رابط کاربری

هدف : در این پژوهش سعی کردیم با شناسایی و بررسی چهل کتابخانه دیجیتالی کودکان ویژگی­های محتوایی مهم­تر را شناسایی کنیم. روش/رویکرد پژوهش : برای بازیابی این کتابخانه با کلید واژه­های مختلف در موتورهای جست­وجوی گوگل و یاهو جست­وجو انجام گرفت. پس از آن سیاهه­ای بر اساس کلیه ویژگی­های موجود در این کتابخانه­ها تهیه و سپس این سیاهه در اختیار صاحب­نظران ایرانی قرار گرفت.لازم به ذکر است که این صاحب­نظران را اعضای شورای کتاب کودک و کتابداران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تشکیل داده اند. یافته­ها : با تلفیق نظرات صاحب­نظران و در نظر گرفتن گرفتن درصد فراوانی برای دو گزینه « زیاد » و « خیلی­زیاد » ، ویژگی ­ های مهم شناسایی شد ند. ویژگی­های مهم شناسایی شده ویژگی­هایی بودند که بیش از هفتاد درصد پاسخ­گویان گزینه­های مهم و بسیار مهم را در مورد آنها انتخاب کرده­اند. پنجاه و شش ویژگی محتوایی مهم­تر انتخاب شده به هفت گروه کلی تقسیم و سپس هر گروه به زیر­مجموعه­های مربوطه تقسیم­بندی شدند. نتیجه­گیری : طراحان وب­سایت­های کتابخانه­های دیجیتالی انگلیسی زبان کودکان ویژگی­های محتوایی را چندان مورد توجه قرار نداده­اند و شاید یکی از دلایل این امر تنوع بسیار زیاد مطالبی باشد که هر کتابخانه می­توانسته در وب­سایت خود قرار دهد. مقایسه ویژگی ­ های محتوایی در کتابخانه ­ های دیجیتالی کودکان با مجموع نظرات صاحب ­ نظران نشان می ­ دهد که بسامد کم برخی از این ویژگی ­ ها دلیل بر بی ­ اهمیتی آنها نمی ­ باشد بلکه تغییر در محمل ­ های اطلاعاتی و ظهور کتابخانه ­ های دیجیتالی مفاهیم و ویژگی ­ های جدیدی را مطرح ساخته و با توجه به نوظهور بودن آن ­ ها، تعدادی از این ویژگی ­ ها در تعداد کمتری از کتابخانه ­ ها دیده شده ­ اند.

هدف: بررسی محیط رابط کاربری پایگاه اطلاعاتی نمایه نشریات فارسی از دیدگاه کتابداران هدف اصلی نگارش این مقاله است. روش: در این مقاله با استفاده از روش پیمایشی و نظرسنجی، دیدگاه کتابداران درباره رابط کاربری پایگاه اطلاعاتی نمایه نشریات فارسی در 5 خصیصه و 58 شاخص مورد بررسی قرار می گیرد. یافته ها: در بررسی پایگاه اطلاعاتی نمایه نشریات، کتابداران معتقدند که خصیصه های اطلاعات عمومی با میانگین (9/43)، خصیصه جست وجو با میانگین (3/81) و خصیصه بازیابی با میانگین (1/33) در سطح مطلوب و خصیصه نمایش با میانگین (2/16) و خصیصه کاربرپسندی با میانگین (13/7) در سطح نامطلوب است. همچنین نتایج بررسی نشان داد که محیط رابط کاربری پایگاه اطلاعاتی نمایه نشریات فارسی با میانگین عددی 8/180 از دیدگاه کتابداران در سطح مطلوب است. اصالت/ارزش: این مطالعه با نشان دادن نقاط قوت و ضعف محیط رابط کاربری پایگاه اطلاعاتی مورد مطالعه علاوه بر کمک به تولیدکنندگان در طراحی و بازطراحی محیط رابط کاربری مطلوب تر؛ موسسات و نهادها را در انتخاب بهتر پایگاه اطلاعاتی که به بهترین شکل ممکن مطابق با نیازهای اطلاعاتی کاربران باشد، یاری می نماید. همچنین نتایج این پژوهش به کاربران در دستیابی سریع و آسان به اطلاعات مورد نیاز از طریق رابط کاربری مطلوب کمک می کند.

