فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۱۲۱ تا ۲٬۱۴۰ مورد از کل ۲۹٬۵۴۵ مورد.
منبع:
مطالعات هنر اسلامی سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۲
709 - 726
حوزههای تخصصی:
سمبل و نماد یکی از روش های هنجارگریزی و آشنایی زدایی در شعر و نقاشی است. شاعران و هنرمندان با این شیوه معنا و مفهومی را که برای خواننده تکراری است، بیگانه می کند. بنابراین موجب گسترش معنای متن و تأویل پذیری آن می گردد. پیچیدگی و عدم صراحت در بیان، نمادپردازی آن را به یکی از هنری ترین صورخیال تبدیل کرده است. نمادپردازی از ویژگی های سبک شناسی شعر و هنر معاصر است و به منزله شیوه ای بین رشته ای در تحلیل متون و اشعار مورد استفاده قرار می گیرد. این رویکرد که از زبان شناسی، جامعه شناسی، روان شناسی، نقد ادبی و ... بهره گرفته است، روشی کارآمد برای تجزیه وتحلیل است. تحلیل نمادپردازی آثار ادب فارسی می تواند زمینه ساز خوانشی تازه از آن ها و موجب فهم بهتر این متون شود. پژوهش حاضر، شناخت و کاربرد نمادگرایی و سمبلیزم در آثار شاعران برجسته زن معاصر همچون، عالم تاج قائم مقامی، ژاله اصفهانی، پروین اعتصامی، سیمین بهبهانی، فروغ فرخزاد، طاهره صفارزاده و ... و زنان نقاش معاصر را با تمرکز به اندیشه های نام آوران این علم بررسی می کند. نتایج این پژوهش نشان می دهد فضای اجتماعی دوران معاصر زمینه را برای آفرینش اشعار نمادین و ابهام و چندمعنایی کردن آن به شاعران یاری رسانده و اکثر نمادها و نشانه ها و سمبولیسم ها دربرگیرنده مضامین اجتماعی است و انتقادهای جامعه شناسانه دارند.اهداف پژوهش:بررسی نماد و نمادگرایی در آثار زنان شاعر معاصر.بررسی نمادگرایی در آثار زنان نقاش معاصر.سؤالات پژوهش:آیا عنصری نمادینی چون باد و آب و ... در آثار شاعران زن در دوره معاصر چه جایگاهی دارد؟نمادگرایی در آثار زنان نقاش معاصر چه جایگاهی دارد؟
واکاوی نقش و مسئولیت های بالقوه طراحان شهری ایران در حرفه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گفتمان طراحی شهری دوره ۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱
۷۲-۴۵
حوزههای تخصصی:
بیان مساله و هدف: علیرغم گذشت حدود پنجاه سال از تاسیس رشته طراحی شهری در دانشگاه تهران و پس از آن تدریس در سایر دانشگاه های ایران، هنوز به نظر می رسد از ظرفیت های بالقوه این رشته و فارغ التحصیلان در حرفه به خوبی استفاده نشده است. هدف این پژوهش شناخت و تبیین وظایف، نقش و ظرفیت های بالقوه طراحان شهری ایران در حرفه بوده و در پی پاسخ به سوال چیستی وظایف بالقوه ایشان در حرفه می باشد. روش: پژوهش حاضر با رویکردی کیفی شکل گرفته است و در راستای پاسخ به سوال فوق، از روش های تحلیل محتوا و همچنین پیمایش کیفی بهره برده است. تکنیک های به کارگرفته شده در جمع آوری داده به ترتیب شامل مرور اسناد کتابخانه ای و مقالات مرتبط، مصاحبه باز با اساتید، متخصصین و حرفه مندان باسابقه و همچنین پرسشنامه آنلاین ساختار یافته می باشد و در راستای تحلیل داده از تکنیک تحلیل تفسیری استفاده شده است. یافته ها: دستاورد این پژوهش معرفی و ارزیابی میزان اهمیت 8 ظرفیت فعالیتی طراحان شهری ایران در حرفه می باشد که به ترتیب عبارتند از: مدیریت شهری، دفاتر مهندسین مشاور،سازمان های مردم نهاد، آموزش، فعالیت های میان رشته ای(روانشناسی محیط، اقلیم و ....)، ناظر(نظارت بر طراحی و اجرا)، پیمانکار و پژوهش. بر اساس یافته های پژوهش در میان این هشت ظرفیت حوزه مدیریت شهری، دفاتر مهندسین مشاور، سازمان های مردم نهاد و آموزش به ترتیب از نگاه متخصصان طراحی شهری اهمیت بیشتری دارند.
