فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۹۶۱ تا ۵٬۹۸۰ مورد از کل ۷٬۵۱۴ مورد.
حوزههای تخصصی:
با رشد روز افزون منابع و مقالات در سطح وب، بکارگیری روش هایی سریع و ارزان برای دسترسی به متون مورد نظر از میان مجموعه وسیع این مستندات، اهمیت بیشتری می یابد. برای رسیدن به این هدف، به کارگیری تکنیک های متن کاوی، گامی ارزشمند در جهت کشف دانش از مستندات متنی به شمار می رود. هدف اصلی این پژوهش خوشه بندی پایگاه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران(ایرانداک) براساس فنون متن کاوی می باشد. تا مقالات موجود به چند خوشه تقسیم شوند بطوریکه مقالات خوشه های مختلف حداکثر تفاوت ممکن و مقالات موجود در هر خوشه بیشترین شباهت را با هم داشته باشند . مقالات حوزه های مرتبط با فن آوری اطلاعات انتخاب شدند. بدین منظور ابتدا تمام کلید واژه های حوزه های فن آوری اطلاعات بر اساس دفعات بسامد آنها در مقالات پایگاه انتخاب و سپس مقالات هر کلیدواژه از پایگاه ایران داک استخراج گردید. سپس با استفاده از نرم افزار notepad++ مجموعه داده موردنظر ایجاد گردید. در این پژوهش برای انجام خوشه بندی از الگوریتم k_means و از معیار تابع فاصله اقلیدسی [1] برای اندازه گیری تشابه خوشه ها استفاده گردید . سپس نتایج حاصل از خوشه بندی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت تا میزان شباهت و الگوی مناسب میان مقالات کشف شد. الگوی مورد نظر نشان داد که بیشترین میزان مشابهت میان مقالات دو خوشه داده کاوی و شبکه عصبی با فاصله اقلیدسی 365/1 وجود دارد و کمترین میزان شباهت میان مقالات دو خوشه بهینه سازی و پردازش تصویر با فاصله 387/1 گزارش شده است. دانش حاصل از پژوهش، خوشه بندی مقالات مرتبط با بیشترین وکمترین میزان مشابهت با یکدیگر، یافتن الگوی جدید جهت دسترسی سریع و آسان به مقالات مشابه و کشف ارتباط پنهان میان موضوعات مختلف می باشند.این دانش به پژوهشگران کمک می کند تا بتوانند مقالات موضوعی مرتبط با تخصص خود و مشابه با موضوع مورد مطالعه را به نحوی مطلوب تر شناسایی کنند. [1] -Euclidean distance
اولویت بندی و امکان سنجی خدمات قابل ارائه در کتابخانه های عمومی شهر مشهد در جهت کاهش آسیب اجتماعی طلاق(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقدمه : کتابخانه های عمومی به عنوان یک قدرت اجتماعی می توانند در رفع مشکلات و آسیب های فردی و اجتماعی ایفای نقش کنند. از سویی، بر طبق آمارها، طلاق یکی از مهم ترین آسیب های اجتماعی در ایران و به ویژه در استان خراسان رضوی است. بنابراین هدف از این پژوهش، اولویت بندی و امکان سنجی خدمات قابل ارائه در کتابخانه های عمومی شهر مشهد در جهت کاهش آسیب اجتماعی طلاق است. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها، دو پرسشنامه محقق ساخته بود. در این پژوهش دو جامعه آماری وجود داشت. جامعه اول، صاحب نظران (شامل دانشجویان دکترا و اعضای هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، روان شناسی (حوزه مشاوره خانواده) و جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد) و جامعه دوم، کتابداران و کارکنان ستادی در دو اداره کتابخانه های عمومی استان خراسان رضوی و شهرستان مشهد بودند. حجم نمونه جامعه اول، 30 نفر و حجم نمونه جامعه دوم، 86 نفر به دست آمد که اعضای نمونه هر دو جامعه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. روش های آماری مورد استفاده، آزمون فریدمن و آزمون تی تک نمونه بود. یافته ها : از دیدگاه صاحب نظران، میان اولویت ارائه خدمات (به منظور کاهش طلاق) در 5 مقوله خدمات آموزشی، اطلاع رسانی، مشاوره ای، مرتبط با منابع و جنبی تفاوت معناداری وجود داشت، به طوری که خدمات آموزشی بالاترین و خدمات اطلاع رسانی در پایین ترین اولویت قرار گرفت. در بررسی جزئی تر، خدمات دارای بالاترین اولویت بدین شرح بود: برگزاری کلاس های آموزش مهارت های زندگی؛ آگاهی رسانی به خانواده ها از طریق شبکه اجتماعی به منظور توانمندسازی خانواده و کسب مهارت های زندگی؛ حضور مشاور خانواده/روانشناس در کتابخانه به منظور مشاوره و کمک به زوجین؛ ارائه منابع دیداری و شنیداری مرتبط با حوزه خانواده؛ برگزاری جلسات کتاب خوانی با حضور زوجین علاقه مند در رابطه با مسائل خانواده. از دیدگاه کتابداران و کارکنان ستادی، امکان ارائه خدمات آموزشی، اطلاع رسانی، مشاوره ای، مرتبط با منابع، و جنبی با حد مطلوب آن تفاوت معناداری داشت و کمتر از حد مطلوب بود. نتیجه گیری: این پژوهش خدمات دارای اولویت از نظر صاحب نظران که می توانند در کاهش طلاق اثرگذار باشند را مشخص نمود. همچنین نشان داد که امکان ارائه این خدمات در کتابخانه های عمومی شهر مشهد از حد مطلوب کمتر بود. از این رو، نتایج این پژوهش می تواند منجر به آگاهی مدیران و مسئولان نهاد کتابخانه های عمومی کشور نسبت به اولویت و امکان ارائه خدمات اثرگذار کتابخانه های عمومی در جهت کاهش طلاق گردد تا بتوانند برنامه ریزی لازم جهت ارائه این خدمات در کتابخانه های عمومی را انجام دهند و به کاهش مشکلات زناشویی و به تبع آن به کاهش طلاق در جامعه کمک نمایند.