امروزه یکی از معضلات عمده شهرهای بزرگ؛ کمبود جای پارک خودروها و به تبع آن ایجاد ترافیک سنگین در بیشتر مناطق شهر است. با توجه به اهمیت و نقش محوری پارکینگ های طبقاتی در کاهش بار ترافیکی و روان شدن آن، این پژوهش با هدف ارائه یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری برای مکان یابی ساخت پارکینگ های طبقاتی از دو نوع پارکینگ مکانیزه و ساختمانی در شهر تهران با استفاده از روش دنپ فازی به انجام رسید. داده های موردنیاز برای تشکیل لایه های GIS متناظر با هر زیرمعیار به منظور یافتن مکان های بهینه احداث پارکینگ طبقاتی در شش منطقه منتخب شهر؛ از شهرداری تهران و اساتید خبره GIS اخذ گردید. مناطق منتخب شهر تهران شامل مناطق 3، 6، 7، 10، 11 و 17 هستند که طبق نظر شهرداران این مناطق پیرامون نیاز مبرم آنها به ساخت پارکینگ طبقاتی انتخاب شدند. وزن های هر زیرمعیار به لایه ها اعمال شد و در نهایت مجموعه مکان های بهینه برای ساخت پارکینگ ساختمانی و مکانیزه به طور مجزا در مناطق منتخب به دست آمد. این مکان ها به صورت نقشه و موقعیت تخمینی به وسیله یک رابط کاربری نمایش داده شدند که مجموعه این مراحل به عنوان یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری درنظر گرفته شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که احداث پارکینگ های مکانیزه در مناطق 7، 6 و 3 مناسب تر است. برای ساخت پارکینگ های ساختمانی، در تمامی مناطق مکان های مناسب و بهینه به دست آمدند که نشان از مناسب بودن این مناطق برای ساخت پارکینگ ساختمانی دارند.

رابط کاربری، واسط میان کاربر و ماشین است؛ به گونه ای که ابزار مورد استفاده را قابل فهم و آشنا پذیر می نماید. در این پژوهش، سعی شده است، تا براساس تعریف طراحی رابط کاربری و نیز معیارهای ارزیابی یک رابط کاربری چندمنظوره، به این پرسش پاسخ دهیم که تا چه میزان این معیارها در سامانه های آنلاین فروش موزه های هنر معاصر رعایت شده است؟ متناسب با این پرسش، به صورت موردی سامانه آنلاین فروش بلیت موزه گوگنهایم نیویورک و نیز موزه ژرژ پمپیدو مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته اند. این پژوهش از نوع کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات کتاب خانه ای و نیز با استفاده از تجزیه خطی ساختار سامانه و ارزیابی معیارهای به دست آمده بر روی نمونه های اصلی بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که، سامانه آنلاین فروش بلیت موزه هنرهای معاصر گوگنهایم و ژرژ پمپیدو، علاوه بر این که طراحی مطلوبی را دارا هستند، رابط کاربری قابل درکی را جهت فروش بلیت ایجاد کرده اند. تنها به علت به روز نبودن محتوایی همگام با برنامه های موزه و در نتیجه، عدم اطلاع رسانی مناسب به مخاطبان، رابط کاربری ناکاملی دارند. وجود سامانه های جانبی از قبیل نمایشگاه 360 درجه یا پیش نمایش صندلی سینما و ...، هم چنین، استفاده از پیکتوگرام و راهنماهای تصویری، می تواند در ارتقای آن ها نقش به سزایی داشته باشد.

هدف: شناسایی معنا و زمینه های کاربردی مفهوم تجربه کاربر در بافت کتابخانه . روش شناسی: داده ها با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی و ردگیری استنادات، منابع معتبر، و مرتبط با تجربه کاربر در بافت کتابخانه گردآوری شد. یافته ها: مطالعات تجربه کاربر نشان می دهد چطور با تمرکز بر رویکرد پژوهش کیفی می توان نیازهای کاربران را تأمین کرد و امکان تعامل بهتر برای کاربران با فضای خدمات و وبگاه کتابخانه فراهم آورد. نتیجه گیری: تجربه کاربر به عنوان تخصصی نوظهور در حرفه کتابداری با منشأ فلسفی همخوان با رسالت کتابخانه ها در حال رشد و گسترش است. با شناخت این رویکرد کتابداران می توانند راه های نو برای ارائه خدمات بهتر در همه اجزای سامانه کتابخانه مطابق با نیاز کاربران بیابند.

