ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۴۱ تا ۸۶۰ مورد از کل ۵٬۶۴۵ مورد.
۸۴۱.

سوگسروده ها و مصیبت خوانی ها در ادبیات استان بوشهر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: سوگسروده ؛ مصیبت خوانی استان بوشهر ؛ ادبیات ؛ موسیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶ تعداد دانلود : ۸۶۶
منطقه بوشهر از نظر تاریخی دارای سابقه ای بسیار درخشان است. این اقلیم، یکی از مراکز مهم و قدیمی تمدن و فرهنگ ایران زمین محسوب می شود که دارای قدمت و تمدنی کهن است. این درخشش به ویژه در آواها، نواها و اشعار نوحه ها در آیین های سوگواری جلوه بیشتری دارد. با توجه به شرایط اقلیمی و محیطی، فرهنگ عامه و بافت سنتی غالب براین استان، نوحه در آن از جایگاه بالایی برخوردار است. در این میان نقش و اهمیت شعر در ساخت نوحه، جایگاهی درخور و شایسته است. شیوه این پژوهش کتابخانه ای است؛ اما در برخی از موارد از شیوه میدانی نیز استفاده شده است. دستاورد این پژوهش و هدف اساسی از طرح این مساله شناخت اشعار مختلف نوحه در زمینه های خاص از جمله ذکر، نوحه پیش خوانی، نوحه پامنبری، نوحه سینه زنی دوره ای، لایی لایی، سرود یا سرور، اشعارروضه، شبیه خوانی ذوالجناح، صبحدم، شبیه خوانی شام غریبان و دیگر آواها و نواهای خاص آیین عزاداری در استان بوشهر است. بررسی زبان، بیان، اندیشه، موسیقی و قالب اشعار این نوحه ها منعکس کننده ویژگی تاریخ و فرهنگ غنی این استان است .
۸۴۲.

نگاهی به علل تحول مضامین تعلیمی از دوره سلجوقی تا تیموری (با تکیه بر گفتمان های اجتماعی و کلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ادبیات تعلیمی حکومت های استبدادی علم کلام عرفان و تصوف طنز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۴ تعداد دانلود : ۵۳۲
ادبیات تعلیمی یکی از انواع کهن ادب فارسی است که علاوه بر ارتباط گسترده ای که با دیگر انواع ادبی از جمله حماسه، غنا، عرفان و طنز دارد، با دانش هایی چون علوم سیاسی، اجتماعی و علم کلام نیز پیوند مستمر و گاه مستقیم دارد؛ ازاین رو با توجه به اهمیت گفتمان های مختلف اجتماعی در شکل گیری ایدئولوژی حاکم بر جوامع و تجلی آن در نحوه تفکر اقشار گوناگون جامعه، در این تحقیق، قصد بر آن است که با واکاوی ریشه های اجتماعی، سیاسی و کلامیِ مضامین اندرزی از دوره سلجوقی تا تیموری، درک روشن تری از چگونگی شکل گیری مضمون های تعلیمی در شعر این دوره، که برخی از آن ها تا دوره مورد بحث سابقه ند اشته اند، ارائه شود و علل شکل گیری آن ها تبیین گردد. البته در پژوهش حاضر از مضامین عام تعلیمی، که در تمام ادوار ادب فارسی نمونه های زیادی دارند، صرف نظر شده و تنها به بیان تعالیمی پرداخته شده است که ارتباط مستقیمی با شرایط اجتماعی و اندیشه های کلامی دارند.
۸۴۳.