Determining the Influential Components on the Continuity of 'Iranian Architectural Identity' during the first Pahlavi Era (Case Study: The Selected Buildings in Tehran)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
Architecture and Urban Development, Volume ۱۳, Issue ۱ - Serial Number ۴۷, Winter ۲۰۲۳
63 - 76
حوزههای تخصصی:
Iranian architecture started to develop at the beginning of the Pahlavi era, and a historical gap happened between what was identified as traditional and contemporary architecture. Meanwhile, some efforts were made to establish a connection with the identity of Iranian architecture, which this confrontation has been extended up to now. This study aims to explain the factors affecting the continuity of architectural Identity to reconsider how the Identity of Iranian architecture started to extend and continue during the first Pahlavi era. The qualitative research method, an interpretive-historical type, was adopted for this study, and to deal with the Identity, library resources have been used to analyze the selected buildings in Tehran city as a case study by determining the relevant theoretical framework using the bibliographic research, and both field and visual interpretations. The continuity of Identity in architecture initiates through the objective encounter with the building's physical structure, through its physical characteristics and recognition. Then it will be realized by the audience's vision according to the thought processes and eventually by comprehension and cognition within the life current, events and determining its location. The Identity of Iranian architecture during the first Pahlavi era has been continued by reviving the nationalistic and ancient styles. This has influenced the idea of architecture relying on Iran's historical and cultural memory. Despite their representation in new functions, some of these identical concepts have continued.
تحلیل و ارزیابی چالش های مدیریت حفاظت از آثار ثبت جهانی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اثر دوره ۴۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۱)
232 - 255
حوزههای تخصصی:
کشور ایران دارای آثار قابل توجهی از بناهای میراثی است که در دوره های مختلف ساخته شده اند و به کشور هویت فرهنگی و اجتماعی و شخصیت تاریخی ممتازی داده است. در این میان تعدادی از آثار چنان بی همتا و منحصربه فرد هستند که در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند. ایران با 26 اثر فرهنگی و طبیعی ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو، جزو 10 کشورِ دارای بیشترین آثار ثبت شده جهانی است. باوجوداین به دلیل تعارض و چندگانگی شیوه های مدیریت و نبود اصول مدیریت حفاظت مبتنی برزمینه بومی، مسائل و مشکلات متعددی درزمینه حفاظت پایدار این آثار پدید آمده است. از این رو شناسایی و ارزیابی چالش های میراث جهانی کشور در گام اول یکی از اولویت های اصلی جهت فرایند مدیریت حفاظت از این آثار است. در این پژوهش تلاش شده تا به روش توصیفی– تحلیلی چالش های مدیریت حفاظت از میراث جهانی ایران احصا و تحلیل و ارزیابی شود. این پژوهش شامل داده های کتابخانه ای - اسنادی و میدانی است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از روش ها و ابزارهای مختلف تحلیل محتوا، کار میدانی و تحلیل آماری بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از شناسایی و ارزیابی چالش های مدیریت حفاظت ازطریق توزیع پرسشنامه میان مدیران میراث جهانی کشور و تحلیل های آماری نشان داد که از میان 54 چالش اصلی شناسایی شده، 18 چالش مربوط به زمینه فیزیکی، فنی و اجرایی، 6 چالش مربوط به زمینه اقتصادی و مالی، 7 چالش مربوط به زمینه اجتماعی-فرهنگی، 7 چالش مربوط به زمینه سیاسی، 6 چالش مربوط به زمینه قانونی و درنهایت 10 چالش نیز مربوط به زمینه محیطی مدیریت آثار است. به طوری که بیش از 50 درصد میراث جهانی کشور با همه چالش ها و بیش از 70 درصد نیز با بخش زیادی از این چالش ها مواجه هستند.
بررسی تأثیر پنجره بر سلامت روان کاربر (مطالعه موردی: سالمندان منطقه سیستان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر بر شناسایی شاخص های مؤثر بر سلامت روان سالمندان منطقه ی سیستان و تأثیر پنجره بر بهبود این شاخص ها متمرکز شده و به این سؤال پاسخ می دهد که پنجره تا چه میزان بر سلامت روان سالمندان منطقه سیستان تأثیر دارد؟ روش تحقیق پژوهش مبتنی بر بررسی متون، مقالات و طراحی پرسشنامه است که روایی محتوایی به روش لاوشه و بر اساس کسب نظر خبرگان، پایایی به روش ضریب آلفای کرونباخ و کلیه تحلیل ها به روش تحلیلی برنامه ریزی غیرخطی چند هدفِ SECA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در بین شاخص های سلامت روان سالمندان، ارتباط با محیط بیرون بیشترین و آرامش کمترین سطح تأثیر را دارند. همچنین، از میان تمام مؤلفه های مؤثر طراحی پنجره بر بهبود سلامت روان سالمندان منطقه سیستان، دید و منظر بیشترین و شکل پنجره کمترین تأثیر را دارند.
دلایل و چگونگی شکل گیری کتب مصور در دوران اکبر شاه با نگاهی بر نسخه داراب نامه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
نگارگری از دیرباز پیوند عمیقی با ادبیات داشته است. از شاخه های نگارگری می توان نگارگری مکتب گورکانیان هند را نام برد؛ که با حمایت پادشاهان مغول و زیر نظر استادان ایرانی دست به تهیه نسخه های مصوِّر فارسی می زدند، یکی از این آثار، داراب نامه اثری روایی - حماسی از ابوطاهر طرسوسی است که پیش از آن در هیچ یک از مکاتب ایرانی مصوِّرسازی نگردیده است. مقاله حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی به این سؤال پاسخ داده است که دلایل و چگونگی شکل گیری این نسخه مصوِّر در دوره مغولان هند خصوصاً اکبرشاه چه بوده است؟ و شیوه مدیریت نقاشخانه و سلیقه پادشاه چه تأثیری بر آثار می گذاشته است؟ نتیجه تحقیق نشان می دهد که اکبرشاه به دلیل یک نوع بیماری که خواندن را برایش مشکل می ساخت، گرایش به آثار روایی و مصوِّر داشت و به همین دلیل بیشترین حجم نسخه های تصویرنگاری شده مکتب گورکانی، در میان سایر پادشاهان این سلسله، مربوط به زمان اکبرشاه است؛ اما به دلیل حجم زیاد آثار دربار اکبر و احتمالاً به دلیل پراکندگی هنرمندان، عملاً نظارت بر روی تمام مراحل کار امری سخت و دشوار بوده و باوجود آثار «بساوان» به عنوان رئیس نقاشخانه اکبرشاه در کتاب مصور داراب نامه، باز هم نگاره ها از انسجام و هماهنگی لازم برخوردار نیستند.