ارائه چهارچوبی برای پشتیبانی کتابخانه های عمومی ایران از یادگیری مادام العمر و اعتباریابی آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر در راستای چگونگی پشتیبانی کتابخانه های عمومی ایران از یادگیری مادام العمر به ارائه چهارچوبی متشکل از چشم انداز، مأموریت، ارزش ها، و راهبردها، و همچنین اعتباریابی آن می پردازد. روش: روش پژوهش مورداستفاده در این مطالعه از نوع پژوهش ترکیبی بود. بدین منظور، در ابتدا از تحلیل محتوای استقرایی به منظور ارائه چهارچوبی برای پشتیبانی کتابخانه های عمومی ایران از یادگیری مادام العمر استفاده شد. جامعه این بخش پژوهش شامل کلیه مقالات مرتبط نمایه شده در سال های 1980 تا 2019 در پایگاه های اطلاعاتی مختلف، و همچنین اسناد، برنامه های راهبردی، و وبگاه کتابخانه های عمومی کشورهای مختلف دنیا بود که 71 منبع به صورت هدفمند انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت. در بخش دوم پژوهش، برای اعتباریابی چهارچوب پیشنهادی از روش تحقیق پیمایش اینترنتی استفاده شد. جامعه آماری این بخش، شامل کلیه متخصصان حوزه علوم تربیتی و علم اطلاعات و دانش شناسی می شد که دارای تجارب علمی یا حرفه ای مرتبط بودند. از این جامعه آماری، 18 نفر به شکل هدفمند به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها، از پرسش نامه ارزیابی محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسش نامه ارزیابی با استفاده از نظرِ پنج متخصص این حوزه بررسی و تأیید شد. همچنین، به منظور تعیین پایایی پرسش نامه از روش توافق بین ارزیابان استفاده شد که مقدار آن 0.86 محاسبه شد. داده های گردآوری شده با استفاده از میانه و آزمون علامت تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: با بهره گیری از یافته های حاصل از تجارب جهانی و با در نظر گرفتن چشم انداز کتابخانه عمومی ایران، چهارچوبی متشکل از چشم انداز، مأموریت، ارزش ها، و راهبردها برای پشتیبانی کتابخانه های عمومی ایران از یادگیری مادام العمر ارائه شد. در نهایت، نتایج ارزیابی متخصصان نشان داد که چهارچوب پیشنهادی جامع و کامل بوده و برای تحقق یادگیری مادام العمر در کتابخانه های عمومی ایران مناسب است. اصالت/ارزش: با وجودِ تأکید اسناد بالادستی بر نقش کتابخانه های عمومی در تحقق یادگیری مادام العمر، راهنمای عملی برای پشتیبانی کتابخانه های عمومی ایران از یادگیری مادام العمر وجود ندارد؛ لذا پژوهش حاضر با ارائه چهارچوبی به رفع خلأ موجود می پردازد. چهارچوب حاصل از این پژوهش می تواند به کتابخانه های عمومی ایران کمک کند تا به سهم خود نقش مؤثرتری در ساختن جامعه یادگیرندگان مادام العمر ایفا کنند.
واکاوی تصویر ذهنی مردم از کتابخانه عمومی ایران (با اتکاء بر نظریه زمینه ای)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: تطابق بین پیش فرض های موجود هنگام سیاست گذاری ها و برداشت های مخاطبان نهادهای ارائه دهنده خدمت می تواند اثربخشی سیاست ها و اقدامات را ارتقا بخشد. هدف از انجام این پژوهش، واکاوی تصویر کتابخانه های عمومی است. روش: تحقیق حاضر تحقیقی کیفی است. برای گردآوری داده ها از روش مصاحبه ساختاریافته استفاده شد. در مجموع، با 72 نفر مصاحبه صورت گرفت. نظریه زمینه ای اشتراوس و کوربین اساس کار این پژوهش بود و داده های حاصل از مصاحبه ها طی 3 مرحله کدگذاری شد. برای کدگذاری داده ها، نرم افزار مکس کیودا به کار گرفته شد. انتخاب مصاحبه شونده ها به گونه ای انجام شد که توازن جنسیتی، سنی و تحصیلی تا حد امکان رعایت شود. نمونه گیری تا زمان اشباع مفاهیم ادامه یافت. چهار معیار اعتبار یا مقبولیت، اطمینان-ثبات، قابلیت تأیید، و قابلیت انتقال یا تناسب برای ارزیابی روایی و دقت و استحکام داده ها مورد توجه قرار گرفت. یافته ها: حاصل کنکاش در مصاحبه ها، 163کد باز، 56 زیرطبقه، 23 طبقه و 9 طبقه محوری بود. از میان طبقات محوری، طبقات منبع نامتوازن دانش، محیط دل چسب، و مکان غیرقابل تحمل به عنوان طبقات مرکزی انتخاب شدند. بنا به توصیه گلیزر، از دو طبقه محیط دل چسب و مکان غیرقابل تحمل به طبقه مرکزی منبع نامتوازن دانش ارجاع داده شد و این طبقه به عنوان طبقه مرکزی اصلی معرفی شد. شواهد این پژوهش نشان داد که نگاه مردم نسبت به کتابخانه های گذشته منفی بوده است و بسیاری از مردم با توجه به همین نگاهی که نسبت به کتابخانه ها دارند، از مراجعه به کتابخانه های امروزی خودداری می کنند. از طرفی دیگر، افراد مصاحبه شونده برای مراجعه به کتابخانه ها شرط ها و پیشنهادهایی ارائه دادند که اگر به آن ها توجه شود، قطعاً میزان مراجعه آن ها به کتابخانه افزایش خواهد یافت. اصالت/ارزش: موضوع مورد مطالعه و اتخاد رویکرد کیفی برای تحقیق حاضر نشان دهنده ارزش و اصالت آن هست. تلاش برای فهم تفاوت بین نگاه ها در گذشته و حال و تمرکز بر واکاوی تصویر ذهنی افراد، این پژوهش را از سایر پژوهش ها متمایز کرده است. کلیدواژه ها: مطالعه کاربران، کتابخانه های عمومی، تصویر ذهنی، ایران
کاربرد یادگیری ماشینی مبتنی بر شبکه عصبی برای دسته بندی مستندات علمی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