بررسی چگونگی بازتاب اندرزگزاری و اندرزگزاران در دیوان حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ادب تعلیمی حافظ اندرز اندرزگزاران شیوه های اندرز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۵ تعداد دانلود : ۴۰۶
ادب تعلیمی یکی از اغراض بنیادی سخن، و هدف آن آموزش اخلاق، تهذیب نفس و مهارت های زندگی است. این گونه ادبی، از دیرباز در ادب فارسی حضوری برجسته داشته و در غزل فارسی نیز از موضوعات پربسامد بوده است. غزل حافظ سرشار از مضامین اندرزگونه است. حافظ از اشارات اندرزی غافل نمی ماند و با بهره گیری از شیوه های خاص روایت، پردازش صحنه و انتخاب شخصیت مناسب، اندرزهای ترغیبی و تحذیری اش را با بهترین شیوه های فصاحت و بلاغت، با مخاطب در میان می گذارد. حافظ با آگاهی از میراث تعلیمی گذشته ادب فارسی و عربی و شناخت این گونه ادبی، از شیوه های خاص برای بیان اندرزهایش بهره می گیرد. حافظ، بنا بر اقتضای کلام، از صحنه پردازی، شخصیت گزینی و چگونگی لحن بیان و دیگر شیوه های روایت، برای انتقال اندرز بهره می برد. در این پژوهش، به پیشینه ادب تعلیمی در گذشته ادب فارسی، چگونگی اندرزگزاری، شأن و جایگاه اندرزگزاران، شیوه های انتقال اندرز، خاستگاه و سرچشمه اندرزهای حافظ و بسامد موضوعی اشعار حکمی شاعر، اشاره شده است. حافظ از داستان های شاهنامه و شخصیت های آن، قصص اسلامی، امثال، کلیله ودمنه و قابوس نامه ، برای پردازش اندرزهایش بهره می برد. کاربرد عنصر طنز در پاره ای از اندرزهای حافظ، شیوه ای بلاغی برای مبارزه با ریاکاران است. حافظ در برابر مُفتی زمان ناشنیده پند است؛ اما فتوای پیر مغان را به گوش دل می شنود. در این پژوهش، به شیوه های اندرزگزاری حافظ از زبان سوم شخص، پیران، اندرزهای طنزآمیز و مقابله با طبقات ریاکار و اندرزپذیری از پیر مغان اشاره شده و بسامد موضوعی اندرزهای حافظ به صورت نمودار نشان داده شده است.
۸۴۴.

بیداری و پایداری فلسطین در اشعار تمیم برغوثی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تمیم برغوثی ادبیات پایداری بیداری شعر مقاومت فلسطین قدس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۰ تعداد دانلود : ۸۵۷
ادبیات مقاومت فلسطین از اواسط دهه ی شصت قرن بیستم تا زمان حاضر، بانگ بازگشت به خویشتن را سر می دهد. از این رو آزادسازی قدس و فلسطین و جریان مقاومت برضد اشغالگری، یکی از آرمان ها و ارکان جنبش بیداری اسلامی به شمار می رود. تمیم برغوثی(1977م.) شاعر روشنفکر و سیاستمدار تحصیل کرده و آگاهی است که به دلیل سرودن قصاید بی نظیری چون «فی القدس» و دیگر قصاید، جایگاه ویژه ای را در شعر مقاومت فلسطین به خود اختصاص داده؛ به گونه ای که شاعر «قدس» نامیده شده است. در مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی تلاش گردیده ضمن معرفی این شخصیت و بررسی پایداری ادبی وی در مقابله با رژیم اشغالگر، چگونگی ظهور مؤلفه های مقاومت و بیداری در اشعار او بررسی شود تا جایگاه این شاعر توانمند، در شعر مقاومت فلسطین و القای پایداری و بیداری به جوامع مبارز اسلامی تبیین گردد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که برغوثی با توصیف دقیق جزئیات، به کارگیری خیال های جزئی و استفاده از بینامتنی قرآنی و روایی و نیز با مطرح ساختن مواردی چون قدس و گذشته ی آن، معراج رسول اکرم، حدیث شریف کسا و غیره به عنوان عوامل وحدت ساز، مؤلفه های پایداری و بیداری را در شعر خویش ترسیم می نماید، و راه حل مقابله با اشغالگران را اصرار بر تداوم مبارزه و پایداری برمی شمارد تا بدین وسیله بیداری و بصیرت را برای مخاطبان و بویژه مسلمانان مبارز به ارمغان آورد.
۸۴۵.

