درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۷٬۰۰۱ تا ۱۷٬۰۲۰ مورد از کل ۳۳٬۸۴۴ مورد.
۱۷۰۰۱.

تحلیلی بر عوامل موثر بر نظام مدیریت شهری کلانشهر تهران در راستای مدیریت یکپارچه شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 141 - 159

کلیدواژه‌ها: مدیریت شهری مدیریت یکپارچه شهری مدیران شهری توانمندسازی تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۲۲۷
امروزه مدیریت کلانشهرها، با توجه به رشد بی رویه آنها که باعث تخریب محیط زیست و ایجاد مسائل اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی عدیده ای شده است ، که نیاز به باز نگری در سیستمهای مدیریتی و قوانین حاکم بر آن ها را دارد. کلانشهر در بسیاری از کشورهای در حال توسعه از دید بسیاری از کارشناسان به مثابه سیاه چاله هایی قلمداد می گردند، که باعث بلعیدن انرژی و سرمایه ملی می گردد، که باید ضرورت توجه به مدیریت شهری واحد را در آنها در اولویت قرار داد. شهر به مثابه سیستم یکپارچه ای است که باید مدیریت آن نیز یکپارچه باشد، و در اینجا می توان از اصلاح مدیریت واحد و یکپارچه شهری استفاده کرد، چون که مدیریت واحد صرفه جویی در هزینه های شهری را به دنبال دارد. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل عوامل موثر بر نظام مدیریت شهری کلانشهر تهران در راستای مدیریت یکپارچه شهری است. پژوهش حاضر به دلیل ایجاد درک و دانشی کاربردی برای مدیران در حوزه مدیریت شهری در کلانشهر تهران و مدیریت یکپارچه شهری بر مبنای هدف از نوع پژوهش های کاربردی و بر مبنای ماهیت داده ها و نحوه گردآوری، از نوع پژوهش های توصیفی-پیماشی به شمار می رود. جامعه آماری پژوهش کارشناسان و متخصصان در حوزه مدیریت شهری در شهر تهران هستند. که بر اساس مدل مفهومی و به صورت تحلیل مسیر عوامل موثر بر ساختار مدیریت شهری و تأثیرات آنها مشخص شد و آنچه حائز اهمیت است نقش کلیدی مشارکت شهروندان در مدیریت یکپارچه شهری از دیدگاه پاسخگویان می باشد. که با توجه به نتایج جدول سوات برای کلانشهر تهران؛ اجماع مسئولان محلی در کلیت لزوم توسعه شهری و ضرورت هماهنگی بین سازمانی، قانونمداری سازمانها و ممانعت از دخالت گروههای غیرمرتبط در وظایف آنان(در سطح ملی و محلی)، الزام به رعایت قوانین و  همچنین تغییر آن با توجه به نیازهای روز، پذیرش شمول مردم و فرصت بخشی به آنان در راستای مشارکت در سرنوشت خود و ایجاد زمینه ها و فرصت های بیشتر جهت استفاده از پتانسیلهای بخش خصوصی در اجرای امور پیشنهاد می شود.
۱۷۰۰۲.

ارزیابی توان سرزمین به منظور استقرار کاربری شهرک صنعتی با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره و AHP (مطالعه موردی: جزیره قشم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲-۳ (پیاپی ۳۱) 303 - 315

کلیدواژه‌ها: مکانیابی شهرک های صنعتی دلفی فرایند تحلیل سلسله مراتبی منطق فازی ترکیب خطی وزنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۲۳۹
شناسایی ظرفیت های توسعه صنعتی در هر کشوری جزء الویت های انکارناپذیر می باشد. بدیهی است استفاده از روشهای کمی و کاهش دخالت کارشناسی در فرایند تصمیم گیری و ارزیابی می تواند نتایج بهتری ارائه کند. لذا در این تحقیق به منظور ارزیابی جزیره قشم برای توسعه شهرکهای صنعتی از روش ارزیابی چند معیاره (MCDM) مبتنی بر منطق فازی و فرایند تحلیل سلسه مراتبی (AHP) استفاده شده است. در این پژوهش معیارهای مؤثر بر تعیین مکان مناسب جهت احداث شهرکهای صنعتی شامل پارامترهای اکولوژیکی و اقتصادی اجتماعی می باشند که به روش دلفی شناسایی شدند. جهت انجام تحقیق ابتدا لایه های رقومی و داده های مورد نیاز از پایگاه های اطلاعاتی و برداشت های میدانی در منطقه مورد مطالعه تهیه شدند و معیارها و شاخص ها به روش فازی کمی و نرمال گردید. همچنین وزن عوامل با فرایند تحلیل سلسله مراتبی تعیین گردید. سپس با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی کلیه لایه های اطلاعاتی در سیستم اطلاعات جغرافیایی تلفیق شده و نقشه نهایی مکانیابی شهرک های صنعتی تهیه گردید. نتایج نشان داد پارامترهای اقتصادی و اجتماعی با وزن 6/0 بیشترین تأثیر را در مکانیابی شهرک های صنعتی منطقه دارد و شاخص کاربری اراضی با وزن 24/0 (از بین معیارهای اقتصادی اجتماعی) و شاخص گسل با وزن 13/0 (از بین معیارهای اکولوژیکی) از مهم ترین شاخصها در مکانیابی شهرک های صنعتی در منطقه می باشند.
۱۷۰۰۳.

