جامعه شناسی دین

نمایش ۵۰۱ تا ۵۲۰ مورد از کل ۱٬۰۵۴ مورد.

۵۰۱.

واکاوی سیر سیاست گذاری فرهنگی مسجد در دهه دوم انقلاب اسلامی (1378-1368): تحلیل اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: میثم فرخی

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال پنجم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: مسجد تحلیل محتوای کیفی جمهوری اسلامی ایران سیاست گذاری عمومی سیاست گذاری فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۳ تعداد دانلود : ۶۹۸

در این مقاله با توجه به رویکرد سیاست گذاری فرهنگی، اهم مسائل سیاستی مرتبط با مسجد که در ماهنامه مسجد انعکاس یافته، با روش تحلیل محتوای کیفی استخراج شده و سپس سیاست های اعلامی اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران مرتبط با حوزه مسجد با توجه به مسائل سیاستی مستخرج، مورد بررسی قرار می دهد. نتایج نشان می دهد: عمران مسجد در مقایسه با سایر مسائل مساجد در بازه زمانی مذکور از اهمیت خاصی برخوردار بوده است و بیشتر اسناد مورد بررسی در این دهه ناظر به این مسئله است. همچنین ناظر به سایر مسائل سیاستی مسجد می توان گفت: مسائلی مانند مساجد چندمنظوره یا چندکارکردی، امام جماعت مسجد، جایگاه مسجد و مسجد و مردم نیز پس از عمران مسجد بیشترین و بالاترین بندهای سیاستی را دارا هستند. نتایج تحلیل سیاست های مرتبط با حوزه مسجد در این دهه نشان می دهد: در مورد برخی مسائل مورد بررسی مانند مسجد و وقف، تعطیلی مسجد و اختلاف درونی مسجد سیاست بارز و مهمی تدوین و تصویب نشده و سیاست بارزی و مشهودی در کشور اتخاذ نشده است.

۵۰۲.

جهان در آیینه کتاب: سکولاریزم در مقابل اسلام

نویسنده: اولیویرروی مترجم: حسن توان

منبع: چشم انداز ایران آبان و آذر ۱۳۸۸ شماره ۵۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۵ تعداد دانلود : ۸۱۴

۵۰۳.

دلالت هایی بر روند فردی شدن امر دینی در ایران: مطالعه موردی جوانان شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا خدامی

منبع: مطالعات اجتماعی ایران دوره هفتم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: دین داری جامعه شناسی دین بریکولاژ امر دینی فردی شدن سازه باوری

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین

تعداد بازدید : ۱۳۷۲ تعداد دانلود : ۶۹۳

مطالعه امر دینی در ایران از جمله حوزه های جامعه شناسی است که نیاز به توجه ویژه ای دارد. از یک سو، نقش تعیین کننده دین در کلیه شئونات فردی و اجتماعی ایرانیان در طول تاریخ و از سوی دیگر، استقرار نظام اسلامی در سال 1357 اهمیت موضوع تحولات در عرصه دینی را به خوبی نشان می دهد. این مقاله با بررسی برخی از بازنمودها و آیین های مذهبی و نیز چند نمونه از رفتارهای روزمره ای که قرار است ارزش ها و هنجارهای مذهبی جهت دهندة نهایی آن ها باشند قصد دارد نگرش دینی جوانان شیراز را در این زمینه ها جویا شود. پژوهش حاضر در قالب مصاحبه از نوع باز در بین جمعی از جوانان بین 18 تا 32 ساله در اماکن گوناگون و نیز مشاهده میدانی دو مراسم دینی که در آن جوانان مشارکت فعالی داشته اند انجام گرفته است. نتایج تحقیق نشان دهنده اهمیت یافتن فزاینده پدیده فردی شدن در هر سه سطح باور، آیین و رفتارهای روزمره است. از آنجا که فرد در دنیای متکثر حامل ارزش های گوناگونی به سر می برد، ذهنیت دینی سیالیت فزاینده ای پیدا می کند و به موازات پویش فردیت یافتگی در متن زندگی اجتماعی، در عرصه دینی نیز گرایش های فردی برجسته تر می شود.