جلوه های پایداری در نهضت شیعی سربداران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سربداران پایداری ظلم ستیزی میهن پرستی عدالت طلبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۲ تعداد دانلود : ۴۴۲
مغولان با هجوم به سرزمین ایران و تصرف کامل آن مردم این سرزمین را تحت سیطره سیاسی و نظامی خود قرار دادند و با هر پایداری(مقاومت) مردمی به شدت برخورد کردند. با مرگ ابوسعید ایلخانی آخرین فرمانروای این سلسله، سرزمین ایران را هرج و مرج و نا امنی فرا گرفت .در بحران ایجاد شده پس از مرگ ابوسعید ایلخانی ظلم و ستم بر مردم ایران افزایش یافت. تعالیم قرآن کریم و اهل بیت (ع) برای مردم خراسان زمینه ای را فراهم آورد تا در مقابل متجاوزان به پایداری بپردازند. به همین منظور در قسمت شرقی ایران نهضت شیعی سربداران بر علیه ظلم و ستم مغولان ایلخانی شکل گرفت. نهضت سربداران اولین پایداری موفقیت آمیز مردم ایران در قرن هشتم بود که با تاکید بر جلوه های پایداری چون: ظلم ستیزی، میهن پرستی ، عدالت طلبی روی کار آمد و پس از پیروزی به حمایت از دیگر جنبش های آزادی خواه پرداخت . با عنایت به مطالب فوق، این پژوهش می کوشد تا پاسخی به پرسش های ذیل بیابد: 1- نهضت شیعی سربداران چگونه شکل گرفت ؟ 2- کدام جلوه های پایداری باعث پیروزی این نهضت شد؟ . یافته ها در این پژوهش بیانگر آن است که هر چند جلوه های پایداری چون ظلم ستیزی،عدالت طلبی و میهن پرستی در تشکیل نهضت شیعی سربدارن بیشترین نقش را داشته است اما اصلی ترین عامل و تداوم پایداری نهضت سربداران، آموزه های قرآنی و فرهنگ اهل بیت (ع) بخصوص فرهنگ عاشورا بوده است.
۸۴۶.

فیضی فیاضی و غزل غنایی وی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فیضی فیاضی شعر غنایی غزل عشق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۸ تعداد دانلود : ۵۸۷
فیضی فیاضی از فارسیسرایان بزرگ هندوستان و از پایهگذاران و پیشگامان سبک هندی است که در همه قالبهای شعری اعم از قصیده، غزل، مثنوی و.... هنرنمایی کرده است .سرودههای او گنجینه پرباری برای بررسیهای گوناگون ادبی، زبانی، فرهنگی است. از پربسامدترین موضوعات در اشعار او به ویژه غزلهایش، موضوعات و مضامین غنایی است. پرسش اصلی در این پژوهش این است که فیضی به کدام یک از مضامین غنایی بیشتر توجه داشته است و این گونه مضامین در غزلهای وی چه جایگاهی دارند؟ در پاسخ به این پرسش به شیوه تحلیلی و توصیفی کوشیدهایم تا مهمترین مضامین غنایی غزلهای فیضی را بررسی کنیم و به گونهای دستهبندی شده بازنماییم. در این بررسی این نتیجه حاصل شد که غزلهای فیضی از یکسو، پر از تصویرها و مضامین نو استتت و از دیگر ستتو، دربردارنده کم و بیش همه مضتتامین غنایی عرفان، طنز و انتقاد اجتماعی ،بومیگرایی، مفاخره، مدح، شکواییه، بهاریه و ...بهویژه عشق و مسایل و مقولات وابسته بدان می باشد.
۸۴۷.

