محمدرضا علی بیک

مقدمه: پرستاران برای ارائه مراقبت های با کیفیت از بیماران و انجام فرایند پرستاری مبتنی بر شواهد می بایست از مهارت های جستجو برخوردار باشند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش استفاده از پایگاه های اطلاعاتی مبتنی بر شواهد بر مهارت های جستجوی دانشجویان پرستاری انجام گرفت. روش ها: نوع مطالعه کاربردی و روش پژوهش شبه تجربی با طرح یک گروه با پیش آزمون و پس آزمون بود. در این پژوهش دانشجویان پرستاری مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی ایران به عنوان نمونه در دسترس از کل دانشجویان پرستاری دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران در سال تحصیلی 1399 – 1398 انتخاب شدند و جستجوی اطلاعات در دو پایگاه اطلاعاتی PubMed و Embase برای آن ها طی هشت جلسه دو ساعته به صورت حضوری و با تمرین عملی آموزش داده شد. برای گردآوری داده ها از پیش و پس آزمون شامل پنج سوال بالینی و یک پرسشنامه محقق ساخته جهت ارزیابی راهبردها و نتایج جستجو استفاده شد. این پرسشنامه دربرگیرنده 11 سوال بوده که هر سوال به نمره دهی یک مهارت از صفر تا دو پرداخته است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 و روش های آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. نتایج: میانگین نمرات عملکرد دانشجویان در مهارت های انتخاب کلیدواژه، بکارگیری اصطلاحنامه ها، فرمول بندی سوال در قالب PICO (Patient, Intervention, Comparison, Outcome)، استفاده از عملگرها، پرانتزها، جستجوی عبارتی، کلیدواژه های مترادف، کوتاه سازی، جستجوی میدانی و محدودگرهای جستجو پس از آموزش به طور معناداری افزایش یافته بود. (001/0 > P) نتیجه گیری: با توجه به اثربخش بودن آموزش های استفاده از پایگاه های اطلاعاتی مبتنی بر شواهد، برای ایجاد زمینه های اجرای عملکرد مبتنی بر شواهد لازم است آموزش های هدفمند و بلندمدت در برنامه های درسی رشته پرستاری گنجانده شود.

مقدمه: برنامه های کاربردی پزشکی مبتنی بر تلفن هوشمند، ابزارهایی برای دسترسی به آخرین شواهد علمی معتبر هستند. این برنامه ها می توانند منجر به بهبود تصمیم گیری و ارتباط بین کادر پزشکی و کاهش خطاهای پزشکی شوند. هدف از این مطالعه تعیین میزان آگاهی و استفاده از برنامه های کاربردی مبتنی بر تلفن همراه هوشمند میان دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران بود. روش ها: این مطالعه از نوع کاربردی بود که با روش پیمایشی-توصیفی انجام شد. 81 نفر از دانشجویان سال آخر پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران در بازه زمانی 1397-1396 به صورت سرشماری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته شامل سه بخش با طیف لیکرت استفاده شدکه روایی و پایایی آن سنجیده شد و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 و با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) تحلیل شد. یافته ها: بیش از 40 درصد دانشجویان در زمان های مختلف در هفته از برنامه های کاربردی پزشکی استفاده می کردند. فقدان دسترسی به اینترنت در دانشگاه و محل کار به عنوان بزرگ ترین مانع دسترسی به برنامه های کاربردی پزشکی روی تلفن همراه بود. بیشترین پشتیبان موردنیاز برای استفاده از این برنامه ها، استفاده از راهنماهای برخط موجود بود. برنامه های پزشکی UpToDate و MedScape نیز بیشترین استفاده را توسط پاسخ دهندگان داشت. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان می دهد میزان آگاهی و استفاده یا به عبارت بهتر میزان دانش و درک دانشجویان پزشکی بر اساس اطلاعات و یا تجربه آن ها از برنامه های کاربردی مبتنی بر تلفن همراه رو به افزایش است، لذا، تدابیر لازم جهت تسهیل و ایجاد زیرساخت های دسترسی به اینترنت در محل کار و دانشگاه ها باید صورت گیرد.