از دهه ۱۳۸۰ شمسی، نگارش و انتشار مقالات علمی در ایران شدت بسیار زیادی به خود گرفته و سبب شده است علاوه بر سازمان های دولتی مانند ایرانداک و سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، سامانه های برخط متعدد دیگری چون پرتال جامع علوم انسانی، نورمگز، مگ ایران، علم نت، سیویلیکا و غیره اقدام به مدیریت دانش و تهیه بایگانی های ساختارمند مستندات علمی کند. هرکدام از این بایگانی ها، امکاناتی را در اختیار کاربر قرار می دهد. یکی از این امکانات، قابلیت جستجو است و جستجوی دقیق می تواند بر کاربری این سامانه ها تأثیر به سزایی بگذارد. برای افزایش دقت جستجو نیاز است حوزه علمی مقالات مشخص شود. دسته بندی حجم زیاد منابع علمی در حوزه های مختلف بسیار زمانبر است که استفاده از روش های ماشینی به عنوان یک راه حل می تواند از این کار طاقت فرسا بکاهد. هدف اصلی این مقاله، ارائه یک مدل دسته بندی برای تعیین حوزه مقالات علمی است. اگرچه در پژوهش های پیشینِ دسته بندی به طور عمده از الگوریتم های دسته بندی متداول برای متن ساده به کار رفته است، در این پژوهش تلاش می شود علاوه بر استفاده از این دسته بندها، از دسته بندهای مبتنی بر شبکه عصبی، مانند شبکه عصبی پیچشی[۱] و پرسپترون[۲]، به همراه بازنمایی معنایی مبتنی بر بافت، مانند ParsBERT، استفاده گردد و نتایج آن با سایر روش های متداول در ساخت بردار مستندات، مانند Word2Vec، مقایسه گردد. برای این هدف، از داده های پرتال علوم انسانی که دربرگیرنده مقالات متنوع علوم انسانی استفاده می کنیم. ویژگی این داده مشخص بودن حوزه تخصصی هر مقاله است. یکی از ویژگی های شبکه عصبی این است که برایندی از ویژگی های نهفته از داده در فضای برداریِ ساخته شده شکل می گیرد و برای آموزش مدل استفاده می گردد. براساس نتایج عملی، دسته بند پرسپترون مبتنی بر ParsBERT بالاترین کارایی ۷۴/۷۱ درصدی براساس امتیاز F میکرو و کارایی ۷۲/۵۵ درصدی براساس امتیاز F ماکرو را به دست آورده است. [۱] convolutional neural network [۲] perceptron neural network
عوامل مؤثر بر تصمیم گیری رده بندی مجدد در کتابخانه های علوم پزشکی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف:سنجش عوامل مؤثر بر تصمیم گیری در مورد اجرای رده بندی مجدد منابع در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی تهران، ایران، و شهید بهشتی. روش شناسی:ابتدا با استفاده از پژوهش اسنادی – کتابخانه ای، مؤلفه ها و عوامل تعیین کننده تصمیم گیری برای اجرای رده بندی مجدد شناسایی، سپس با استفاده از پرسشنامه ای پژوهشگر ساخته دیدگاه مسئولان تصمیم گیرنده کتابخانه ها پیمایش شد. یافته ها:""امکانات و تسهیلات اجرایی"" و ""مسائل ادراکی (درک ضرورت تغییر)""، مؤلفه های تعیین کننده تری برای متقاعد کردن مسئولان کتابخانه های علوم پزشکی در تغییر نظام رده بندی هستند. همچنین، عواملی نظیر بودجه و تداوم خدمات کتابخانه ، حمایت مدیریت، یکپارچگی مجموعه کتابخانه، نامناسب بودن نظام موجود، و خودکارسازی فرایند تغییر از عوامل اثرگذار بر این تصمیم است. اما، مسئله تأمین داده و اطلاعات کافی برای برنامه ریزی مناسب و هدف مند رده بندی مجدد، افزایش قابلیت مرور در نظام جدید، و سهولت آموزش و سازگاری کاربران با آن چندان مورد توجه کتابخانه های علوم پزشکی نیست و تأثیر کمتری بر تصمیم گیری آنها دارد. نتیجه گیری:کتابخانه های علوم پزشکی باید با نگاهی واقع بینانه تأثیر هریک از عوامل را در رده بندی مجدد بسنجند. یک الگوی واحد و از پیش تعیین شده مبنی بر اینکه رده بندی مجدد به تنهایی بتواند پیشرفت های چشمگیری ایجاد کند وجود ندارد.
بررسی توزیع فضایی کتابخانه های عمومی شهر ارومیه با استفاده از الگوریتم های فازی و GIS با تأکید بر عدالت اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف این پژوهش بررسی توزیع مکانی کتابخانه های عمومی، شناخت جایگاه مناطق شهری از لحاظ برخورداری از این خدمات، تعیین سطح نابرابری هر یک از مناطق و کاهش نابرابری های اجتماعی در سطح شهر ارومیه می باشد . روش : مقاله تحلیلی و توصیفی است و روش گردآوری داده های پژوهش ترکیبی از روش های اسنادی و میدانی است. برای سنجش عدالت فضایی در این تحقیق از متغیرهای فاصله از کتابخانه های موجود، فاصله از خیابان ها ی اصلی، فاصله از صنایع مزاحم، تراکم جمعیت، نزدیکی به مراکز مسکونی، نزدیکی به فضاهای سبز، فاصله از مراکز تجاری، نزدیکی به مراکز آموزشی، فاصله از مراکز درمانی، سازگاری کاربری ها، شیب، و دوری از خط گسل استفاده شده است. در نهایت، تجزیه و تحلیل ها با استفاده از روش فازی با بازه عضویت صفر تا 255 صورت گرفت . یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که تعداد و توزیع فضایی کتابخانه های موجود در شهر ارومیه جوابگوی تقاضای فعلی نمی باشد و سطح دسترسی به این موجودی نیز برای همه افراد به لحاظ پراکنش نامتناسب در گستره شهری نامناسب است. لذا می توان کمبود 6900 متر مربعی فضای کتابخانه ای را با احداث 4 باب کتابخانه جدید، و متناسب با شاخص های جمعیت، دسترسی و عدالت اجتماعی، با توزیع فضایی چندگانه جبران نمود؛ و سطح سواد، میزان مطالعه،کیﻔیﺖ زﻧﺪﮔی و شاخص عدالت اجتماعی را در بین شهروندان ارومیه ارﺗﻘﺎء بخشید . اصالت/ارزش: ارزش پژوهش حاضر در نشان دادن رابطه بین ﺗﻮﺳﻌﻪ یﺎفتگی و ﻣﻮﺿﻮع ﻋﺪاﻟﺖ ﻓﻀﺎیی در ﺗﻮزیﻊ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣی ﺷﻬﺮی می باشد، چرا که کتابخانه های عمومی، به واسطه نقشی که در ارتقای سطح سواد و آگاهی افراد جامعه ایفا می کنند، از جایگاه پراهمیتی برخوردارند؛ و توزیع فضایی مناسب آن در سطح شهر می تواند نقش مهمی در تحقق عدالت اجتماعی داشته باشد .