بررسی وجوه پدیدارشناختیِ زندگی در خانه های ایرانی با بهره گیری از روش نحو فضا (مطالعه موردی: خانه های همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تصور بشر به منزله فاعل شناسا (سوژه) و جهان به منزله موضوع شناسایی (ابُژه)، قراردادن اُبژه در مقابل سوژه و خرد در مقابل اُسطوره، تحقیر گذشته، تنزل یافتن ارزش ها، استانداردگرایی، ساده گرایی، اصالت دادن به خرد، عملکردگرایی افراطی و سرعت چونان کلیدواژه های شهر ماشینی، تبلور رویکردهای راسیونالیسم و پوزیتیویسم در اصول معماری و شهرسازی مدرن است که پیامد آن فضاهای تهی و خالی از روح است. این امر، به ویژه در کشورهایی که خاستگاه مدرنیته نبوده اند و از تاریخ و سنتی دیرینه برخوردارند، مانند ایران، در عین ایجاد تغییرات گسترده در سبک زندگی مردم، موجب تعارضات گسترده با سنت نیز شده است، تحولات و تعارض هایی که در همه سطوح و وجوه زندگی چنین جوامعی به ویژه در امری عینی، مانند «خانه» به وضوح آشکار است. در پی آن پدیدارشناسی «خانه» در بسیاری از مطالعات به درک کیفیت خانه و مفاهیم آن می پردازد و بر ساحت هستی بخش زندگی در خانه تأکید دارد. این پژوهش بر آن است تا مولفه های متناسب با پدیدارشناسی زندگی در خانه های ایرانی را اخذ کند. این پژوهش در سامانه تحقیق پدیدارشناختی با رویکردی تأویلی/تفسیری جای دارد. توصیف و تحلیل داده ها در حوزه راهبرد استدلال منطقی با روش کمی و کیفی و تکیه بر نحو فضا (دستور زبان) انجام شده است. انتخاب نمونه ها هدفمند بوده و از خانه های تاریخی و معاصر شهر همدان گزینش شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که خانه ساختار و ساحت مناسبی برای تبلور وجوه پدیدارشناختی زندگی که شامل مؤلفه هایی همچون خلوت، نمادی از خود و جهان، مرکز، عرصه درون - برون، امنیت و آرامش، عشق و احساسات، تقدس و جاودانگی، مأنوس بودن و هویت فراهم می کند که علاوه بر نیازهای فیزیکی و مادی ساکنین، نیازهای معنوی و روحانی آنان را نیز برآورده می کند.
مدل تحلیلی کرنولوژیک دگردیسی طراحی شهری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات محیطی هفت حصار سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۶
97 - 106
حوزههای تخصصی:
این پژوهش با هدف ارائه مدل تحلیلی - کرنولوژیک از دگردیسی طراحی شهری معاصر در ایران، یعنی از زمان نفوذ گسترده تفکر و ادبیات طراحی شهری غربی به ایران به بعد (حدود دهه 1310 ه.ش.، همزمان با تصویب مجدد قانون بلدیه) شکل گرفته است. با این هدف، این مطالعه با روش فرا تحلیل و تحلیل محتوا به بررسی آثار نظری متقدم و متاخر طراحی شهری در 50 سال ادبیات رشته پرداخته است و ، 8 قلمرو: هدف، مقیاس، تخصص پایه، گستره مداخله، فرایند، روش، محصول و حوزه تصمیم سازی را به عنوان پرتاکید ترین مباحث مورد تردید (چالشی) از لحاظ کمی و کیفی در ادبیات طراحی شهری تشخیص می دهد. سپس با روش تحلیل محتوا، شاخص های مذکور را در 3 قلمرو قوانین و مقررات، پروژه های طراحی شهری و مرتبط با آن و آراء خبرگان، در ایران، تحلیل کرده و به این نتیجه می رسد که طراحی شهری کنونی ایران از بعد معرفت شناختی، هدفی: بصری- عملکردی، مقیاسی: خرد و منطقه ای، تخصص پایه ای: معماری- برنامه ریزی، گستره نفوذ: عدم مداخله تا مداخله در ساختارهای اصلی و از بعد روش شناختی، فرایندی: خردگرا تا بازخوردی- راهبردی، روشی: فرد گرا، محصولی: قطعی، و حوزه تصمیم سازی آن، بخش دولتی می باشد. بنابراین فاصله ای آشکار با ادبیات معاصر طراحی شهری، در آن تشخیص داده می شود.