مطالعه کارکرد امنیت در بافت های تاریخی با رویکرد شهر دوستدار کودک (نمونه موردی: محله بالا کفت بالا شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۵ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۷ 7 - 25

کلیدواژه‌ها: امنیت بافت تاریخی شهردوستدارکودک شیراز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۱۴۵
وجود امنیت در محیط های شهری یکی از الزامات اساسی کیفیت زندگی محسوب می شود. لذا تخریب کالبدی شهرها و از هم گسیختگی بافت های تاریخی و لزوم توجه به کودکان به عنوان استفاده کنندگان از فضاهای شهری که از توانایی کمتری برخوردار بوده و بیشتر در معرض خطرات قرار دارند از اهمیت زیادی برخوردار است و کودکان نیاز دارند تا در محیطی به دور از خطرات ناشی از محیط به فعالیت بپردازند .لذا در این تحقیق با مطالعات میدانی و کتابخانه ای و با استفاده از روش توصیفی، پرسشنامه ای تهیه گردید که توسط 289 نفر از شهروندان پاسخ داده شد. جهت تحلیل اطلاعات آماری از نرم افزارspss  استفاده و تحلیل آماری داده ها در 2 گروه توصیفی و تحلیلی انجام شد. با توجه به داده های بدست آمده، مقادیر ضریب همبستگی پیرسون برای شهر دوستدار کودک و افزایش حضور کودکان در محله به ترتیب 401/0 و 335/0و سطح معنی داری 000/0 بدست آمده و این داده ها نشان می دهد که هرچقدر امنیت بافت های تاریخی را افزایش دهیم، رابطه مثبت و معنی دار بین عوامل فوق ایجاد می گردد. و سه معیار ایمنی و امنیت ، محیط بدون خشونت و آزادی، تحرک و پویایی به ترتیب با نسبت بخت 208/0، 07/7 و 48/4 بر میزان استفاده کودکان از این محله تأثیرگذار است.
۱۷۰۰۴.

تحلیل پیامدهای تراکم کاربری های شهری و فراشهری بر کارکرد محله ای (موردپژوهش: منطقه 12 کلان شهر تهران )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۵ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۷ 142 - 169

کلیدواژه‌ها: کاربری شهری و فراشهری کارکرد محله ای توسعه محله ای توسعه پایدار شهری منطقه 12 شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۵۵
تراکم کاربری های فرا محله ای به ویژه در مقیاس شهری و فراشهری، به دلیل ماهیت کارکردی متفاوت می تواند کارکردهای محله ای و توسعه محله ها را دچار اختلال کند. مقاله حاضر این مسئله را با رویکرد توسعه پایدار شهری در منطقه 12 کلان شهر تهران موردتوجه قرار داده است. روش پژوهش مبتنی بر رهیافت توصیفی- تحلیلی بوده و داده های موردنیاز به صورت کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده و به کمک آزمون رگرسیون چند متغیره (اثرگذاری متغیرهای پژوهش) تجزیه وتحلیل شده است. جامعه آماری پژوهش شامل جمعیت منطقه 12 کلان شهر تهران است که حجم نمونه با فرمول کوکران برابر با 384 نفر مشخص گردید. یافته های تحقیق بیانگر این است که 30 درصد از کاربری کل منطقه به کاربری مسکونی و 70 درصد به کاربری های غیرمسکونی اختصاص یافته است. کاربری های فرا منطقه ای که ماهیت غیرمسکونی دارند 95/36 درصد از کل سطح منطقه را اشتغال می کنند. همچنین یافته های تحقیق نشان می دهد که تراکم کاربری های شهری و فراشهری بر کارکرد محله ای تأثیر مستقیم و معناداری داشته است. بنابراین یکی از مهم ترین راهبردهای مؤثر در پایداری توسعه محله ای، ایجاد تعادل در تخصیص اراضی به کاربری های با "کارکرد محله ای" و "کارکردهای شهری و فراشهری" است.
۱۷۰۰۵.

تبیین نظری بسترهای شکل گیری رقابت های ژئوپلیتیکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۰ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۳)

کلیدواژه‌ها: استراتژی کلان پیمان رقابت ژئوپلیتیک ساختار ژئوپلیتیک مسائل سرزمینی و مرزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸۸ تعداد دانلود : ۸۶۷
مفهوم رقابت در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، یکی از بنیادهای اساسی این دانش است که پویایی و تحرک ژئوپلیتیک با توجه به این مفهوم خواست های متفاوت و متعارضی را نمایش می دهد. به نظر می رسد خواسته ها و نیازهای انسان سیری ناپذیر است؛ بنابراین، برای تأمین قدرت و منزلت ژئوپلیتیکی به اقدامات رقابتی دست می زند؛ همچنان که فلسفة قانون رقابت، استیلا، برتری و دست یابی به فرصت هاست. رقابت که مقیاس های متفاوتی از محلی، ملی، منطقه ای و جهانی به خود می گیرد، سبب دسترسی حکومت ها و گروه ها به منابع فضایی (اعم از مادی و معنوی) می شود. از سوی دیگر، منافع مشترک مادی و معنوی در رقابت ژئوپلیتیک جای خود را به منافع تقابلی می دهد. همانطور که از منافع مشترک، همکاری، پیمان و ژئوپلیتیک صلح حاصل می شود، اما از منافع تقابلی، رقابت، منازعه و جنگ شکل می گیرد. این پژوهش با رویکرد تفسیری- تحلیلی به دنبال تبیین بنیادهای نظری مفهوم پایه ای رقابت در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک است. بنیاد پژوهش کنونی بر این پایه قرار گرفته است که عوامل مفهومی (بسترهای) مؤثر در شکل گیری رقابت های ژئوپلیتیک کدام اند؟ فرضیه ای که به ذهن متبادر می شود این است که هرچند رقابت بین دولت ها در امتداد ابعاد زمان و موقعیت جغرافیایی شکل های متفاوتی به خود می گیرد، اما مسائلی از قبیل مسائل سرزمینی، تغییر ساختار ژئوپلیتیکی، آمادگی های نظامی، پیمان ها و راهبرد کلان می تواند بسترساز رقابت، و پایداری رقابت های ژئوپلیتیکی شود.
۱۷۰۰۶.

