیشتر از خدمات آن استفاده می کنند.
۷.

یک خدمت و دو دیدگاه:تحلیل شکاف میان دیدگاه کتابداران و کاربران کتابخانه ملی از خدمات ارائه شده، دریافت شده و مورد انتظار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کیفیت خدمات خدمات اطلاعاتی کاربران تحلیل شکاف کتابداران کتابخانه ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۰ تعداد دانلود : ۶۸۸
هدف: تحلیل و مقایسه دیدگاه کاربران و کتابداران کتابخانه ملی درباره کیفیت خدمات اطلاعاتی در این کتابخانه. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش از نظر هدف و نوع، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها پیمایشی است. یافته ها: از منظر کارکنان، کارکنان و کیفیت منابع کتابخانه توانسته است حداقل انتظارات مراجعان را برآورده سازد. کیفیت فضای کتابخانه در سطح واقعی (موجود) از حداقل انتظار کاربران بالاتر است. از منظر مراجعان، کارکنان کتابخانه نتوانسته اند به جز در موارد معدود، حداقل انتظارات آنان را برآورند، و کیفیت منابع کتابخانه در وضعیت فعلی از حداقل انتظار مراجعان پایین تر است. کتابخانه ملی از لحاظ بُعدهای مکان و فضا بهتر از دو بُعد تأثیرگذاری خدمات و کنترل اطلاعات است. نتیجه گیری: بین نگرش دو گروه مورد بررسی در مورد کیفیت در سطح حداقلی و حداکثر، تفاوت معناداری وجود دارد. از منظر مراجعان، کتابخانه نتوانسته است حتی حداقل انتظارات آنان را برآورده سازد و تا رسیدن به وضع مطلوب یا مورد انتظار آنان فاصله زیادی دارد.
۸.

آیا کتاب های گران قیمت هم واسپاری می شوند؟وضعیت اجرای قانون واسپاری منابع کتابی در کتابخانه ملی طی سال های 1381-1390(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه ملی واسپاری واسپاری قانونی خانه کتاب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتاب
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها مدیریت و سازمان کتابخانه ها
تعداد بازدید : ۱۵۲۰ تعداد دانلود : ۱۱۴۸
هدف: میزان واسپاری به کتابخانه ملی طی سال های 1381-1390 و کاستی های اجرای قانون واسپاری شناسائی، و برای رفع آنها پیشنهاد ارائه شده است. روش/ رویکرد پژوهش: پیمایشی تحلیلی از نوع کاربردی یافته ها: از 531400 عنوان ثبت شده در بانک اطلاعاتی کتاب های چاپی خانه کتاب، 8/73 درصد به کتابخانه ملی واسپاری شده است. ناشران تهرانی از 398000 عنوان، 4/69 درصد و ناشران شهرستانی از مجموع 133400 عنوان، 8/86 درصد را به کتابخانه ملی واسپرده اند. نتیجه گیری: بین میزان واسپاری ناشران تهرانی و شهرستانی تفاوت معنادار وجود دارد. بین میزان واسپاری موضوعات مختلف در سال های مختلف نیز تفاوت معنادار وجود دارد. همچنین بین میانگین قیمت کتاب های واسپاری شده و واسپاری نشده طی این ده سال نیز تفاوت معنادار است.
۹.

بررسی فرهنگ سازمانی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی براساس مدل دنیسون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سازمانی مدل دنیسون انعطاف پذیری مشارکت پذیری انطباق پذیری کتابخانه ملی رسالت پذیری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها مدیریت و سازمان کتابخانه ها
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها استانداردهای کتابخانه ای
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها ملی
تعداد بازدید : ۱۰۷۶ تعداد دانلود : ۵۶۰
هدف: بررسی فرهنگ سازمانی کتابخانه ملی براساس مدل دنیسون روش/رویکرد پژوهش: روش توصیفی- پیمایشی. داده ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد دنیسون با 60 سؤال و چهار بخش گردآوری شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی، با استفاده از نرم افزار SPSS -20 انجام شد یافته ها: هر چهار بُعد اصلی فرهنگ سازمانی در کتابخانه ملی دارای نمره متوسط و پایین تر است. بیشترین امتیاز در بُعد مشارکت پذیری و کمترین امتیاز در متغیر سازگاری حاصل شده است. بالاترین میانگین شاخص های فرهنگ سازمانی، مربوط به توانمندسازی با میانگین 3/21 و کمترین شاخص با میانگین 69/2 مربوط به توافق بود.
۱۰.