مقاله حاضر با هدف بررسی رتبه بندی مولفه های کاربردپذیری در سامانه های مدیریت نشریات او جی اس، سیناوب، یکتاوب و نئواسکرایبر3، و نیز میزان رعایت هرمولفه را به تفکیک در هر سامانه مورد ارزیابی قرار میدهد. جامعه پژوهش پیمایشی حاضر کاربران 4 سامانه پرکاربرد از بین 13 سامانه مدیریت نشریات دانشگاه های علوم پزشکی ایران بود. ارزیابی هر رابط کاربری بر اساس 4 لایه سردبیری، داوری، نویسنده و کاربر عادی بود که برای هر سامانه 4 لایه و برای هر لایه در هر سامانه 5 نفر انتخاب شدند و در کل 80 نفر پرسشنامه تحقیق را تکمیل نمودند. داده ها با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی توسط نرم افزار اس پی اس اس، تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد حیطه ثبات در سامانه سیناوب از سامانه های یکتاوب، اوجی اس و نئواسکرایبر3 کمتر است در حالی که در سه سیستم دیگر تفاوت معنی داری نداشت. میانگین انعطاف پذیری رابط همه سیستم ها کمتر از حد متوسط، میانگین راهنمای کاربر سامانه ها نیز در حد متوسط و سایر حیطه ها بیشتر از حد متوسط ارزیابی شدند. همچنین نتایج نشان داد که به لحاظ میانگین حیطه ثبات، به ترتیب از بیشتر به کمتر، یکتاوب، نئواسکرایبر3، او جی اس و در نهایت سیناوب بوده است. همچنین در سایر حیطه ها شامل انطباق پذیری، انعطاف پذیری، قابلیت یادگیری، حداقل فعالیت، حداقل بار حافظه و محدودیت ادراکی بین 4 سامانه تفاوت معنی داری نداشتند. به نظر می رسد که از نظر کاربران، مهمترین معیار از معیارهای کاربردپذیری متعلق به حیطه های انطباق پذیری و ثبات و کمترین اقبال متعلق به حیطه های انعطاف پذیری و راهنمای کاربران در بین سامانه های مدیریت نشریه مورد بررسی است. در این پژوهش ابزار معرفی شده جهت تعیین نقاط قوت و ضعف سامانه ها، باعث می شود که انتخاب سامانه های مناسب برای سازمان ها و مراکز علمی دیگر تسهیل یابد. همچنین نقاط ضعف می تواند توسط مدیران و تیم های فنی سیستم ها مرتفع گردند تا سامانه ها کاربردپذیری مطلوب را کسب و راه های جلب توجه مجلات سایر کشورها و نیز بین المللی شدن را طی نمایند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربه کاربری در محتوای وب کتابخانه ملی ایران، انتظارات و نیازهای کاربران را هنگام استفاده از محتوای وب کتابخانه ملی ایران شناسائی و بررسی کرده است. روش: برای بررسی تجربه کاربری از روش های «پرس وجوی بافتی » و تکمیل جمله استفاده شده است و برای تکمیل و تأیید برخی نتایج به داده های تحلیلی وبگاه (برگرفته از سایت سیمیلاروب) ارجاع شده است. «پرس وجوی بافتی» یک رویکرد کیفی و تفسیری است که در قالب مصاحبه نیم ساختاریافته و به صورت مکالمه با کاربر در محیط واقعی کار وی انجام می شود. روش تکمیل جمله، جملاتی است که مشابه پرسشنامه برخط روی وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران قرار گرفته و توسط کاربران تکمیل شده است. یافته: نتایج بدست آمده نه مقوله کلی و چهل و هشت مقوله فرعی در خصوص انتظارات و تجربه های کاربران در وبگاه کتابخانه ملی ایران بدست داد که مقوله های کلی عبارت از جستجو، پژوهش و دانش افزایی، شخصی سازی و بومی سازی، موقعیت یابی در فضای کتابخانه، دستیابی به منبع، تعامل، رویدادها، معماری اطلاعات، طراحی و ظاهر است. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده پیشنهادهایی است که می تواند مبنای مناسبی برای توسعه وبگاه کتابخانه ملی ایران یا حتی وبگاه ها و نرم افزارهایی با بافت های مشابه قرار بگیرد. این نتایج علاوه بر پیشنهادهایی که برای بهبود تجربه کاربری وبگاه کتابخانه ملی ارائه کرده است برای کارآفرینان و علاقه مندان به راه اندازی کسب و کار و طراحی اپلیکیشن نیز ایده های مناسبی مبتنی بر انتظارات و نیازهای واقعی کاربران بدست می دهد.

هدف اصلی این پژوهش ارایه مدلی برای ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی است. بخش عمده خریدهای روزمره جامعه در شرایط فعلی از طریق این سامانه ها انجام می شود، ارائه مدل ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی بر اساس مدل دلون و مک لین در راستای رونق بازار کسب وکار و فضای رقابتی میان سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی بسیار حائز اهمیت خواهد بود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از نظر رویکرد از نوع کمی و کیفی (آمیخته)، تحقیقات توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش از دو روش مطالعه کتابخانه ای و تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. در ابتدا با روش کتابخانه ای به مطالعه متون مربوط به ارزیابی وب گاه های فروشگاه های اینترنتی و مدل های استفاده شده برای آنها؛ و سپس، با تحلیل محتوای کیفی، به استخراج معیارهای موجود در وب گاه های فروشگاه های اینترنتی و دسته بندی موضوعی معیارهای به دست آمده پرداخته شد؛ در نهایت، با ابعاد اصلی مدل دلون و مک لین انطباق داده شد. برای تایید روایی مدل ارزیابی از روش اعتبارسنجی روایی محتوایی لاوشی و برای پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. ارایه مدل ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی با توجه به ابعاد اصلی پنج گانه مدل دلون و مک لین در ۴۴ معیار مناسب برای ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی نمایان گردید. در بعد کیفیت سامانه ۷ معیار، کیفیت اطلاعات ۱۱ معیار، کیفیت خدمات ۱۸ معیار، استفاده و رضایت کاربر۶ معیار و تاثیرات فردی ۲ معیار ارائه و تایید گردید. با توجه به اینکه در ایران ایجاد و استفاده از فروشگاه های اینترنتی هنوز موضوعی نوپاست و خریدهای اینترنتی از طریق وب گاه فروشگاه های اینترنتی دائم در حال گسترش است، ارایه مدل ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی برای بهبود ارائه خدمات و رونق کسب وکار اینترنتی ضروری خواهد بود. لذا به کارگیری تمامی معیارهای مناسب و مورد پذیرش قرارگرفته شده در مدل این پژوهش، بسیار حایز اهمیت است. آنچه که در نگاه کلی و با مرور معیارهای به دست آمده به نظر می رسد، در کنار اطمینان بخشی از اعتبار فروشگاه اینترنتی به منظور خرید از آن، توجه به رابط کاربری و سامانه مدیریت ارتباط با مشتری بسیار حایز اهمیت است. بسیاری از معیارها نظیر وجود ابزار جستجو، دسته بندی مناسب کالاها در راستای ساده تر کردن ارتباط مشتری با سامانه و فروشگاه اینترنتی است و به طور غیرمستقیم بر موضوع اهمیت رابط کاربری دلالت دارد.