آه ز نفس فضول (بررسی و تحلیل تصاویر هنری نفس در آثار منظوم مولوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نفس اماره مولوی مثنوی غزلیات شمس نمادها تصاویر هنری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۴۱۰
نیل به کمال معنوی انسان، یکی از مهم ترین دغدغه های بشر در عرفان اسلامی است. انسان برای رسیدن به کمال معنوی خود، با موانع و مشکلات زیادی روبه روست که مهم ترین آن ها نفس اماره است. در عرفان اسلامی، نفس مراتب گوناگونی دارد، بنابراین شناخت آن بسیار دشوار است. مولوی به عنوان عارفی برجسته، بر این امر وقوف کامل داشته، ازاین روی برای شناساندن دقیق این جوهر مجرد و به تصویر کشیدن رذیلت های آن برای مخاطبان خود، از شیوه های مختلفی بهره برده است تا بتواند مریدان خود را از افتادن به دام نفس بر حذر دارد و آن ها را در راه رام کردن نفس یاری کند. در این باره نویسندگان در این جستار کوشیده اند تا به شیوه توصیفی تحلیلی، تصاویر و نمادهای مختلفی را که نفس را در آثار منظوم مولوی نشان می دهند، استخراج و طبقه بندی و بررسی کنند. حاصل پژوهش نشان می دهد که مولوی برای شناساندن و محسوس جلوه دادن زشتی های نفس اماره، به شکل گسترده از صفات انسانی(تشخیص)، نمادهای حیوانات، پرندگان، حشرات، خزندگان و جوندگان، موجودات خیالی، اشخاص با چهره های مختلف مثبت و منفی، عناصر اربعه، پدیده های طبیعی، عناصر ساخت بشر و... استفاده کرده است؛ که در این میان، شگردهای هنری تشخیص نسبت به تصاویر دیگر بسامد بسیار فراوانی دارند و تصاویر مربوط به اشخاص و حیوانات با چهره مثبت و همچنین موجودات خیالی، کمترین بسامد را به خود اختصاص داده اند.  
۸۴۸.

آنیمای معشوق در غزل های عطار بر پایه نقد کهن الگویی یونگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عطار نیشابوری غزلیات یونگ کهننمونه آنیما معشوق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۴۶۳
کهنالگوی آنیما، یکی از اصطلاحات بنیادی در روانشناسی یونگ است که در ناخودآگاه فردی و جمعی نوع بشر جای گرفته و تجسم تمامی گرایشهای زنانه در روح مردبه شمار میرود. یکی از نمودگاههای اصلی ناخودآگاه بشری و به تبع آن، آنیما، هنر و ادبیات است. در شعر کهن فارسی، به ویژه غزلهای عطار، این کهننمونه بیشتر در قالب معشوق جلوهگر شده است که در تحقیق حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی بررسی میگردد. نقد کهنالگویی غزلهای عطار منجر به کشف ماهیت، ویژگی و نقش اسطورهها در جهانبینی شاعرانه او میشود. آنیما در غزلهای شاعر، روساختی جسمانی و ژرفساختی معنوی دارد و به نوعی ازلی و ابدی و متعلق به همه انسانهاست . معشوقی که عطار در نظر دارد، همسو با دیدگاه یونگ ،غالباً در خواب و رؤیا ظاهر میشود و بیداری مانع تداوم این دیدار است. آنیما در نگاه شاعر، دو وجه دارد: مثبت که عامل اصلی کمال آدمی و منفی که مایه نابودی اوست. عطار برای تبیین هرچه بهتر معشوق مورد نظر خود از تصاویر کهننمونهای متعددی همچون «درخت، پرنده، پری، ماه، خورشید و بت )صنم(» بهره گرفته است.
۸۴۹.

تطبیق مفاهیم نمادین شیر در آثار حماسی، غنایی و عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نماد شیر ادبیات حماسی ادبیات غنایی ادبیات عرفانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۸ تعداد دانلود : ۶۱۳
نمادها بخشی از فرهنگ یک ملّت هستند که برای درک بهتر اسطوره های آن ملّت باید به مفاهیم آن ها پی برد. نماد، ع ﻼمت، اشاره یا کلمه ای است که پیامی گاه متناسب با ظاهر و گاه ورای معنی ظاهری خود دارد. جانوران، گیاهان، آدمیان، اشیا و... مصادیقی هستند که با نمادها در پیوندند. این پژوهش با روش کتاب خانه ای و شیوه تحلیلی تطبیقی ب ه بررسی مفاهیم نمادین شیر در آثار حماسی، غنایی و عرفانی (با تکیه بر شاهنامه فردوسی، خمسه نظامی و مثنوی مولوی) می پردازد. ابتدا نگرش حاکم بر اوستا و متون پهلوی در مورد شیر خواهد آمد؛ آن گاه مفاهیم نمادین این چارپا در حیطه های حماسه، غنا و عرفان بیان خواهدشد. نیز در پایان هر قسمت درصد تطبیق مفاهیم نمادین در دو یا هر سه اثر، بسامد نام جانور و درصد کاربرد مفاهیم نمادین شیر در هر اثر تعیین می گردد. نتیجه ای که از این مقاله بدست آمده، این است که شیر پرکاربردترین جانور از نظر تکرار نام (با 1487 بار کاربرد) و بعد از اسب، دومین جانور پرکاربرد از نظر شمار مفاهیم نمادین (با 19 مفهوم) است. چهار مفهوم نمادین آن (دلیری، قدرت مندی، شکارکنندگی و خشمگینی) در هر سه اثر (21 درصد) و شش مفهوم (تنومندی، چالاکی، ظالم بودن، کینه توزی، بزرگان و وفاداری) در دو اثر (5/31 درصد) مطابقت دارد؛ نه مفهوم (5/47 درصد) نیز فقط در یکی از سه اثر بکار رفته است. نیز 5/47 درصد مفاهیم در حیطه حماسی، 5/10 درصد مفاهیم در حیطه غنایی و 5/42 درصد مفاهیم در حوزه عرفانی می گنجند.
۸۵۰.