پراکندگی موضوعی و میزان استفاده از کتاب ها در کتابخانه عمومی کتابخانه ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه ملی میزان استفاده پراکندگی موضوعی تحلیل مجموعه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی انواع منابع اطلاعاتی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها عمومی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری مجموعه سازی انتخاب و ارزیابی منابع
تعداد بازدید : ۱۳۰۹ تعداد دانلود : ۸۳۱
هدف پژوهش: هدف از انجام این پژوهش، شناسایی میزان پراکندگی موضوعی کتاب های موجود در کتابخانه عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در رده های موضوعی مختلف و میزان استفاده مراجعان از این منابع است. روش شناسی روش / رویکرد پژوهش: در این پژوهش، از روش های تحلیل مجموعه و ارزیابی کاربران و استنتاج بر مبنای اصول معتبر استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد بیش از 50.3535/50 درصد کتاب ها فقط به دو رده موضوعی فلسفه و دین (B ) و زبان و ادبیات (P) اختصاص یافته است. میانگین کل امانت کتاب های مجموعه عدد 0.6161/0 هست که رقم بسیار پایینی را نشان می دهد. 74.8383/74 درصد کتاب های مجموعه حتی یکبار به امانت نرفته و فقط 17.43 43/17درصد اعضای فعال حداقل یک بار کتاب به امانت گرفته اند. سرانه امانت عدد 1.3434/1 به ازای هر نفر از جمعیت 51262 نفری را نشان می دهد. شاخص در دسترس بودن مجموعه کتابخانه عمومی نیز 96.1111/96 درصد برآورد گردیدشد. درنهایت مشخص شد بین تعداد کتاب ها با تعداد امانت همبستگی مثبت و بین تعداد کتاب ها با میانگین امانت همبستگی منفی وجود دارد. بین میانگین استفاده از کتاب ها در رده های موضوعی مختلف نیز تفاوت معنا داری وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده عدم توازن لازم در مجموعه کتابخانه عمومی بر حسب علایق مراجعان بوده، لذا تغییرات بنیادی در بخش انتخاب منابع، مدیریت مجموعه، ارزیابی و وجین و در کل نظام مجموعه سازی کتابخانه عمومی ضروری به نظر می رسد.
۱۱.

کارکردپذیری پیشینه های مستند نام اشخاص در مارک ایران بر اساس مدل ""ملزومات کارکردی داده های مستند"" (فراد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه ملی مارک ایران پیشینه های مستند نام اشخاص کارکردپذیری ملزومات کارکردی برای داده های مستند (فراد)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها استانداردهای کتابخانه ای
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات
تعداد بازدید : ۱۱۳۰ تعداد دانلود : ۶۶۴
هدف: تعیین میزان تطابق ساختاری و محتوایی پیشینه های مستند نام اشخاص در مارک ایران با مدل فراد است. روش/ رویکرد پژوهش: برای انجام این مطالعه ترکیبی از روش مطالعه اسنادی (کتابخانه ای)، پیمایشی توصیفی با رویکرد کیفی از طریق تشکیل پنل دلفی و موردپژوهی است. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین تطابق ساختاری پیشینه های مستند نام اشخاص مارک ایران با مدل فراد 75/88 است. بیشترین میزان تطابق ساختاری در نقش کاربری ""بافتارنمایی"" با امتیاز وزنی 07/99 و کمترین میزان مربوط به نقش کاربری ""شناسایی"" با 3/78 است. همچنین میانگین تطابق محتوای پیشینه های مستند نام اشخاص مارک ایران با مدل فراد 02/25 است. بیشترین میزان تطابق محتوایی در نقش کاربری ""توجیه"" 82/37 و کمترین میزان مربوط به نقش کاربری ""یافتن"" با امتیاز وزنی 26/18 است. نتیجه گیری: مارک ایران در بخش مستند نام اشخاص توانسته است از لحاظ ساختاری، حداکثر شرایط را برای تطابق با مدل فراد در نقش کاربری ""بافتارنمایی"" فراهم نماید. به بیان دیگر، گذاشتن نام یک شخص در بافت، روشن کردن رابطه میان دو یا چند نام شخص، مشخص کردن رابطه میان یک شخص و نامی که شخص بدان نام شناخته می شود، در ساختار مارک ایران فراهم شده است. همچنین بیشترین میزان تطابق محتوایی با مدل فراد مربوط به نقش کاربری ""توجیه"" است. با توجه به اینکه نقش کاربری ""توجیه"" خاص مستندسازان و کتابداران مرجع است پیشنهاد می شود کتابخانه ملی به نقش های کاربری مربوط به کاربران نهایی بیشتر توجه کند.
۱۲.