هدف: ارزیابی کاربردپذیری وبگاه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران براساس تجربه کاربر. روش: از روش آمیخت اکتشافی (طرح موازی همگرا) استفاده شد. برای ارزیابی کاربردپذیری کتابخانه دیجیتال، از رویکرد چندجانبه و تکنیک های مختلفی ازجمله آزمون کاربردپذیری، پرسش نامه، مصاحبه، مشاهده و بلنداندیشی استفاده شد. هشت وظیفه برای کاربران تعریف شد تا مسیر حرکت آنان، مشکلات و چالش ها، میزان سردرگمی آن ها در مسیر و به اصطلاح نقاط درد و واژگان مبهم وبگاه شناسایی شود. برای تجزیه وتحلیل داده های کمّی از نرم افزار اس پی اس اس و برای تحلیل داده های کیفی مصاحبه از نرم افزار مکس کودا استفاده شد. مشاهده سیستم با استفاده از دو نرم افزار فست استون و اوکَم انجام شد. دو گروه کاربران، شامل کاربران مبتدی (آمیخته) و کاربران پیشرفته (کتابداران) در پژوهش شرکت کردند. برای تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده از مصاحبه ها، از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. در راستای اعتباربخشی به یافته ها از روش زاویه بندی روش شناسی و معیارهای گوبا و لینکلن استفاده شد. یافته ها : توجه به میانگین های انجام وظایف کاربران مبتدی و پیشرفته  نشان داد ثبت نام کاربر جدید بیشترین زمان را به خود اختصاص داده است (بیش از 6 دقیقه). میانگین کلی میزان سختی و آسانی تکمیل وظایف بدون تفکیک دو گروه کاربران نشان داد وظیفه 5 با میانگین 45/3 و وظیفه 2 با میانگین 35/3 سخت ترین وظایف و وظیفه 8 با میانگین 25/2، آسان ترین وظیفه از دیدگاه کاربران هر دو گروه بوده است. بازخورد دریافت شده از کاربران مبتدی و پیشرفته درباره معیارهای ارزیابی کاربردپذیری وبگاه کتابخانه دیجیتال (میزان رضایتمندی، سهولت کار، راحتی پیمایش، جذابیت سایت، چیدمان عناصر اطلاعاتی و غیره) نشان داد برخی از مؤلفه های کاربردپذیری، نمره متوسط (3) را نیز دریافت نکرده اند؛ مثلاً از دید کاربران پیشرفته، سازمان دهی اطلاعات وبگاه با میانگین 70/1 و جذابیت وبگاه از نظر بصری با میانگین 10/2 در شرایط مساعدی قرار ندارد. رصد میزان رضایت کاربران از وبگاه کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی نشان داد صرفاً 30 درصد از کاربران مبتدی و 10 درصد از کاربران پیشرفته از عملکرد خود در وبگاه اظهار رضایت کردند. طی تکمیل وظایف تعریف شده برای کاربران، مشکلات و چالش های متعددی گزارش شد. ازجمله این چالش ها می توان به موارد ذیل اشاره کرد: پیچیدگی فرایندها (فرایند پیچیده جست و جوی منابع، پیچیدگی فرایند ثبت نام، و فیلدهای جست و جو)، درک نامطلوب از برچسب ها و مفاهیم وبگاه، چیدمان عناصر وبگاه، افزونگی و تعدد گزینه ها، ظاهر بصری وبگاه، بازیابی نامطلوب، مشکلات فنی، ناهماهنگی و یکدست نبودن، محدودیت مجموعه و دسترسی، اتلاف وقت کاربر، تنوع قالب منابع و نمایش منبع دیجیتال. نتیجه گیری : کاربران پیشرفته در انجام وظایف خود زمان بیشتری صرف کردند. توجه به تلاش های ناموفق در بین دو گروه کاربر و مقایسه آن ها با یکدیگر نشان داد میزان تلاش های ناموفق در میان کاربران پیشرفته به نسبت کاربران مبتدی بیشتر است. کاربران پیشرفته به سبب استراتژی ها و تصوراتی که از جست و جو داشتند بیشتر ناموفق بودند. آنان به صورت طبیعی تمایل داشتند در انجام جست و جو، به جای جست و جوی ساده از جست و جوی پیشرفته استفاده کنند. همین تصور باعث می شد میزان تلاش های ناموفق آنان بیشتر شود؛ چراکه جست و جوی پیشرفته کتابخانه دیجیتال، آشفتگی بسیاری داشت و یکی از دلایل بالارفتن تلاش های ناموفق در میان آنان نیز همین بود.