شناسایی مؤلفه های انتصاب مدیران کتابخانه ها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: کتابخانه ها به عنوان یکی از مهم ترین مراکز علمی، آموزشی، پژوهشی، اجتماعی و فرهنگی نقش مؤثری را در توسعه اطلاعات، آگاهی و دانش بشری دارند که تحقق اهداف آن ها، نیازمند مدیران متخصص و باتجربه برای افزایش اثربخشی و کارایی کتابخانه ها است. اما تحقق اهداف کتابخانه ها بدون انتصاب مدیران توانمند برای مدیریت کارآمد آنها ممکن نخواهد بود. بنابراین هدف این پژوهش، شناسایی و معرفی مولفه های موثر بر انتصاب مدیران کتابخانه ها بر اساس تحقیقات پیشین در این زمینه است. روش/ رویکرد: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش توصیفی و رویکرد اسنادی و تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل مطالعه و تحلیل محتوای 62 عنوان مقاله ، 7 عنوان کتاب و 1 عنوان پایان نامه منتشر شده در حوزه مدیریت کتابخانه ها است. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش یادداشت برداری از منابع منتشر شده در زمینه مدیریت کتابخانه ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار اکسل است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که مؤلفه های اثرگذار جهت انتصاب مدیران کتابخانه ها شامل مؤلفه های شغلی/فردی مانند دانش و معلومات حرفه ای (سابقه کاری، سنوات خدمت، دوره های آموزشی گذرانده، مدرک تحصیلی مرتبط، قابلیت ارتقاء علمی و اداری و تخصص)، مهارت های مدیریتی (مهارت های ارتباطی، توانایی تصمیم گیری و پاسخگویی، مدیریت بحران، انجام کار گروهی، مدیریت تعارض، تفویض اختیار ، مدیریت زمان، مدیریت منابع و سرمایه، خلاقیت و نوآوری، شناسایی و تحلیل مسائل، درک تفاوت های فردی، روحیه تشویق پرسنل، آینده نگری، تعهدمداری و عدالت و انصاف) ویژگی های شخصیتی (مسئولیت پذیری، اعتماد به نفس، تحمل و سعه صدر، صداقت و درستی، روحیه مشارکت جویی، ظاهر آراسته و منظم، سن، انعطاف پذیری و شجاعت فردی)، نگرش و بینش (نگرش مذهبی، محترم شمردن زیردستان و تقدم ضابطه بر رابطه) ، اعتبار عمومی و حرفه ای (ارتباطات غیررسمی، حسن شهرت حرفه ای، جلب اعتماد کارکنان، جلب اعتماد مافوق و جلب اعتماد ارباب رجوع)؛ عوامل سازمانی / داخلی (بُعد ساختاری (پیچیدگی سازمان، رسمیت سازمان، سطح تمرکز سازمان و سیستم بودجه) و بُعد محتوایی (اندازه سازمانی، فرهنگ سازمانی، درک اهداف و استراتژی سازمانی، فناوری سازمانی و سبک رهبری مدیران عالی سازمانی) و عوامل محیطی/ خارجی (محیط عمومی (عوامل اجتماعی/ فرهنگی، جغرافیایی، اقتصادی، تکنولوژیکی، سیاسی/حقوقی) و محیط تخصصی (رقبای سازمانی، ارباب رجوع و عوامل قانونی) است. اصالت/ ارزش: انتصاب مدیران کتابخانه ها نقش بسیار مهمی در رشد و شکوفایی آنها دارد. این مقاله یکی از اولین مطالعات توصیفی و تحلیلی در زمینه مدیریت کتابخانه ها است که بر شناسایی و دسته بندی مؤلفه های موثر در انتصاب مدیران کتابخانه ها تمرکز دارد و می تواند به شناسایی و به کارگیری مدیران مستعد و توانمند در کتابخانه ها منجر شود و سبب افزایش کارآمدی و اثربخشی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی شود. همچنین این مؤلفه ها می توانند ابزاری برای سیاستگذاری درست در دست مدیران ارشد جهت انتصاب مدیران کتابخانه ها باشند و از سوی دیگر می توانند زمینه ای برای تحقیقات بعدی و مفصل تر در زمینه ابعاد مدیریتی، شخصیتی، فنی و اجتماعی مدیران کتابخانه ها و خدمات اطلاعاتی باشند.
نقش و جایگاه آرشیو دیداری - شنیداری صدا و سیمای مرکز بوشهر در پشتیبانی از فرایند تولید برنامه های رادیویی - تلویزیونی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف از این پژوهش، تعیین نقش و جایگاه آرشیو دیداری- شنیداری صدا و سیمای مرکز بوشهر در پشتیبانی از فرایند تولید برنامه های رادیویی و تلویزیونی این مرکز است. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه است. جامعه پژوهش 100 نفر از برنامه سازان (تهیه کنندگان و کارگردانان) تولید رادیو و تلویزیون مرکز بوشهر است. بر اساس یافته های پژوهش، 8/92 % از برنامه سازان معتقدند می توان از آرشیو دیداری- شنیداری صدا و سیمای مرکز بوشهر به عنوان یکی از عوامل اصلی در فرایند تولید برنامه های رادیویی و تلویزیونی این مرکز و تکیه گاه برنامه سازان نام برد. 9/96 % از برنامه سازان آرشیو این مرکز را یک پایگاه اطلاعاتی و پشتوانه برنامه سازی قلمداد می کنند. 9/95 % از برنامه سازان معتقدند بر خلاف دیدگاه سنتی و غیر تخصصی، آرشیو دیداری- شنیداری این مرکز تنها محلی برای حفظ و نگهداری منابع نیست، بلکه یکی از مهم ترین بخشهای حفظ محتوا و پیام در رسانه است. از نگاه برنامه سازان، غنی بودن منابع آرشیوی این مرکز در تأمین و پشتیبانی، ارتقای کمّی و کیفی برنامه سازی، کاهش زمان و هزینه تولید برنامه ها نقش چشمگیری دارد. اکثر برنامه سازان، ارائه خدمات توسط آرشیویست های این مرکز را در رفع نیازهای اطلاعاتی برنامه سازان مطلوب دانسته و مهم ترین انتظارهای خود را از آرشیو این مرکز، دیجیتال سازی و غنی کردن منابع آرشیوی، ایجاد پایگاه اطلاعاتی آرشیو، ایجاد بخش افکتهای تصویری و با کیفیت، استخراج کلیدواژه های موضوعی منابع، ایجاد بخش تبدیل و تکثیر منابع و مشکلات خود را، دسترسی نداشتن به منابع آرشیوهای سایر مراکز صدا و سیما، کمبود امکانات فنی در آرشیو، کمبود نیروی انسانی و فعال نبودن آرشیو مرکز در ایام تعطیلات رسمی، بیان کرده اند.