بررسی معماری فضای تفکّر بر اساس دیدگاه اسلامی (ارائه روش ارزیابی آثار معماری موجود با توجّه به دیدگاه اسلامی، نمونه موردی: کتابخانه ملّی ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷۱۰ تعداد دانلود : ۴۰۲
با رشد سریع شهر ها و طبعاً مشکلات متنوّع در نقاط مختلف دنیا، انسان هرچه سریع تر به سوی دغدغه های کاری و سردرگمی های اندیشه سوق پیدا می کند. سؤالی که در اینجا مطرح است بر می گردد به اینکه منبع اندیشه و روش صحیح اندیشیدن چیست؟ چگونه می توان فضاهای معماری را با توجّه به معیار #تفکربرانگیزی#، خلق و مورد ارزیابی قرار داد؟ هدف: با توجّه به ارتباط مهم تولید یک فضای معماری و اندیشیدن، اهمیت اندیشیدن، مبانی اعتقادی و فکری مردم و لزوم تداعی این مفهوم در زندگی، هدف بر مبنای بررسی تأثیر و چگونگی این مبانی در فضاهای معماری می باشد. در عین حال معماری محیط انسانی، یک عامل مهم تعیین کننده عکس العمل های روانی افراد است و می توان به کمک آن اشخاص را به سوی هدف خاص تفکر هدایت کرد. روش: پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است، و از دو بخش عمده تشکیل می گردد: ابتدا شاخصه های تفکرمندی از دیدگاه قرآن از طریق کنکاش در منابع اسنادی و اینترتنی استخراج می گردند. و سپس با تحلیل و استنتاج شاخصه ها، مصداق های معماری تدوین، و در نهایت مصداق ها و آیتم ها در نمونه موردی مورد بررسی قرار می گیرند. یافته ها: اصول تئوریک موجود در مبانی قرآنی فارغ از محدودیت های زمان و مکان است در حالی که استفاده کالبدی مناسب از آنها منوط به توانایی های معمار می باشد. نتیجه گیری: به طور کلّی در این پژوهش سعی شده با استخراج مفاهیمی در رابطه با تفکر از آموزه های قرآنی، اصولی برای طراحی معماری و نیز طراحی فضاهای تفکر برانگیز ارائه گردد. این اصول جهت استفاده برای هردو جنبه خلق فضای اندیشه برانگیز و یا ارزیابی یک فضا و مقایسه چند فضا از جهت میزان تفکرانگیز بودن، قابل استفاده است.
۱۳.

چالش های تحلیل موضوعی کتاب از نظر متخصصان مستندسازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فهرست نویسی کتابخانه ملی تحلیل موضوعی مستندسازی موضوع سرعنوان موضوعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۴ تعداد دانلود : ۳۶۶
هدف: بررسی فرایند تحلیل موضوعی کتاب ها در کتابخانه ملی، شناسایی، و تحلیل عوامل مؤثر بر این فرایند با استفاده از دیدگاه های متخصصان و پیشکسوتان حوزه مستندسازی موضوعی. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر، به لحاظ هدف کیفی و از نوع کاربردی است. داده ها با انجام مصاحبه های باز و عمیق با ۹ نفر از متخصصان و پیشکسوتان مستند موضوعی که با روش هدفمند و نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند گردآوری شده است. برای تحلیل داده ها با استفاده از نظریه زمینه ای در سه مرحله مباحث طرح شده توسط مصاحبه شوندگان رمزگذاری و مقوله بندی شده است. یافته ها: توانایی ها و ویژگی های شخصی کارشناسان تحلیل موضوعی اهمیت زیادی دارد. رعایت قواعد و اصول مهمی چون اختصاص وقت کافی در بررسی و تحلیل، مشاوره با پدیدآوران و صاحب نظران مطلع از موضوع کتاب، مراجعه به منبع اصلی اثر و غیره باید همواره مد نظر تحلیلگر موضوعی قرار گیرد. فشار کاری، شرایط فیزیکی محل کار، تعامل همکاران در تصمیم گیری های موضوعی، و مدیریت بهینه دورکاری نیز تأثیر شایانی در تحلیل موضوعی دارد. بازآموزی و افزایش توانایی های کارشناسان در کنار بهبود شرایط کاری، نظارت دقیق بر فرایند فهرست نویسی و مستندسازی مورد تأکید متخصصان بوده است. نتیجه گیری: ویژگی ها و قابلیت های شخصی کارشناسان، مدیریت گروه های مستندسازی و فهرست نویسی، شرایط کاری و مدون سازی قواعد و اصول تحلیل موضوع منابع در دسترس تأثیر به سزایی بر کیفیت فرایند تحلیل موضوعی دارد و سبب تضمین اعتبار و صحت کتابشناسی ملی و بانک مستند سرعنوان های موضوعی می گردد.
۱۴.