برآورد دامنه ی فعالیت تکتونیکی بخش جنوبی گسل میناب و سیستم گسلی شرق آن از طریق داده های مورفومتری به منظور تعیین میزان پایداری منطقه (شرق تنگه ی هرمز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 82 - 96

کلیدواژه‌ها: مورفوتکتونیک رویه های سه گوش دره های شرابی شکل سینوسیته ی جبهه ی کوهستان گسل میناب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۱ تعداد دانلود : ۶۱۹
در تحقیق حاضر، پنج تاقدیس در بخش جنوبی گسل میناب و شرق آن توسط سه پارامتر مورفومتری تاقدیس شامل رویه های سه گوش، دره های شرابی و سینوسیته ی جبهه ی تاقدیس مورد بررسی و اندازه گیری قرار گرفته است؛ ضمن اینکه شواهد تکتونیکی و ژئومورفیک موجود در محدوده ی بررسی نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است. داده های مورداستفاده شاملDem 30 m منطقه، تصاویر ماهواره ای لندست و همین طور نقشه های زمین شناسی محدوده ی موردمطالعه است. روش تحقیق به صورت دو مرحله ی، محاسبه ی شاخص ها و ارزیابی شواهد انجام گرفته است. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی منطقه از نظر میزان فعالیت تکتونیکی می باشد. نتایجی که از تحلیل محاسبه ی شاخص ها به دقت آمد نشان دهنده ی این است که از منظر ارزیابی و تحلیل شاخص رویه های سه گوش و دره های ساغری، یال های جنوبی تاقدیس ها و برحسب نتایج حاصل شده از بررسی شاخص سینوسیته ی جبهه ی تاقدیس، یال های شمالی، دارای بیشترین میزان فعالیت تکتونیکی می باشند. به طورکلی نتایج نشان می دهد که میزان فعالیت تکتونیکی در یال های جنوبی تاقدیس ها بیشتر می باشد و از میان تاقدیس های موردبررسی در دو شاخص دره های ساغری و سینوسیته ی جبهه ی کوهستان، تاقدیس شماره یک دارای بیشترین میزان فعالیت تکتونیک می باشد و بر اساس شواهد موردبررسی و پراکنش این شواهد، مشخص گردید که بیشترین تراکم شواهد مورفوتکتونیکی نظیر جابه جایی سازندها، گسل های پلکانی و تغییر مسیر رودخانه ها در محدوده و اطراف تاقدیس شماره ۱ مشاهده شده است که این موضوع بر فعالیت های بیشتر تکتونیک در این منطقه دلالت دارد؛ بنابراین بر اساس نتایج به دست آمده از مجموعه ی عوامل موردبررسی، منطقه ی موردمطالعه از نظر تکتونیک فعال است و اثرات این فعالیت در شواهد مورفوتکتونیکی مشهود می باشد.
۱۷۰۰۷.

حساسیت شاخص های شکل و تحولی مئاندرها به پویایی رودخانه های کوچک (مطالعه موردی: رودخانه قره سو در کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۵۰ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۵) 459 - 471

کلیدواژه‌ها: پویایی رودخانه تغییر مجرا رودخانه قره سو ژئومورفولوژی مئاندر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۶ تعداد دانلود : ۵۴۲
برای بررسی وضعیت پویایی موج ها و مئاندرهای رودخانه قره سو مسیر رودخانه در چهار دوره زمانی بر اساس عکس های هوایی سال های 1334 و 1346 و تصاویر ماهواره ای IRS سال های 1383 و 1388 در محیط نرم افزار GIS رقومی شد و فاکتورهای شکل مانند شعاع مئاندرها، طول موج، دامنه، و عرض ساحل طغیانی و شاخص های تحولی مانند ضریب فعالیت مجرا، میزان جابه جایی عرضی، و مساحت تصرف شده توسط فعالیت مجرا از آن ها استخراج شد. نتایج آزمون های آماری نشان داد که در چهار دوره زمانی هیچ اختلاف معنی داری بین فاکتورهای شکل رودخانه وجود ندارد؛ ولی شاخص های تحولی و شاخص های ترکیبی نشان دادند که رود در سه دوره زمانی اول به سمت تعادل ایستا و در دوره چهارم به پویایی تمایل دارد. این شاخص های تحولی می توانند با دقت بیشتر به شیوه دیگری نیز استخراج شوند. از دو دوره تصویر ماهواره ای 1386 و 1394 پهنای رود ترسیم شد و ترکیب آن ها با دستور یونیون بازه هایی از رودخانه را، که دچار تغییرات مساحت و جابه جایی شده بودند، به دقت نشان داد. در رودخانه قره سو پویایی رودخانه به بازه مستقیم شده در میان دست رود و همچنین چند بازه پایین دست آن متمرکز شده است.
۱۷۰۰۸.

ارزیابی تغییر پذیری فضایی - زمانی جزایر حرارتی در ارتباط با کاربری های شهری - مطالعه موردی: شهر ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره ۲۷ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۰۵ 183 - 197

