تعلیم و تربیت اسلامی

نمایش ۳۰۱ تا ۳۲۰ مورد از کل ۴٬۴۱۴ مورد.

۳۰۱.

نیازسنجی برنامه آموزشی بر اساس سبک زندگی اسلامی−ایرانی مقطع متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: پریسا ایران نژاد فاطمه منعمی

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی نیازسنجی برنامه آموزشی و دانش آموزان دختر

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان

تعداد بازدید : ۱۱۰۰ تعداد دانلود : ۹۳۵

هدف از این مقاله، نیازسنجی برنامه آموزشی بر اساس سبک زندگی اسلامی−ایرانی مقطع متوسطه است. روش تحقیق توصیفی−پیمایشی و جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه های چهارگانه شهر کرج است که در سال تحصیلی 93−94 مشغول به تحصیل بوده اند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای از تعداد 28194 نفر کل جامعه آماری و براساس فرمول کوکران 379 نفر مطالعه شدند. شیوه گرد آوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه محقق ساخته حاوی 70 سؤال بسته پاسخ از طیف لیکرت بود. جهت تأیید روایی پرسشنامه از روایی محتوایی و از نظر اساتید مجرب استفاده شد که سرانجام پس از اصلاح و تأیید روایی، برای کسب پایایی، پرسشنامه میان 30 نفر از دانش آموزان در دسترس توزیع شد و ضریب آلفای کرونباخ آن برابر 751/0 به دست آمد. در تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزار spssدر سطح آمار توصیفی از شاخص های فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از آزمون t تک نمونه ای استفاده شد. در این مقاله چهار بعد شامل مهارت های زندگی، بهداشت و ایمنی، فرهنگ و هنر، دینی و مذهبی بررسی شد. یافته ها نشان می دهد، به جز بعد مهارت های زندگی میان وضعیت موجود و مطلوب برنامه آموزشی در ابعاد دینی و مذهبی، بهداشت و ایمنی و فرهنگ و هنر تعادل برقرار نیست و به برنامه آموزشی نیاز وجود دارد.

۳۰۲.

برنامه شبانه شیعیان واقعى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدتقى مصباح یزدی

منبع: معرفت سال بیست و ششم تیر ۱۳۹۶ شماره ۲۳۵ «ویژه علوم قرآنی»

کلیدواژه‌ها: قرآن عبادت شیعیان تدبر در قرآن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۴۷ تعداد دانلود : ۱۰۹۰

امیرمؤمنان على علیه السلام در ادامه خطبه خود، که به معرفى ویژگى هاى پرهیزگاران و شیعیان واقعى اختصاص یافته، برنامه شبانه و روزانه آن مردان صالح و شایسته را یادآور مى شوند. ایشان درباره برنامه شبانه آنها مى فرمایند: «اما شب به پا مى ایستند و قطعاتى از قرآن را به آرامى و با اندیشه و قرائت نیکو مى خوانند. خویشتن را با مثل ها و اندرزهاى قرآن پند مى دهند و دردشان را بدان درمان مى سازند. بخشى از شبشان این گونه گذرد و زمانى نیز پیشانى و کف دست و زانوان و پشت پایشان را بر زمین فرش مى سازند (به حال سجده بر خاک مى افتند). اشکشان بر گونه ها روان مى شود و بدین سان جبار عظیم را مى ستایند و براى آزادى از دوزخ به پیشگاه خداى بزرگ پناه مى برند و ناله سر مى دهند. شب آنها چنین مى گذرد».

۳۰۳.

نگاهی اصلاحی به برنامه فلسفه برای کودکان در بستر حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدعلی عبداللهی پرستو مصباحی جمشید

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم دوره جدید بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: فلسفه برای کودکان تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت در دیدگاه ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۸۳ تعداد دانلود : ۱۲۳۱

در این پژوهش پس از تبیین معنای فلسفه در تربیت به تعیین نسبت حقیقت با ساخت معنا و ارتباط آنها با نسبی گرایی پرداخته، و میزان سازگاری و ناسازگاری این برنامه با تعلیم و تربیت اسلامی در بستر فلسفه صدرایی واکاوی می شود. طبق نظریه حرکت جوهری ملاصدرا، سیالیت هویت انسان برخلاف نگرش پست مدرنی که بستر ظهور برنامه فلسفه برای کودکان است، تغییرات متزلزل معقولیت و تنوع معرفت در حیطه امور قراردادی، بدون التزام به حقیقت قلمداد نمی شود، بلکه آن جوشش و کششی ذاتی، برخاسته از معیار وزین عقل و باور ایمانی در راستای کشف و درک حقیقت است و در مسیر استکمال نفس انسان قرار دارد. هدف این مقاله تبیین، تحلیل و تصحیح برنامه فلسفه برای کودکان متناسب با بسترهای فرهنگی جامعه ایرانی با روش توصیفی تحلیلی است. به نظر می رسد بهره گیری از نظام فلسفه صدرایی در تبیین چگونگی تکوین و به-کارگیری باورهای عقلی و ایمانی در زمینه تربیت بدرستی می تواند توان دیدگاه اسلام را در زمینه ایجاد و تقویت نظام آموزشی رسمی و غیر رسمی نشان دهد.