۵۰۴.

دوگانه زائر ـ سیاح در تجربه زیسته سه نسل: مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه شهیدبهشتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید سالار اجتهدنژاد کاشانی نسرین السادات قوامی

منبع: مطالعات اجتماعی ایران دوره ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۳ و ۴ (پیاپی ۱۹ و ۲۰)

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی زیارت تفاوت نسلی سیاحت جامعه شناسی گردشگری مذهبی هویت گفتمانی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین

تعداد بازدید : ۱۳۷۱ تعداد دانلود : ۸۶۷

مقاله حاضر به بررسی جامعه شناختی تمایزهای نظری میان دو مفهوم زیارت و سیاحت به عنوان دو نوع کنش اجتماعی و دو مفهوم دارای قرابت با سبک های متمایز زندگی می پردازد و دو پدیده زائر و سیاح را به عنوان دو هویت گفتمانی مورد مطالعه قرار می دهد و بر این اساس به جستجوی این تمایز در تجربیات سه نسل از کارمندان دانشگاه شهید بهشتی می پردازد و می کوشد تفاوت های نسلی موجود در تجربه زیسته این سه نسل را درخصوص زیارت و سیاحت آشکار سازد. برای گردآوری اطلاعات در این پژوهش از تکنیک مصاحبه عمیق استفاده شده و به این منظور با 15 نفر از کارمندان سه نسل این دانشگاه مصاحبه هایی انجام گرفته است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که کاهشی محسوس در گرایش نسل سوم پاسخگویان به مقوله زیارت در مقایسه با نسل های اول و دوم حاصل شده است. همچنین در ذهنیت های پاسخگویان تمایزی مفهومی میان سیاحت و زیارت اماکن مذهبی خارج از کشور وجود دارد. این تمایز میان سیاحت و سفرهای زیارتی داخل کشور کمتر به چشم می خورد.

۵۰۵.

مطالعه عوامل روان شناختی تأثیرگذار بر فرهنگ پذیری دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه تقی یاره

منبع: راهبرد فرهنگ سال ششم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: فرهنگ پذیری منابع دینی اثر چارچوب درگیری هیجانی انطباق روان شناختی منابع خانوادگی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۲ تعداد دانلود : ۷۳۱

۵۰۶.

قرآن و بنیان های تاریخی نظم اجتماعی (بحثی دربارة آیة ۲۱۳ سورة مبارکة بقره)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محسن صبوریان

منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال پنجم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۹)

کلیدواژه‌ها: زندگی اجتماعی قرآن کریم بنیان های نظم اجتماعی قانون اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین

تعداد بازدید : ۱۳۷۳ تعداد دانلود : ۵۱۴

با استناد به آیات قرآن می توان نشان داد که یکی از مهم ترین اهداف بعثت انبیا، وضع قوانین اجتماعی برای رفع اختلافات انسانی در امور دنیوی و دعوت آنان به سعادت و امر اخروی است. درخور توجه است که حکمایی همچون ابن سینا نیز در بحث سیاسات خود از استدلال مشابهی برای توجیه ضرورت نبوت بهره برده اند و اندیشمندانی چون ابن خلدون این استدلال را رد کرده اند. در این مقاله با تکیه بر استدلالات قرآنی و تأکید بر آیة ۲۱۳ سورة مبارکة بقره، به ویژه با تفسیر علّامه طباطبائی، نشان داده شده که اولاً مستقل از زمان تشکیل نخستین جوامع انسانی، قانون الهی مبنای شکل گیری جوامع اولیه قرار گرفت و بدون قانون الهی امکانی برای رشد تمدن های بشری نبود؛ ثانیاً هرگونه نظم موجود در جوامع، ریشه در قوانین الهی دارد که این نظم با بعثت انبیا و انزال کتب آسمانی ممکن شد.

۵۰۷.