بررسی مضامین مقاومت و پایداری در رجزهای عاشورا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) رجز عاشورا مقاومت و پایداری مضامین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۹ تعداد دانلود : ۵۲۱
حادثه عاشورا از جنبه های گوناگون می تواند مورد بحث و بررسی قرار گیرد. یکی از این جنبه ها رجز هایی است که یاران امام حسین (ع) به هنگام نبرد بر زبان جاری کردند. رجز شعری است که در میدان جنگ برای مفاخره و تحقیر دشمن بر زبان می آید. مسئله مورد نظر در این پژوهش این است که مضامین مقاومت و پایداری به کار گرفته شده در رجزهای یاران امام حسین (ع) در روز عاشورا چگونه است؟ بررسی ها نشان می دهد مؤلفه های پایداری و مقاومت همچون صبر و استقامت، شجاعت، وفای به عهد، ولایت پذیری و افتخار به نسب در رجزهای اصحاب وفادار امام حسین (ع) مانند عمرو بن خالد الأزدی، جناده بن حارث انصاری، نافع بن هلال، قاسم بن الحسن (ع)، علی بن الحسین (ع)، عباس بن علی (ع) و ... در روز عاشورا تجلی یافته است. با توجه به اینکه قیام امام حسین (ع) و اصحاب باوفایشان به عنوان مهم ترین قیام علیه حکومت جور در طول تاریخ مطرح است، پرداختن به ابعاد مختلف این قیام و به خصوص شناسایی مضامین پایداری و مقاومت در بطن این قیام، موضوعی ضروری است. این پژوهش درصدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، مضامین مقاومت و پایداری را در اشعار حماسی و رجزهای اصحاب امام حسین (ع) در روز عاشورا به تصویر بکشد.
۸۵۱.

روایت های غنایی از حکایت های عرفانی شرح سروری بر دفتر چهارم مثنوی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: ادب غنایی حکایتهای عرفانی شرح سروری عاطفه عشق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۳۹۷
 ادب غنایی، یکی از انواع چهارگانه ادب فارسی است که به سبب اشتمال بر عناصر اصیل انسانی چون عواطف و احساسات با دیگر انواع دارای فصول مشترکی است. این فصول که غالبا در حوزه معناست، با ادب عرفانی در موضوع عشق که از کلیدی ترین مباحث هردو نوع است، اشتراکی بسیار دارد. اگرچه که در هر نوع، ممکن است طیف و ساحت هایی متفاوت عرضه و مقاصدی از لونی دیگر ارائه شود. اما ماهیت مشترک هردوی آنها ریشه در عمیقترین حس آدمی که همان اظهار عشق و محبت است، دارد. از این رو، این پژوهش به بیان برخی از اشتراکات ادب غنایی و عرفانی، بخصوص از منظر مفهوم عشق می-پردازد. متن مورد مطالعه، حکایت های عرفانی شرح سروری است که یکی از شروح معتبر بر مثنوی مولانا است که برخی از آنها در کتب معتبر متصوفه آمده است.
۸۵۲.

