درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه ها و عوامل اثرگذار بر منزلت اجتماعی حرفه کتابداری از طریق بررسی و تحلیل دیدگاه کتابداران کتابخانه های عمومی استان زنجان است. روش: مقاله حاضر حاصل یک پژوهش موردی بوده که با رویکرد کیفی انجام شده است. تعداد 27 کتابدار شاغل در کتابخانه های عمومی استان زنجان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شد و داده ها با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، و استخراج اطلاعات از روش رمزگذاری مرحله ای استفاده شده است. یافته ها: عواملی که از نظر کتابداران شرکت کننده در پژوهش، در منزلت اجتماعی حرفه کتابداری اثرگذار هستند، در پنج طبقه اصلی دسته بندی شد که عبارتند از: ویژگی های فردی کتابداران، ویژگی های حرفه کتابداری، نگاه جامعه به کتاب و کتابخانه، خدمات کتابخانه ها، و عوامل سازمانی کتابخانه ها. اصالت/ارزش: ارزش این مقاله در استخراج مؤلفه های اثرگذار بر منزلت اجتماعی حرفه کتابداری است و نشان دادن این نکته که توجه به نگاه و خواسته جامعه از کتابخانه، یکی از مهمترین عوامل اثرگذار به منزلت این حرفه است.

زمینه: حجم اطلاعات دیداری قابل استفاده در پیرامون ما، بسیار زیاد و توان پردازش کل این حجم، از عهده بشر خارج است. آنچه که از طریق چشم (تخصصی ترین عضو در ادراک بشر) دریافت می کنیم دانش ما را درباره جهان خارج شکل می دهد. بنابراین حرکات چشمی معرف فعالیت های پردازشی ذهن انسان از جمله خواندن و پویش متن و تصویر است. عمده حرکات چشمی انسان شامل خیره شدن و پرش است. چشم، پیام دیداری را تا هنگام انجام یک پرش به مغز منتقل نمی کند. بنابراین یک پرش از هر بار اطلاعاتی که از یک خیره شدن به دست می آید، تشکیل می شود و خیره شدن بعدی برای مشاهده بیشتر اطلاعات در جای دیگر ضروری هستند. ردیابی چشم، روشی برای تحلیل حرکات چشم است که از طریق ابزاری به نام ردیاب چشمی، نوع حرکات چشم و موقعیت فضایی و زمانی آنها به دست می آید. رایج ترین سامانه مورد استفاده برای ردیاب چشمی، امروزه ردیاب های چشمی بازتاب ویدئویی قرنیه هستند. دو کاربرد پژوهشی ردیاب چشمی در طی قرن بیستم توسعه یافتند: حرکات چشمی در خواندن و حرکات چشمی در مهندسی استفاده پذیری برای تعامل کاربران با تولیدات. هدف: این مقاله در پی آن است تا علاقه مندان را با روش ردیابی چشم و نیز چگونگی کار با دستگاه ردیاب چشمی در حوزه خواندن آشنا سازد. کاربردهای احتمالی: از آنجا که استفاده از ردیاب چشمی تاکنون مورد توجه پژوهشگران داخلی نبوده است، آشنایی با این ابزار و انواع امکانات آن، زمینه انجام پژوهش های کاربردی را در محیط های مختلف مانند مطبوعات چاپی و وب مهیا می کند. این مقاله می تواند اساسی برای انجام پژوهش های مشابه در زبان فارسی باشد که تاکنون در این زمینه فعالیتی صورت نگرفته است. اصالت/ارزش: کاربرد روش ردیابی چشم در حوزه خواندن، به عنوان روشی مستدل و قابل اثبات، بسیار رایج است. استفاده از ردیاب چشمی در مطالعات مربوط به خواندن با سه رویکرد اساسی انجام می شود. در دیدگاه نخست، تمرکز بر پردازش دیداری و کنترل حسی حرکتی است؛ از این چشم انداز (ادراک و کنترل حرکت)، خواندن به عنوان تکلیفی از پردازش دیداری و کنترل حسی-حرکتی که در یک محیط دیداری کاملاً ساختار یافته رخ می دهد، دیده می شود. دیدگاه دوم، ارتباط بیشتری با علوم شناختی دارد؛ در این قسمت، خواندن به عنوان حوزه ای از پردازش اطلاعات (فرایند پیچیده گردآوری اطلاعات) بشری که مشابه با فهم یک صحنه دیداری است، در نظر گرفته می شود. دیدگاه سوم به عنوان رویکردی برجسته و پربار، از سنجه های حرکت چشمی برای توسعه و ارزیابی فرضیه های روانشناسی زبان درباره پردازش زبان نوشتاری استفاده می کند؛ در بیشتر پژوهش های این حوزه، سطح پردازش جمله نظیر عامل های نحوی، معنایی، عمل گرایانه (کاربردی) و دانش-جهان آشکار در خواندن، مورد توجه است. این مقاله، پژوهشگران حوزه خواندن را برپایه تعامل دیداری با جدیدترین روندهای مطالعات شناختی خواندن و روانشناسی زبان آشنا می کند.