مستندسازی در کتابخانه ملی ایران: تحلیل کیفی فرایند با رویکرد نظریه پردازی بنیادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مستندسازی کتابخانه ملی نظریه زمینه ای تحلیل کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۴۵۲
هدف: آسیب شناسی چالش های بخش مستندسازی کتابخانه ملی ایران و ارائه راهکارهای مطلوب.<br /> روش شناسی: پژوهش حاضربا روش کیفی و رویکرد نظریه پردازی بنیادی با استفاده از مصاحبه با متخصصان و کارشناسان حوزه مستندسازی کتابخانه ملی ایران انجام شده است.<br /> یافته ها: پس از تحلیل و کدگذاری پاسخ های دریافتی، آسیب ها و مشکلات در شش مقوله نیروی انسانی، فرایند مستندسازی، مدیریت، استانداردها، و ارتباط بخش مستندسازی با سایر گروه ها و سازمان ها، و آموزش شناسایی شد.<br /> نتیجه گیری: مدیریت به ویژه مدیریت نیروی انسانی به عنوان مقوله مرکزی شناخته شد. کمبود نیروی انسانی به عنوان عامل تعیین کننده مهمی در ایجاد مسائل و مشکلات موجود در این گروه مؤثر بود.
۱۵.

مُصحفِ ارزنده قرآنِ مترجَم کتابخانه ملی (نسخه شماره ۳۹۷۹۵)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن ترجمه های قرآن ادبیات فارسی کتاب های خطی متون کهن فارسی کتابخانه ملی تاریخ زبان فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۳۵۹
مصحف ارزنده، یکی از قرآن های ترجمه شده و مشتمل بر نیمی از قرآن است که به تازگی با شماره ۳۹۷۹۵ به مجموعه نسخه های خطی در کتابخانه ملی افزوده شده است. در این نوشتار، اثر نامبرده ازنظر ویژگی های نسخه شناختی و رسم الخطی و زبانی بررسی و تحلیل می شود. با توجه به اهمیت هنری اثر، از این نسخه می توان در شمارِ آثار ارزشمند و ممتاز یاد کرد؛ ازجمله ویژگی های این نسخه خطِ نَسخِ زیبای کاتب، کاربردهای زبانیِ کهن و شیوه رسم الخط فارسی قدیم در متن ترجمه و به طور خاص حرکت گذاری گسترده در آن است. تاریخ قطعی و محل کتابت، نام و نشان دقیق مترجِم، کاتب و سفارش دهنده نسخه معلوم نیست. تحلیل ویژگی های رسم الخطی و زبانی این متن در مقایسه با برخی از آثار دوره نخست زبان فارسی به ویژه ترجمه و تفسیرهای قرآن پیش از سده هفتم ضمنِ بهره مندی از دستاوردهای پیشینِ پژوهشگران و متن شناسان این دوره بیان کننده شباهت آن به آثار نامبرده است؛ با این حال، ویژگی های نسخه شناختی اثر به ویژه پختگی خط و برخی آراستگی های آن همراه با شماری از کاربردهای زبانی و ضبط های متأخر بدون در نظر داشتن تفاوت های حوزه جغرافیایی و نیز سلیقه و ویژگی های فردیِ مترجم و یا کاتب این ترجمه را تاحدی از آثار مشابه خود در سده های پنجم و ششم دور کرده است و قضاوت درباره تاریخ آن را به قرن هفتم می رساند. این بررسی ها احتمال کتابت نسخه را در سال ۶۵۴ تقویت می کند که البته به سختی می توان این رقم را از کتیبه ترقیمه حدس زد. تعلق این اثر به گونه های زبانیِ هروی و سیستانی و مرکزی ناممکن نیست و احتمال نسبت دادن خاستگاه شکل گیری آن به خراسان و یکی از حوزه های شمال یا شمال شرق بیشتر است.
۱۶.