۳۰۴.

تبیین دیدگاه معرفت شناسی علامه طباطبایی(ره) و دلالتهای آن در محتوا و روشهای تربیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شیرین رشیدی سوسن کشاورز سعید بهشتی اکبر صالحی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم دوره جدید بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: علامه طباطبایی تعلیم و تربیت اسلامی علامه طباطبایی و معرفت شناسی دلالتهای تربیتی در نظر علامه طباطبایی محتوای تربیتی و نظریات روشهای تربیتی در نظر علامه طباطبایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۷۸۱ تعداد دانلود : ۱۷۹۱

هدف این پژوهش، تبیین دیدگاه معرفت شناختی علامه طباطبایی(ره) و دلالتهای آن در محتوا و روشهای تربیتی است. برای دستیابی به اهداف پژوهش، سه پرسش اصلی ذکر شده است: 1 دیدگاه علامه طباطبایی(ره) درباره معرفت شناسی چیست؟ 2 بر مبنای دیدگاه معرفت شناختی علامه طباطبایی(ره) چه دلالتهایی را می توان برای محتوای تربیتی استخراج کرد؟ 3 بر مبنای دیدگاه معرفت شناختی علامه طباطبایی(ره) چه دلالتهایی را می توان برای روشهای تربیتی ذکر کرد؟ نظر به اینکه هر یک از این پرسش ها به جنبه ای از جنبه های پژوهش می پردازد، روشهای تحلیل مفهومی، استنتاجی متناسب با سه پرسش در این مطالعه استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد علامه طباطبایی(ره) معرفت حقیقی را علم و یقین مطابق با واقع می داند. ایشان وحی، حس، عقل و شهود را جزء منابع معرفت قلمداد می کند. این مقاله پس از تبیین دیدگاه معرفت شناختی علامه طباطبایی (با تأکید بر امکان و انواع معرفت) دلالتهایی در محتوا در دو بعد چگونگی گزینش محتوای درسی از جمله، مطابق با واقع بودن، پرورش تعقل و مانند اینها و چگونگی سازماندهی محتوا هم چون تناسب با میزان آمادگی و ویژگیهای دانش آموزان، تعادل در ارائه محتوای نظری و عملی و نظایر اینها و روشهای تربیتی مانند روش به کارگیری حواس در کسب معرفت، روش جدال احسن و مانند اینها را ارائه می کند.

۳۰۵.

دلالت هاى تربیتى نهج البلاغه بر اسلامى سازى عناصر برنامه درسى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن نجفى احمد طالعى فرد حسن ملکى

منبع: معرفت سال بیست و ششم مرداد ۱۳۹۶ شماره ۲۳۶

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه اسلامى سازى دلالت هاى تربیتى عناصر برنامه درسى

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۱۲۴

پژوهش حاضر با هدف اسلامى سازى عناصر برنامه درسى (هدف، محتوا، روش و نحوه ارزشیابى) بر اساس آموزه هاى تربیتى امیرمؤمنان على علیه السلام در نهج البلاغه انجام شده است. روش پژوهش، توصیفى تحلیلى مى باشد. یافته هاى پژوهش به شیوه تحلیل اسنادى و تحلیل محتوا استخراج و با استفاده از روش کیفى تحلیل شده است. نتایج بیانگر آن است که در نظام تربیتى نهج البلاغه، چهار عنصر شاخص برنامه درسى مورد توجه واقع شده است، به گونه اى که در عنصر اهداف مى توان دو نوع غایى (وصول به مقام قرب الهى) و واسطه اى (الهى، فردى، اجتماعى و زیست محیطى)، در عنصر محتوا حوزه هاى معرفتى متعددى از جمله آموزش تاریخ، قرآن، احکام دینى، اخلاق، زمین شناسى، ستاره شناسى، بهداشت و روان شناسى، در عنصر یاددهى یادگیرى، مجموعه اى از روش هاى متنوعى همچون حکمت، اکتشافى، مشارکتى، پرسش و پاسخ، تمثیل، الگویى، موعظه و امر و نهى و همچنین در عنصر ارزشیابى روش هایى مانند آغازین، تکوینى، شفاهى و خودارزیابى را معرفى نمود.

۳۰۶.