مقدمه: در سال های اخیر با استقبال هرچه بیشتر جوامع علمی از ابزارهای وب2، استفاده از روش آلتمتریک به عنوان یکی از روش های علم سنجی، برای سنجش میزان تأثیرگذاری تولیدات علمی در رسانه های اجتماعی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف مطالعه اثرگذاری مقالات حوزه پزشکی کودکان ایران با استفاده از روش آلتمتریک انجام شد. روش کار: پژوهش حاضرکاربردی از نوع توصیفی-تحلیلی و روش پژوهش علم سنجی است. جامعه پژوهش شامل 1332 مقاله پژوهشی، مروری و خلاصه کنفرانس های منتشر شده کشور ایران در حوزه پزشکی کودکان در پایگاه آی. اس. آی طی سال های 2010 تا 2016 است که طی بررسی 256 عدد از آنها دارای نمره آلتمتریک بودند. داده ها با استفاده از نرم افزار Webometric Analysis و افزونه کاربری Altmetric API استخراج و با روش های آمار توصیفی در نرم افزار SPSS-19 تحلیل شدند. یافته ها: از میان 1332 مقاله مورد بررسی در حوزه پزشکی کودکان ایران، 256 مقاله دارای نمره آلتمتریک بودند. این مقالات رسانه های مندلی، سایت یولایک، رسانه های خبری، وبلاگ ها، توییتر، ردیت، فیس بوک، پینترست، فکالتی1000 و گوگل پلاس اشاره شده بودند. میانگین رتبه مقالات حوزه پزشکی کودکان ایران با در نظر گرفتن نمره آلتمتریک 43/0 بود. نتیجه گیری: تعداد مقالات منتشر شده نسبتاً مناسب بود، اما مقالات از نظر کیفی و نمرات آلتمتریک کسب شده ناهمگون بودند. نگارش مقالات بین المللی در افزایش تاثیرگذاری مقالات نقش بسزایی دارد. نویسندگان ایرانی این حوزه باید دقت بیشتری در انتخاب مجلات برای انتشار مقالات خود مبذول دارند.

هدف: هدفپژوهش حاضر، تبیین میزان رعایت معیارهای کنترل واژگان در اصطلاحنامه های علوم اسلامی بر اساس استاندارد ایزو 25964بود.روش: جامعه پژوهش را اصطلاحنامه های کلام اسلامی، منطق، فلسفه اسلامی، اصول فقه، اخلاق، علوم قرآنی، و علوم حدیثتشکیل می دادند. به منظور اجرای پژوهش از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شد.ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی استخراج شده از استاندارد 25964 بود. از هر اصطلاحنامه 450 اصطلاح، و در مجموع 3150 اصطلاح انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها:یافته های پژوهش حاکی از آن است که بیشترین میزان رعایت استاندارد به اصطلاحنامه فلسفه (70 %) و بعد از آن به اصطلاحنامه های اصول فقه و کلام اسلامی (65%) مربوط می شد. اصطلاحنامه های علوم قرآنی و اخلاق به طور مشترک 5/62% و اصطلاحنامه های منطق و علوم حدیث نیز 55% از معیارهای استاندارد را رعایت کرده بودند.نتیجه گیری: اصطلاحنامه های علوم اسلامی از نظر معیار رفع ابهام عملکرد ضعیفی داشتتد. از مجموع اصطلاحات بررسی شده در این اصطلاحنامه ها، 2/70% به صورت اسم و عبارت اسمی و 5/29% به صورت اصطلاح مرکب به کار رفته بودند. اصطلاحنامه های علوم اسلامی از نظر معیار شکل دستوری اصطلاحات استاندارد را به طور کامل رعایت کرده بودند؛ اما در معیارثبت نام اشخاص با استاندارد همخوانی نداشتتند.