شناسایی ابعاد و مؤلفه های توسعه فرهنگی در کتابخانه ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آزادی فرهنگی توسعه فرهنگی خلاقیت فرهنگی کتابخانه ملی گفت وگوی فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶ تعداد دانلود : ۶۲۱
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی ابعاد و مؤلفه های توسعه فرهنگی برای کتابخانه ملی ایران بوده است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و ازنظر نوع داده ها، تلفیقی (کمی و کیفی) و ازنظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، همه مدیران میانی و ارشد کتابخانه ملی ایران بودند که به صورت هدفمند، 5 نفر برای مصاحبه حضوری و 32 نفر از آنها برای پاسخ به پرسشنامه انتخاب شدند. ابعاد و مؤلفه های اولیه توسعه فرهنگی براساس مطالعات کتابخانه ای و مبانی نظری (نظریه ها، روش ها و الگو ها)، مصاحبه و مطالعه پیشینه پژوهش در ایران و جهان در 3 بعد و 23 مؤلفه (9 مؤلفه آزادی فرهنگی، 8 مؤلفه خلاقیت فرهنگی و 6 مؤلفه گفت وگوی فرهنگی) استخراج شد و برای تأیید در اختیار پاسخگویان قرار گرفت. نتیجه تحلیل عاملی تأییدی ابعاد و مؤلفه های الگوی توسعه فرهنگی کتابخانه ملی ایران نشان داد که از بین 23 مؤلفه شناسایی شده، 2 مؤلفه با بار عاملی کمتر از 4/0 از الگو حذف و 21 مؤلفه دیگر تأیید شده اند. همچنین، مؤلفه «شناسایی و معرفی مفاخر فرهنگی مشترک با دیگر کشورها»، مؤلفه «تقویت سازمان های مردم نهاد» و «گفت وگوی بین تمدن ها» دارای بیشترین اهمیت بودند.
۱۷.

بررسی روند تأسیس کتابخانه ملی و توسعه آن تا 1360ق/1320ش با تکیه بر اسناد آرشیوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کتابخانه معارف مدرسه دارالفنون کتابخانه ملی مهدی بیانی علی اصغر حکمت آندره گدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۴۸۸
هدف : بررسی روند تأسیس و توسعه کتابخانه ملی ایران از اواخر عهد قاجار تا پایان پهلوی اول. روش/رویکرد پژوهش : در این پژوهش برپایه اسناد و منابع تاریخی و به شیوه توصیفی-تحلیلی به موارد زیر پرداخته می شود: 1. عوامل سیاسی-اجتماعی مؤثر در پیدایش کتابخانه ملی؛ 2. تأثیر غرب در پیدایش کتابخانه ملی در ایران؛ 3. روند قانونمندشدن و دولتی شدن کتابخانه ملی یافته ها و نتیجه گیری : افزایش روابط ایران و غرب در دوره قاجار و الگوبرداری از پیشرفت های فرهنگی و تمدنی نظیر پیدایش صنعت چاپ، توسعه مدارس، ایجاد مؤسسات آموزش عالی، افزایش شمار تحصیل کردگان و تکاپوی چهره های روشن فکر و فرهنگ دوست، زمینه پیدایش کتابخانه ملی را در ایران فراهم کرد. هسته اولیه این کتابخانه از ادغام دو کتابخانه مهم آن دوره یعنی کتابخانه دارالفنون و معارف تشکیل شد. در سال 1356ق/1316ش برای نخستین بار سازمان و تشکیلات این کتابخانه بانام دایره کتابخانه ملی دولتی شکل گرفت و ساختمان آن با تلاش مهدی بیانی و علی اصغر حکمت و نقشه طراحی شده آندره گدار، در میدان مشق تهران احداث شد.
۱۸.