روش های اصلاحی در تربیت اخلاقی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مصطفی احمدی فر دادمحمد امیری

منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: اخلاق قرآن کریم تربیت تربیت اخلاقی روش اصلاحی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۴۶۱ تعداد دانلود : ۲۲۶۱

تربیت اخلاقی، نقشی بسیار مهم در سلامت روح انسان و سعادت فرد و جامعه دارد. بدین سان تربیت اخلاقی یکی از مهم ترین موضوعاتی است که همیشه مورد توجه دانشمندان، محققان، اساتید دانشگاه و مربیان مدارس بوده است. شایان ذکر است که در دین مقدس اسلام، به اخلاق و تربیت اخلاقی توجه فراوانی شده است؛ به طوری که یکی از مهم ترین اهداف نزول قرآن کریم، تربیت اخلاقی، تهذیب انسان و پرورش افراد آراسته به فضایل اخلاقی است. در بین مباحث تربیت اخلاقی، روش های تربیتْ مهم ترین بخش تربیت اخلاقی است و موفقیت مربی در گرو روش هایی است که برای پرورش متربی به کار می بندد. به همین جهت، خطیرترین و دشوارترین مرحله از فرایند تربیت اخلاقی، تعیین و تشخیص روش، و استفاده و به کارگیری صحیح و مٶثر آن است. در موضوع، تقسیم بندی های گوناگونی ارائه شده که جامع آن، تفسیر روش ها به دو بخش ایجادی پرورشی و اصلاحی حذفی است. بر همین اساس، نگارنده در این پژوهش با محوریت آیات قرآن کریم، چهار روش تذکر، انذار، تنبیه و تغافل را به عنوان «روش های حذف و اصلاح رذایل اخلاقی» بررسی نموده است.

۳۰۷.

عوامل تهذیب نفس در نگاه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمدرضا حسینی

منبع: حکمت صدرایی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلیدواژه‌ها: نفس اسلام انسان ملاصدرا تهذیب

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۵۵ تعداد دانلود : ۱۲۰۰

تهذیب نفس عبارت است از پاکیزه کردن، پاک نگه داشتن، تطهیر، پیراستن و آراستن برای رشد، تعالی و سعادت ابدی انسان، که مورد عنایت و توجه قرآن و روایات معصومین(ع) قرار دارد؛ گر چه طى کردن این مراتب به هدایت و ارشاد الهى مشروط بوده و شامل همه افراد نمى شود بلکه تنها شامل آن انسانی مى شود که خواست خدا به آن تعلق گرفته باشد. ما در این مقاله با در نظر گرفتن دیدگاه های مختلفی که پیرامون تهذیب نفس ارائه شده است، جایگاه، هدف و عوامل تهذیب نفس در نگاه و اندیشه ملاصدرا را مورد بررسی قرار داده ایم. نتیجه پژوهش این است که عوامل متعددی مانند: قرآن، انبیا و راهنمایان، علم، عمل و عبادات و تأییدات الهی، در تهذیب نفس نقشی مهم و به سزا ایفا می کنند. از جمله نافع ترین تمرین ها برای تهذیب نفس، عباداتی با هدف قطع توجه از غیر خدا به خداست، از این رو با تحقیق از آثار ملاصدرا می توان دریافت که تهذیب نفس در نظر ملاصدرا، از اهداف غائی بوده و موجبات تقرب الی الله را فراهم می سازد.

۳۰۸.

خودفریبی از منظر روان شناسی و اخلاق با تأکید بر اندیشة آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی علیزاده علی اکبر تیموری فریدنی

منبع: اخلاق وحیانی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: اخلاق معرفت فریب خودفریبی خطای شناختی قصد فریب

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۰۱۴ تعداد دانلود : ۱۱۲۶

خودفریبی پدیده ای شایع است که هرکس آن را در حیات خود تجربه می کند؛ بااین حال تبیین چیستی و عوامل شکل گیری آن چندان ساده نیست. در خودفریبی شخص به عملی اقدام می کند که باعث ایجاد باور و شناخت خطا برای او می شود. این تعریف اجمالی بسیاری را قانع نکرده و آنان را برآن داشته است تا با نظر به مفهوم فریب، خودفریبی را تعریف کنند. مشابه سازی این دو پدیده به تناقض و چاره اندیشی برای برون رفت از آن منجر شده است. در تراث اسلامی اگرچه واژه خودفریبی به کار نرفته، اما به نیکی به زمینه های رخ دادن این پدیده ذیل بحث غرور اشاره شده است. از منظر اسلامی می توان ده عامل را برای خودفریبی برشمرد که با التفات به آن ها از خودفریبی پرهیز کرد. این مقاله که از شیوه توصیفی تحلیلی بهره می برد، نخست نگاه گذرایی به تعریف و ماهیت خودفریبی می کند، سپس عوامل روان شناختی معرفتی شکل گیری آن را از منظر اسلامی، به ویژه با تکیه بر اندیشه آیت الله جوادی آملی بررسی می کند. درنهایت به بررسی اخلاقی این پدیده خواهد پرداخت.

۳۰۹.