حماسه ایرانی و کتاب غولان مانوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کتاب غولان سنت های حماسی شاهنامه اسطوره مانی مانویت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۳ تعداد دانلود : ۱۲۳۸
در این جستار به بررسیِ پیوند میانِ سنّتِ حماسیِ کهنِ ایرانی و کتاب ِ غولانِ مانی پرداخته ام: روایتِ حماسی اسطوره ای و داستان هایِ پُرآوازه گذشته درباره سرچشمه جهان و انسان، تا اندازه ای در اسطوره مانی و مبلّغانِ مانوی گنجانده شده و با سنّت هایِ اسطوره ای و در پیوند با کتابِ مقدّس درباره غولان و طوفان برآمیخته است. مانیْ اسطوره هایِ ایرانی را دگرگون کرده است تا با روایتِ خویش از پیدایشِ گیتی هم آهنگی یابد. همه قطعه هایِ ادبیِ بازمانده از مانی که دربردارنده اشاره هایی به سنّتِ حماسیِ ایران است، برایِ آسانیِ کار در این جا گرد آمده است.
۸۵۳.

استعاره های مفهومی در شعر دفاع مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استعارة مفهومی دفاع مقدس شعر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۹ تعداد دانلود : ۶۵۴
بررسی استعاره های مفهومی یا شناختی هر متن، می تواند ابزار مهمی درجهت کشف معنای متن باشد، به عبارت دیگر باعث آشکارشدن بعضی از امور و مفاهیم پوشیده گردد. از این رو در شناخت بیشترِ شعر دفاع مقدس، این ابزار را مورد استفاده قراردادیم تا به این سؤال پاسخ دهیم که کدام مفاهیم انتزاعی و عاطفی در این نوع شعر، مورد توجه شاعران قرارگرفته است و آنان از چه حوزه های منبعی برای عینی سازی و تجسم این امور انتزاعی بهره برده اند. برای نیل به این هدف، درمیان نمونه های متعددِ یافته شده از جُنگ ها و مجموعه های شعر جنگ، سه استعارة «شهادت»، «عشق» و «ایمان» بررسی گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که برای هریک از استعاره های یادشده سه الگوی انسان انگاری، جسم انگاری و گیاه انگاری، بسیار مورد توجه بوده است اما از الگوی جانور انگاری فقط در برخی از استعاره های فرعی مانند «شهید پرنده است» استفاده شده. اصل نظام مندی استعاره های مفهومی نیز سبب شده است که به جنبه های مثبت هر استعاره توجه گردد و جنبه هایی که با این استعاره ها ناسازگارند پنهان سازی شود.
۸۵۴.

بررسی اثرپذیری کتاب لطایف الطوایف در مؤلفه های اخلاقی و تربیتی از کتاب اخلاق محسنی با نگاهی به نظریه دور هرمنوتیکی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دور هرمنوتیکی لطایف الطوایف اخلاق محسنی اخلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۳ تعداد دانلود : ۵۰۶
دور هرمنوتیکی همواره به عنوان یکی از اصول فهم و تأویل، گرچه نام نیافته و خاموش، در مواجهه انسان با متون و سنت و تاریخ حضور داشته است. در این دیدگاه پدیدارشناختی، فهم امری ابتدا به ساکن نیست، بلکه به گونه ارجاعی و ترددی، شبکه ای از تناظرات فکری به فهم خاصی از هر پدیده منجر می شود. علی صفی کتاب لطایف الطوایف را در موضوع مطایبه انشا کرده است، اما این اثر در عمق معناشناختی خود، سرشار از آموزه های اخلاقی و تربیتی است. مسیله اصلی این تحقیق اثبات این امر بوده است که بر اساس نظریه دور هرمنوتیکی، آموزه های آرمانی اخلاق محسنی به مثابه دوری از ادوار هرمنوتیک اخلاق، در لطایف الطوایف انعکاس یافته است. نتایج این تحقیق که به روش توصیفی تحلیلی انجام یافته، گویای آن است که لطایف الطوایف با زبان طنز، وجه آرمانی اخلاق محسنی را در افقی گسترده از تجربیات اجتماعی و روان شناختی، در قالب پدیده اخلاقی، میان طبقات اجتماعی آن دوران منعکس کرده است. زیست جهان هر دو اثر، اخلاق دوران تیموری است. برای درک چگونگی این تأثرات باید این واقعیت را در نظر بگیریم که در دوران حکومت سلطان حسین بایقرا دور اول هرمنوتیک آموزه های اخلاقی به صورتی آرمانی در کتاب ا خلاق محسنی انعکاس یافته است. این آموزه ها در امتداد نهادینه شدن خود در دور دوم، زمان تألیف کتاب لطایف الطوایف ، نه از دیدگاه آرمانی بلکه از دیدگاهی پدیدارشناسانه به طرح واقعیت های عینی اخلاق پرداخته است. علی صفی به زبان طنز و مطایبه نشان داده است که قواعد آرمانی اخلاق در بطن واقعیت های جامعه دچار دگرگونی می شوند.
۸۵۵.