کلیدواژه‌ها: جزیره گرمایی تغییرات مکانی زمین آمار Kriging شهر ارومیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۵ تعداد دانلود : ۵۲۰
رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی از عوامل مؤثر بر افزایش دمای هوا در نواحی شهری هستند که موجب ایجاد جزیره حرارتی برروی این مناطق در مقایسه با محیط اطراف می شوند و اثرات ناشی از آن می تواند نقشی اساسی و مهم درکیفیت هوا داشته و به تبع آن، سلامت عمومی ایفا نماید. این پدیده به ویژه در شهرهای بزرگ بیشتر مشهود است. هدف این تحقیق، پی بردن به تفاوت دمایی مناطق مختلف شهر ارومیه و حاشیه اطراف آن به منظور شناخت محدوده تشکیل جزیره گرمایی در شهر ارومیه می باشد. عرصه مطالعاتی پژوهش حاضر شهر ارومیه است و برای انجام این تحقیق، از آمار روزانه در ایستگاه سینوپتیک شهر ارومیه و همچنین 9 ایستگاه سنجش دمایی در داخل شهر استفاده شده است. نتایج حاصل از مقایسه داده های دماسنج های نصب شده نشان می دهد که اختلاف دمایی معادل 2/4الی 6/9 درجه سلسیوس بین مرکز جزیره گرمایی با نواحی اطراف شهر وجود دارد به طوری که ایستگاه میدان ولایت فقیه بادمای 41/29 درجه سلسیوس در مقایسه با هشت ایستگاه دیگر، بیشترین دما را به خود اختصاص و در واقع، مرکز جزیره گرمایی را تشکیل داده است. در همان حال ایستگاه مرکز تعویض پلاک خودرو ارومیه با دمای حداکثر 77/22 سلسیوس خنک ترین ایستگاه در مقایسه با دیگر ایستگاه ها می باشد که نشان دهنده اختلاف گرمایی 64/6 سلسیوس در سطح شهر است. شدت جزیره گرمایی بافاصله گرفتن از مرکز شهر کاهش می یابد؛ به بیان دقیق تر بررسی ها نمایان گر این است که با توجه به تنوع پراکندگی کاربری ها در سطح شهر، قسمت مرکزی شهر به علت برخوردار بودن از بالاترین سطح ساخت و ساز شهری و حجم بالای تردد و ترافیک شهری، دارای بالاترین میانگین دمایی می باشد.
۱۷۰۰۹.

مکان یابی توسعه ی شهری با منطق فازی و ترکیب خطی وزنی و تکنیک تصمیم گیری فرایند تحلیل شبکه ای - مطالعه ی موردی: شهرستان کاشان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره ۲۷ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۰۵ 219 - 232

کلیدواژه‌ها: مکان یابی توسعه ی شهری مدل فازی WLC FANP شهرستان کاشان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۲ تعداد دانلود : ۶۰۲
از تبعات رشد جمعیت در ایران وسعت یافتن سطوح انواع کاربری های شهری و مسکونی و صنعتی می باشد که به ضرر اراضی کشاوررزی است. فرآیند مکان یابی مناسب برای تخصیص زمین به کاربری های مناسب، تلاشی است برای ایجاد چارچوبی که طی آن بتوان برای رسیدن به راه حل بهینه اقدام کرد. هدف از انجام این پژوهش یافتن چهارچوبی مناسب و علمی برای شناسایی مکان های مناسب جهت توسعه ی سکونتگاه های انسانی است. روش های مورد استفاده شامل تکنیک های تصمیم گیری در ترکیب با سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل های فازی بوده است. در این پژوهش سعی شده با شناسایی ویژگی های محیطی و اجتماعی و اقتصادی، مکان های بهینه برای توسعه ی شهری مشخص شود . برای ارزیابی از 13 شاخص استفاده شده است که با استفاده از دو روش تلفیقی فازی و ترکیب خطی وزنی [1] ( WLC ) و روش وزن دهی فرایند تحلیل شبکه فازی [2] ( FANP ) نقشه های نهایی تناسب زمین ایجاد و دو روش مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفتند. در روش اول ( فازی گاما ) هر کدام از لایه ها در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی فازی شدند و بعد از ضرب وزن لایه های حاصل از FANP در هر یک از لایه ها عملگر گامای 9/0 و5/0 و 1/0 اجرا شد. در روش دوم ( WLC ) لایه ها بر اساس ارزش دهی انجام شده طبقه بندی شدند، سپس در وزن های به دست آمده از FANP ضرب شدند. در نهایت دو نقشه ی نهایی به دست آمد که این نتایج نشان می دهند که قسمت های جنوبی شهرستان کاشان امکان توسعه ی کاربری شهری بیشتر است و دو شهر قمصر و کاشان نیز بیشتر به سمت جنوب و جنوب غربی گرایش داشته اند. [1] - Weighted Linear Combination [2] - Fuzzy Analytical Network Process
۱۷۰۱۰.

تحلیل فضایی خدمات پیشرفته (APS) شهری با استفاده از آمار فضایی، پژوهش موردی: شهر اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال سوم بهار ۱۳۹۷شماره ۱ (پیاپی ۹) 77 - 92

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی خدمات پیشرفته آمار فضایی سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) شهر اردبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۲۶۶
هدف این پژوهش تحلیل فضایی پراکنش و الگوی فضایی خدمات پیشرفته (APS) در یکی از شهرهای میانه اندام کشور (اردبیل) است. جامعه آماری پژوهش را 2100 واحد فعالیتی در چهار گروه از خدمات پیشرفته شامل خدمات بانکی و مالی، بهداشتی و درمانی، املاک و مستغلات و بیمه تشکیل می دهند. این پژوهش از نوع تحلیلی است و برای گردآوری و پیاده سازی داده ها از روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. از فنون آمار فضایی همانند تراکم کرنل، میانگین نزدیکترین همسایه، آماره موران محلی، تراکم خوشه و ناخوشه ، لکه های داغ و رگرسیون موزون جغرافیایی (GWR) در محیط GIS برای تجزیه و تحلیل، تخمین تراکم، تحلیل الگوی پراکنش، الگوی توزیع و مفهوم سازی روابط فضایی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که خدمات بیمه و خدمات مشاوره املاک بیشتر سطح شهر را از نظر حوزه پوشش دهی، به خود اختصاص داده اند. بخش مرکزی و جنوبی شهر، از بالاترین تراکم فضایی خدمات پیشرفته برخوردارند. الگوی فضایی خدمات پیشرفته از نوع پراکنده است. الگوی فضایی خدمات بیمه و مشاوره املاک از نوع پراکنده و الگوی توزیع فضایی خدمات بانکی و بهداشتی و درمانی از نوع خوشه ای است. نقطه ثقل خدمات در مرکز جغرافیایی شهر قرار دارد و خدمات پیشرفته دارای مسیر حرکت شمالی- جنوبی هستند. بین تراکم جمعیت و برخی از خدمات پیشرفته رابطه معنی داری وجود دارد. در پایان، پیشنهادهایی بر اساس یافته های پژوهش ارائه شده است.
۱۷۰۱۱.