دین و خانواده؛ بررسی تفاوت نسلی در دینداری در بین خانواده های روحانی و غیرروحانی شهر قم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محسن نیازی محسن شاطریان محمدامین پاک زمان قمی

منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال هشتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۲۹)

کلیدواژه‌ها: خانواده دینداری روحانی جامعه پذیری دینی تفاوت نسلی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۸ تعداد دانلود : ۵۳۰

یکی از مسائل اساسی جوامع در حال گذار، مسئله تغییرات دینداری از بعد نسلی است. در تبیین این مسئله، بیشتر تحقیقات صرفاً مبتنی بر رویکردهای ساختاری و کلان می باشند. این تحقیق علاوه بر توجه به رویکرد کلان، با تأکید بر پدیده های خرد دامنه، مانند خانواده و از طریق مقایسه خانواده های روحانی و غیرروحانی، در پی بررسی سهم مؤلفه های دینی خانوادگی در تبیین تفاوت نسلی از حیث دینداری است. در این پژوهش، از روش پیمایش و تکنیک پرسش نامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. از میان کلیه خانواده های روحانی و غیرروحانی شهر قم، که دارای حداقل یک فرزند 18 تا 29 سال بودند، تعداد 390 نفر پدر و یک فرزند آن، به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. یافته ها نشان می دهد علاوه بر رابطه معنادار تفاوت نسلی با متغیرهای توافق دینی والدین و درک از اهمیت دینداری برای پدر و اجتماعی کردن دینی، تفاوت نسلی از حیث دینداری در خانواده های روحانی، به طور معناداری کمتر از خانواده های غیرروحانی است.

۵۰۸.

نگرشی اجتماعی به اصول دین در اسلام

نویسنده: سید سعید زاهد زاهدانی

منبع: مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز ۱۳۶۷ شماره ۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۷ تعداد دانلود : ۷۸۶

۵۰۹.

تبیین یک چهارچوب مفهومی برای «شهر اسلامی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احسان بابایی سالانقوچ محمد مسعود محمود محمدی

منبع: روش شناسی علوم انسانی سال ۲۰ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۸۰

کلیدواژه‌ها: چهارچوب مفهومی شهر اسلامی شهرسازی اسلامی تحلیل چهارچوب مفهومی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۸ تعداد دانلود : ۱۴۸۳

«شهر اسلامی» انگاره ای است که سؤالات بسیاری در باب چیستی، ماهیت و ویژگی های آن مطرح بوده است و نظام های علمی گوناگون، از زوایای مختلف بدان پرداخته و تلاش در تبیین و تشریح آن داشته اند. با این حال، مروری انتقادی بر ادبیات مربوطه، نشانگر حجم بالایی از سوءتعبیرها و آشفتگی ها درباره این انگاره و مفاهیم، موضوعات و اهداف مرتبط با آن است. بر این اساس، شهر اسلامی انگاره ای است مبهم، فاقد تعریفی کاربردی و غیرشفاف که توصیفی فراگیر از ابعاد آن وجود ندارد. به طور کلی چهارچوب نظری جامعی که ماهیت و پیچیدگی شهر اسلامی را به طور جامع نشان دهد، ارائه نشده است. مقاله حاضر در پی آن است تا با ترکیب نظری ادبیات مربوطه، چهارچوبی مفهومی برای انگاره «شهر اسلامی» تبیین کند. در این راه از تکنیک تحلیل چهارچوب مفهومی استفاده شده است که ادبیات میان رشته ای در خصوص شهر اسلامی را مرور کرده، الگوها و مشابهت های موجود آنها را شناسایی نموده و آنها را ذیل مفاهیم و دسته های متمایز اما به هم پیوسته ترکیب می نماید. مقاله نه دسته شامل هجده مفهوم را شناسایی کرده است که همراه با یکدیگر، جهانِ نظری شهر اسلامی را تشکیل می دهند که هر یک از مفاهیم بیان کننده معنایی مستقل از چهارچوب مفهومی هستند.

۵۱۰.

فمینیسم و مذهب

نویسنده: زهرا جعفری

منبع: کتاب ماه ۱۳۸۷ شماره ۱۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۶

۵۱۱.

بستر فکری توسعه در مسحیت و اسلام

نویسنده: عباس عبدالمحمدی

منبع: فرهنگ توسعه سال ۱۳۷۸ شماره ۳۹ و ۴۰ و ۴۱

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۷ تعداد دانلود : ۷۸۱

۵۱۲.