هدف: هستی شناسی ابزاری برای نمایش رسمی و به اشتراک گذاری دانش حوزه ای خاص از طریق مدل سازی و ایجاد چارچوبی از مفاهیم و روابط معنایی بین آنهاست. هستی شناسی ها در حوزه پزشکی کاربرد زیادی دارند و سیستمهای بالینی پشتیبانی تصمیم، سیستمهای خبره پزشکی و پایگاه های اطلاعاتی متون زیست پزشکی هر کدام به نوعی به هستی شناسی ها وابسته اند. در این پژوهش، به منظور پیشنهاد روشی برای ساخت هستی شناسی های پزشکی فارسی، به ایجاد نمونه اولیه از هستی شناسی گیاهان دارویی ایران بر مبنای نظام زبان واحد پزشکی اقدام شد. روش شناسی: این پژوهش، توصیفی است. جامعه پژوهش، گیاهان دارویی ایران و نمونه شامل هشت گیاه آنقوزه، آویشن شیرازی، اسپند، بابونه شیرازی، ترنجبین، خاکشیر و گل گاوزبان است. انتخاب نمونه ها به روش نمونه گیری تئوریک انجام شد. برای استخراج مفاهیم و روابط نیز از 8 کتاب از متون بومی گیاهان دارویی استفاده شد. همچنین، مبنای روش به کار گرفته شده در استخراج مفاهیم و روابط معنایی، راهکار مهندسی دانش و مبنای روش به کار رفته در ایجاد هستی شناسی، روشهای مورد استفاده در پژوهشهای «نوی و مک گینس» و «دامونتیر و ویلانیواروسالس» بود. همچنین، از نرم افزار پروتژه نسخه 4.2.beta برای ساخت هستی شناسی استفاده شد. یافته ها: در این پژوهش هفت مرحله برای ایجاد هستی شناسی های پزشکی فارسی بر اساس نظام زبان واحد پزشکی پیشنهاد شد. تعیین دامنه و پوشش هستی شناسی، استفاده از یو.ام.ال.اس به عنوان هستی شناسی پایه، تعیین جفت های مفهومی و ترسیم آنها در ساختار یو.ام.ال.اس، تعیین رده ها، توصیف ویژگیها، تعریف چهریزه ها و ایجاد نمونه ها؛ این مراحل را تشکیل می دهند. نتایج: با توجه به یافته های این پژوهش، روش ارائه شده در این پژوهش می تواند در ایجاد سایر هستی شناسی های حوزهپزشکی در زبان فارسی نیز مفید واقع شود.   

مقدمه: در ارزیابی وب سایت ها معیارهای بسیاری دخیل می باشد که با توجه به زمینه های موضوعی مختلف، دارای اهمیت های متفاوتی است. هدف این پژوهش، شناسایی اهمیت معیارهای ارزیابی وب سایت های حوزه ی سلامت بر اساس نظرات کتابداران بیمارستانی بوده است. روش بررسی: این مطالعه توصیفی بود که در سال 1390 انجام گرفت. نمونه ی پژوهش شامل تمامی کتابداران 30 کتابخانه ی بیمارستان های آموزشی درمانی وابسته به دو دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی بود. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه ی محقق ساخته بر اساس مقیاس لیکرت بود که به منظور تعیین عناصر تشکیل دهنده ی آن بررسی متون انجام گرفت. روایی پرسش نامه از طریق اعمال نظر استادان گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه علوم پزشکی تهران و پایایی آن با محاسبه ی ضریب Cronbach’s alpha (98/0) مورد تأیید شد. پس از جمع آوری 53 پرسش نامه ی تکمیل شده، داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه ی 19 و محاسبه ی میانگین، میانه، نما و انحراف معیار تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: از بین 15 کیفیت اطلاعات، ""صحت"" بیشترین (56/4) و معیارهای ""قیمت"" و ""زمان پاسخ دهی"" کمترین درجه ی اهمیت (52/2) را داشته اند. همچنین در گروه شاخص های ظاهری ""مدارک علمی"" بالاترین (73/4) و دو شاخص ""نحوه ی دسترسی"" و ""سیاست درج آگهی"" کمترین (20/2) میانگین درجه ی اهمیت را به دست آوردند. نتیجه گیری: بر اساس نظرات کتابداران بیمارستانی، معیارهای ارزیابی کیفیت اطلاعات موجود در محتوای وب سایت های حوزه ی سلامت دارای درجه ی اهمیت بیشتری نسبت به شاخص های ظاهری این منابع بود.