جوامع مدرن بواسطه پیشرفت فناوری حسگر و پردازشگرهای رایانه ای؛ تجربه واقعیت ترکیبی را در سبک زندگی کاربران ایجاد نموده اند. ویژگی منحصربفرد این فناوری هوشمند در جهت برقراری ارتباط تعاملی سودمند سبب بهبود کارکرد های انسانی و اجتماعی شده است. هدف اصلی در طراحی تعاملی این فناوری؛ بهبود کیفیت زندگی و افزایش رفاه کاربران می باشد. مبرهن است که نقش طراحی رابط کاربری در این میان حائز اهمیت است و این امر را توسط طراحی تعاملی فرم های دوبعدی یا سه بعدی به نام هولوگرام انجام می دهد. این پژوهش به مفاهیمی نظیر زبان فرمی، طراحی تعاملی، طراحی رابط کاربری مبتنی بر واقعیت ترکیبی، کاربردپذیری و هولوگرام می پردازد. شایان ذکر است نمونه های موردی بصورت انتخابی هدفمند بر اساس منابع معتبر بین المللی که توسط شرکت های پیشرو درحوزه فناوری واقعیت ترکیبی تولید شده اند توصیف و تحلیل می شوند. پرسش اصلی این است که زبان طراحی رابط کاربری هوشمند چه ارتباطی برروی کارکرد فناوری واقعیت ترکیبی دارد؟ جهت بررسی، سیطره نظری پژوهش بر روی ارتباط مولفه های زیبایی شناختی، زبان فرمی و کاربردپذیری پروژه های موفق رابط کاربری واقعیت ترکیبی متمرکز می باشد که توسط مایکروسافت هولولنز صورت پذیرفته است. این پژوهش از منظر هدف کاربردی می باشد و نتایج کلی نشان می دهد طراحی درست رابط کاربری هوشمند به روش احساس گرا یا مدرن موجب ارتقای کارکرد واقعیت ترکیبی شده است و کاربران در تعامل با آن احساس خوشایندی دارند.

بازطراحی معماری رابط کاربر وبگاه کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با روش کارت سورتینگ به منظور بهبود ساختار و بازیابی مطلوب، هدف پژوهش حاضر است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که برای بازطراحی معماری رابط کاربر وبگاه کتابخانه دیجیتال، از رویکرد چندجانبه و تکنیک های مختلفی از جمله مصاحبه، بلنداندیشی و کارت سورتینگ استفاده کرد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای EXCEL، VISIO و برای تحلیل داده های حاصل از کارت سورتینگ و  برای دقت در تحلیل سازه ها از ابزار Sort Optimal  استفاده گردید. نتایج به دو صورت ماتریس شباهت و الگوریتم دندروگرام بازخوانی شد. جامعه آماری در این پژوهش شامل کاربران وبگاه کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران بودند که در دو گروه کاربران مبتدی (مراجعان) و کاربران پیشرفته (کتابداران) به تعداد 20 نفر انتخاب شدند. در راستای اعتباربخشی به یافته های کیفی، از روش مثلث سازی یا زاویه بندی محقق استفاده شد. یافته های پژوهش، الگو و نتایج به دست آمده از آزمون کارت سورتینگ، جهت ارزیابی در اختیار 7  نفر از متخصصان، محققان و اساتید رشته علم اطلاعات و دانش شناسی که از تجربه لازم برخوردار بودند، قرار گرفت تا نظر تخصصی و کارشناسی خود را در زمینه تحلیل داده ها و الگو ارائه دهند. یافته های ماتریس شباهت نشان داد کاربران عناصری مانند "از ما بپرسید"، "ملاحظات حقوقی"، "ثبت منابع"، "اهدای منابع"، "پشتیبانی فنی" و ... را با هم گروه بندی کرده اند. یافته های شبکه استانداردسازی نیز تایید کرد کاربران 10 باز گزینه "از ما بپرسید"، 17 بار "ثبت منابع" و 6 بار "پشتیبانی فنی" را در منوی خدمات الکترونیکی قرار داده اند. یافته های دندروگرام نیز نشان داد تعدادی از مشارکت کنندگان انتظار دارند در کنار باکس جست و جو بتوانند در صورت ضرورت «نوع منبع» را انتخاب کنند، نه اینکه به صورت مستقل، تک تک منابع دیجیتالی را مرور کنند. علاوه بر طبقه های از پیش تعریف شده، برخی طبقات جدید، توسط مشارکت کنندگان پیشنهاد شد. "پیوند به سایر کتابخانه های دیجیتال"، "پایگاه های اشتراکی" و طبقه "سوال های متداول" از آن جمله بود. داده ها و عملکرد کاربران در این پژوهش نشان داد رابط کاربری کنونی وبگاه کتابخانه دیجیتالی کاربرپسند نیست و کاربران نمی توانند به سرعت آنچه را که بدنبال آن هستند، به دست آورند. فرایند کارت سورتینگ به طور کلی ناهماهنگی هایی را در نحوه درک مطلوب کاربران از برچسب زنی و سازماندهی محتوای وبگاه کتابخانه دیجیتال تأیید کرد. مصاحبه و پروتکل بلنداندیشی با کاربران نیز تایید کرد زبان مورد استفاده برای نامگذاری منوها و عناصر اطلاعاتی در حال حاضر ساده و کاربرپسند نیست. دسته بندی های کاربران در فرایند کارت سورتینگ برای طراحی معماری رابط کاربری نیز نشان داد عناصری در وبگاه وجود دارد که موردنیاز کاربران نیست و برعکس، عناصر مهمی وجود دارد که در وبگاه گنجانده نشده است. در معماری اطلاعات شبیه سازی شده بر اساس یافته های حاصل از مصاحبه و مشارکت کاربران در طبقه بندی مقوله های اطلاعاتی وبگاه در فرایند کارت سورتینگ، تلاش شد رابط کاربری پیشنهادی تا حدودی شبیه سایر رابط کاربری های سازمان (اُپک و نرم افزار رسا) طراحی شود. در الگوی پیشنهادی، ضمن توجه به خواسته ها و انتظارات کاربران، سادگی و خلوت بودن صفحات، مهمترین نکته رعایت شده است.