جریان سازی هنری نگارخانه ها در ایران
منبع:
مطالعات هنر سال ۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳)
79 - 100
حوزههای تخصصی:
نگارخانه یا گالری مرکزی برای نمایش آثار هنری تازه خلق شده توسط هنرمندان هنرهای تجسمی است. نگارخانه ها در دو دسته اصلی نگارخانه های دولتی و خصوصی به فعالیت مشغول هستند. تجربیات جهانی فعالیت های نگارخانه ای، به خصوص در کشورهای اروپایی و امریکا از حدود سال های جنگ جهانی دوم در ایران نیز متداول گردید. ابتدا نگارخانه های تحت حمایت سفارتخانه ها به نمایش آثار مبادرت ورزیدند و پس از آن ها در اواخر دهه بیست و اوایل دهه سی خورشیدی، چند مرکز فرهنگی و نگارخانه خصوصی به شکل حرفه ای تر وارد عرصه نمایش آثار هنرهای تجسمی شدند. نگارخانه ها، نقش مهمی در ترویج جریان های هنری مهم در حدود هفتادسال اخیر داشتند؛ سبک های مدرن اروپایی و جریانات مهم معاصر مثل جریان هنری نقاشی سقاخانه به واسطه فعالیت نگارخانه ها ثبت، ضبط و ترویج پیدا کردند. مقاله حاضر که به روش توصیفی و تحلیلی نگارش پیدا کرده است، به شکل کیفی، نگاهی اجمالی به جریان سازی هنری نگارخانه ها در ایران و مؤلفه های مؤثر بر این جریان سازی ها داشته است؛ هدف اصلی از نگارش این مقاله، درک تأثیرات نگارخانه های هنری بر جریان سازی های هنری در ایران معاصر و تبیین نقش مؤلفه هایی مثل تأثیرات خود هنرمندان و گروه های هنری بر فعالیت جریان ساز نگارخانه ها، نقش مخاطبان، تبلیغات و رسانه ها و منتقدین، حاکمیت و مسائل سیاسی و اقتصادی می باشد. سؤالات مطرح در این تحقیق چگونگی ظهور نگارخانه های هنری در ایران و فضای مؤثر در ایجاد آن ها است. تأثیر نگارخانه ها بر جریان سازی های هنری ایران و میزان تأثیر مثبت و منفی آن ها بر جریانات مهم هنری یک صد سال اخیر ایران نیز از سؤالات دیگر در این تحقیق خواهد بود.
بررسی تحلیلی مکتب نقاشی زندیه و قاجاریه
حوزههای تخصصی:
مکتب نقاشی زند وقاجار یا به اصطلاح درست تر «پیکرنگاری درباری» به آثار نقاشی اطلاق می شود که در دوره زندیه آغاز شد و تا دوره قاجار ناصری نیز ادامه پیدا کرد. این شیوه بیشتر از تلفیق ویژگی های هنرنقاشی سنتی ایرانی با عناصر و شیوه های از نقاشی اروپایی شکل گرفت که میراث دار دوران فرنگی سازی عصر صفوی می باشد. در آن دوران پرورش هنر نقاشی بیشتر وابسته به دربار بود و شاهان و شاهزادگان مهم ترین سفارش دهندگان آثار هنری و تنها حامیان هنر بوده اند. در روزگار فتحعلی شاه، شاه که با رویکرد به گذشته درخشان سرزمین ایران چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام با پیوند این دو به یکدیگر خود را وارث شاهان گذشته ایران و تمدن آن قلمداد می کرد و با مقام نیمه خدایی که پیدا کرده بود، مجوز کاری را از روحانیون گرفت که تا پیش از آن سابقه نداشت. نقاشی دوره قاجار را می توان به دو دوره کلی تقسیم کرد: از آغاز تا اواخر سلطنت ناصرالدین شاه که نقاشان در این دوره مواردی از نقاشی خارجی را که به مذاقشان خوش می آمد، انتخاب و آن را در سنت خود ادغام کردند که تلفیق شیوه های نو و کهنه منجر به شیوه نقاشی متمایزی شد که کاملا ایرانی بود. دوره دوم مقارن با سلطنت ناصرالدین شاه و پس از او است که در این دوره روز به روز محدودیت هنر درباری آشکارتر و محسوس تر می شد و نقاشی رسمی و کلاسیک نیازهای فرهنگی و هنری زمان را برآورده نمی کرد. نگارگری قاجاری در این دوره نقاشی روی بوم رواج یافت. نقاشی ها بسیار متاثر از نقاشی غربی بودند. پرتره کشیدن خاصه بسیار مورد توجه قرار گرفت. یک شیوه دیگر نقاشی هم برای تزیین قلمدان، قاب آینه، جعبه آرایش و دیگر اشیای تزئینی به کار رفت که نقاشی زیر لاکی نامیده شد. در این شیوه نقاشی را با لایه ای از ورنی می پوشانند. نوع دیگر نقاشی این دوران گل و مرغ سازی است که در اواخر صفویه آغاز شد و در دوره قاجار رواج یافت.