سبک زندگی خانوادگی از دیدگاه قرآن و مدرنیته(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد کاویانی

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی روان شناسی اسلامی خانواده مدرن سبک زندگی اسلامی مطالعات قرآنی خانواده اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۹۱ تعداد دانلود : ۲۷۹۳

هدف این پژوهش عبارت است از یک بررسی تطبیقی میان سبک زندگی خانوادگی از دیدگاه قرآن و مدرنیته؛ سؤال اصلی این است که نقاط اصلی تمایز میان آن دو کدام است؟ به این منظور، با تکیه بر روش توصیفی−تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه ای و رویکرد علمی−دینی به مطالعه آموزه های قرآن کریم و دیدگاه های اندیشمندان مدرنیته و آمارهای جوامع متأثر از آن، پرداختیم. دستاورد اصلی این تحقیق این است که هفت تفاوت عمده بین آن دو، کشف شد؛ بعضی از آن تفاوت ها عبارت است از: 1. سبک زندگی قرآنی، بر آزادی «خدامحور» و سبک زندگی مدرنیته، بر آزادی «انسان محور» مبتنی است؛ 2. خانواده، در سبک زندگی قرآنی، برخلاف سبک زندگی مدرنیته، جایگاهی والا دارد؛ 3. ساختار خانواده اسلامی بر ازدواج «شرعی و قانونی»، «خانواده دوجنسیتی» و «خانواده تک شوهری»، تأکید دارد، در حالی که در سبک زندگی مدرنیته، خانواده، از ارزش چندانی، برخوردار نیست و بشر در ساختار خانواده، آزادی کامل داشته و خانواده «هم بالینی»، خانواده «تک جنسیتی» و خانواده «چندشوهری» تجویز می گردد. براساس این تفاوت ها، تفاوت های دیگری نیز شکل می گیرد.

۳۱۰.

جایگاه تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی مبتنی بر سند برنامه درسی ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین کریمیان فائزه ناطقی محمد سیفی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم دوره جدید بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: تفکر انتقادی در آموزش و پرورش، تعلیم و تربیت اسلامی ویژگی های تفکر انتقادی سند برنامه درسی ملی ج.ا.ا.

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۹۱ تعداد دانلود : ۱۶۳۹

هدف این پژوهش، بررسی نقش تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی با توجه به سند برنامه درسی ملی (به عنوان یکی از زیر نظام های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش)، و روش آن، توصیفی از نوع تحلیل اسنادی است. ابزار جمع آوری اطلاعات، فیشبرداری از منابع و اسناد مکتوب در تعلیم و تربیت ایران و اسلام در زمینه تفکر انتقادی است. یافته های پژوهش نشان داد: 1 مهارتهای تفکر انتقادی، تحلیل، تفسیر، ارزشیابی، استنباط و توضیح مورد توجه و تأکید در سند برنامه درسی ملی است. 2 هدف تربیت در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران قرب الی الله است که تفکر انتقادی یکی از راه های دستیابی به آن است. 3 در قرآن کریم توجه به تفکر انتقادی مورد تأکید قرار گرفته است «فبشرعباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه اولئک الذین هدئهم الله و اؤلئک هم اولواالالباب» (زمر/17): بندگانم را بشارت ده. آنان که چون سخنی بشنوند به نیکوترین وجه عمل کنند. آنان هستند که خداوند به لطف خاص خود هدایتشان فرموده است و هم آنان به حقیقت، خردمندان عالمانند. بنابراین در فلسفه تعلیم و تربیت کشور توجه به آن ضروری است. 4 با عنایت به تأکید سند برنامه درسی ملی، تفکر انتقادی یکی از مبانی رشد اجتماعی و عقلانی در تربیت است.

۳۱۱.

تأثیر مراتب دینداری بر کاهش انحرافات اجتماعی درآموزه های قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدباقر آخوندی

منبع: انسان پژوهی دینی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۷

کلیدواژه‌ها: قرآن آسیب های اجتماعی دینداری مراتب دینداری مصونیت بخشی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۴۴ تعداد دانلود : ۱۲۵۸

به تصریح بسیاری از آیات قرآن و یافته های جامعه شناسی، دینداری در برابر انحرافات اجتماعی مصونیت ایجاد می کند و زمینه کاهش آنها را فراهم می آورد؛ اما پرسش این است که با این ویژگی دینداری، چرا بخشی از دینداران، اهل کج رفتاری نیز هستند؟ چرا بعضی مواقع دینداری نه تنها مصونیت ایجاد نمی کند که به گسترش انحرافات و مسائل اجتماعی با اشکالی جدید می انجامد؟ بنابراین، هدف، تبیین این مسئله با مراجعه به آیات قرآن و تفاسیر است. این هدف با اتخاذ رویکردی تفسیری و پدیدارشناسانه و استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، میسر شده است. نتایج نشان می دهد راز مسئله تحقیق در سیالیت و مدرج بودن دینداری نهفته است. از آنجا که دینداری با نگاهی تقلیل گرایانه، دارای هفت مرتبه قابل سنجش تجربی است، در اولین مراتب به دلیل ضعف و سستی ایمان، احتمال بروز انحراف اجتماعی بسیار است و با عبور از مراتب اولیه و حرکت به مراتب بالاتر، دینداری تقویت می شود.