تاریکی های ادبیات تعلیمی با تکیه بر اندرزنامه های سیاسی قرن پنجم تا هفتم (بدآموزی های اندرزنامه های سیاسی و چرایی وجود آن ها)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رذایل اخلاقی بدآموزی اندرزنامه های سیاسی نظام طبقاتی استبداد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۶ تعداد دانلود : ۴۱۵
ادبیات تعلیمی کهن ترین نوع ادبی در ایران است که از زیرشاخه هایی چون پند و اندرز، زهد و اخلاقیات تشکیل شده و پیوندی ناگسستنی با اخلاق دارد و همّ خود را در راستای پرورش قوای روحی و تربیت نفس انسانی به کار می گیرد. بخش وسیعی از ادبیات تعلیمی را اندرزنامه ها تشکیل می دهند که غالباً به صورت نثر و با نگرشی اخلاقی به منظور تعلیم شیوه های کشورداری و همچنین بهبود زندگی فردی و اجتماعی نگاشته شده اند. در نوشتار حاضر، برجسته ترین متون تعلیمی نثر فارسی که در فاصله قرون پنجم تا هفتم، به شکل اندرزنامه های سیاسی نگاشته شده اند، با رویکردی اخلاقی و با نیم نگاهی به اخلاق اسلامی مورد واکاوی قرار گرفت و نشان داده شد که مواردی چون تأکید بر نابرابری، جبرگرایی و اعتقاد به بخت و تقدیر، تعصبات نکوهیده عقیدتی و مذهبی، تحقیر زن، پرداختن به آداب و فواید می خواری، عشق ورزی های حرام، تأیید و توصیه تلویحی برخی رذایل اخلاقی، ناپاکی زبان و رعایت نکردن عفت کلام، از بدآموزی های این نوع متون تعلیمی هستند و عامل اصلی وجود آن ها ساختار طبقاتی و استبدادی است و سایر عوامل مانند محتوای متون تعلیمی، آمیختگی جریان های فکری، واقع بینی نویسندگان و جهت گیری های آنان در ارتباط با عامل اصلی در پیدایش این بدآموزی ها مؤثر بوده اند. <strong> </strong>
۸۵۶.

دیوها و پریان در شعر سنایی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: پری شیطان سنایی رمز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۱ تعداد دانلود : ۹۹۷
سنایی شاعر بزرگ ادبیات فارسی است وجایگاه ممتازی در میان گویندگان این مرزو بوم داردکه به واسطه عرفان وحکمت شهره است. عرفان وحکمت درشعر وی از بسامد بالایی برخوردار است ویکی ازمضمون های اصلی شعر اوست که نشان از سیر وسلوک وآگاهی گسترده وی از فرهنگ ایران دارد .سنایی این حکمت و عرفان را گاه با رمز می آمیزد وبه موجوداتی چون دیو وپری اشاره می کند که یکی دیگر از ویژگی های شعر اوست ،وی با بهره برداری از عناصر اسطوره ای و رمزی دریافته های شهودی را بیان می کند و از آنها به عنوان ابزار انتقال معانی بهره می گیرد. از میان آن عناصر به انواع دیوها و پریان اشاره می شود، تطور ایماژهای آنها مورد بررسی قرار می گیرد الفاظ و تصاویر بیان شده که برای رسیدن به دنیای خاص سنایی است با مختصه های اساطیری و رمزی تطبیق داد می شود و با بیان شباهتها، حکمتها و ظرایف و نکته های عرفانی رمزی وارسی می گردد.شواهد شعری به رشته تحریر درمی آید وضمن تحلیل ومقایسه به متون کهن نیز اشاره می شود
۸۵۷.