مقدمه: یکی از روش های معرفی شده برای ارزیابی کیفیت منابع وب، بررسی شاخص های ظاهری این منابع می باشد. هدف این تحقیق بررسی ارتباط بین کیفیت اطلاعات و شاخص های ظاهری در صفحات وب فارسی مرتبط با سلامت عمومی می باشد. روش کار: این پژوهش از نوع همبستگی است. نمونه های مورد مطالعه از طریق جستجوی متن آزاد ده کلید واژه درحوزه بیماری های مزمن در موتورهای جستجوی گوگل و یاهو انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل دو چک لیست بود که پایایی آنها به وسیله آزمون مجدد(test- retest) مورد تأئید قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون ضریب همبستگی خطی پیرسون استفاده شد. یافته ها: 50 درصد صفحات مطالعه شده دارای تمامی معیار های کیفیت اطلاعات بودند و هیچ کدام از نمونه ها دارای تمامی شاخص های ظاهری مورد مطالعه نبوده اند. معیارهای کیفیت اطلاعات و شاخص های ظاهری به طور میانگین و به ترتیب در 76.2 و 42.9 درصد از صفحات وب مورد پژوهش وجود داشته اند. بین نمرات معیارهای کیفیت اطلاعات و شاخص های ظاهری در صفحات وب فارسی مرتبط با سلامت عمومی رابطه معنا داری وجود ندارد. بحث: در این وضعیت شاخص های ظاهری نمی توانند راهکار مناسبی جهت قضاوت در مورد کیفیت اطلاعات صفحات وب فارسی مرتبط با حوزه سلامت عمومی باشند. در نتیجه در حال حاضر ابزارهای معرفی شده و پیشنهادی موجود نیز نمی توانند به صورت واقعی نشان دهنده کیفیت محتوای اطلاعاتی در صفحات وب فارسی باشند. کلیدواژه ها: کیفیت اطلاعات وب، معیارهای کیفیت اطلاعات، شاخص های کیفیت اطلاعات وب، اطلاعات سلامت عمومی

مقدمه: تعیین میزان همپوشانی، روشی است که به مقایسهی محتوای پایگاه های داده از جنبه ی کمی میپردازد. در این نوشتار میزان همپوشانی سنتی، نسبی و درجهی آزادی مرکب پایگاه دادهی رایگان PubMed و پایگاه دادهی غیر رایگان Scopus در مورد بیماریهای قلبی- عروقی ارایه می گردد. روش بررسی: این پژوهش توصیفی- کاربردی در فاصلهی زمانی بهمن ماه 1387 تا تیر ماه 1388 صورت گرفت. ابتدا توصیفگرهای مرتبط با سه بیماری قلبی- عروقی شامل سکتهی قلبی- مغزی، حوادث عروقی- مغزی و پرفشاری خون از اصطلاح نامه Emtree انتخاب شدند. سپس با استفاده از آن ها مقالات مرتبط با سه بیماری مذکور در دو پایگاه داده ی PubMed و Scopus بازیابی گردیدند. داده های اولیه که برای محاسبهی درصدهای همپوشانی مورد نیاز بودند، به کمک نرم افزار Reference Manager به دست آمدند. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده با نرم افزار Excel، انجام شد. یافته ها: در مجموع 9899 عنوان مقاله در هر دو پایگاه داده در زمینهی موضوعی بیماری های قلبی- عروقی به دست آمد. 8593 عنوان مقاله در پایگاه دادهی PubMed و 7713 عنوان مقاله در پایگاه دادهی Scopus بازیابی شدند. تعداد 6407 عنوان مقاله مشترک در هر دو پایگاه داده، 2186 عنوان مقاله منحصر به پایگاه دادهی PubMed و 1306 عنوان مقاله منحصر به پایگاه دادهی Scopus بودند. درصد همپوشانی سنتی میان دو پایگاه داده برای بیماری پرفشاری خون 68 درصد، برای بیماری حوادث عروقی- مغزی 7/66 درصد و در خصوص بیماری سکتهی قلبی- مغزی 7/60 درصد محاسبه گردید. همپوشانیهای نسبی پایگاه داده ی PubMed و Scopus در مورد بیماریهای سکتهی قلبی- مغزی، پرفشاری خون و حوادث عروقی- مغزی به ترتیب (8/75 درصد در مقابل 3/75 درصد)، (2/89 درصد در مقابل 1/74 درصد) و (7/86 درصد در مقابل 3/74 درصد) به دست آمد. مقدار شاخص درجهی آزادی مرکب در هر سه بیماری مورد بررسی، کمتر از 5/0 حاصل شد. نتیجه گیری: درصدهای همپوشانی نسبی بالاتر پایگاه داده ی PubMed نسبت به پایگاه داده ی Scopus، کاربران و کتابداران را به سمت استفاده از این پایگاه داده هدایت میکنند. تعداد مقالات بازیابی شده منحصر به فرد بیشتر برای هر بیماری در پایگاه داده ی PubMed و عدم نیاز به پرداخت حق اشتراک، استفاده از این پایگاه داده را مرجح میکند.

مقدمه: با ظهور تکنولوژی های نوین و ایجاد مراکز آموزش مجازی، آموزش و یادگیری الکترونیکی جای خود را در مراکز آموزشی باز کرده است. این مقاله امکان ارایه آموزش از طریق اینترنت را برای کتابداران شاغل در کتابخانه های مرکزی دانشگاهی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مستقر در شهر تهران مورد بررسی قرار داده است.روش بررسی: روش پژوهش پیمایشی- توصیفی بوده است. داده ها از طریق پخش 44 پرسش نامه بین کتابداران شاغل در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مستقر در شهر تهران در مرداد و شهریور 1387 گردآوری شدند. برای تعیین اعتبار، محتوای این پرسش نامه از نظر استادان و سایر کارشناسان فن گذرانده شد و برای تعیین روایی از ضریب Cronbach’s alpha 15 نمونه، که به صورت تصادفی از جامعه انتخاب شده بودند، استفاده شد. داده ها با نرم افزار آماریSPSS  و با استفاده از تکنیک های آمار توصیفی به دست آمده اند.یافته ها: 95 درصد کتابداران به شرکت در دوره های آموزش از طریق اینترنت علاقه مند بوده اند.پایگاه های اطلاعاتی بیشترین و کتابخانه مجازی کمترین موضوع های تجربه شده برای دسترسی به اطلاعات بودند. وب سایت های آموزشی بیشترین و گفتگو کمترین آمار را در زمینه روش های مورد نظر برای ارایه آموزش داشتند. 71 درصد کتابداران تایید کردند که کتابخانه آن ها آمادگی لازم برای ایجاد دوره ها را دارند. 21 درصد از آن ها تخصیص بودجه به کتابخانه هایشان را برای برگزاری این دوره ها تایید کردند. بیشتر پاسخگویان به «رده بندی چند برچسبی» عدم آشنایی و به «مدیریت دانش» آشنایی نسبی و به «مهارت های اولیه کامپیوتر» آشنایی کامل داشتند. همچنین به موضوع «حفاظت رسانه نوری» علاقه کم، به «وب 2» علاقه متوسط و به «سیستم های پایگاه های اطلاعاتی» علاقه زیاد نشان دادند. موافق نبودن بالا دستان، عدم اطمینان به اعتبار این دوره ها، مشکلات فنی، سرعت پایین خطوط اینترنت از مشکلات بیان شده، توسط کتابداران بود.نتیجه گیری: کتابخانه های مرکزی دانشگاه های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در شهر تهران امکانات بالقوه و قابلیت های لازم برای برگزاری دوره های آموزش کتابداری و اطلاع رسانی از طریق اینترنت را دارند.