۳۱۲.

بررسى محتواى کتاب هدیه هاى آسمان پایه پنجم ابتدایى (تألیف 94 95)از منظر پاسخ گویى به سؤالات دینى کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: پروین روشن قیاس سید ابراهیم میرشاه جعفری

منبع: معرفت سال بیست و ششم مرداد ۱۳۹۶ شماره ۲۳۶

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا تربیت دینى سؤالات دینى کتاب درسى هدیه هاى آسمان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۳۱ تعداد دانلود : ۸۴۰

این پژوهش با روش تحلیل محتوا و با هدف بررسى محتواى کتاب هدیه هاى آسمان پایه پنجم ابتدایى از منظر پرداختن به سؤالات دینى کودکان تدوین یافته است. جامعه و نمونه آمارى این پژوهش کتاب هدیه هاى آسمان پایه پنجم ابتدایى بوده است. ابزار پژوهش فهرست واره محقق ساخته شامل 4 مقوله اصلى خداشناسى، نبوت، امامت و معاد بود. نتایج تحقیق نشان داد برخلاف تصور برآمده از پژوهش هاى روان شناسان تحولى نگر، مبنى بر به تأخیر انداختن آموزش مفاهیم دینى کودکان تا زمان دستیابى آنها به تفکر انتزاعى، به دلیل خاص و فراهم بودن زمینه آشنایى با مفاهیم دینى در محیط زندگى کودکان، اقدام مؤثرى براى آموزش مفاهیم دینى، که بخشى از آن در راستاى پاسخ گویى به سؤالات دینى کودکان محقق مى گردد، امرى ضرورى است. یافته هاى مربوط به تحلیل محتواى کتاب درسى حاکى از آن بود که 57.4 درصد از کل محتواى کتاب (متن و تصویر) در زمینه خداشناسى، 35.11 درصد در زمینه نبوت، 72.11 درصد در زمینه امامت و 03.4 درصد در زمینه معاد به مقوله پاسخ گویى به سؤالات دینى کودکان پرداخته و در مجموع 88.31 درصد متن و 92.32 درصد تصاویر کتاب به محورهاى مذکور اختصاص یافته است. در راستاى نتایج به دست آمده ضرورت بازنگرى در محتواى کتاب مورد مطالعه به منظور هماهنگى بیشتر با اهداف برنامه درسى ملى در زمینه پاسخ گویى به سؤالات دینى کودکان و متناسب سازى با نیازها و توانمندى ها و کنجکاوى هاى مخاطبان پیشنهاد شد.

۳۱۳.

عوامل مؤثر بر توسعه معنویت و ارزش هاى دینى دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سیف الله فضل اللهی قمشی منصوره ملکى توانا

منبع: معرفت سال بیست و ششم مرداد ۱۳۹۶ شماره ۲۳۶

کلیدواژه‌ها: دانش آموزان راه کارها ارزش هاى دینى توسعه معنویت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۹۷ تعداد دانلود : ۱۲۰۷

هدف این تحقیق، شناسایى عوامل مؤثر بر توسعه معنویت و تحکیم ارزش هاى دینى دانش آموزان از دیدگاه دبیران، و روش تحقیق، توصیفى پیمایشى است. جامعه آمارى، دبیران مدارس راهنمایى ناحیه 2 آموزش و پرورش شهر قم و نمونه آمارى 60 نفر مى باشد که براساس جدول مورگان به شیوه تصادفى طبقه اى انتخاب شدند. ابزار گردآورى اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته حاوى 20 مؤلفه از نوع آرایش رتبه اى بود که پایایى آن مطابق آلفاى کرانباخ معادل 83 درصد تعیین گردید. تجزیه و تحلیل توصیفى و استنباطى اطلاعات مطابق آزمون Zتک گروهى و تحلیل واریانس یک راهه (F) نشان داد: 1. عوامل خانوادگى، آموزشگاهى و رسانه اى در توسعه معنویت و تحکیم ارزش هاى دینى و اعتقادات دانش آموزان تأثیر دارند. 2. میزان تأثیر عوامل خانوادگى، آموزشگاهى و رسانه اى در توسعه معنویت و ارزش هاى دینى دانش آموزان متفاوت است. 3. از دیدگاه دبیران، خانواده بیشتر از آموزشگاه و رسانه ها در توسعه معنویت و ارزش هاى دینى دانش آموزان تأثیر دارد. 4. از عوامل خانوادگى، میزان پایبندى پدر و مادر به انجام امور معنوى و شکل گیرى مناسب آموزه هاى دینى در دوران کودکى؛ از عوامل آموزشگاهى، تأثیر دوستان و همسالان و شخصیت معلمان؛ و از عوامل رسانه اى، توجه به فرهنگ خودى در برنامه ها و پخش سریال هاى دینى و تاریخى از مهم ترین عوامل تأثیرگذار در توسعه و تحکیم ارزش هاى دینى شناخته شدند.