ارزیابی و امکان سنجی تحقق رویکرد شهر کم کربن در شهر ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دانش شهرسازی دوره ۷ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴
25 - 51
حوزههای تخصصی:
بیان مسئله: انتشار زیاد دی اکسید کربن که بررسی ها نشان میدهد 75 درصد از این انتشارات را شهرها به خود اختصاص می دهند و تغییرات دمایی در ایران باعث تشدید مخاطرات طبیعی مانند کمبود آب، بیابان زایی خواهد بود، هرچند که این تهدیدات امروز نیز احساس میشود، اما در آینده خطرناک تر خواهد بود، بنابراین برای نجات به اقدامات احتیاطی برای مقابله با این شرایط که احتمال وقوع آن در آینده نزدیک زیاد است نیاز داریم. هدف: هدف پژوهش حاضر ارزیابی و امکان سنجی تحقق رویکرد شهر کم کربن در شهر اورمیه می باشد؛ هم چنین شناسایی عامل های تاثیرگذار در تحقق شهر کم کربن از اهداف خرد پژوهش حاضر می باشد.روش: روش تحقیق پژوهش توصیفی–تحلیلی می باشد. در این پژوهش بعد از استخراج شاخص ها از روش تحلیل عاملی مهمترین شاخص های شهر کم کربن رتبه بندی شدند و برای سطح بندی معیارها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. اطلاعات نیز با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و با مطالعه منابع تخصصی، مفاهیم مرتبط با گرم شدن زمین و شهر کم کربن عامل های آن استخراج شده و پس از شناخت و ارزیابی با استفاده از اسناد و پرسشنامه و مشاهدات میدانی و مصاحبه با کارشناسان و سازمان های مربوطه، شهر اورمیه جهت امکان سنجی تحقق شهر کم کربن ارزیابی شده است. یافته ها: نتایج بررسی وضعیت موجود نشان داد، در بین مؤلفه های شهر کم کربن، مؤلفه فرم شهری نامناسب ترین وضعیت را داشته است. از بین عامل-های تعیین کننده در تحقق شهر کم کربن عامل حمل و نقل (دسترسی) مهمترین عامل شناسایی شده توسط کارشناسان بود که حدود 33 درصد در تحقق شهر کم کربن مؤثر است. نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان دهنده این است که با اصلاح شبکه شهری، توسعه پیاده راه ها، حذف پارکینگ ها و ترویج استفاده از وسایل نقلیه پاک و کم مصرف می توان به استانداردهای شهر کم کربن نزدیک شد و اثرات مخرب گازهای گلخانه ای را کاهش داد.
بنیان های بصری خط گلزار در خوشنویسی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۸ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴
115 - 131
حوزههای تخصصی:
خط گلزار یکی از گونه های متعدد خطوط تفننی و تزئینی در تاریخ خوشنویسی ایران است که بیشترین آثاری که بدین شیوه خلق شده متعلق به اواخر دوره قاجار است. با این حال، شواهد و نمونه های تاریخی بیانگر آن است که ریشه های فرمی این گونه خوشنویسی به سده های پیش از قاجار بر می گردد. این پژوهش بر آن است تا ضمن ردیابی خط گلزار در ادبیات سده های پیشین، منشا شکل گیری آن را نیز بر اساس مستندات و شواهد موجود مشخص کند. از این رو، این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که ریشه های شکل گیری خط گلزار بر پایه مستندات، چه دوره ای و چگونه است؟ مطالعات اولیه بیانگر تاثیر تزئینات معماری بر شکل گیری این گونه خوشنویسی تزئینی بود. از این رو، حجم نمونه و روش نمونه گیری آثار در این پژوهش، 23 آرایه معماری به شیوه در دسترس بر پایه مطالعات کتابخانه ای و میدانی، بوده است. نتایج بیانگر آن است که وجود نمونه های متعدد گلزار در قالب توپی های ته آجری یا کلوک بندها در تزئینات معماری دوره سلجوقی و ایلخانی، قدمت استفاده از آن را حداقل تا اوایل قرن 6 ه.ق پیش می برد. این شیوه تزئین در کتیبه های کوفی گوشه دار مورد استفاده قرار گرفته و شامل نقش مایه های هندسی، گیاهی و نوشتاری است.
اسطوره شناسی تمثیلی آرایه های کاخ چهلستون اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی دوره ۲۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱
93 - 104
حوزههای تخصصی:
در هنر ایرانی-اسلامی آرایه ها عناصری مازاد بر اصل اثر نیستند و نه تنها مایه ی تکمیل هنر بلکه مایه ی تشکیل هنر هستند چرا که در هنر ایرانی-اسلامی زیبنده بودن از همان ابتدا با ساختن همراه بوده است. از این راه هدف این مقاله تبیین بن مایه های آرایه های هنر ایرانی-اسلامی در جهت فهم نقش این آرایه ها در تشکیل این هنر قرار گرفت و پیکره ی مطالعاتی آن کاخ چهلستون اصفهان، چه این کاخ در یکی از دوره های طلایی هنر ایرانی-اسلامی یعنی دوره ی صفویه بنا شده است. روش اسطوره شناسی تمثیلی کروزر نیز روش تحقیق این نوشتار قرار گرفت، چرا که آرایه های دوره ی صفوی اغلب نقش مایه های اسطوره ای، نمادین و تمثیلی هستند و روش اسطوره شناسی تمثیلی کروزر روشی مناسب جهت تحلیل آثار تمثیلی است؛ کروزر بر آن است که در یک اثر تمثیلی رابطه ی میان صورت و معنا مبتنی بر تمثیل است و از این راه صورت اثر یا نمادی از معنا می شود یا از طریق روایتی اسطوره ای به معنا ارجاع می دهد. این مقاله در نهایت از اسطوره شناسی تمثیلی آرایه های کاخ چهلستون به این نتیجه رسید که معنای پس پشت آرایه های کاخ چهل ستون فرهمندی دقیق تر فرهمندی مورد نیاز برای شهریاری یا به اصطلاح فره ی کیانی است دال بر این که بنیان چنان کاخی تنها از چنین شهریاری ساخته است.