هدف از این پژوهش آگاهی از برداشت و تفسیر کاربران از برچسب های اطلاعاتی محیط رابط کاربری وبگاه کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است . پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش تحقیق آمیخته انجام گرفت. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته، مصاحبه و مشاهده صورت گرفت. با روش مکاشفه ای از مشارکت کنندگان خواسته شد با صرف وقت قابل توجه و به صورت عمقی به بررسی مقوله ها، عناصر و برچسب های استفاده شده در وبگاه کتابخانه دیجیتال بپردازند و میزان درک خود را از برچسب های وبگاه در پرسشنامه آنلاین در قالب طیف لیکرت مشخص کنند. سپس برای مطالعه برداشت و تفسیر کاربران از برچسب های اختصاص یافته به عناصر موجود در وبگاه، از تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. جامعه پژوهش شامل کاربران کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران بودند که در دو گروه کاربران مبتدی (مراجعان) و کاربران پیشرفته (کتابداران) به تعداد 20 نفر (10 کاربر مبتدی و 10 کاربر پیشرفته) انتخاب شد. جهت افزایش اطمینان به داده های حاصل از پژوهش از زاویه بندی روش شناسی استفاده شد. طی این روش، پژوهشگر از چندین روش جهت گردآوری داده ها استفاده کرد (استفاده از مصاحبه همراه با مشاهده، مطالعه اکتشافی و پرسشنامه)، همچنین کلیه راهبردها و گام های پژوهش همراه با مستندات لازم در زمان گردآوری داده ها ثبت و ضبط شد. درنهایت بعد از گردآوری داده ها، پژوهشگر از روش بازبینی توسط مشارکت کنندگان استفاده کرد. طی این فرایند کنترل کیفیت، از 7 مشارکت کننده درخواست شد تا یادداشت ها و نتایج حاصل از داده ها را بخوانند و نظر خود را مبنی بر صحت یافته های به دست آمده بیان کنند. برای اطمینان از پایایی ابزار گردآوری داده ها و برطرف شدن مشکلات احتمالی پرسشنامه، از آزمون آلفای کرونباخ (85/0) استفاده شد. برای تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار spss استفاده شد. برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه نیز از تحلیل محتوا و از نرم افزار اکسل استفاده شد. یافته ها نشان داد میانگین نهایی قابلیت فهم برچسب ها و اصطلاحات بکار رفته در وبگاه، بالای 50 درصد است و نشان دهنده وضعیت مطلوبی در درک اصطلاحات و برچسب های بکار رفته در وبگاه برای بازنمودن مقوله های اطلاعاتی است اما برخی برچسب ها نیازمند تغییر و به روزرسانی است. برخی اصطلاحات از دید کاربران، قابلیت فهم بالایی ندارند و نیازمند بازنگری هستند ازجمله: «مرور»، «نیم نگاه»، «طبقه بندی نوعی»، «ثبت منابع»، «ملاحظات حقوقی»، «سایت اصلی»، «متون»، «پیایند» و «مجموعه». دوستانه بودن و کاربرپسندی واژه های موجود در وبگاه، ممنوعیت استفاده از واژه های تخصصی، پیچیده و مبهم ازجمله خواسته های کاربران بود. اصطلاحات و واژگان جدیدی توسط کاربران پیشنهاد شد. استفاده از اصطلاحات تخصصی کتابداری در وبگاه، واژه های ناملموس و انتزاعی و نبود توضیحات کافی درباره برچسب ها، نبود راهنمای جامع، پرداختن به جزئیات بیشتر، پیچیده جلوه دادن وبگاه و عدم یکدستی در به کارگیری واژگان برای مفاهیم مشابه ازجمله مشکلاتی است که باعث می شود کاربر تجربه مطلوبی از پیمایش وبگاه نداشته باشد.