۳۱۴.

تدوین «الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی» در آموزش و پرورش؛ راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدیه سادات خشوعی

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: آموزش و پرورش الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی تربیت اسلامی نسل آینده

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۴۸ تعداد دانلود : ۸۹۵

هدف این مقاله، تدوین «الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی در آموزش و پرورش» به عنوان راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده است. این مقاله با روش تحلیل محتوا انجام شده و برای دستیابی به هدف مقاله، کتاب مفاتیح الحیات(آیت الله جوادی آملی، 1391) و پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) به روش نمونه گیری هدفمند از نوع موارد معروف انتخاب شدند. سپس کتاب از نظر کیفیت زندگی کاری اسلامی و پایگاه از نظر راهکارهای ایجاد کیفیت زندگی اسلامی، تحلیل شدند. در این تحلیل، ابتدا مفاهیم مرتبط با کیفیت زندگی کاری اسلامی استخراج و سپس مفاهیم بر اساس محتوای مشترک و چهار رکن مدرسه (یعنی معلم، دانش آموز، مدیر و کارمند) طبقه بندی و به این ترتیب الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی تدوین گردید. سپس راهکارهای ایجاد کیفیت زندگی اسلامی شناسایی و در مرحله آخر نیز اعتبار و پایایی الگو و راهکارها بررسی و تأیید شدند. به این ترتیب الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی به عنوان راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده تدوین و براساس الگو و راهکارها نقشه تربیت اسلامی نسل آینده در آموزش و پرورش طراحی شد.

۳۱۵.

تعمیم پذیری روش های تربیت الهی در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید علی حسینی زاده علی فتحی

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: روش تربیتی خلیفه الله تعمیم پذیری تربیت قرآنی تربیت الهی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۰۵ تعداد دانلود : ۱۴۶۱

قرآن کریم، کتاب تربیتی است که خداوند متعال، در آن هم به طور مستقیم از روش هایی برای تربیت پیامبر اکرمn و سایر مردم استفاده کرده است و هم روش هایی را به پیامبر و دیگران برای تربیت آموخته است. هدف این پژوهش بررسی این مسئله است که آیا مربیان انسانی می توانند از روش های تربیتی خداوند در قرآن کریم به منظور تربیت انسان ها استفاده کنند یا اینکه روش های تربیت قرآن کریم ویژه خداوند است و مربیان انسانی نمی توانند در تربیت از آنها استفاده کنند؟ این تحقیق برای پاسخ به این سؤال از روش تحلیل و تفسیر آیات قرآنی استفاده کرده و به هشت دسته دلیل بر جواز استفاده مربیان از روش های تربیت الهی در قرآن کریم دست یافته است که عبارتند از: هدف تربیتی و هدایتی قرآن، عمومیت و عقلایی بودن زبان قرآن، توصیه به تدبر و تفکر در آیات قرآنی، دستور قرآن به تمسک به حبل الله، خلیفه بودن انسان برای خدا، الگو بودن پیامبر و جواز استفاده آن حضرت از روش های الهی، و نظایر آن.

۳۱۶.

اخلاق ناصری و نسبت آن با اخلاق نیکوماخوس در تربیت اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: روح الله کریمی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم دوره جدید بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: اخلاق نیکوماخوس اخلاق ناصری دیدگاه اخلاقی خواجه نصیرالدین طوسی تربیت اخلاقی خواجه نصیر اخلاق و ارسطو