مسیریابی و فضاهای درمانی: تحلیل رفتار مسیریابی در شرایط اضطرار(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۲۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱
27 - 43
حوزههای تخصصی:
پیچیدگی مداوم ساختمان ها و شهرهای معاصر- خصوصا در شرایطی که فرد با محیط آشنایی ندارد- روابط انسان- محیط را دچار چالش می کند. بیمارستان ها به لحاظ ماهیت وابسته به عملکردهای خاص، عموما بناهایی پیچیده و بستر ایجاد تنش و اضطراب ارزیابی می شوند. در چنین شرایطی، یافتن مسیر صحیح و رسیدن به مقصدی مشخص در کمترین زمان، مطلوب کاربران فضاست. این تحقیق با مراجعه به متون پیشین و نیز مشاهده و مصاحبه با کاربران، کارمندان و متخصصان حوزه طراحی بیمارستان، ضمن تبیین مفهوم مسیریابی، به بررسی استراتژی های مسیریابی، از طریق مشاهده، ترسیم نقشه های رفتاری و پرسش و پاسخ با 9 نفر از زنان و مردان شرکت کننده در آزمایشی در محیط درمانی پرداخت. نتایج این پژوهش سه حالت رفتار در شرایط اضطرار -از نظر انطباق با استراتژی های مسیریابی- را نشان داد: افراد بر خلاف نتایج حاصل از مبانی تئوریک عمل کردند؛ رفتار افراد منطبق با استراتژی های مسیریابی بود؛ رفتار مسیریابی به جهت انطباق یا عدم انطباق با یافته های قبلی، نیازمند واکاوی بیشتر بود. همچنین، هرچه محیط بر رفتار فضایی افراد سازگارتر باشد، مسیریابی در آن فضا موثرتر خواهد بود. یافته های حاصل از این پژوهش می تواند معماران و طراحان را در طراحی فضاهای پیچیده درمانی یاری رساند.
Investigating the Factors Influencing the Diversity of the Various Residential Buildings Façades (Case S tudy: Vali-Asr Neighborhood in Tabriz)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
Architecture and Urban Development, Volume ۱۳, Issue ۳ - Serial Number ۴۹, Summer ۲۰۲۳
71 - 84
حوزههای تخصصی:
The s tudy methodology is a mixed research method that is contextual and semantic in terms of the data's nature; in terms of the logic of thinking, the s tudy method is deductive, and in terms of the analysis levels, it is analytical-interpretive. The selected s trategy of this research is grounded theory, with the preliminary analyses (qualitative research method) being conducted based on S trauss and Corbin's sys tematic coding using MaxQDA software. Then, in the second s tage, the importance coefficients of the topics extracted from semi-s tructured interviews were analyzed using the analytic hierarchy process (AHP) using Expert Choice Software. The research findings indicate that mos t of the respondents find "recognition and creation of emotional bond through the use of the pas t generations'' memories" and "the neighborhood's his torical form and shape" as two selectable solutions and, of course, in the authors'' minds, considering the population growth and increase in the demands for new houses in the intended texture and, consequently, increase in the number of cons tructions and the change in the city's countenance, these solutions seem to be somewhat illogical. "The necessity for amending the urban and regional criteria and regulations," and also, "enhancing the awareness of the designers and the area's addressees," and, subsequently, "reducing the influence of the designers'' tas tes" are the other factors that seem to be more widely applicable for they can prevent the emergence of visual abnormalities on the façades to a large extent.
ابعاد و دلایل رشد اجتماعات مسکونی دروازه دار نمونه موردی؛ شهر یزد
حوزههای تخصصی:
در حال حاضر، یکی از روندهای اصلی توسعه مسکونی در بخش های وسیعی از شهرها و جوامع، توسعه اجتماعات دروازه دار است. اجتماعات دروازه دار با انواع و اندازه های مختلفی ساخته می شوند که دلایل شکل گیری آن ها از کشوری به کشور دیگر، از شهری به شهر دیگر و از یک اجتماع دروازه دار به دیگری متغیر است؛ اما آنچه بین همه این اجتماعات دروازه دار به نظر می رسد مشترک باشد، تأثیرات سوء آن ها بر شکل معمول زندگی شهری، فضاهای عمومی، یکپارچگی اجتماعی و فرهنگی و حکمروایی محلی و منطقه ای است. پژوهش حاضر به طورکلی به دو بخش قابل تقسیم است؛ بخش اول این نوشته به بررسی مبانی نظری با روش تحقیق اکتشافی و با استفاده از ابزار مطالعه کتابخانه ای و بررسی مقالات علمی معتبر بین المللی انجام شده و بخش دوم به بررسی دلایل شکل گیری اجتماعات مسکونی دروازه دار شهری در شهر یزد با کمک گرفتن از ابزار پرسشنامه نیمه ساختاریافته و مصاحبه نیمه عمیق با ساکنان 80 واحد مسکونی در اجتماعات دروازه دار شهر یزد مورد پرداخته شده است. بر اساس یافته های این پژوهش در مورد توسعه های مسکونی دروازه دار در شهر یزد می توان گفت غالب ساکنان، این اجتماعات را به عنوان سبک زندگی طولانی مدت در مقایسه با توسعه مسکونی معمول در سطح شهر ترجیح نمی دهند و عامل اصلی تأثیرگذار بر این افراد برای انتخاب این اجتماعات غالباً انگیزه های اقتصادی و استفاده از وام های خرید مسکن اعطایی از طرف بانک ها و تأمین مسکن ارزان قیمت در این پروژه ها است.