شناسایی قابلیت های سیستم های خبره و چت بات ها در کتابخانه ها: مرور نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: همواره در سطح جهان، بر تعداد کتابخانه هایی که برای ارائه خدمات مختلف از رایانه و نرم افزارهای هوشمند استفاده می کنند، افزوده می شود و کتابداران و اطلاع رسانان نیز کوشیده اند که با به کارگیری فناوری های هوش مصنوعی مانند سیستم های خبره، چت بات ها و دیگر سرویس های هوشمند به بهبود و ارتقا کیفیت و کمیت خدمات بپردازند. لذا پژوهش حاضر با هدف معرفی قابلیت های سیستم های خبره و چت بات ها، به تفیکیک خدمات مختلف کتابخانه ها انجام شده است. روش شناسی: این مطالعه به روش مرور نظام مند و با فرآیند هفت مرحله ای رایت و همکاران اجرا شده است. این مراحل در روش نظام مند عبارتند از: تعیین سوال پژوهش، تعیین قرارداد انجام کار، جستجوی متون، استخراج داده ها، ارزیابی کیفیت، تحلیل داده ها و ارائه نتایج و درنهایت تفسیر نتایج. کلیدواژه های این حوزه در هر سه پایگاه استنادی (خارجی) «وب آو ساینس»، «اسکوپوس» و «گوگل اسکالر» و در سه پایگاه اطلاعاتی داخلی «بانک اطلاعات نشریات کشور»، «پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی» و «مرجع دانش»، بدون در نظر گرفتن بازه زمانی، بررسی شد. در نهایت ۳۴ مقاله گزینش شد. یافته ها: مرور ۳۴ مطالعه مرتبط نشان داد که سیستم های خبره، در سه نوع خدمات فنی، عمومی و مدیریتی کتابخانه ها کاربرد دارند اما با توجه به ماهیت چت بات ها که در مکالمات و ارتباطات هوشمند از جنس تعاملات انسانی کاربرد دارند؛ مشخص شد که تاکنون پژوهش های گوناگون، کاربردهای این بات های مکالمه را تنها در بخش خدمات عمومی کتابخانه ها و به طور خاص تر در خدمات و مصاحبه مرجع شناسایی و معرفی کرده اند. نتیجه گیری: در پایان انتظار می رود که کتابداران ضمن آشنایی با قابلیت ها و کاربردهای سیستم های خبره و چت بات ها، از همان مراحل طراحی تا به کارگیری این نظام های هوشمند برای کتابخانه ها، مشارکت داشته باشند. همچنین پیشنهاد می شود که در مطالعات آینده نقش و کاربرد چت بات ها در خدمات فنی و مدیریتی کتابخانه ها بررسی شود تا در ادامه زمینه طراحی این سرویس های هوشمند برای تمامی خدمات کتابخانه فراهم شود.
بررسی رابطه فرایندهای مدیریت دانش با عملکرد شغلی کارکنان در آموزش عالی(مطالعه موردی دانشگاه تهران)
منبع:
مطالعات دانش شناسی سال اول پاییز ۱۳۹۴ شماره ۴
1 - 25
حوزههای تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر تعیین رابطه ی فرایندهای مدیریت دانش با عملکرد شغلی کارکنان در دانشگاه تهران می باشد. روش: از نوع کاربردی و به روش پیمایش با رویکرد توصیفی است و نمونه پژوهش شامل 105 نفرازکارکنان دانشگاه تهران( 21مرد و84 زن) از روش نمونه گیری تصادفی ساده به وسیله فرمول کوکران تعیین شد. داده های پژوهش با استفاده ازفهرست وارسی عملکرد وپرسشنامه مدیریت دانش گردآوری شد، تجزیه تحلیل اطلاعات با استفاده از روش های آماری(Tمستقل، تحلیل واریانس، یومن وایتنی ،ضریب همبستگی پیرسون ومیانگین) انجام شد. یافته ها: وضعیت مدیریت دانش در بین کارکنان پایین تر از میانگین فرضی(3) و عملکرد شغلی بالاتراز میانگین می باشند و میزان مدیریت دانش وعملکرد شغلی در بین متغیرهای جمعیت شناختی:(جنس، سن، مدرک تحصیلی و سابقه خدمت)، متغیر سن با مدیریت دانش ؛ وسن وجنسیت با عملکرد شغلی تفاوت معنا داری را نشان داد. نتیجه گیری: بین شاخص های مدیریت دانش با شاخص های عملکرد شغلی، تنها شاخص کسب دانش با شاخص های عملکرد شغلی(عملکرد وظیفه ای وزمینه ای) رابطه معناداری نشان داد وبین دیگر متغیرها رابطه معناداری یافت نشد.
مقدمه ای بر معیارهای انتخاب دانش های پیشران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
جوامع بشری در عرصه زندگی اقتصادی-اجتماعی با سه انقلاب اساسی کشاورزی، صنعتی و اقتصاد دانش بنیان، روبه رو بوده اند. در طی این انقلاب ها نه تنها ساختار اقتصادی بلکه ساختار اجتماعی و فرهنگی نیز تحول یافته است. هم اکنون بیش از دو دهه است که سومین انقلاب یعنی عصر اقتصاد دانش بنیان آغاز شده است. عصری که در آن کاربرد دانش مهم ترین عامل تولید است و بیش از هر عامل دیگری پیش برنده صنایع و پایه گذار پیشرفت های اقتصادی است. شرایط عصر حاضر و دگرگونی های ژرف آن، دولت ها را برآن داشته که تمهیدات ویژه ای در راستای تحقق امر توسعه پیش بینی نمایند. فرآیند توسعه در این عصر منوط به انتخاب درست دانش های پیشران و برنامه ریزی دقیق و منظم برای پیشتازی در آن می باشد. برای پیش برد این تمهیدات لازم است علاوه بر شناخت دانش پیشران، معیارهای این انتخاب را نیز تحلیل نمود. در این مقاله با استفاده از رویکرد توصیفی- تحلیلی به تبیین موضوع البته تنها از منظر اقتصادی، پرداخته و با استفاده از اسناد و شواهد موجود، همانند مقالات، کتب، سایت های معتبر و ...، فرایند جمع آوری اطلاعات انجام گرفته است. بر اساس یافته های این مقاله چهار معیار اساسی جهت یک انتخاب درست و دقیق عبارتند از ظرفیت خلق ارزش افزوده، ظرفیت خوشه زدن، امکان پذیری از منظر زیرساخت ها، و ظرفیت ایجاد فرصت های شغلی پایدار؛ به تفصیل به شرح و توسعه آن ها پرداخته می شود.