ارزیابی الگوی فضایی و ارائه الگوی بهینه به منظور مکان یابی مراکز ورزشی (نمونه موردی کلان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال سوم تابستان ۱۳۹۷شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 80 - 92

کلیدواژه‌ها: توزیع فضایی مکان یابی فضاهای ورزشی شهر تهران مدل فازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۲۴۱
امروزه بررسی تحولات جهانی  حاکی از این است که شهر و شهرنشینی با تغییرات بنیادی کمی و کیفی روبرو بوده است. یکی از مهم ترین پیامدهای آن در دهه های اخیر، نابسامانی در نظام توزیع خدمات و تمرکز مراکز خدماتی در یک مکان خاص می باشد. این در حالی است که نیاز روزافزون جمعیت به ورزش و مدیریت قوی در سطوح محله، ناحیه، منطقه و شهر بدون استفاده از اطلاعات، ابزار، روش های مدرن و به روز هرگز میسر نمی باشد. لذا، دسترسی سهل و سریع و کم هزینه به خدمات ورزشی، صرفه جویی در هزینه ها و تخصص بهینه منابع مستلزم کاربرد مدل ها و روش های علمی و معیارهای مرتبط و کارا جهت پشتیبانی از مدیریت شهرها می باشد. بر این اساس، در این پژوهش به ارزیابی الگوی فضایی و ارائه الگوی بهینه به منظور مکان یابی مراکز ورزشی در سطح شهر تهران، پرداخته شده است. روش پژوهش ترکیبی از روش های توصیفی و تحلیلی و نوع آن کاربردی است. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارهای ArcGIS، Super Decisions و با استفاده از شاخص میانگین نزدیک ترین همسایه، مدل ANP و مدل فازی جهت مکان یابی فضاهای ورزشی استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که با توجه به الگوی خوشه ای پراکنش فضاهای ورزشی در سطح شهر تهران و همچنین پایین تر بودن سرانه فضاهای ورزشی این شهر نسبت به حداقل سرانه ها، دسترسی به این مراکز در وضعیت موجود مناسب نمی باشند. نتایج مدل فازی نشان داد که وضعیت مناطق مرکزی تهران در این زمینه نامناسب تر می باشد.
۱۷۰۱۲.

سنجش و تحلیل سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی شهرستان کوهدشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۴) 55 - 67

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی نواحی روستایی تاکسونومی شهرستان کوهدشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۱۷۴
بررسی نابرابری و وجوه آن در محدوده های جغرافیایی مختلف در سال های اخیر مورد توجه برنامه ریزان و سیاستمداران قرار گرفته است. در فرآیند برنامه ریزی و توسعه نواحی روستایی شناخت این نواحی از لحاظ وضع موجود و سطح توسعه یافتگی، تبیین عوامل مؤثر در توسعه و نهایتا تلاش برای حل مسائل و مشکلات و تأمین نیازها در راستای تعدیل نابرابریهای موجود از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این راستا شاخص ها می توانند منعکس کننده ابعاد مختلف اقتصادی و اجتماعی نواحی روستایی باشند و جمع آوری اطلاعات و داده های لازم پیرامون آن ها باعث میشود که بتوان کم و کیف توسعه را در زمینه های مختلف به طور دقیق نشان داد. هدف این مقاله سنجش سطوح مختلف توسعه یافتگی در نواحی روستایی شهرستان کوهدشت است. روش تحقیق از نوع کاربردی و به لحاظ روش شناسی توصیفی تحلیلی است. برای انجام این تحقیق از روش کتابخانه ای و اسنادی و همچنین آمار و اطلاعات منتشر شده از سوی مرکز آمار کشور استفاده شده است. اطلاعات و داده های جمع آوری شده با استفاده ازروش تاکسونومی عددی مورد سنجش قرار گرفته است. برای انجام تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار Excel و همچنین جهت نمایش توزیع فضایی دهستان ها از لحاظ توسعه یافتگی از نرم افزار Arc GIS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که دهستان های رومشکان شرقی با ضریب 0/37،گل گل با ضریب 0/50و رومشکان غربی با ضریب 0/52به ترتیب در بالا ترین سطح توسعه یافتگی قرار دارند.
۱۷۰۱۳.

بررسی برخی از مسائل اقتصادی و اجتماعی پدیده نشست زمین ناشی از بهره برداری بی رویه از آب های زیرزمینی در شهر رفسنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: آب های زیرزمینی بهره برداری بی رویه نشست زمین ارزیابی اقتصادی - اجتماعی شهر رفسنجان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای طبیعی آب و هواشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای روستایی جغرافیای رفتاری و فرهنگی
تعداد بازدید : ۹۳۴ تعداد دانلود : ۶۴۳
افزایش مصرف آب های زیرزمینی به منظورِ توسعه صنعت و کشاورزی توأم با خشکسالی های متوالی باعث کاهش شدید سطح آب های زیرزمینی شده است. این مسئله پدیده نشست زمین را به همراه داشته است. در مطالعه جاری برخی از مسائل اقتصادی و اجتماعی پدیده نشست زمین ناشی از بهره برداری بی رویه از آب های زیرزمینی در شهر رفسنجان، مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور با استفاده از روش پیمایشی و با تکمیل 300 پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز به دست آمد. سپس برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش رگرسیون و آنالیز واریانس استفاده شد. نتایج نشان داد بهره برداری بی رویه از آب های زیرزمینی و افزایش اُفت سالانه، افزایش خسارت ها و هزینه های تعمیرات ساختمان به دلیل نشست زمین را به دنبال داشته است. به منظورِ کاهش اثرات منفی ناشی از برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی، پیشنهاد می شود در ارزیابی های اقتصادی به هزینه ها و منافع اجتماعی توجه شود. نتایج این مطالعه همچنین می تواند به عنوان راهنمایی درجهتِ نحوه توسعه منطقه شهری در شهر رفسنجان مورد استفاده قرار گیرد.
۱۷۰۱۴.