تدوین الگوی انتقال فناوری در صنعت نفت و گاز پارس جنوبی از منظر یادگیری تکنولوژیک با تأکید بر تداوم کارکرد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
شهر ایمن سال ۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲۳
32 - 56
حوزههای تخصصی:
این تحقیق باهدف تبیین الگویی اثربخش در زمینه عملیاتی سازی انتقال فنّاوری در صنعت نفت و گاز پارس جنوبی با رویکرد یادگیری فناوری های پیشرفته و با تأکید بر تداوم کارکردهای اساسی صنایع نفت و گاز پارس جنوبی انجام شده است. مطالعه تجربیات اجرای فازهای 24 گانه پارس جنوبی در دو بخش تقسیم می گردد که در بخش اول بخشی از فازها توسط پیمانکاران صاحب تکنولوژی خارجی تا قبل از تحریم ها به بهره برداری رسیده و مابقی فازها توسط سازمان های پروژه محور داخلی انجام شده است که در این مطالعه مدل اجرایی و بومی مبتنی بر یادگیری تکنولوژیک استخراج گردیده است. انجام جامعه آماری این پژوهش شامل اساتید منتخب دانشگاه، خبرگان و متخصصان تکنولوژی، معاونین، مشاورین، مدیران، رئیس قسمت ها در شرکت های نفتی و حوزه پدافند غیرعامل با حجم جامعه آماری 380 نفر است. مطالعه در زمره تحقیقات کاربردی و از جمله تحقیق های آمیخته اکتشافی است که در دو مرحله کمی و کیفی انجام می پذیرد. نخست محقق بر اساس روش های کیفی داده بنیاد (گراندد تئوری) به شناسایی شاخص ها در حوزه انتقال فناوری صنعت نفت می پردازد، پس از احصاء شاخص ها، با استفاده از روش های کمی معادلات ساختاری به اولویت بندی و انتخاب معیارهای مؤثر بر مدل طراحی شده می پردازد که نتیجه این پژوهش معرفی الگوی مؤثر انتقال فناوری در راستای بومی سازی، انتقال و یادگیری تکنولوژی باتوجه به تجربیات اجرای فازهای پارس جنوبی در حوزه های طراحی، تأمین کالا، ساخت و راه اندازی زیرساخت های تأمین انرژی برای تداوم کارکرد زنجیره خدمات رسانی زیرساخت های صنعت نفت و گاز به عنوان یکی از مفاهیم اساسی پدافند غیرعامل، به عنوان خروجی تحقیق ارائه می گردد.
شناسایی و اولویت بندی مخاطرات ایمنی قابل پیشگیری در پروژه های انبوه سازی با استفاده از روش تلفیقی تصمیم گیری چند معیاره با رویکرد مدل سازی اطلاعات ساختمان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
شهر ایمن سال ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۴
1 - 18
حوزههای تخصصی:
عملیات ساختمانی، به عنوان یکی از مخاطره آمیزترین بخش ها در بروز حوادث ناشی از کار قرار دارد. از طرفی، به دلیل آنکه فعالیت های ساختمان سازی در نقاط مختلف و به صورت پراکنده می باشند، لذا نظارت بر ایمنی در آنها بسیار چالش برانگیز است. علی رغم مزایای پیاده سازی مدیریت ایمنی در پروژه های ساخت وساز، به دلیل فقدان آگاهی طراحان نسبت به پیش نیازها و عدم ملاحظات ایجاد سیستم مدیریت ایمنی و همچنین نبود ابزارها و تکنولوژی های نوین در مرحله طراحی پروژه های ساخت، این سیستم هنوز آن چنان که باید مورد ارزیابی قرار نگرفته است. مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) یکی از آن فناوری هایی است که به تازگی در میان مدیران پروژه ها محبوبیت یافته است که از مهم ترین کاربردهای آن می توان به قابلیت های منحصربه فرد آن در ایمن سازی محیط پروژه ها اشاره نمود. هدف اصلی این مطالعه، شناسایی و اولویت بندی مخاطرات ایمنی قابل پیشگیری در پروژه های انبوه سازی با استفاده از روش تلفیقی تصمیم گیری چند معیاره فازی با رویکرد مدل سازی اطلاعات ساختمان است. برای این منظور، در این پژوهش، علاوه بر مصاحبه با کارشناسان و خبرگان مربوطه در زمینه مورد مطالعه، از نتایج مطالعات صورت گرفته توسط سایر پژوهشگران بهره گرفته شد و معیارهای مهم بر کاهش مخاطرات قابل پیشگیری در پروژه های انبوه سازی، شناسایی شد. سپس با استفاده از روش سوآرا (SWARA)، معیارهای شناسایی شده، وزن دهی شدند و در ادامه با استفاده از روش واسپاس (WASPAS) این معیارها برحسب اهمیت، اولویت بندی گردیدند. یافته های حاصل از پژوهش حاضر، نشان داد که معیار سیستم مدیریت ایمنی با 54657/0Qi= به عنوان مهم ترین عامل در راستای کاهش مخاطرات ایمنی قابل پیشگیری در پروژه های انبوه سازی با رویکرد مدل سازی اطلاعات ساختمان، مطرح می باشد.