فهم استفاده از چادر ملی با رویکرد پدیدار شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد عباس زاده سیده حکیمه موسوی شاپور زردموی

منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده (فرهنگی - دفاعی زنان و خانواده سابق) سال دهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳۱

کلیدواژه‌ها: طرح چادر ملی ارزشهای شخصی در حجاب ویژگیهای بازاری چادر ملی ساختارهای فراشخصی حجاب

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۶ تعداد دانلود : ۸۱۰

هدف این مطالعه فهم استفاده از چادر ملی و بررسی ابعاد دخیل در زمینه پذیرش یا عدم پذیرش این پدیده جدید است. این پژوهش از نوع پژوهشهای کیفی، و به روش پدیدارشناسی انجام شده است. زمان اجرای پژوهش، بهار و تابستان سال ۱۳۹2 بوده و نمونه ها شامل بیست نفر خانم بودند که یا خودشان چادر ملی سر می کردند و یا به نوعی با این مسئله در ارتباط بوده، و با استفاده از روش نمونه گیری مبتنی بر هدف، انتخاب شده اند. جمع آوری اطلاعات با استفاده از شیوه مصاحبه گروهی و تجزیه و تحلیل داده های آن انجام شد. تفسیر یافته ها حکایت می کند تمایز اجتماعی، فشار هنجاری، بازنمایی بدن، تعارض هویت قومی، مردسالاری، عدم انتشار اجتماعی، آسانی و سودمندی ادراکی و کلیشه چادر، عمده مفاهیمی است که می توان با آنها میزان استفاده از چادر ملی را تحلیل کرد.

۵۱۳.

مدلی برای مطالعه «دین گریزی» در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا شجاعی زند

منبع: راهبرد فرهنگ سال نهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۵

کلیدواژه‌ها: دین ایدئولوژی دینداری پیروی دینی شبه دین جنبش های دینی جدید

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۶ تعداد دانلود : ۱۰۷۷

برخی اصطلاحات در عین داشتن کاربرد های عامیانه، واجدِ بار معنایی روشن و دقیقی هستند و قابلیت آن را دارند که در بحث های دقیق علمی نیز به کار گرفته شوند. در این مقال ضمن تلاش برای بازیابی مفهومی اصطلاح «دین گریزی»، نشان داده می شود که این تعبیر تا چه حد قادر است منظومه ما را ذیل بحث های دینداری کامل نماید. دین گریزی به مثابه مصداقی از تغییرات چهارگانه این حوزه، پدیده ای رو به گسترش است و لازم است مطالعات همه جانبه ای در سطح مفهومی و نظری و میدانی آن صورت گیرد. حاصل کار در اینجا، بازیابی و افراز مفهومی آن بوده است و نیز ارائه مدلی تبیینی به منظور فراهم آوری مقدمات لازم برای مطالعات میدانی و مداخله در واقعیت.

۵۱۴.

مروری انتقادی اثری غیر قابل چشم پوشی؛ ساده سازی نسبت دین و سیاست

نویسنده: حسن محدثی

منبع: کتاب ماه ۱۳۸۴ شماره ۹۷ و ۹۸ و ۹۹

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۵ تعداد دانلود : ۹۹۹

۵۱۵.

استادان اسلام امریکایی

نویسنده: نصرالله سخاوتی

منبع: زمانه سال چهارم خرداد ۱۳۸۴ شماره ۳۳

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۵ تعداد دانلود : ۶۷۷

۵۱۶.

اسلام و عصر پست مدرن

نویسنده: محمدرضا مهدی زاده

منبع: کتاب ماه ۱۳۸۰ شماره ۴۹ و ۵۰

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۲

۵۱۷.

مقدمه ای جامعه پذیری دینی در تفاسیر قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محمدباقر آخوندی

منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۵

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین

تعداد بازدید : ۱۳۶۲ تعداد دانلود : ۶۵۰

۵۱۸.