پژوهش حاضر وضعیت مجموعه سازی کتابخانه های دبیرستان های دولتی شهر تهران را در سال تحصیلی 88-1387 مورد بررسی قرار می دهد. 99 دبیرستان از میان 296 دبیرستان دخترانه دولتی موجود به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و به روش پیمایشی مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار این پژوهش یک پرسشنامه با 23 سئوال بسته و 2 سئوال باز می باشد. یافته ها نشان داد که 40 کتابخانه (5/45 درصد) توسط کتابدار اداره می شود. «عدم توجه و اهمیت به شغل کتابداری» مهم ترین دلیل عدم استخدام کتابدار در کتابخانه های آموزشگاهی ذکر شده است. رشد سالانه ی منابع به طور متوسط کم تر از یک درصد است. آزمون آماری کای اسکوئر نشان داد که حضور یک کتابدار متخصص در کتابخانه با ایجاد مجموعه ای که رضایت مراجعه کنندگان را تامین کند، ارتباط دارد ( 038/0= p و 54/6= X2 ). بیش ترین سهم مجموعه را کتب مذهبی، و کمترین سهم را کتب سرگرمی و تفریحی دارند، ضمن اینکه داشتن تحصیلات کتابداری نقشی در اولویت موضوعی مجموعه ندارد. «توصیه ی مراجعان» نخستین اولویت به عنوان ابزار انتخاب کتاب و «کمبود بودجه» مهم ترین مشکل در مجموعه سازی عنوان شده است.

"مقدمه: وب به عنوان یک انقلاب در ارتباطات دانشگاهی و پژوهشی، شیوه ی مبادله ی اطلاعات پژوهشگران را دچار دگرگونی کرده است. منابع مورد استفاده ی پژوهشگر، اطلاعات موثقی را برای پژوهشهای آینده فراهم می آورد و رفتار اطلاع یابی پژوهشگران را در قالب استناد به عنوان یک شاخص برای میزان استفاده از منابع اطلاعاتی نشان می دهد. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت استناد به منابع اینترنتی در مقالات مجلات علمی-پژوهشی دانشگاههای علوم پزشکی کشور در سالهای 1379 تا 1381 بوده است. روش بررسی: این پژوهش کاربردی و نوع مطالعه ی آن توصیفی است به طوری که اطلاعات کتابشناسی 3723 مقاله ی مجلات دانشگاههای علوم پزشکی کشور مربوط به سالهای 1379 تا 1381 از نظر نوع منابع استناد شده و وضعیت مستندات اینترنتی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و سوالات مربوط به هر مقاله از نظر تعداد استناد به کتاب، مجله و منابع اینترنتی، دانشگاه مربوطه و نام مجله، در چک لیستی مشخص شد و روایی آن توسط استادان رشته مورد تایید قرار گرفت، سپس با نرم افزار Excel داده ها تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که در مقالات مورد بررسی میزان استناد به منابع اینترنتی بسیار پایین بوده به طوری که تنها 1/0 درصد استنادات متعلق به این نوع منابع بود و در طی سالهای 1381-1379 میزان استناد به منابع اینترنتی سیری صعودی را نشان می داد به گونه ای که 29 درصد مدارک مربوط به مکان یاب های جهانی مستند یافت شد و از نظر رعایت استاندار Vancouver در زمینه ی استناد به منابع اینترنتی 59/1 درصد استنادات اینترنتی با استاندارد مزبور مطابقت داشت. نتیجه گیری: میزان استناد به اینترنت در مقالات مجلات دانشگاههای علوم پزشکی کشور بسیار پایین بوده و چیزی در حدود صفر می باشد لذا می توان نتیجه گرفت که پژوهشگران ما از اینترنت استفاده نمی کنند یا به اینترنت استناد نمی دهند."