تحلیل استنادی پایان نامه های رشته شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس در سالهای 1389 تا 1390
منبع:
مطالعات دانش شناسی سال اول زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱
103 - 124
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف پژوهش، تحلیل استنادی مآخذ پایان نامه های سالهای 1389-1390 رشته شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس است. روش: روش پژوهش، تحلیل استنادی است. جامعه آماری، 3688 استناد است. استنادها به روش سرشماری بررسی شدند. در گردآوری داده ها، با مراجعه به سایت کتابخانه، مآخذ پایان نامه ها دریافت شد و در تحلیل داده ها از نرم افزار مایکروسافت اکسل 2007، قانون بردفورد و فرمول نیم عمر استفاده شد. یافته ها: به طور میانگین هر پایان نامه به 80 منبع استناد کرده است. 53/56 درصد استنادها به فارسی و 47/43 درصد، لاتین هستند.کتابهای فارسی با 1162 استناد بیشترین و پایان نامه های لاتین با 3 استناد کمترین مقدار استناد را دارند. همچنین پراستنادترین مولفان و منابع، نیم عمر و منابع هسته بر اساس قانون بردفورد شناسایی شدند. همچنین معلوم شد، هر چه تاریخ نشر کتاب به زمان حال نزدیک تر باشد، تعداد دفعات استناد به آن اثر بیشتر نیست. بیشتر از 50 درصد پایان نامه ها به پایان نامه های دانشگاه تربیت مدرس استناد کرده اند. نتیجه گیری: در نگارش پایان نامه ها بیشتر از منابع فارسی استفاده شده است. منابع و مولفان پراستناد مشخص شده توسط قانون بردفورد می تواند در انتخاب منابع کتابخانه به کارگرفته شود و با توجه به نیم عمر منابع که معیاری برای سنجش تازگی منابع است، می توان نتیجه گرفت از منابع جدید استفاده نشده است.
رابطه بین سواد اطلاعاتی و سواد سلامت: مطالعه موردی کارکنان مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم فناوری شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقدمه: دسترسی به اطلاعات معتبر مربوط به سلامت و همچنین ارزیابی و استفاده بهینه از آن ها در راستای تأمین سلامت خود و اطرافیان از اهمیت ویژه ای برخودار است. مهارت ها و توانمندی های متفاوتی میتوانند بر این مسئله تأثیرگذار باشند که از آن جمله مهارتهای سواد اطلاعاتی است. ازاینرو، پژوهش حاضر، رابطه بین سواد اطلاعاتی و سواد سلامت را میان کارکنان مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری بررسی می کند. روش: روش پژوهش حاضر، توصیفی پیمایشی از نوع هم بستگی و ابزار گردآوری دادهها پرسش نامه است. جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری است (103 نفر) که به روش نمونهگیری تصادفیِ ساده و با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 80 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها نیز از آزمون t تک متغیره و هم بستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که میزان مهارت های سواد اطلاعاتی و همچنین سواد سلامت افراد تحت بررسی از حد متوسط بالاتر است. بین مهارت های سواد اطلاعاتی با سواد سلامت کارکنان رابطه معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش، به نظر میرسد، فراگیری مهارت های سواد اطلاعاتی برای افزایش سواد سلامت و در نتیجه به دست آوردن اطلاعات معتبر در زمینه مسائل بهداشتی و سلامت افراد و همچنین ارزیابی، تفسیر و استفاده درست از این اطلاعات، بسیار ضروری به نظر می رسد. لذا ارائه آموزش های مناسب در این زمینه، ضرورتی انکارناپذیر است.
قوانین و مقررات ناظر بر حمایت از حق مؤلف در فضای مجازی؛ مطالعه تطبیقی در اسناد جهانی، حقوق ایالات متحده، کانادا، و ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
امروزه ابزارها فناوری اطلاعات و فضای دیجیتال همه جوامع بشری را متأثر ساخته اند و هر کس به گونه ای از این فضا بهره برداری می کند. البته این فضا چالش های تازه ای نیز به همراه دارد و از چالش های جدی آن حمایت از حقوق پدیدآوران محتوا است. با آن که حمایت حقوق پدیدآوران در فضای فیزیکی پیرامون دو سده است که در کانون توجه بوده و ضوابط و قوانین گوناگونی برایش تصویب شده است، حمایت از این حق در فضای مجازی هنوز در آغاز راه و با دشواری هایی همراه است. اگرچه، کشورها چه به شکل مستقل و چه از راه تصویب پیمان های منطقه ای و جهانی کوشیده اند تا از حق مؤلف در این فضای تازه حمایت کنند. هدف کلیدی این مقاله، نگاهی مقایسه ای است به تمهیداتی که در اسناد جهانی، حقوق ایالات متحده، کانادا، و ایران در این باره اندیشیده شده است. برای دستیابی به این هدف، سه سند حقوقی بین المللی و اسناد حقوقی ایالات متحده، کانادا، و ایران به روش تحلیل محتوا بررسی شده اند. از این رو، نخست اسناد کلیدی قانونی شناسایی، مفاد مصوب آنها در پیوند با حمایت پدیدآوران تعیین، و متن قانون مطالعه و با توجه به ویژگی های فضای مجازی تفسیر شده است. یافته ها نشان می دهند که توجه به ویژگی های فضای مجازی در اسناد جهانی و آمریکا و کانادا بیش از قوانین و مقررات ملی است. اگرچه برخی از مواد قانونی در اسناد ایرانی، همانند قانون حمایت حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان؛ قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی؛ قانون حمایت از حقوق پدیدآوران نرم افزارهای رایانه ای؛ قانون تجارت الکترونیکی؛ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت های غیرمجاز می نمایند؛ قانون مطبوعات؛ مقررات و ضوابط شبکه های اطلاع رسانی رایانه ای؛ پیش نویس لایحه قانون جامع حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط؛ پیش نویس لایحه حمایت از داده و حریم خصوصی در فضای مجازی را می توان برای فضای مجازی هم به کار برد. نتیجه آنکه با توجه به ویژگی های فضای مجازی و توسعه روزافزون این فضا، قانون گذار ایرانی باید در قوانین آتی توجه ویژه ای به آن داشته باشد.