هدف پژوهش، تبیین مدل هوش گیلفورد به عنوان پردازشگر نظام اطلاعات مدیریت با موجودیت ها ی کتابخانه و موزه، در سطح محتوا، عملیات پردازش و فرآورده است. روش پژوهش، از نوع اکتشافی و تحلیل محتوا است. یافته ها نشان می دهد، در سطح محتوا، شنیداری با اشیای محتوایی صوتی، دیداری با اشیای محتوایی تصویری، معنایی با دانش تخصصی اشیای محتوایی صوتی و تصویری ، نمادی با شناسه ISSN و ISBN و فنخا، رفتاری با پاسخ کاربران براساس دانش معادل است. در سطح عملیات پردازش، شناخت با فرایند شناخت اشیای محتوایی، حافظه با فرایند ذخیره سازی و بازیابی، تفکر واگرا با فرایند ایجاد ارزش افزوده اطلاعات و دانش، تفکرهمگرا با فرایند دسته بندی اطلاعات عینی و ذهنی و دانش صریح و ضمنی اشیای محتوایی، ارزشیابی با فرایند ارزیابی عملکرد معادل است. درسطح فرآورده، واحد با عناصر اشیای محتوایی، ارتباط واحدها با رابطه عناصر اشیای محتوایی، طبقه یک گروه با طبقه بندی اشیای محتوایی، نظام شناسایی ارتباطات ساختاری با ایجاد نظام معنایی اشیای محتوایی، تحول حاصل از فراوری با استخراج، کشف، و استدلال از داده های موجود، کاربرد حاصل از کاربست محتوا با پایگاه های اطلاعاتی، سیستم های خبره، و نگاشت دانش معادل است. در نتیجه، نظام اطلاعات مدیریت موجودیت های عملکرد کتابخانه و موزه بر اساس ساختار مدل مفهومی هوش گیلفورد امکان پذیر است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت استقرار پذیری مؤلفه های مدیریت دانش در راستای توسعه برنامه های مدیریت بحران خشکسالی از دیدگاه بهره برداران کشاورزی استان کرمان بود. این پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایش با رویکرد توصیفی انجام شد. و نمونه پژوهش شامل 384 نفر از بهره برداران کشاورزی استان کرمان از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب بر اساس جدول مورگان تعیین شد. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه گردآوری شد، جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS 22و Excel استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد در بین مولفه های مدیریت دانش گویه های " دانستن اطلاعات، دانش و مهارت های خود در رابطه با برنامه های مدیریت بحران خشکسالی "، "واقف بودن به تجربیات و مهارت های سایر بهره برداران"، "دانش و تجربیات جدید موجب اجرای بهتر و مؤثر برنامه های مدیریت بحران خشکسالی است"، "تشویق دیگران به انتقال تجربیات و دانش خود در خصوص برنامه های مدیریت بحران خشکسالی"، "استفاده از تجربیات بهره برداران در روند اجرایی برنامه های مدیریت بحران خشکسالی" و "کمک اطلاعات و تجربیات و دانش دیروز به رفع احتیاجات و تصمیم گیری های امروز راجع به برنامه های مدیریت بحران خشکسالی" بالاترین رتبه را داشتند. بر اساس مطالعات انجام گرفته، در میان پژوهش های انجام شده در مورد مدیریت دانش تا کنون پژوهش و مطالعه ای در زمینه استفاده از مدیریت دانش در راستای توسعه برنامه های مدیریت بحران خشکسالی صورت نگرفته است که ازجمله نوآوری پژوهش حاضر است. نتایج پژوهش نشان داد مؤلفه شناسایی دانش بیشترین تأثیر را بر توسعه برنامه های مدیریت بحران خشکسالی داشته و مولفه توسعه دانش پایین ترین وضعیت را به خود اختصاص داده است.

تاخیر در انتشار پدیده ای است که می تواند بر اشاعه اطلاعات علمی تاثیر منفی داشته باشد. مقاله حاضر با هدف مطالعه وضعیت روزآمدی انتشار نشریات مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بررسی تاثیر ویژگی مجله ها بر تاخیر در انتشار آن ها انجام شده است. جامعه این پژوهش که با رویکرد کاربردی انجام شده، از تعداد 1156 مجله علمی پژوهشی و علمی ترویجی تحت پوشش وزارت علوم تشکیل شده است. در این راستا وضعیت انتشار تمامی این   مجله ها تا انتهای سال 1394 بر اساس سامانه ارزیابی نشریات و همچنین با مراجعه به وب سایت مجله ها مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که از میان مجلات مصوب، 581 عنوان (25/50 درصد) به صورت روزآمد و بدون تاخیر منتشر می شوند. با این وجود نشریات علمی کشور به طور متوسط با 92/0 شماره تاخیر در انتشار مواجه بوده اند. نتایج پژوهش بیانگر وجود تفاوت آماری معنادار میان تاخیر در انتشار نشریات رشته ها و گروه های موضوعی مختلف بود. کمترین میزان تاخیر در نشریات گروه دامپزشکی و بیشترین میزان تاخیر در نشریات گروه علوم انسانی مشاهده شد. یافته ها نشان داد که متغیرهای رتبه مجله، برخورداری از سامانه پیوسته مدیریت، زبان انتشار، نمایه سازی در پایگاه های استنادی و همچنین سابقه و عمر مجله ها بر میزان تاخیر در انتشار آن ها تاثیرگذار است. به عبارت دیگر مجله های دارای رتبه علمی پژوهشی، برخوردار از سامانه پیوسته مدیریت، منتشر شده به زبان انگلیسی، نمایه شده در پایگاه های استنادی ملی و بین المللی و مجله های دارای سابقه و عمر بیشتر، از میزان تاخیی کمتری در انتشار نسبت به سایر مجله ها برخوردار بودند. نهایتا بررسی عملکرد ناشران این مجله ها در انتشار روزآمد مجلاتشان نیز بیانگر این است که نشریات دانشگاه های خوارزمی، علامه طباطبایی و شهید بهشتی از بیشترین میزان تاخیر در نشر برخوردار بوده اند.

امروزه با پیشرفت فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و پدیدار شدن تأمین کنندگان اطلاعات به اشکال گوناگون به مثابه رقیبی برای کتابخانه ها در فضای دیجیتال و محیط وب، کتابخانه ها با مشکل جدی بحران مشارکت از سوی کاربران خود مواجه شده اند. یکی از جدیدترین راهکارها برای غلبه بر چنین بحرانی بازی وارسازی خدمات کتابخانه ای است. بازی وارسازی را به منزله «کاربست محرک های مرتبط با انجام بازی در بسترهای نامرتبط با بازی» تعریف نموده اند. بر این اساس پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن طراحی نرم افزار بازی وارسازی شده وب سایت کتابخانه ای، به بررسی تأثیر پیاده سازی آن بر مؤلفه های خودتعیین گری کاربران کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر بپردازد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی بوده که به روش شبه تجربی تک گروهی با پیش آزمون و پس آزمون انجام می شود. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر (به استثنای دانشجویان سال اول مقطع کارشناسی) تشکیل می دادند (N=45 ). نخست نرم افزار بازی وارسازی شده کتابخانه دانشگاهی علوم پزشکی بوشهر با نام «سامانه کتاب دان» طراحی شد و سپس میزان اثربخشی سامانه مذکور در مقایسه با نرم افزار اصلی کتابخانه بر روی آزمودنی ها از طریق پرسشنامه استاندارد «مقیاس برآورده ساختن نیازهای مرتبط با تجربه بازیکنان/کاربران» مورد سنجش قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس اس 22 استفاده شد. در بخش آمار توصیفی از مؤلفه هایی چون فراوانی، درصد فراوانی، آزمون میانگین، واریانس، و انحراف معیار، و در بخش آمار تحلیلی از آزمون هایی چون تحلیل واریانس یک طرفه، آزمون تی تک متغیره، و تی زوجی استفاده شد . نتایج پژوهش حاضر نشان داد که نرم افزار اصلی کتابخانه به لحاظ میزان انطباق با مؤلفه های خودتعیین گری کاربران با میانگین وزنی 38/3 از سطح پایینی برخوردار است و در مقابل سامانه کتاب دان از نظر میزان انطباق با مؤلفه های خودتعیین گری کاربران با میانگین وزنی 40/5 وضعیت مطلوبی دارد. همچنین میزان اثربخشی سامانه کتاب دان بر تمامی مؤلفه های چهارگانه خودتعیین گری بیش از حد متوسط بود، در حالیکه میزان اثربخشی نرم افزار اصلی کتابخانه بر تمامی مؤلفه های چهارگانه خودتعیین گری به جز مؤلفه «شایستگی» کمتر از حد متوسط گزارش شد. به علاوه، میزان انطباق نرم افزار اصلی کتابخانه با مؤلفه های خودتعیین گری دانشجویان دختر و پسر پایین تر از حد متوسط و میزان انطباق نرم افزار بازی وارسازی شده کتابخانه با مؤلفه های خودتعیین گری آنان در سطح بالایی قرار دارد. با توجه به ضرورت و اهمیت بازی وارسازی در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی بایستی مدیران این کتابخانه ها با در نظر گرفتن ساختارها، محرک ها و اجزای بازی و بر پایه نیازهای اساسی روانشناختی کاربران به طراحی وب سایت هایی بپردازند که منجر به مشارکت هر چه بیشتر کاربران در بهره مندی از خدمات اطلاعاتی ارائه شده از طرف کتابخانه ها شود.

هدف:شناسایی، تحلیل، و تبیین عوامل اثرگذار در کارآفرینی دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی. روش شناسی:در این پیمایش، پرسشنامه ای ساختاریافته در دو بخش مشخصات جمعیت شناختی (6 متغیر) و عوامل اثرگذار در کارآفرینی (24 متغیر) طراحی شد و در اختیار همه دانشجویان دوره دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و استخراج سازه های زیربنایی از فن تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. یافته ها:پنج عامل با مقدار ویژه بالای یک احصاء شد که تحت عناوین ""مهارت افزایی""، ""محتوایی""، ""آموزشی""، ""ترویجی""، و ""پشتیبانی"" نامگذاری شدند. پنج عامل احصاء شده در مجموع 66/74% از واریانس عوامل مؤثر در کارآفرینی دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی را تبیین کردند. نتیجه گیری:توجه برنامه ریزان درسی و مدیران گروه های آموزشی علم اطلاعات و دانش شناسی به پنج عامل احصاء شده می تواند توان کارآفرینی دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی را افزایش داده و سبب رونق کارآفرینی در رشته شود.

هدف: هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر معنویت سازمانی در کتابخانه های عمومی شهر یزد است. روش: روش پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی بوده و ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق، پرسشنامه است. جامعه آماری این پژوهش از دو بخش تشکیل شده است، بدین صورت که در بخش اول به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر معنویت سازمانی در کتابخانه های عمومی شهر یزد بر اساس منطق مدل های تحلیل عاملی، یک نمونه 111 نفری از کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی شهر یزد به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در بخش دوم به منظور اولویت بندی عوامل کلیدی شناسایی شده، از 10 نفر از اساتید دانشگاه که تسلط علمی و عملی بر موضوع تحقیق داشتند، استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS برای انجام آمار توصیفی و نرم افزار LISREL جهت انجام تحلیل عامل تأییدی و مد ل سازی معادله ساختاری (SEM) استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد که 8 عامل فضائل، فضای معنوی، محتوا، ساختار، رهبری، فرهنگ، ایمان و انگیزش به عنوان عوامل مؤثر بر معنویت سازمانی به شمار می روند و رابطه میان این 8 عامل معنادار می باشد. همچنین نتایج مدل سازی ساختاری تفسیری نشان داد که عامل رهبری بالاترین قدرت نفوذ و کم ترین وابستگی را در بین 7 عامل کلیدی دیگر دارد. اصالت/ارزش: این تحقیق، نشان دهنده اثرگذاری بالای عامل رهبری در معنویت سازمانی است و بنابراین، اَبعاد این عامل می بایست مورد مداقه بیشتر قرار گیرد.

وضعیت مناسب ایران در توسعه علم و دانش در سطح بین المللی نشان دهنده نظام تصمیم گیری نهادینه شده در کشور در این بخش دارد. در اسناد بالادستی کشور نیز همواره به ایجاد جایگاه مطلوب کسب دانش و فناوری در کشور پرداخته شده است. در این مقاله سعی شده است با توجه به توسعه فناوری ها و زیرساخت های فناوری اطلاعات، کارکردهای فناورانه مدیریت اطلاعات علمی و فناورانه در زنجیره ارزش پژوهش و مدیریت منابع را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و زمینه سازی توسعه خدمات پژوهشی را در کشور بررسی نماییم. رویکرد این مقاله عمدتا رویکردی کیفی است و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و میدانی صورت می گیرد. ابتدا زنجیره ارزش نظام اطلاعات علمی و فناوری کشور و ذینفعان، کاربردها، نیازمندی ها بر اساس بررسی اسناد قبلی و بالادستی و بین المللی شامل اهداف و راهبردها، طرح ها و اقدامات و نظام خدمات شناسایی می گردد و همچنین خدمات مبتنی بر فناوری اطلاعات، فهرست، گروه بندی و تعریف خدمات و سیستم های مبتنی بر فناوری اطلاعات شناسایی می گردد و در نهایت کارکرد فناوری اطلاعات مدیریت اطلاعات علمی و زنجیره پژوهش بر پایه ذینفعان به عنوان یک مدل مفهومی ارائه می گردد.

بخش قابل توجهی از اطلاعات قابل دسترس در پایگاه داده های متنی ذخیره شده است که شامل مجموعه بزرگی از اسناد و منابع مختلف (مانند مقالات خبری، کتاب ها، ایمیل ها و صفحات وب) است. افزایش چشمگیر این نوع اطلاعات، وجود ابزارهایی برای ارزیابی خودکار منابع متنی را بیش از هر زمان دیگری آشکار می کند. در این میان خلاصه سازی خودکار متون یکی از راهکارهایی است که از اتلاف وقت کاربران می کاهد. خلاصه سازی استخراجی به معنای انتخاب مهمترین جملات یک متن با هدف کوتاه نمودن آن است به شکلی که اطلاعات مهم متن ورودی را در بر داشته باشد. در این پژوهش با بکارگیری و ترکیب روش های پردازش زبان طبیعی دقت خلاصه های استخراجی بهبود می یابد و و روشی برای اصلاح الگوریتم ها و معیارهای امتیازدهی به جملات، ارائه می شود. در روش پیشنهادی برای امتیازدهی به کلمات، از برچسب نقش دستوری کلمات در جمله به عنوان ضریب اهمیت کلمات استفاده می شود که در نتیجه با انتخاب بهتر کلمات و جملاتی که بار محتوایی بیشتری دارند، باعث دقت خلاصه سازی افزایش می یابد. علاوه برآن، برای انتخاب جملات مناسب از متن، ازروش های مبتنی بر گراف شباهت بکارگرفته می شود به گونه ای که با تغییر وزن جملات انتخاب شده در پیمایش گراف، در هر گام چالش افزونگی اطلاعات برطرف می شود.در نهایت نتایج بدست آمده با معیارهای استانداردی مانند «بازخوانی» و «دقت» و بر روی یک پیکره متنی استاندارد فارسی نیز ارزیابی می شود.

چکیده<br /> هدف: شناسایی اهداف مرتبط با کتابخانه عمومی در سند چشم انداز و برنامه های پنجم و ششم توسعه، سند اقتصاد مقاومتی کشور، سند نقشه جامع علمی کشور، سند نقشه مهندسی فرهنگی کشور و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش.<br /> روش: این پژوهش از نوع توصیفی به روش اسنادی و تحلیل محتوای قیاسی بر اساس 12 رسالت کتابخانه عمومی از منظر ایفلا در اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران مانند سند چشم انداز، برنامه های پنجم و ششم توسعه، سند اقتصاد مقاومتی، سند نقشه جامع علمی کشور، سند نقشه مهندسی فرهنگی کشور و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش انجام شده است. <br /> یافته ها: بررسی اسناد از یک سو نشان می دهد که در برخی از بندهای مرتبط با اهداف و رسالت کتابخانه عمومی، به طور مستقیم به کتابخانه-های عمومی اشاره نشده این در حالی است که در حال حاضر برخی از آن بندها توسط کتابخانه های عمومی پیگیری و اجرا می شوند. از سوی دیگر با توجه به رسالت کتابخانه عمومی، می توان در اسناد بالادستی بندهایی را در ارتباط با اهداف و ماموریت های کتابخانه عمومی شناسایی کرده و اقدامات لازم در جهت عملیاتی شدن آن بندها توسط کتابخانه های عمومی طراحی و اجرا شود. <br /> اصالت/ ارزش: پژوهش حاضر می تواند تصویری روشن از اهداف کلان فرهنگی، آموزشی و اطلاع رسانی کشور مرتبط با کتابخانه های عمومی ارائه کند و ضمن آنکه جایگاه این کتابخانه ها را در اسناد بالادستی مشخص می نماید، در صدد شناسایی و تعریف نقش های جدید برای کتابخانه های عمومی در تحقق اهداف متنوع فرهنگی، آموزشی و اطلاع رسانی کشور می باشد.

هدف: هدف مقاله حاضر، مقایسه دیدگاه دبیران و دانش آموزان دبیرستان های شهر اهواز درباره ضرورت وجود کتابخانه های آموزشگاهی و کتابدار متخصص، هدف اصلی این پژوهش است. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی تحلیلی است که به روش پیمایشی انجام گرفته و جامعه آماری آن، تمامی دبیران و دانش آموزان دبیرستان های شهر اهواز در سال تحصیلی 92 – 1391 را شامل می شود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود و برای تحلیل داده ها از آزمون تی و تحلیل واریانس استفاده شد. در این پژوهش دیدگاه دبیران و دانش آموزان اهواز درباره مؤلفه های ضرورت وجود کتابخانه های آموزشگاهی، ضرورت وجود کتابدار متخصص در کتابخانه های آموزشگاهی، میزان ارتباط برنامه های درسی دانش آموزان با کتابخانه و خدمات آن جهت ایجاد انگیزه استفاده از منابع و خدمات کتابخانه مدرسه و میزان توانایی«کتاب یاران» در پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی دبیران و دانش آموزان مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل نشان داد که  دبیران و دانش آموزان وجود کتابخانه و کتابدار متخصص در مدرسه را لازم می دانند. دبیران توانایی کتاب یاران را در حد متوسط و دانش آموزان در حد نامطلوب ارزیابی کردند. بین دیدگاه دبیران و دانش آموزان در مؤلفه های ضرورت وجود کتابخانه های آموزشگاهی، ارتباط برنامه های درسی دانش آموزان با منابع کتابخانه جهت ایجاد انگیزه برای استفاده کتابخانه مدرسه و میزان توانایی کتاب یاران در پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی آن ها تفاوت معناداری وجود داشت به طوریکه در همه موارد فوق، نظرات معلمان میانگین بالاتری داشت که از نظر آماری نیز معنی دار بود. اصالت/ ارزش: ارزش مقاله حاضر در نشان دادن اَبعاد اهمیت کتابخانه های آموزشگاهی و تصور دبیران در باب توانایی هایی کتاب یاران برای مدیریت و هدایت کتابخانه است، به طوری که هرچند ضرورت وجود کتابدار را در حد مطلوب می دانند اما گویا با متوسط ارزیابی کردن توان کتاب یاران، مشکل قابل توجهی را متوجه کتابخانه های آموزشگاهی نمی دانند.

هدف:شناسایی میزان عوامل اثرگذار رفتاری بر ارتباطات علمی و تولیدات علمی اعضای هیأت علمی دانشگاه های ایران. روش شناسی:در این پیمایش تحلیلی با استفاده از پرسشنامه پژوهشگرساخته 378 عضو هیأت علمی دانشگاه ها در مراکز استان ها به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب و عوامل اثرگذار بر رفتار ارتباطات و تولیدات علمی آنها بررسی شد. یافته ها:متغیرهای ویژگی های شخصیتی، سبک شناختی، تضاد سازمانی، و سبک رهبری می توانند واریانس ارتباطات علمی را به صورت معناداری تبیین کنند. اما متغیرهای مهارت های ارتباطی و اطلاعاتی و انحراف از هنجارهای اجتماعی و شناختی علم سهمی در این پیش بینی نداشتند. همچنین، بین ارتباطات علمی با تولیدات علمی رابطه معناداری به دست آمد و از نظر آماری توانست واریانس تولیدات علمی را به صورت معناداری تبیین کند. نتیجه گیری: گرچه بیشتر متغیرهای عوامل رفتاری بر ارتباطات علمی تأثیر مستقیم داشته است؛ اما، این عوامل به واسطه ارتباطات علمی بر تولیدات علمی آن تأثیرگذار بوده است. تولیدات علمی می تواند با توسعه ارتباطات علمی افزایش یابد و متغیر ارتباطات علمی نیز خود می تواند متأثر از ویژگی های شخصیتی، سبک شناختی، تضاد سازمانی، و سبک رهبری باشد.

هدف:مطالعه تطبیقی سوء رفتار علمی در برخی کشورهای مورد اتهام شامل ایران، عربستان، ترکیه، مصر، فلسطین اشغالی، هند، پاکستان، امریکا، چین، ژاپن، کره جنوبی، سوئد، و فرانسه است. روش شناسی:تمامی پژوهش های کشورهای مذکور که از 2010 تا 2017 در پایگاه وب علوم (وب آو ساینس) نمایه و سپس به دلیل سوء رفتار علمی سلب اعتبار شده اند استخراج و به عنوان جامعه پژوهش انتخاب شدند. در این پیمایش تحلیلی با روش مقایسه ای و با رویکرد علم سنجی وضعیت مقالات سلب اعتبارشده برخی کشورهای مورد اتهام، از حیث میزان همکاری با کشورهای دیگر، دوره زمانی، میزان استنادهی ، انواع بدرفتاری های علمی به تفکیک کشورها، رشته ها، و حوزه های علمی بررسی گردید. یافته ها:بیشترین نوع سوء رفتار علمی، سرقت علمی و متعلق به رشته های حوزه علوم پایه است. چین بیشترین مقالات سلب اعتبارشده در رشته ها و حوزه های مختلف علمی داراست.  بیشترین مقاله سلب اعتبارشده مربوط به حوزه علوم پزشکی است. نتیجه گیری:مقالات سلب اعتبارشده در سال های اخیر روند روبه رشدی داشته است. در مجموع،  ایران، هند، و پاکستان بیشترین میزان سوء رفتار را نسبت به کل تولیدات علمی داشته اند.

هدف:شناسایی چگونگی مشارکت دانشگاهیان ایران به عنوان نویسنده، عضو هیأت تحریریه و سردبیر در مجله های ناشران متقلب (موسوم به چپاولگر یا غارتگر) در سال 2015 است. روش شناسی:پژوهش با استفاده از فنون علم سنجی انجام شد. جامعه آماری، تمامی مجله های ناشران متقلب است. نمونه گیری از میان ناشران و سپس از میان مجله های منتشرشده توسط هر ناشر انجام شد. تمام مقاله های منتشرشده دارای نویسنده ایرانی مجله های برگزیده در سال ۲۰۱۵ بررسی شدند. یافته ها:۳۷۲ مقاله به قلم ۹۷۳ نویسنده ایرانی وابسته به بیش از ۷۰ دانشگاه و مؤسسه در مجله های نمونه در سال ۲۰۱۵ منتشر شده است. دانشگاه آزاد با ۲۱۱ مقاله و ۴۳۷ نویسنده رکورددار است. نویسندگان ایرانی احتمالاً مبلغی حدود ۱۱۳۰۰۰ دلار بابت انتشار این مقاله ها پرداخت کرده اند. نتیجه گیری:مشارکت ایرانیان به عنوان نویسنده، عضو هیأت تحریریه، و سردبیر در مجله های ناشران متقلب بسیار بالاست. این نشریه ها، می توانند تهدیدی بزرگ برای چرخه علم کشور به شمار بیایند. زیرا احتمال رجوع نویسندگان و استناد به مقاله های این مجله ها به سبب دسترس پذیری سهل می تواند بیشتر باشد و به اصالت پژوهش آسیب رساند.

هدف: مطالعه تجربه زیسته حرفه مندان، شناخت نگرش و چگونگی مواجهه آنان با این نوع نیاز. رو ش شناسی: برای شناخت تجربه حرفه مندان به عنوان پدیدار، از روش پدیدارشناسی استفاده شد و بعد از انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته با شش نفر از افراد منتخب، متناسب با رویکرد کیفی پدیدارشناسانه، نتایج تحلیل و تفسیر شده است. تجربه زیسته حرفه مندان در مواجهه با نیاز اطلاعاتی در اولین گام با توصیف نگرش آنان درباره ماهیت موزه از دو جنبه دانش شناسی و ارتباط شناسی آغاز شد. سپس مواجهه با نیاز اطلاعاتی مخاطب بر اساس انواع مخاطبان در سه دسته عام، خاص، و کودک قرار گرفت. یافته ها: انواع مواجهه با مخاطب عام، متناسب با تخصص و رشته تحصیلی حرفه مندان دارای ابعاد جامعه شناختی، روا نشناختی، تاریخی و هنری است. در مواجهه با مخاطب خاص، بسته به اندازه موزه، برنامه پاسخ گویی به درخواست ها معیّن می شود. در این مقاله نگرش به نیازهای اطلاعاتی ویژه کودکان در قالب تجربه عمیق موزه عروسک های ملل توصیف و تبیین شده است. نتیجه گیری: کارکرد موزه ها با پاسخ به نیاز اطلاعاتی یا اساساً با ایجاد پرسش و برانگیختن نیاز اطلاعاتی منجر به افزایش دانش مخاطب می شود. این دانش همان تأثیر ژرفی است که مشاهده اشیای موزه ای، تماس و لمس آنها، و محیط و فضای موزه بر بازدیدکننده می گذارد. این دانش قابل اندازه گیری نیست ولی می توان آن را از تجربه زیسته و تعمق در نگرش مراجعان شناسایی کرد.

هدف : هدف از انجام این پژوهش تبیین مدل پارادایم نظری وفادارسازی[1] مراجعه کنندگان به کتابخانه های عمومی کرمان است. روش : این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش نظریه زمینه ای[2] انجام گرفت. شیوه گردآوری اطلاعات مصاحبه عمیق است که پس از گفتگو با 18 نفر از اعضای کتابخانه های عمومی شهر کرمان، اشباع نظری تحقق یافت. برای تحلیل داده ها از روش کُدگذاری نظری و تحلیل محتوای مصاحبه ها استفاده شد. یافته ها : حاصل یافته های این پژوهش مدل پارادایم نظریه ای مشتمل بر شش بخش شامل پدیده اصلی، شرایط علّی، زمینه ها، راهبرد ها، مداخله گرها و پیامدهاست. هر یک از این بخش ها شامل مقوله ها و زمینه هایی است که از مصاحبه عمیق با جامعه پژوهش به دست آمده و شامل موارد مختلف است. در مدل حاصل مقوله اصلی، پدیده وفادارسازی مراجعه کنندگان به کتابخانه های عمومی شهر کرمان است و از شرایط علّی به سمت پدیده اصلی پژوهش ارتباط داده شده است. این بدان معناست که شرایط گوناگونی در شکل گیری این پدیده نقش دارد. نتیجه گیری: کتابخانه ها همانند سایر سازمان های خدماتی باید به اجرای برنامه های وفاداری بپردازند. برخی از کاربران ممکن است پس از چندبار استفاده از خدمات یک کتابخانه نسبت به آن وفادار شوند و یا هرگز برای استفاده از خدمات کتابخانه به آن رجوع نکنند. نتایج این پژوهش نشان داد «رعایت اصول اخلاقی و انسانی در مواجهه با مراجعه کننده» نقش اساسی در فرایند وفادارسازی دارد و عامل اساسی در جذب مشتری است. همچنین عواملی مانند کیفیت خدمات، طراحی های داخلی مناسب، تأمین منابع اطلاعاتی متنوع و به روز، بهره گیری از فضاهای مجازی باید مدنظر قرار گیرد.