بیان مسئله: طراحی رابط کاربری وب سایت دارای استاندارد ثبت شده نیست، بلکه دارای شیوه ای است که از تجربیات به دست آمده از زمان به وجود آمدن وب سایت ها تا امروز پدید آمده و به نوعی استاندارد تبدیل شده است. با توجه به این که در گذشته پژوهشی در این موضوع انجام نشده، در این مقاله سعی بر آن شده که به کشف الگوی تاثیرگذار برای طراحی رابط کاربری وب سایت های هنری به ویژه وب سایت های طراحان گرافیک بپردازد.هدف پژوهش: هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی مسیری در جهت طراحی و بهینه سازی آن یک رابط کاربری مناسب با تاثیرپذیری از نظریه گشتالت است. همین طور به بررسی عوامل تاثیرگذار در موفقیت یک وب سایت با محوریت طراحی گرافیک پرداخته شده که با توجه به نظریه گشتالت بهینه شده است. سعی بر آن است با مطالعه و پیروی از نظریه گشتالت شیوه و روشی را کسب نمود که با کمک آن رابط کاربری وب سایت ها به ویژه رابط کاربری وب سایت طراحان گرافیک را بهبود بخشید.روش پژوهش: در این تحقیق به پردازش اطلاحات به شیوه تحلیلی و نیز با مطالعه و شناخت نظریه گشتالت به تحلیل و بررسی پرداخته شده است. مطالعه به صورت توصیفی تحلیل بوده و روش جمع آوری اطلاعات با کمک فیش برداری از مقالات، کتب و دانشنامه ها است.نتیجه گیری: وب سایت های طراحان گرافیک مانند گالری آثار به معرفی و کمک به مخاطب برای درک سبک هنری هنرمند می پردازد. بهتر است رابط کاربری وب سایت های طراحان گرافیک توسط خود هنرمند طراحی شده و با همکاری متخصص توسعه وب ایجاد و اجرا شود. در هنگام ساخت یک وب سایت می بایست در اولین قدم به سهولت استفاده از وب سایت و محتوای آن توجه ویژه داشت و سپس آن را با رویکردهای روان شناختی و زیبایی شناسی در هم آمیخت تا نتیجه آن استفاده هرچه ساده تر همراه با جذابیت و همچنین تأثیر ذهنی مثبت از وب سایت باشد. نیز وب سایت ها برای ارائه خدمات هرچه بهتر و بهینه سازی نیاز مستمر به بروزرسانی دارند.

در دهه های اخیر، مردم در سراسر جهان تلفن های هوشمند و فناوری های آن را پذیرفته اند. برنامه های کاربردی در این دستگاه ها از جنبه های عملکرد و کاربری آسان شده اند. پروژه های علمی شهروندی که تلاش می کنند داده های ارزان و مقرون به صرفه را از افراد با پیشینه های مختلف جمع آوری کنند، نیازمند طراحی کاربرپسند و استفاده از فناوری با کاربری آسان است. در این پژوهش سعی شد تا با مرور جزییات مراحل طراحی یک برنامه علمی شهروندی در زمینه اقلیم و هیدرولوژی، به ملاحظات و ضرورت طراحی و انتشار یک برنامه کاربردی علمی شهروندی پرداخته شود. این برنامه که توسط نگارندگان طراحی شده است، با نام پایش یار معرفی می شود و با هدف پایش سه متغیر دما، بارش و تراز سطح آب رودخانه در روستاهای مرزی و دورافتاده استان گلستان طراحی شد. به منظور کسب تجربیات کافی، پس از قرار دادن ابزارهای سنجش ساده و ارزان قیمت در دسترس داوطلبان، به مدت پنج ماه (دی ماه 1400 تا اردیبهشت ماه 1401) از طرق مختلف از جمله پیامک، تماس تلفنی، فرم های کاغذی و شبکه های مجازی داده های مورد نیاز جمع آوری شد. پس از آن بازخوردها و نکات لازم ثبت گردید و مطابق با تجربیات کسب شده نسخه اولیه برنامه کاربردی پایش یار طراحی شد. بعلاوه در این پژوهش با مقایسه داده های جمع آوری شده از طریق این برنامه طی هشت ماه (خردادماه 1401 تا دی ماه 1401) و مقایسه آن با سایر روش های جمع آوری داده، نقاط ضعف و قوت آن برشمرده شد و کارایی آن مورد ارزیابی قرار گرفت. در انتها ارزیابی کارایی، مزایا، معایب، محدودیت ها و چالش های پایش یار نشان داد که یک برنامه کاربردی قابل نصب و اجرا در گوشی های هوشمند با طراحی خوب، جریان اطلاعات از کاربران به پایگاه های اطلاعاتی و محققان مربوطه را تسهیل می کند و به نظر می رسد برای ترویج و گسترش سامانه های پایشی و نظارتی بلندمدت علوم شهروندی ضروری است. به هرحال مسیرهای ارسال داده های اقلیمی و هیدرولوژی به سامانه های علمی شهروندی، زمینه ای است که به پژوهش های بیشتری نیاز دارد.