نقش معماری و فضای کتابخانه های عمومی در میزان رضایت کاربران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقدمه: معماری و فضای کتابخانه های عمومی عواملی اثرگذار در رضایت کاربران و جذب و نگهداری آنان هستند. در این مطالعه نقش مؤلفه های مرتبط با معماری و فضای کتابخانه های عمومی در میزان رضایتمندی کاربران آنها بررسی شده است. روش شناسی : در این پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی همبستگی، از میان 15000 نفر از کاربران فعال 23 کتابخانه عمومی شهر کرمانشاه نمونه ای متشکل از 375 نفر از کاربران به روش تصادفی طبقه ای بر پایه فرمول کوکران انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای با 39 گویه در مقیاس پنج طیفی لیکرت با چهار مؤلفه مربوط به معماری و فضای کتابخانه بود که پایایی آن با آلفای کرونباخ و روایی آن با تحلیل عاملی تأییدی به دست آمد. داده های 346 پرسشنامه تکمیل شده با نرم افزار اس پی اس اس تجزیه وتحلیل شد. یافته ها : یافته های این پژوهش نشان داد بین معماری کتابخانه های عمومی و رضایتمندی کاربران از آنها رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین عوامل فیزیکی و رضایتمندی کاربران کتابخانه های عمومی هم رابطه معنادار وجود دارد؛ اما بین حذف صداهای مزاحم (آکوستیک) و رضایتمندی کاربران کتابخانه های عمومی رابطه معنادار وجود ندارد. در نهایت بین طراحی فضاهای پشتیبانی و رضایتمندی کاربران هم رابطه معناداری وجود دارد. نتیجه : برای جلب رضایت کاربران کتابخانه های عمومی، توجه به عوامل معماری و فضا بسیار لازم و اثرگذار است. این دو عامل به اجتماعی سازی خدمات کتابخانه و تقویت اثر فرهنگی بومی آن کمک می کند.
میزان همکاری پژوهشگران ایرانی در نشریات علمی نامعتبر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: تعیین میزان و نوع همکاری پژوهشگران ایرانی با نشریات علمی نامعتبر. روش شناسی: این پیمایش با رویکرد علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش از نشریات موجود در فهرست نشریات نامعتبر جفری بیل انتخاب شد. با توجه به روزآمد شدن مداوم این فهرست، نسخه ای که در دی ماه 1394 تهیه شده بود، ملاک انجام کار قرار گرفت. در تاریخ فوق این فهرست شامل 910 مجله بود. همه مجله های مذکور بدون نمونه گیری مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها:تعداد 649 پژوهشگر ایرانی با 276 نشریه نامعتبر همکاری داشته که بیشتر آنها در مرتبه استادی بوده اند. 35% از این افراد، وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند. از نظر رشته تحصیلی، علوم پزشکی با 17% در بالاترین و هنر در پایین ترین رده به لحاظ همکاری با این نشریات قرار دارد. بیشتر مجلاتی که پژوهشگران ایرانی با آنها همکاری داشته اند متعلق به قاره آسیا بوده است. نتیجه گیری: حضور پژوهشگران ایرانی در مجلات نامعتبر روندی رو به رشد دارد. معرفی، شناسایی، و ارائه فهرست این مجلات به صورت دوره ای و مستمر به دانشگاه ها و سازمان ها و تأکید بر اهمیت مسئله در جامعه علمی از راه های گوناگون امری ضروری به نظر می رسد؛ زیرا زمینه آشنایی، آگاهی، و استقبال نکردن از این مجلات را فراهم می کند.
مطالعه کیفی دیدگاه خوانندگان درباره کتاب داستانی مناسب مطالعه موردی: کتابخانه مرکزی استان اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقدمه: امروزه کارکردهای کتابخانه های عمومی منبع اصلی برای خواندن سرگرم کننده است. تهیه رمان مناسب برای خوانندگان از امتیازات اصلی کتابخانه های عمومی است. به نظر می رسد عوامل متعددی در تهیه رمان مناسب برای خواننده دخیل باشند. ازاینرو، پژوهش حاضر به بررسی شناخت دیدگاه خوانندگان درباره کتاب داستانی مناسب درکتابخانه های عمومی از طریق اجرای یک مطالعه کیفی می پردازد. هدف از انجام این پژوهش شناخت دیدگاه خوانندگان در مورد کتاب داستانی مناسب درکتابخانه های عمومی از طریق اجرای یک مطالعه کیفی است. روش : این تحقیق بر اساس یک مطالعه کیفی انجام شده است؛ برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته و برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. مصاحبه شوندگان تعداد 16 نفر از اعضای کتابخانه عمومی مرکزی استان اردبیل هستند که به شکل حضوری به کتابخانه مراجعه می کنند. یافته ها: براساس یافته های پژوهش نام نویسنده مهم ترین معیار خوانندگان برای انتخاب کتاب و امانت آن در کتابخانه عمومی بود. نوع شناسی خوانندگان بر اساس گرایش های ادبی آنها صورت می گیرد که هر کدام از اینها دارای دیدگاه های متفاوت از هم نسبت به داستان مناسب و روش دسترسی به آن دارند. بحث و نتیجه گیری: از آنجایی که کتابخانه های عمومی به عنوان مرکز اصلی فرآهم آوری متون تفریحی و خواندنی به حساب می آیند، لذا شناسایی خوانندگان این منابع متناسب با گرایش ادبی آنها در کتابخانه توسط کتابداران نقش مؤثری درانتخاب کتاب داستان مناسب برای آنها خواهد داشت.