مقایسه دگردیسی نبرد قهرمانان در شاهنامه فردوسی در تطبیق با حماسه قهرمانان جهان: ایلیاد، ادویسه و رامایانا (با تأکید بر شاهنامه طهماسبی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات هنر اسلامی سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۲
461 - 476
حوزههای تخصصی:
روایات اساطیری همواره با اشارات و دلالت های رمزگونه و رازآلود همراه بوده است. یکی از این امور شگفتی آفرین، دگردیسی موجودات و شخصیت هاست. دگردیسی یکی از مهم ترین عناصر ادبیات حماسی و اسطوره ای محسوب می شود. در ادبیات حماسی در پاره ای از موارد چهره های اسطوره ای دچار تغییر شکل و دگردیسی های چشم گیری شده اند. دگردیسی در شاهنامه و دیگر حماسه های دنیا باتوجه به تفاوت های جغرافیای و فرهنگی ایران و دیگر نقاط جهان، جلوه های گوناگون، و تفاوت ها و شباهت های زیادی دارد. در شاهنامه معمولاً شاهان، دیوان و جادوگران دگرگون می شوند و قدرت دگرگونی دارند؛ در حماسه های یونان و هند نیز خدایان و ایزدان بیشتر دگرگون می شوند. در پژوهش پیش رو تلاش شده است چگونگی، نحوه و انواع دگردیسی در شاهنامه، ایلیاد، ادیسه، و رامایانا بررسی، و با یکدیگر مقایسه شود. نتایج پژوهش نشان می دهد بیشتر دگردیسی های شاهنامه در نبرد قهرمانان در خشکی و اغلب دگردیسی های ایلیاد و ادیسه در آب های بیکران به وقوع می پیوندد. شکل دگردیسی در شاهنامه در هیئت آدمیان، سنگ، ابر و اژدها است، و در حماسه های ایلیاد و ادویسه و رامایانا معمولاً در هیئت پهلوانان و شاهزادگان و پرندگان است. دگردیس کننده ها و شونده ها پس از رسیدن به مقاصد خود، به شکل اصلی خود باز می گردند. هدف از دگردیسی ها در همه حماسه ها بیشتر کمک، فریب، نجات و آزمایش است.اهداف پژوهش:بررسی چگونگی، نحوه و انواع دگردیسی در شاهنامه، ایلیاد، ادیسه و رامایانا.بررسی دگردیسی نبرد قهرمانان در شاهنامه طهماسبی.سؤالات پژوهش:نحوه و انواع دگردیسی در شاهنامه، ایلیاد، ادیسه و رامایانا چگونه است؟مختصات دگردیسی نبرد قهرمانان در شاهنامه طهماسبی چگونه است؟
تأثیر و تأثر متقابل فرهنگ و ادبیات در اشعار مقاومت بشری البستانی و طاهره صفارزاده(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات هنر اسلامی سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۲
595 - 614
حوزههای تخصصی:
بدون شک شعر و ادب فارسی و عربی از دیر باز با صور خیال درآمیخته و آشنا بوده است. صور بلاغی شامل تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه است و بیش از هزار سال است که شاعران را در شعر، با خود، آشنا و مأنوس ساخته است. در همه سبک های شعر کهن و معاصر، بسامد بالای کاربرد صور خیال را می توان مشاهده نمود. صور خیال یا همان تصاویر ادبی که به وسیله قوه خیال خلق می شوند به دو دسته صور مفرد و صور مرکب تقسیم می شوند. در پژوهش حاضر که با رهیافت توصیفی - تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته است، ابتدا به تعریفی از ادبیات تطبیقی، ادبیات پایداری، زندگینامه بشری البستانی و طاهره صفّارزاده پرداخته شده و سپس نمونه هایی از شواهد شعری مربوط به تشبیه و استعاره و کنایه در اشعار این دو شاعر استخراج شد و مشخّص گردید که این دو شاعر از سه فنّ مذکور برای بیان مفاهیم مربوط به پایداری و مقاومت و سایر مؤلّفه های مطرح در ادبیات تطبیقی استفاده کرده اند.اهداف پژوهش:بررسی صورخیال در اشعار بشری البستانی و طاهره صفارزاده.بررسی رابطه فرهنگ و ادبیات پایداری در اشعار بشری البستانی و طاهره صفارازده.سؤالات پژوهش:صور خیال چه جایگاهی در اشعار بشری البستانی و طاهره صفارزاده دارد؟رابطه فرهنگ و ادبیات پایداری در اشعار بشری البستانی و طاهره صفارزاده چگونه است؟