سنجش میزان پایداری زیست محیطی پروژه های بزرگ مقیاس شهر همدان (نمونه موردی : پروژه های بزرگ مقیاس همدان)

نویسنده:
منبع: مطالعات محیطی هفت حصار سال هفتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۴ 79-92

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار پایداری زیست محیطی پروژه بزرگ مقیاس شهر همدان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۳۲۶
بحران انرژی در دهه هفتاد قرن بیستم، با تغییری که در نگرش نسبت به منابع طبیعی، انرژی و آینده محیط زیست به وجود آورد، به سرآغازی برای استفاده بهینه از منابع در دست بشر و پایدارسازی زندگی روی کره زمین تبدیل شده است. بزرگترین چالش جوامع بشری در قرن بیست و یکم میلادی، بحران های زیست محیطی و انرژی است. نگرش توسعه پایدار یکی از عمده ترین نظریه هایی است که در مقابله با این چالش مطرح گردیده است. رشد جنبش های زیست محیطی از یک سو و افزایش آگاهی دولت ها در مورد ماهیت فرامرزی بسیاری از آلودگی های زیست محیطی و اقدام دسته جمعی از طریق همکاری های بین المللی از سوی دیگر، باعث شده تا «توسعه پایدار» طی چند دهه ی اخیر، به چالش جدیدی در برابر دیدگاه های علمی و سیاست های عملی مسلط در دنیا بدل شود. از همین رو هدف اصلی این مقاله سنجش میزان پایداری زیست محیطی بر روی پروژه های بزرگ مقیاس شهری با نمونه موردی شهر همدان است. جامعه آماری این تحقیق برگرفته از نوع برگزیده است به طوری که پرسشنامه حاصل این سنجش توسط کارشناسان مرتبط با این موضوع تکمیل شده و سنجش نهایی توسط نرم افزار spss انجام شده است. این سنجش و ارزیابی بر میزان پایداری زیست محیطی شش پروژه بزرگ مقیاس شهر همدان که با شاخص های پایداری زیست محیطی سرو کار دارند صورت گرفته است و هر پروژه در این شاخص ها رتبه ای را کسب کرده است . نتایج بدست آمده نشان دهنده این است که از میان پروژه های بزرگ مقیاس شهر همدان، پروژه شهربازی رنگین کمان توانسته دراکثر شاخص های پایداری محیط زیستی بیشترین میانگین را به خود اختصاص دهد و در مقابل پروژه برج جهان نما پایین ترین میانگین را داشته است.
۱۷۰۱۵.

بررسی توانمندی های مثلث ژئوتوریسمی شهرستان دهلران در استان ایلام(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه ریزی دوره ۹ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 55 - 69

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم ژئوسایت شهرستان دهلران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۴۸۰
گردشگری از آن دسته از صنایع است که درآمد ها و عواید بیشماری برای جوامع بدنبال دارد. پس از دگرگون شدن تقاضاها در دهه ی 90 و پاگذاشتن به قرن 21، اشکال دیگری از گردشگری جانشین گردشگری انبوه مرسوم شدند. زمین گردشگری یا ژئوتوریسم یکی از آن اشکال است که بر شناخت اشکال و فرآیند های زمین شناختی تمرکز دارد. توجه به این بخش از گردشگری بدلیل رقابتی شدن مقاصد گردشگری روز به روز بیشتر می شود. شهرستان دهلران در استان ایلام از جمله این مقاصد است که ژئوسایت های منحصر بفردی بنام غار خفاش، چشمه های آبگرم و چشمه های قیر دارد. موقعیت ویژه مکانی آنها دهلران را از دیگر مقاصد مشابه متمایز می کند. تاکید این مقاله بر نزدیکی این ژئوسایت ها به هم در قالب یک مثلث و بررسی فواصل و توانمندی های حاصل از این مزیت است. این مطالعه از حیث هدف کاربردی بوده و با رویکردی «توصیفی- تحلیلی» سعی در واکاوی توانمندی های حاصله از ژئوسایت های گردشگری در این شهرستان دارد. اطلاعات مورد نیاز آن برای تحلیل، از منابع به روز و تخصصی و همچنین وب سایت های رسمی بدست آمده است. یافته ها نشان می دهند که با توجه به مسافت های نزدیک و کم نظیر بودن ژئوسایت ها، سرمایه گذاری در این جاذبه ها توجیه پذیر بوده و پتانسیلی بسیار قوی در جهت جذب گردشگر و متخصصان دارند. در انتها با بررسی نتایج پژوهش و در نظر گرفتن شرایط جغرافیایی-مکانی  منطقه پیشنهادهای سازنده ای برای توسعه ی ژئوتوریسم در استان ایلام داده شده است.  
۱۷۰۱۶.

تبیین عوامل مؤثر بر گرایش روستاییان به گردشگری کشاورزی (مطالعه موردی: روستاهای نمونه گردشگری دهستان فضل شهرستان نیشابور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال هفتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۴ 123 - 145