مطالعه فراترکیب مؤلفه های سواد انتقادی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: سواد انتقادی دانشجویان با تولید و نوسازی دانش و اعتبار ادعا های دانش به ارزیابی دقیق متون (چاپی دیجیتالی) در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات می پردازد؛ بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های سواد انتقادی دانشجویان در آموزش عالی بوده است. روش شناسی: طرح این پژوهش سنتزپژوهی کیفی، از نوع فراترکیب تبدیلی است. جامعه آماری پژوهش، دربرگیرنده مقاله های علمی پژوهشی کیفی و ترکیبی چاپ شده در مجلات معتبر در زمینه سواد انتقادی بین سال های 2010 تا 2020 و 1389 تا 1399 می باشد. این پژوهش با استفاده از روش شش مرحله ای ساندلوسکی و باروسو انجام شده است. در گام اول و پس از انتخاب تیم فراترکیب، سؤال پژوهش برای کشف مؤلفه های سواد انتقادی دانشجویان در آموزش عالی تنظیم و معیار های شمول مقاله ها مشخص شدند. در گام دوم، به جستجوی نظام مند منابع در پایگاه های اطلاعاتی انگلیسی و فارسی پرداخته شد. در گام سوم ارزیابی کیفیت مقاله ها انجام و در نهایت با توجه به معیار خروج 51 مقاله اصیل انتخاب شدند. در گام چهارم با تکنیک دسته بندی یافته ها و تکنیک کمی فراچکیده نویسی، مضامین پایه استخراج شدند. اعتبار یابی یافته ها نیز با تکنیک های اعتبارپذیری و انتقال پذیری صورت گرفت. یافته ها: با اجرای گام پنجم از فرایند شش مرحله ای ساندلوسکی و باروسو یعنی ترکیب و ارائه یافته ها، 37 مضمون پایه استخراج شده، در 13 مضمون سازمان دهنده سطح اول و 4 مضمون سازمان دهنده سطح دوم (دانشی، مهارتی، نگرشی و اجتماعی) به عنوان مؤلفه های سواد انتقادی دانشجویان، دسته بندی شدند. در نهایت تمامی مضامین مذکور در قالب مضمون فراگیر سواد انتقادی دانشجویان ارائه شدند. در گام ششم اعتبار یابی یافته ها انجام شد. نتیجه گیری: پس از انجام مراحل پژوهش فراترکیب، مؤلفه های 4گانه تشریح و در انتها چارچوب سواد انتقادی به عنوان یک شایستگی اجتماعی دانشجویان معرفی شد که می تواند سرلوحه سیاست گذاران برنامه درسی در سطح دانشگاه در حین طراحی برنامه های درسی قرار گیرد.
فناوری های نوین و آینده نگری چرخه نشر کتاب در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: آینده اندیشی تأثیر نفوذ و گسترش فناوری های نوین در چرخه نشر کتاب در جامعه ایران هدف این پژوهش است. در این بررسی چگونگی آمادگی ذی نفعان نشر برای رویارویی با تحولات حاصل از این فناوری ها توجه شده است. روش: از روش های آمیخته و ترکیبی استفاده شد. نخست روندهای جهانی فناوری های نوین با تکیه بر روش تحلیل اسنادی و پویش محیطی بررسی و تحلیل شد، در مرحله دوم با استفاده از روش پنل خبرگان و روش ذهن انگیزی با مشارکت ۲۰ نفر از افراد ذی نفع در چرخه نشر کتاب عوامل تأثیرگذار بر آینده چرخه نشر کتاب مشخص و اولویت گذاری شد، سپس روش تحلیلِ تأثیرِ متقابل عوامل برای بررسی هم زمان میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری عوامل شکل دهنده به آینده چرخه نشر کتاب در ایران مطابق نظر ذی نفعان و صاحب نظران به کار گرفته شد و در گام آخر از روش سناریوپردازی برای تدوین آینده های بدیل پیش روی چرخه نشر کتاب استفاده شد. رویکرد اصلی اعتباربخشی و راستی آزمایی نتایج حاصل از این مطالعه آینده پژوهی مبتنی بر مشارکت پذیری حین عمل ذی نفعان بود؛ بدین ترتیب که از افراد ذی نفع درخواست شد تا بر پایه دانش و تجارب زیسته خود وضعیت های محتمل آینده را صورت بندی کنند. پیش فرض پژوهش آن بود که از حیث تاریخی میان روند توسعه فناوری و چرخه نشر کتاب در ایران همبستگی مثبت شکل گرفته است و به میزان پیشرفت در فناوری شاهد پیشرفت در چرخه نشر و کتاب خوانی در کشور بوده ایم. یافته ها: پس از احصای نقش عوامل شکل دهنده به آینده چرخه نشر کتاب در ایران در سایه گسترش فناوری های نوین با تکیه بر کاربست روش های گفته شده پنج سناریو پیش روی چرخه نشر کتاب عرضه شد و سپس این سناریوها بر پایه دو عاملی که به زعم خبرگان و ذی نفعان شرکت کننده در این پژوهش هم زمان بیشترین تأثیرگذاری و تأثیرپذیری را داشتند صورت بندی شدند. عامل نخست «انگاره فناوری» در دوگانه ای از فن هراسی و فن دوستی است به شکلی که عده ای فناوری را عامل گشایش و دستیابی به موقعیت بهتر و عده ای فناوری را عامل انسداد و تحمیل موقعیت های نامطلوب می دانند و عامل دوم «مداخله دولت» در دوگانه ای از نقش حداقلی دولت و نقش حداکثری دولت در چرخه نشر کتاب است. نتیجه گیری: در این مقاله از منظر آینده پژوهی و با تکیه بر مشارکت ذی نفعان چرخه نشر کتاب شامل: تولید کنندگان، عرضه کنندگان و مصرف کنندگان کتاب و همچنین با توجه به نقش نهادهای سیاستگذار و بالادستی وضعیت های محتمل تصویرپردازی شد. با توجه به تحلیل سناریوهای پنج گانه و نقش عوامل کلیدی ذکر شده براساس منطق آینده پژوهی برای برون رفت از وضعیت کنونی چرخه نشر کتاب به سوی وضعیت مطلوب توصیه های مرتبط با عناصر کلیدی چرخه نشر کتاب ارائه شده است تا ضمن مشخص کردن نقش ذی نفعان کلیدی در هر یک از حلقه های چرخه نشر کتاب چگونگی برهم کنش و تأثیرگذاری اثربخش آنها برای خلق آینده مطلوب نیز مشخص شود.