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۷۷ تعداد دانلود : ۱۴۲۰

هدف این مقاله بررسی نسبت اخلاق ناصری با اخلاق نیکوماخوس در حوزه تربیت اخلاقی است. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش تحلیل محتوا و روش تحلیل و استنتاج منطقی بهره گرفته شده است. بدین منظور ابتدا به لحاظ تاریخی به طور مختصر، منابع خواجه نصیر در نگاشتن اخلاق ناصری و جایگاه اخلاق نیکوماخوس در این میان بررسی، و تلاش شد نشان داده شود که اخلاق ناصری بویژه در حوزه تربیت اخلاقی از طریق تهذیب الاخلاق ابن مسکویه با اخلاق نیکوماخوس پیوند استواری می یابد. در ادامه با بررسی چهار اصل مهم تربیت اخلاقی در اخلاق ناصری، شامل «هیچ خُلقی طبیعی نیست»، «در تربیت اخلاقی باید به طبیعت اقتدا کرد»، «در تربیت اخلاقی حفظ سنتها و ارزشهای اخلاقی بر نقد آنها مقدم است» و «برای تخلّق به فضیلت های اخلاقی لازم است، کودک به تکرار عمل با هدف کسب عادت واداشته شود»، ریشه های آنها در اخلاق نیکوماخوس مشخص، و تفاوتها و همانندیهای میان این دو برجسته شد. نتایج پژوهش حاکی است که اگرچه میان گفته های خواجه نصیر در اخلاق ناصری و ارسطو در اخلاق نیکوماخوس در زمینه تربیت اخلاقی همانندیهای انکارناپذیری هست که احتمالاً فراروایت تقدم طبیعت بر صناعت مهمترین آن باشد، تفاوتهای مهمی نیز در این میان قابل مشاهده است که یکی از مهمترین آنها کمرنگ شدن جایگاه حکمت عملی (فرونسیس) و به طور کلی عقلانیت در تربیت اخلاقی مورد نظر خواجه نصیر است.

۳۱۷.

بررسی لحاظ شدن مؤلفه های تربیت دینی در مجلات رشد کودک: مطالعه ای براساس تحلیل محتوا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا حافظی

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا تربیت دینی مجلات رشد کودک

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۸۱ تعداد دانلود : ۹۶۹

هدف از انجام این پژوهش، تحلیل محتوای مجلات رشد کودک، از نظر تربیت دینی بود. روش تحقیق پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا بوده است. جامعه آماری این پژوهش، تمامی متون و تصاویر این مجلات در سال تحصیلی 1392−1393 بوده است. دو مؤلفه: انس و ارتباط با خداوند مهربان، شناخت پیامبران به ویژه پیامبر اکرمn و ائمه اطهارb به عنوان مؤلفه های تربیت دینی از نظر فراوانی مورد بررسی قرار گرفتند. مؤلفه انس و ارتباط با خداوند مهربان از زیرمؤلفه های: عمل به دستورات الهی، شناخت نعمت ها و استفاده درست از آنها و مؤلفه شناخت پیامبران به ویژه پیامبر اکرمn و ائمه اطهارb از زیرمؤلفه های: شناخت انبیا و ائمه اطهارb، عمل به توصیه های آنها و رفتن به زیارت تشکیل شده اند. همه متون و تصاویر مجلات رشد کودک به عنوان واحد تحلیل انتخاب شدند. براساس معنی داری خی دو در سطح 05/0، نتایج نشان داد که نه تنها این مؤلفه ها به صورت نامتعادل در هر یک از این مجلات مطرح شده اند بلکه در بسیاری از موارد، برخی از زیرمؤلفه های این مؤلفه ها −به ویژه شناخت پیامبران به ویژه پیامبراکرمn و ائمه اطهارb− با کمترین توجه همراه بوده است که برای جبران این نقیصه پیشنهادهای لازم ارائه شد.

۳۱۸.

اصول تربیت توحیدی براساس آموزه های قرآن و ائمه اطهار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کیومرث قیصری گودرزی منصور خوشخویی احمد سلحشوری

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: توحید تربیت توحیدی اصول تربیت توحیدی و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۰۹۸ تعداد دانلود : ۱۷۹۰

هدف از این مقاله بررسی و استخراج اصول تربیت توحیدی براساس آموزه های قرآن و ائمه اطهارb است. یکی از چالش های اساسی و مسائل نظام تربیت رایج، عدم استقرار نگرش جامع توحیدی در متربی است که این نقیصه خود را در فضای پر تردید عصر حاضر بیش از گذشته نمایان کرده است؛ اگرچه به توحید به عنوان غایت نهایی تربیت اسلامی تأکید فراوان و مکرری شده است؛ اما نظام تربیتی رایج تنها در مراحل اولیه تربیت به ارائه مطالبی سطحی در باب توحید می پردازد و در سایر مراحل تربیتی به این اصل اساسی و بنیادین آنچنان که لازم و شایسته است توجه نمی شود. این مقاله با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و استنتاجی به واکاوی متون اسلامی در رابطه با توحید و تربیت می پردازد و مبانی و اصول تربیت توحیدی را براساس آموزه های قرآن و ائمه اطهارb استخراج می کند. با توجه به مبانی انسان شناسی توحیدی در مبنای فقر وجودی انسان، اصولی همچون اصل معرفت، ارتباط و اتصال، تمنا، پرهیز از کثرت گرایی، اخلاص و رضا و خشنودی بررسی و در ارتباط با مبنای صیرورت انسان به سوی خدا، به اصول انتخاب، همت بلند و اراده قوی، تناسب و هماهنگی، تعالی و استعلا، حرکت درونی و استمرار پرداخته شد و در پایان نیز اصول تذکر، محبت، گشودگی و زیبایی شناسی در رابطه با مبنای فطرت الهی و گرایش های درونی ویژه انسان بررسی گردید.