کلیدواژه‌ها: گردشگری کشاورزی عوامل مؤثر بر گرایش روستاییان به گردشگری کشاورزی دهستان فضل توسعه روستایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۶۰
گردشگری کشاورزی به عنوان راهبردی بدیل، می تواند در زمینه توسعه پایدار روستایی و کشاورزی کمک شایانی نماید. بدین منظور پژوهش حاضر به بررسی عواملی که نقش مهمی در گرایش روستاییان به فعالیت های گردشگری کشاورزی دارند پرداخته است، تا بتواند به روند توسعه مناطق روستایی شدت بخشد. جامعه آماری پژوهش مورد نظر شامل روستاهای گردشگری دهستان فضل بخش شهرستان نیشابور با 4527 نفر جمعیت و 1325خانوار می باشد. حجم جامعه نمونه 261 نفر از سرپرستان خانوار در روستاهای نمونه گردشگری در این دهستان می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری سهمیه ای و تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شدند. روش گردآوری داده ها؛ میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه می باشد. روش تحلیل داده ها با استفاده از آزمون t test، تحلیل عاملی و آزمون همبستگی پیرسون می باشد. در آزمون تحلیل عاملی گام نخست برای  اطمینان از کفایت نمونه گیری و تشخیص مناسب بودن داده ها برای انجام تحلیل عاملی، آزمون کایزر مایر(KMO)و بارتلت به کار رفت؛ با توجه به اینکه شاخص کایزر مایر برابر با 711/0 با سطح معناداری 000/0 به دست آمد، نتایج آزمون کفایت حجم نمونه و مناسب بودن داده ها برای انجام تحلیل عاملی را نشان داد پس از اجرای تحلیل عاملی، مطابق نتایج ماتریس عاملی چرخش یافته 8 عامل با مقدار ویژه بالاتر از 1 و بار عاملی بالاتر از 4/0 استخراج گردید. مجموع درصد واریانس تبیین شده 8 عامل استخراج شده است که به ترتیب  آموزش و مهارت با میزان واریانس 16/10 درصد، به عنوان عامل اول؛ عامل حمایت ها و سیاستگذاری دولتی، با میزان واریانس 89/7 درصد به عنوان عامل دوم؛ عقاید غیرتوسعه ای و نوع نگاه کشاورزان با درصد واریانس 5/6 درصد، به عنوان عامل سوم نامگذاری شد و دسترسی به شهر، با میزان واریانس 25/5 درصد  به عنوان عامل هفتم و اعتماد به نفس و ریسک پذیری، با واریانس 072/5 درصد به عنوان عامل هشتم نامگذاری شدند. همچنین نتایج حاصل از آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین گرایش به گردشگری کشاورزی و متغیرهای مربوط به(میزان سن، نوع شغل، میزان تحصیلات، میزان درآمد، میزان کار در مزارع و باغات و میزان رفت و آمد به شهر در طول هفته) رابطه وجود دارد.  بنابراین به منظور توسعه گردشگری کشاورزی فقط ابتکار و تلاش صاحبان مزارع گردشگری کافی نیست، بلک نیازمند برنامه ریزی، دریافت حمایت های مالی و آموزشی لازم، زیرساخت ها و تسهیلات عمومی مناسب و مشارکت فعال مقامات و معتمدین محلی نیز می باشد.
۱۷۰۱۷.

تأثیر آموزش فراشناختی در طراحی مجتمع های زیستی در مراکز شهری با تأکید بر نگارش و نقد فرآیند طراحی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 229 - 238

کلیدواژه‌ها: طراحی معماری آموزش راهبردهای فراشناختی حل مسأله نگارش و نقد فرآیند طراحی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۵۱۷
دروس طراحی معماری در رشته معماری، نقطه نمایش توانایی های شناختی دانشجویان درباره دیگر دروس و توانایی آنها در طراحی معماری و هدف از آن دستیابی به مهارت های فراشناختی برای برخورد با مسایل گوناگون در زندگی حرفه ای آنهاست. فراشناخت را آگاهی، سازماندهی و توان نقد فرآیندهای شناختی و مهارت لازم برای کنترل یادگیری در حوزه های گوناگون می دانند. این امر زمانی بارز می شود که دانشجویان نیاز به انطباق مفاهیم آموزش دیده با مقیاس های گوناگون طراحی را داشته باشند و یکی از بزرگترین چالش ها درس طراحی معماری پنج (طراحی مجتمع های زیستی) است که به مفاهیم معماری در مقیاس شهری می پردازد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش افزایش مهارت های فراشناختی در بهبود ادراک و افزایش مهارت دانشجویان از مفاهیم طراحی در این درس است. به این منظور، از روش نگارش فرآیند و نقد پیرامون طراحی خود و دیگران به عنوان ابزار پرورش توان فراشناختی افراد در زمینه مفاهیم شهری استفاده شده است. از منظر پژوهشگران پیشین، توانایی نگارش درباره طراحی با پیوند دو حوزه طراحی و تفکر نوشتاری موجب افزایش توانایی های دانشجویان در کنترل فرآیندهای یادگیری می شود.  پژوهش حاضر بر روی یک گروه سی نفره از دانشجویان این درس، شامل گروه آزمون و شاهد اجراشده و گروه آزمون موظف به نگارش فرآیند و نقد درباره کیفیت مفاهیم شهری طراحی خود ودیگران بودند. برای دستیابی به نتایج، اولین وآخرین نگارش دانشجویان از طریق آزمون تفکر انتقادی مقایسه شد که نشانگر توسعه درک انتقادی آنها از مفاهیم بود. همچنین مقایسه نمرات نهایی دانشجویان گروه آزمون و  شاهد با میانگین نمرات دروس طراحی معماری پیشین با آزمون t-test نشانگر تفاوت معنادار میان نمرات گروه های آزمون و شاهد و نمرات پیشین آنها است. نتایج پژوهش نشانگر تأثیر مثبت فرآیند مزبور بر روی سه راهبرد فراشناختی برنامه ریزی، نظارت و ارزیابی بوده؛ و نشان گر آن است که آموزش توسط راهبردهای فراشناختی به گروه آزمون به طور معناداری بر روی عملکرد آنها تأثیر مثبت داشته است.
۱۷۰۱۸.