مدل فرهنگ سازمانی موثر بر استراتژی های سرمایه انسانی در کتابخانه ملی تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سازمانی راهبرد سرمایه انسانی یادگیری سازمانی مدیریت دانش کتابخانه ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۴۵۶
هدف از این پژوهش، طراحی مدل فرهنگ سازمانی اثرگذار بر راهبردهای سرمایهانسانی بوده است. پژوهش  حاضر ازمنظر هدف، کاربردی- توسعهای و براساس سطح تحلیل، توصیفی- پیمایشی است. سازمان موردمطالعه، کتابخانه ملی شهر تهران بود که براساس جدول مورگان، حجم جامعه برابر 291 نفر و با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده میان کارکنان این سازمان مورد مطالعه قرارگرفت. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه محققساخته بود که رواییظاهری و محتوایی آن با استناد به نظر خبرگان و اساتید، و پایایی آن با استناد به ضریب آلفای کرونباخ(984/0) تأیید شده است. بهمنظور تجزیهوتحلیل دادهها از آزمون کا.ام.او، تحلیل واریانس فریدمن، تحلیلعاملی مرتبهاول ومرتبهدوم، ومدل معادلات ساختاری استفاده شد. یافتهها نشان داد که بین متغیرهای فرهنگ سازمانی با متغیرهای راهبردهای سرمایه انسانی روابط مثبت معنیداری وجود دارد. درخروجی مدلیابی معادلات ساختاری نیز تأثیر مستقیم متغیرهای فرهنگ سازمانی بر متغیرهای راهبردهای سرمایه انسانی معنیدار بهدست آمدند. نتایج، حاکی از تأیید مدل مفهومی و استحکام بالای اثرات فرهنگ سازمانی بر راهبردهای سرمایه انسانی میباشند.
۱۹.

تحلیل طرح معماری کتابخانه ملی ایران از نقطه نظر مسیر حرکتی کاربران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: معماری کتابخانه ملی مسیر حرکتی روابط فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۶ تعداد دانلود : ۳۱۴
این مقاله به نقد چگونگی طراحی مسیرهای حرکتی کاربران در کتابخانه ملی ایران می پردازد و نشان می دهد سازماندهی فضاهای معماری در یک کتابخانه، چگونه می تواند بر سهولت دسترسی به فضاهای مختلف و زمان صرف شده برای دسترسی به آنها این کار مؤثر باشد. نتایج این مطالعه می تواند کارایی کتابخانه ملی را از این نظر تعیین و اثرات آن را نشان دهد. هدف اصلی این پژوهش، ارائه نمونه ای الگووار برای سنجش ارزیابی طراحی بناهای ساخته شده و آشکارسازی نکاتی است در مورد طراحی معماری بناهایی که طول مسیر دسترسی در آنها اهمیت ویژه ای دارد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، پیمایشی است. جامعه آماری کاربران کتابخانه ملی ایران در دو دوره متفاوت تابستان و پاییز انجام شده است. پس از تعیین مسیرها توسط پرسش از مراجعان و انتقال آنها به روی نقشه رایانه ای بنا، فاصله های طی شده میان مراکز حرکتی، تعیین و پس از تحلیل، یافته ها به صورت جدولها و نمودارهایی ارائه شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روش آماری (توصیفی و استنباطی) استفاده شده است. نتیجه کلی اینکه باید میان تعداد دفعات مراجعه و طول مسیر رابطه ای معنادار وجود داشته باشد. بررسی حاضر نشان می دهد کتابخانه ملی از این وضعیت ایده آل اندکی فاصله دارد.
۲۰.

طراحی و اعتباریابی مدل مفهومی کیفیت خدمات دیجیتال کتابخانه ای در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: اعتباریابی کیفیت خدمات کتابخانه های دیجیتالی الگوهای ارزیابی کتابخانه ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۴۷۴
هدف این پژوهش، طراحی و اعتباریابی مدل مفهومی کیفیت خدمات دیجیتال کتابخانه ای در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. جامعه آماری پژوهش کلیه اعضای هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی به تعداد 27 نفر در بخش دلفی و کاربران تالار رقمی کتابخانه در کل ایران به تعداد 500060 نفر در بخش استنباطی می باشند. در بخش دلفی از سرشماری و در بخش استباطی نیز نمونه ها با روش غیر احتمالی در دسترس انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای است که اعتبار آن توسط روش های روایی سازه و بارهای عاملی و همچنین پایایی آلفای کرونباخ تایید شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های توصیفی میانگین و انحراف معیار، آزمون بارتلت، تحلیل عاملی و همچنین تحلیل مسیر، با استفاده از نرم افزارهای آماری اس پی اس اس و ایموس بهره برده شد. بر اساس یافته های پژوهش، کیفیت خدمات کتابخانه های دیجیتالی در چهار عامل اصلی داخلی، خارجی، عامل سوم و کیفیت خدمات خروجی قابل طبقه بندی است. این چهار عامل، می توانند معیار خوبی برای ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه های دیجیتالی باشند. بهره گیری از چارچوب نهایی پژوهش حاضر می تواند کتابخانه های دیجیتالی را در دستیابی به سطح کیفیت مورد انتظار یاری رساند.