ایران شناسی: نقدی بر اندیشه های دکتر علی شریعتی (شیعه ی صفوی و علوی)

نویسنده: احسان نراقی

منبع: حافظ نیمه دوم تیر ۱۳۸۵ شماره ۳۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین

تعداد بازدید : ۱۳۶۰ تعداد دانلود : ۸۹۷

۵۱۹.

نظام مدیریتی فقه و فرآیند سیاست گذاری و طرح ریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالحسین خسروپناه صالحه یزدانی فر

منبع: راهبرد فرهنگ سال نهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳۶

کلیدواژه‌ها: فقه مدیریت سیاست گذاری تفکر سیستمی دکترین طرح ریزی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۰ تعداد دانلود : ۸۸۵

با پررنگ تر شدن بعد اجتماعی زندگی انسان ها و تنوع و تکثر سیستم های مختلف اجتماعی، طرح ریزی و سیاست گذاری برای جوامع بشری به مرور پیچیده تر می شود. کلان نگری، جامع نگری و فرآیندگرا بودن تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها، از شروط اصلی موفقیت سیستم های مدیریتی می باشد. فقه شیعی نیز به عنوان یک سیستم مدیریتی کارآمد که ناظر بر تمامی شئون زندگی فردی و اجتماعی انسان هاست، از این قاعده مستثنی نیست. رویکرد سیستمی در وضع احکام و مقرارت فقهی بدان معناست که باید «تکالیف سایر مکلفین» و «سایر تکالیف مکلفین» در منظومه احکام فقهی توأماً مدنظر قرار گیرد. همچنین لازم است که فرآیند تبدیل «باور»ها به «باید»ها به درستی ترسیم شود تا احکام فقهی نامتناسب با اهداف و مبانی فقهی و اغراض شارع نباشد. برای این منظور باید ابتدا اهداف و مبانی به دقت در فلسفه فقه مورد مطالعه قرار گیرد، سپس دکترین ها و سیاست های کلی شارع به درستی کشف و حوزه عملکرد هر یک تعیین گردد و در نهایت با ارائه ساختار مناسب و نظام مند کردن قواعد و دکترین ها و تعیین جایگاه آنها در هر حوزه، تصمیم گیری و سیاست گذاری برمبنای آن صورت پذیرد. در این نوشتار، پنج راهکار برای کشف دکترین های شریعت ارائه و در نهایت، برخی سازوکارهای فقه برای تعادل سیستم و حفظ نظام معرفی شده است.

۵۲۰.

بازنمایی دین در فیلم نامه های اولین جشنواره فیلم دینی رویش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حامد بخشی فاطمه السادات ایازی

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳۰

کلیدواژه‌ها: دین بازنمایی تحلیل محتوا سینما فیلم نامه جشنواره سینمایی رویش

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۰ تعداد دانلود : ۱۱۳۱

مسئله اصلی مقاله حاضر میزان و نوع بازنمایی دین در فیلم نامه های سینمایی ارسالی به اولین جشنواره فیلم دینی رویش است. برای این منظور، با توجه به تعاریف مختلفی که از دین صورت گرفته بود، تعریف برون دینی لئوبا با قدری تغییر استفاده شد. بر اساس این تعریف، دین مجموعه ای شامل چهار بعد نظری اعتقادی، درون فردی، رفتاری و نهادی در نظر گرفته شده است. روش اجرای تحقیق اسنادی بوده و با تکنیک تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری تحقیق تمام فیلم نامه های ارسالی به جشنواره بوده که از این میان 158فیلم نامه به شیوه نمونه گیری تصادفی نظام مند انتخاب شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهند بعد درون فردی دین کم ترین تجلّی را در فیلم نامه های ارسالی به جشنواره داشته و ابعاد تجسم یافته از دین همچون تجلیات مادی و رفتاری دین بیشترین ظهور را داشته است. درنتیجه، به نظر می رسد آنچه با عنوان فیلم نامه های دینی ارسال شده است به طور عمده شامل عناصر از پیش ساخته شده دینی همچون هنجارها و ابنیه دینی بوده است تا تجربه دینی یا ارزش های اخلاقی.

درخت حوزه‌های تخصصی