۳۱۹.

هدف غایى تربیت اخلاقى در قرآن از منظر تفسیر «المیزان»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یونس حسنى سید احمد فقیهى

منبع: معرفت سال بیست و ششم مرداد ۱۳۹۶ شماره ۲۳۶

کلیدواژه‌ها: اخلاق تربیت المیزان علامه طباطبایى تربیت اخلاقى هدف غایى

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۴۶ تعداد دانلود : ۱۰۴۷

«تربیت اخلاقى» عبارت از فرایند زمینه سازى و آموزش و به کارگیرى راه کارهاى معرفتى و انگیزشى و عملى و رفع موانع به منظور تزکیه نفس و رشد و شکوفایى انسان براى نیل به کمال نهایى است. براى تربیت اخلاقى، اهداف متعددى در ابعاد بینش، گرایش و رفتار آدمى ترسیم مى شود که در مجموع، همه این اهداف در راستاى هدف نهایى واحدى قرار مى گیرد. هدف پژوهش حاضر ارزیابى برخى دیدگاه هاى مطرح شده براى هدف غایى و تبیین تعابیر ناظر به آن و واکاوى ارتباط و نسبت بین آنها و در نتیجه، بیان هدف غایى براى تربیت اخلاقى در قرآن کریم از نگاه تفسیر المیزان است. پژوهش حاضر با روش توصیفى و تحلیلى، به این موضوع پرداخته است. عناوین «هدایت»، «عبادت»، «سعادت»، «فوز» و «فلاح»، «رحمت»، «قرب» و «رضوان الهى» در قرآن کریم، مشیر به هدف واحد نهایى است. با بررسى نسبت این تعابیر با یکدیگر و تبیین نقش مقدمى بودن برخى از آنها نسبت به برخى دیگر، نیل به قرب و رضوان الهى به عنوان هدف غایى تربیت اخلاقى، حاصل پژوهش حاضر است.

۳۲۰.

نظریه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی بر مبنای حکمت متعالیه (نظریه حکمت متعالیه تعلیم و تربیت)؛ مفهوم شناسی و روش شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید بهشتی

منبع: قبسات سال بیست و دوم بهار ۱۳۹۶ شماره ۸۳

کلیدواژه‌ها: حکمت متعالیه فلسفه اسلامی روش استنتاجی فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی روش استطباقی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۲۳۹ تعداد دانلود : ۱۴۹۳

هدف از مقاله پیش رو پاسخ گویی به دو پرسش بنیادین درباره نظریه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی بر مبنای حکمت متعالیه است. پرسش نخست جنبه مفهوم شناختی و پرسش دوم جنبه روش شناختی دارد. پیش از تبیین مفهوم شناختی این دانش فلسفی اسلامی، نُه گام مقدماتی به ترتیب بیان شده است؛ از سوی دیگر به لحاظ نوشتن عنصر روش در تعریف دانش نام برده، دو روش عمده تحقیقاتی این دانش، یعنی «روش استطباقی» و «روش استنتاجی» همراه با مرحله های هر کدام به تفصیل معرفی شده است. سپس بر مبنای دو برداشت معنایی گوناگون از دانش بنیادین فلسفه اسلامی، دو معنای متفاوت نیز از فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی عرضه شده است: فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی به معنای اخص و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی به معنای اعم. فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی به معنای اخص نیز در دو لایه گذرگاهی و قرارگاهی به بحث گذاشته شده است. سرانجام با توجه به گام های نه گانه مقدماتی و نیز دو روش پژوهشی نام برده و همچنین دو معنای اخص و اعم فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، دو تعریف از این دانش فلسفی ارائه شده است. فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی به معنای اخص، یکی از علوم فلسفی اسلامی است که با سه روش عقلی، نقلی و شهودی به استکشاف و پردازش گزاره های فلسفی و تربیتی برگرفته از نظام حکمت متعالیه- به عنوان منبع گذرگاهی و نیز جامع ترین نظام فلسفه اسلامی و قرآن کریم و سنت معصومان : به عنوان منابع قرارگاهی- از یک سو و استطباق گزاره های فلسفی و تربیتی و نیز استنتاج و پردازش گزاره های تربیتی از سوی دیگر همت می گمارد. فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی به معنای اعم، یکی از علوم فلسفی اسلامی است که با دو روش عقلی و نقلی به استکشاف و پردازش گزاره های فلسفی و تربیتی برگرفته از علوم فلسفی و تربیتی بشری از یک سو و استطباق گزاره های فلسفی و تربیتی و نیز استنتاج و پردازش گزاره های تربیتی از سوی دیگر همت می گمارد.

درخت حوزه‌های تخصصی