بررسی انگیزه های مهاجرت معکوس و پیامدهای آن در روستاهای شهرستان ایجرود- استان زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) 196 - 209

کلیدواژه‌ها: مهاجرت معکوس توسعه روستایی انگیزه مهاجرت کشاورزی ایجرود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۴۳۵
عوامل مختلفی تصمیم افراد به مهاجرت معکوس از شهر به روستا را تحت تأثیر قرار می دهند. مطالعه حاضر به دنبال بررسی انگیزه های مهاجرت از شهر به روستا در روستاهای شهرستان ایجرود و پیامدهای این قبیل مهاجرت ها است. تحقیق کاربردی حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی- همبستگی و جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه انجام گرفت. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات اعضای هیئت علمی مرتبط تأیید شد. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق از پیش آزمون و محاسبه ضریب کرونباخ آلفا (79/0 تا 81/0) استفاده شد. جامعه آماری تحقیق را مهاجران بازگشتی به روستا تشکیل داده که 125 نفر از آن ها بر اساس رابطه کوکران و از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی انگیزه های مهاجرت معکوس به روستا در چهار عامل شامل بهبود وضعیت رفاهی و بهداشتی در روستاها، جاذبه های طبیعی روستا و تأمین محیط آرام، بهبود چشم انداز سودآوری کشاورزی در آینده و بهبود ظرفیت اشتغال زایی منطقه خلاصه شده که این عوامل در مجموع 80/60 درصد از واریانس کل انگیزه های مهاجرت را تبیین نمودند. پیامدهای مهاجرت معکوس نیز در سه عامل توسعه شاخص های عمرانی و سلامتی، افزایش نرخ مشارکت و سرمایه گذاری و آرامش روانی خلاصه شده که این عوامل مجموعاً 33/65 درصد از واریانس پیامدهای مهاجرت را تبیین نمودند.
۱۷۰۱۹.

عوامل مؤثر در ارتقای مؤلفه های حس مکان در جابجایی بافت روستاهای آسیب دیده پس از زلزله (موردمطالعه: روستای کنزق شهرستان اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) 278 - 291

کلیدواژه‌ها: روستای کنزق بافت حس مکان زلزله جابجایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۴۳۴
هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های تأثیرگذار بر حس مکان، بررسی جهت تغییر آن ها در جابجایی بافت روستای کنزق پس از سانحه زلزله و تأثیر الگوپذیری از عوامل کالبدی در روستای جدید در جهت ارتقا یا کاهش حس مکان و همبستگی آن ها است. لذا با استفاده از شیوه پژوهش تحلیلی-توصیفی مؤلفه های حس مکان در چهار دسته، اجتماع پذیری و تعاملات اجتماعی، هویت، دلبستگی به مکان و وابستگی به مکان در قالب پرسشنامه ای محقق ساخته دارای اعتبار (74/0 =α)، 278 نفر مورد پرسش قرار گرفتند؛ تحلیل اطلاعات حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرم افزار Spss، برای آزمون فرضیه آماره های تی تست تک نمونه ای و همبستگی پیرسون است که با فرض اینکه در جابجایی بافت روستای کنزق به الگوی بافت روستای قدیم توجه نشده است و به کارگیری الگوی طراحی روستای کنزق قدیم سبب ارتقای مؤلفه های حس مکان در روستای جدید خواهد بود به این نتیجه می رسد که در جابجایی روستای کنزق تبعیت از برخی عوامل مانند مصالح روستای کنزق قدیم سبب افزایش مؤلفه هویت خواهد شد و عدم تبعیت از فرم و پلان خانه های قدیمی نیز حس مکان را افزایش می دهد که در نهایت چنین می توان اذعان نمود که تأثیر این عوامل در گرو آسایش و راحتی ساکنین است.
۱۷۰۲۰.

سنجش آگاهی و رفتار زیست محیطی روستاییان (مطالعه موردی: دهستان زنگلانلو)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۸) 29 - 50

کلیدواژه‌ها: آگاهی محیط زیستی رفتار محیط زیستی توسعه زیست محیطی توسعه روستایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۹ تعداد دانلود : ۳۴۴
اغلب مسائل زیست محیطی ریشه در رفتارهای نادرست انسان دارد. از جمله عوامل تأثیرگذار در بروز این رفتارها کمبود آگاهی و سواد زیست محیطی است که ناپایداری و تخریب محیط زیست و منابع را به دنبال داشته است. در این میان بررسی و تحلیل رفتار و آگاهی زیست محیطی در جوامع روستایی که همواره با محیط پیرامون خود ارتباطی تنگانگ دارند، بیشتر اهمیت دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل دانش و آگاهی زیست محیطی روستاییان در دهستان زنگلانلو انجام شده است. روش شناسی پژوهش توصیفی - تحلیلی و بر پایه مطالعات اسنادی و داده های میدانی است. براساس نمونه گیری با روش کوکران با خطای 08/0، تعداد 136 خانوار برای نمونه انتخاب شدند و اطلاعات موردنیاز با ابزار پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد. پایایی کلی مدنظر در این مطالعه 8/0 به دست آمده است و کارشناسان و اعضای هیئت علمی روایی آن را تأیید کرده اند. طبق یافته های به دست آمده از بررسی شاخص های پژوهش، میانگین اغلب شاخص ها، به جز سه شاخص آگاهی از مزایای استفاده از انرژی های پاک، آگاهی از مضرات سموم کشاورزی و بسته بندی محصولات، بیشتر از سطح متوسط (بر مبنای طیف پنج گزینه ای لیکرت) است. بررسی همبستگی بین متغیرهای پژوهش (سطح تحصیلات و میزان شرکت در دوره های آموزش محیط زیست) نیز نشان دهنده رابطه ای مثبت و معنادار است. در ادامه، با بهره گیری از آزمون همبستگی پیرسون، رابطه میان میزان آگاهی زیست محیطی و رفتار زیست محیطی تحلیل شد. نتایج تحلیل نشان می دهد میان این دو متغیر رابطه معناداری وجود دارد. همچنین براساس اولویت بندی شاخص ها و روستاها در الگوی ویکور مشخص شد در روستای زنگلانلو نسبت به سایر روستاها، روستاییان ازنظر آگاهی و رفتار زیست محیطی از وضعیت بهتری برخوردارند و روستای کلاته توت ازنظر میزان آگاهی و رفتار زیست محیطی روستاییان در آخرین بخش الگوی ویکور قرار می گیرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان