موانع و چالش های اشتراک گذاری داده های پژوهشی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
مقدمه : علیرغم مزایای متعدد اشتراک گذاری داده ها برای پژوهشگران، بسیاری از آنها از اشتراک گذاری داده ها خودداری می کنند. مقاله حاضر به بررسی موانع و چالش های اشتراک گذاری داده ها پرداخته است. روش شناسی : مطالعه حاضر به روش مروری، ادبیات حوزه اشتراک گذاری داده های پژوهشی را در پایگاه های معتبر علمی شامل وب آو ساینس، اسکوپوس، پابمد و همچنین پایگاه های جی استور، پراکوئست و ابسکو و همچنین گوگل اسکالر بدون محدودیت زمانی تا اول جولای 2016 را بررسی کرده است. یافته ها : مهم ترین موانع و چالش های پیش روی اشتراک گذاری داده های پژوهشی به پنج دسته کلی موانع فردی شامل تلاش، زمان و هزینه صرف شده، از دست رفتن فرصت های نشر، سوء تفسیر یا سوء استفاده از داده ها، موانع فرهنگی، رفتاری و انگیزشی شامل کمبود پاداش ها و مشوق های لازم جهت اشتراک گذاری، عدم تقدیر و تشکر مناسب توسط استفاده کنندگان مجدد از داده ها، عدم جبران متقابل از سوی پژوهشگران ثانویه و عدم اعتماد بین پژوهشگران در اشتراک گذاری داده ها، موانع سازمانی شامل عدم حمایت مناسب سازمانی، کمبود منابع مالی و انسانی مناسب، عدم وجود سیاست اشتراک گذاری داده ها توسط سازمان ها یا وجود خط مشی ها و سیاست های سخت گیرانه و موانع مالی و اقتصادی، موانع فنی شامل عدم وجود واسپارگاه های مناسب، عدم استفاده از استانداردهای داده ای و ابرداده ای مناسب و موانع زبانی و کیفیت داده ها و موانع حقوقی و قانونی شامل مالکیت داده ها و حق مؤلف، حساسیت داده ای، دسترسی و حق استفاده از داده ها و همچنین عدم آگاهی از مسائل حقوقی و قانونی مربوطه دسته بندی می شوند. نتیجه گیری : شناسایی موانع و محدودیت های پیش روی اشتراک گذاری داده های پژوهشی می تواند به عنوان چارچوبی جهت ترویج و افزایش اشتراک گذاری داده ها مورد استفاده قرار بگیرد.