با توجه به پیشرفتهاى فناورى اطلاعاتی و ارتباطی، آموزش از راه دور به وسیله ى اینترنت از موثرترین روش ها براى ارتقاى سطح علمی کتابداران است. این آموزش مزایایی همچون محدود نبودن به زمان و مکان خاص، ارائه ى اطلاعات به صورت چند رسانه ای، تعاملِ همزمان آموزشگر با فراگیررادارد.هدف این پژوهش مشخص کردن موضوعات جدید در رشته ى کتابداری و اطلاع رسانی، تعیین میزان علاقه به آموزش از راه دور در کتابداران، تعیین مهارت های کتابداران و تعیین امکانات و محدودیت ها در راه اندازی دوره های آموزش از راه دور، امکان ارائه آموزش از طریق اینترنت را در کتابخانه های دانشگاهی بود. روش بررسی: روش پژوهش پیمایشی _توصیفی بوده است. داده ها با پخش 137 پرسشنامه بین کتابداران شاغل در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ووزارت علوم، تحقیقات و فناورى در شهر تهران در مرداد و شهریور 1387 گرد آوری شد. یافته ها: کتابداران وزارت علوم 5/90 درصد و کتابداران وزارت بهداشت95 درصد به شرکت در دوره های آموزش از طریق اینترنت علاقه مند بوده اند،100درصد کتابداران وزارت بهداشت و 8/92 درصد کتابداران وزارت علوم می توانند نیاز اطلاعاتی خود را به وسیله ى اینترنت برطرف کنند. پایگاه هاى اطلاعاتى بیشترین؛ و کتابخانه مجازى کمترین موضوع های تجربه شده توسط کتابداران برای دسترسی به اطلاعات بوده اند. وب سایت های آموزشی بیشترین و گفت وگو کمترین سهم را در زمینه روش های مورد نظر کتابداران برای ارائه آموزش داشته اند. به طور میانگین 70درصد کتابداران تایید کرده اند که کتابخانه های آنان آمادگى لازم- شامل وجود تکنیسین کامپیوتر، دسترسی به نرم افزار ها و سخت افزار های مورد نیاز و وجود سایت اختصاصی یا کارگاه آموزشی- برای ایجاد دوره های آموزش از راه دور از طریق اینترنت را دارند. پنجاه درصد کتابداران وزارت علوم و 6/21 درصد کتابداران وزارت بهداشت آمادگی کتابخانه-هاشان را برای برگزاری دوره های آموزش اینترنتی تایید کرده اند. از موضوعات جدید رشته کتابداری بیشتر پاسخ دهندگان در دو وزارتخانه در زمینه ى مدیریَت با موضوع مهندسی دانش، در زمینه ى مجموعه سازی با موضوع ارزشیابی مجموعه، در زمینه ى خدمات فنی با موضوع رده بندی چند بر چسبی، در زمینه ى خدمات عمومی با موضوع معماری وب سایت آشنایی نداشته اند و به یادگیری موضوع سیستم-های پایگاه اطلاعاتی در زمینه ى مدیریَت، یادگیری مجموعه سازی منابع الکترونیک در زمینه ى مجموعه سازی، وب کاوی در زمینه ى خدمات فنی، کتابخانه ى دیجیتال در زمینه ى خدمات عمومی علاقه بسیار داشته اند.موافق نبودن بالا دستان، عدم اطمینان به اعتبار این دوره ها، مشکلات فنَی، سرعت پایین خطوط اینترنت، فقدان و یا آشنا نبودن مدرسان مجرب برای آموزش این دوره ها و فقدان مسئول اجرایی این نوع آموزش از مشکلات بیان شده، در راه اندازی دوره های آموزشی توسط کتابداران می باشد. نتیجه گیری: کتابخانه هاى مرکزى دانشگاه هاى وزارت علوم، تحقیقات و فناورى ؛ و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکى شهر تهران امکانات بالقوه و قابلیت های لازم برای برگزاری دوره های آموزش کتابداری و اطلاع رسانی از طریق اینترنت را دارند.