امروزه گستردگی رسانه های دیجیتال در نرم افزار های موبایل، به کاربران این امکان را داده است که تبادلات اطلاعات آسان و در دسترس باشد. با توجه به این مسئله که موفقیت یک مجموعه کسب و کار بستگی به جذابیت رابط کاربری و میزان رضایت مندی کاربر از تجربه کاربری دارد، در دهه اخیر تولیدات نرم افزارهای ایرانی با اقبال کمی روبه رو بوده و بعضا از گردونه رقابت حذف می گردند. هدف این پژوهش، بررسی ساختار رنگ رابط کاربری استاندارد، کاربردی و متناسب با پسند فرهنگ ایرانی می باشد. در این راستا، برای مطالعه آن چه تاکنون در دنیای توسعه دهندگان و طراحان رابط کاربری گذشته است، می بایست با پایش تولیدات دیجیتال و مباحث اصولی در طراحی اختصاصی نرم افزار بررسی و کنکاش انجام داده تا بتوان شاخص مناسبی برای شناسایی و یافتن راهکارهای اصولی مشخص نمود. طراح رابط گرافیکی می کوشد تا هنر را با تکنولوژی درآمیخته و عناصر بصری را نوعی چیدمان کند تا علاوه بر سادگی، زیبا و چشم نواز باشد. هدف از پژوهش حاضر، دست یابی به الگویی نسبی، که بتواند شاخص عملکردی رنگ را در حوزه طراحی رابط کاربری نرم افزارهای تلفن همراه را کامل تر کرده و کاستی ها و بخش های مثبت آن را به نمایش بگذارد. این سوال مطرح خواهد بود که چه طیفی از رنگ ها در نرم افزار های اجتماعی و فرهنگی غالب تر است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی - تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی، مشاهده ای صورت پذیرفته است. در نهایت، با جمع بندی مطالب بررسی شده به رویکرد رنگ شناسانه، مبتنی بر محتوا رسیده و با حفظ هویت ایرانی چه از طریق ارایه رنگ، فونت و نقش مایه های بومی می توان بستری از یک بنیاد ملی ارایه نمود که جدا از مباحث داده و اطلاعات در بحث نمای بصری و محیط کاربری، پرهیز از تکرار مکررات نرم افزاری بروز و کاربرپسند ارایه نمود.

هدف: میزان دسترس پذیری وبگاه های کتابخانه ای بر اساس شاخص های استخراجی کنسرسیوم وب جهانگستر و میزان کاربردپذیری این وبگاه ها بر اساس تجربه کاربران با آسیب بینایی ارزیابی می شود.روش شناسی: پژوهش از نوع کاربردی و با روش ارزیابانه با ابزار سیاهه ارزیابی و آزمون رسمی کاربردپذیری انجام گرفت. ابتدا وبگاه های کتابخانه ای بر اساس چک لیست شاخص های دسترس پذیری ارزیابی شد و سپس از طریق مشاهده اکتشافی کاربران با آسیب بینایی با تعریف وظایف واقعی (3 وظیفه) در وبگاه های کتابخانه ای، وضعیت کاربردپذیری آن ها بررسی شد. رابط های کاربری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران؛ کتابخانه آستان قدس رضوی؛ کتابخانه مجلس شورای اسلامی و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران مورد مطالعه قرار گرفتند. 33 نفر از کاربران با آسیب بینایی با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شد. با ضریب آلفای کرونباخ (0/87) پایایی و با استفاده از بررسی محتوایی، روایی آن ها تأیید شد.یافته ها: وبگاه ها بر اساس شاخص های دسترس پذیری تا حدود زیادی دسترس پذیر هستند، اما سهولت استفاده ندارند. کاربران کمی در استفاده از وبگاه ها بدون کمک می توانستند پیمایش کنند و برخی از کاربران ناموفق در تکمیل وظیفه بودند. بازخورد دریافت شده از کاربران درباره ابعاد کاربردپذیری نشان داد برخی از کاربران سهولت استفاده از وبگاه ها را در حد مطلوب و برخی دیگر آن را نامناسب بیان کردند. حدود یک سوم کاربران از عملکرد خود در استفاده از وبگاه ها ناراضی بودند و زمان صرف شده برای پیشبرد وظیفه را نامطلوب ارزیابی کردند.نتیجه گیری: طراحی بینایی محور و ساختارهای پیچیده، نظام های بازیابی اطلاعات کتابخانه ای را برای جویندگان اطلاعات با آسیب بینایی غیرکاربردپذیر می کند.