هدف: بررسی در نوشتار حاضر،  وضعیت مطالعات در موضوعزمینه  بررسی روش های پژوهش بکاررفته   در متون علم اطلاعات و دانش شناسی در داخل و خارج از کشور. روش شناسی: این پژوهش با رویکرد کتاب شناختی و روش اسنادی- کتابخانه ای انجام شده است. یافته ها: بررسی ها نشان می دهد که  قدیمی ترین مطالعات روش پژوهی در خارج و داخل کشور به ترتیب در سال های 1947 و 1371 انجام شده است. مطالعه ژاولین و واکاری (1990؛ 1993) نقطه عطفی در تاریخ این گونه مطالعات به شمار می آید. مشکل عمده روش پژوهی های داخل کشور، صرف نظر از تعداد و دامنه عملیاتی محدود، عدم امکان مقایسه ناپذیر بودن نتایج به دلیل عدم بهره نگرفتن ری پژوهشگران ایرانی از یک طرح طبقه بندی روش شناختی نظام مند است. فصل مشترک مطالعات داخل و خارج از کشور، یکی استفاده از روش تحلیل محتوا و دیگری، حاکمیت بلامنازع روش های کمّی (به ویژه پیمایش ها) بر ساختار پژوهش های علم اطلاعات و دانش شناسی است که حتی رواج روزافزون استفاده از روش های کیفی نتوانسته بر سیطره آن سایه بیافکند. نتیجه گیری: در ایران، برخلاف دیگر نقاط جهان، پژوهش ها با تنوع روش شناختی همراه نبوده است و در نتیجه، فاصله قابل توجهی میان روش پیمایشی با دیگر انواع روش ها ملاحظه می شود. انتظار می رود روند پژوهشی مطالعات علم اطلاعات و دانش شناسی از سوی پژوهشگران این حوزه به طور جدی دنبال شود و نشریات تخصصی این حوزه در داخل کشور، به صورت دوره ای در قالب انتشار ویژه نامه، به این مبحث بپردازند.

هدف: بررسی اثربخشی پژوهش های فزاینده ایران در گسترش مرزهای دانش و غنی سازی علم. روش شناسی: توصیفی- تحلیلی. یافته ها: با وجود سهم قابل توجه پژوهشگران ایرانی در کمیّت علم جهان، سهم آنها در کسب جوایز معتبر علمی فقط 03/0% بوده است. همچنین، مقالات برتر ایران فقط 19/0% از مجموع استنادهای صورت گرفته به مقالات برتر جهان را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: با وجود رشد چشمگیر کمیّت پژوهش های ایران، این پژوهش ها در توسعه مرزهای دانش و غنی سازی رشته های علمی، اثربخشی بسیار ضعیف و ناچیزی داشته اند.

هدف:مطالعه طولی و مصوّرسازی تحول شبکه مشارکت بین المللی پژوهشگران ایرانی در تولید علم. روش شناسی:با استفاده از شاخص های علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی، همه مقاله های حاصل از همکاری های بین المللی پژوهشگران ایرانی تا انتهای سال 2013 میلادی نمایه شده در پایگاه وب آوساینس (879,36 مقاله) مطالعه شد. یافته ها:87/20% از کل تولیدات علمی کشور از طریق مشارکت پژوهشگران ایرانی با پژوهشگران از سایر کشورهای جهان انجام شده است. همکاری های بین المللی کشور از نرخ متوسط رشد سالانه 06/63% برخوردار بوده است. پژوهشگران ایرانی با همکارانی از 179 کشور جهان همکاری داشته اند که از این میان، بیش از 64% از تولیدات مشارکتی حاصل همکاری با پژوهشگرانی از پنج کشور ایالات متحده امریکا، کانادا، انگلستان، آلمان، و استرالیا بوده است. بیشترین میزان همکاری های بین المللی پژوهشگران ایرانی به حوزه های موضوعی مهندسی الکترونیک، علم مواد چندرشته ای، و ریاضیات کاربردی تعلق داشت. نتیجه گیری:براساس داده های وب آوساینس، شبکه همکاری های بین المللی پژوهشگران ایرانی در سال 1969 متولد شده و در طول زمان، تحولات رشد یافتن (در هشت بازه زمانی) و کوچک شدن (در یک بازه زمانی) در این شبکه به وقوع پیوسته است. همچنین، در بررسی بازه های زمانی مختلف مشاهده شد که فقط تغییر ساختاری مهمی که در شبکه رخ داده، کاهش چگالی شبکه در طول زمان بوده است.