مقایسه ی «عشق پدرانه» در شعر « احمد شاملو» و «نزار قبانی»؛ با تکیه بر آراء «اریک فروم»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: احمد شاملو نزار قبانی اریک فروم عشق پدرانه عشق مادرانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۱ تعداد دانلود : ۸۱۱
احمدشاملو طبق اشارات سرودههایش، از پدر خود دوری جستهاست .پدر شاملو به واسطهی نظامی بودن ارتباط عمیقی با رژیم سابق داشته و نمایندهی نسلی است که فرزندان خود را از هرگونه مبارزه و تلاش برای تغییر میترسانند و تسلیم وضع موجود هستند. از آنجا که شعر شاملو سمبلیک و اجتماعی است روی گرداندن شاملو از پدر نمایانگر عصیان نسلی است که از پیروی دستورات پدران محافظهکار رسته و به ایجاد تحولی اجتماعی و سیاسی از طریق انقلاب امیدوارند. برعکس احمد شاملو، نزار قبانی، شاعر معروف سوری، با اشاراتی صریح پدر خود را _ که فردی شجاع و مبارز علیه اشغالگران است_ستوده و شخصیت او را که جمع بین سیاست و عشق است ،الگوی خود در زندگی میداند. ازاینرو عشق پدرانه در اشعار نزار قبانی نمود قدرتمندی یافته است. نهایتا هردو شاعر ضمن بازتولید محتوای هویت خود و عکسالعملهای متفاوت در برابر جایگاه پدر، به کودکی و عشق مادرانه روی آوردهاند. از آنجا که احمد شاملو و نزار قبانی در نگاه اول بسیار شبیه به نظر میآیند، وجود تحقیقی به روش تحلیلی-توصیفی برای مقایسه تفاوتهای بنیادین این دو شاعر ضروری مینماید.
۸۵۸.

نقدی بر غزل پست مدرن(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: پست مدرنیسم غزل پست مدرن غزل معاصر شعر کلاسیک معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۶۸۳
نفوذ جریان پست مدرنیسم به عرصه شعر کلاسیک و به طور خاص غزل، در فرم و محتوای آن تحولی قابل اعتنا ایجاد کرده است. این تغییرات از منظر گسست شعر کلاسیک از سنت های تکراری و کهنه، ارائه فرصت نگاهی تازه به منتقدان و کمک به شاعران برای خلق اثر در فضاهای جدید بسیار مفید بوده اما ورود ترجمه وار پست مدرنیسم به شعر کلاسیک و بهره گیری از تفسیر سطحی این مکتب اغلب به اصطکاک با اصول و قواعد شعر انجامیده و محتوا و شیوه بیان آن در شعر معاصر را با چالش رو به رو ساخته است. در این مقاله به روش تحقیق کتابخانه ای پس از مطالعه و تحلیل بسیاری از این اشعار، به سوء برداشت های جریان شعر کلاسیک دو دهه اخیر از پست مدرنیسم و آثار منفی آن بر سه ساحت معنایی و محتوایی، بلاغی و دستوری پرداخته، با ذکر شواهدی نشان دادیم که این دست از اشعار هم در محتوا و هم در زبان ارائه آن دچار آسیب هایی جدی گشته اند.
۸۵۹.

نمادپردازی در اشعار سیاسی حلمی سالم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مکتب های ادبی نمادگرایی حلمی سالم اشعار سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۲ تعداد دانلود : ۴۵۲
در دورة معاصر، مکتب های ادبی گوناگونی در کشورهای عربی پدید آمدند که ادیبان آنها برای بیان تجربیات خویش به مخاطبان، هر کدام مسلکی متفاوت در پیش گرفتند. یکی از چالش-برانگیزترین این مکتب ها، نمادگرایی است که از نظر منتقدان، خفقان حاکم بر فضای جامعه، عواقب سوء زبان صریح و آشنایی شاعران عرب با مکاتب غربی از عوامل گرایش به این مکتب بوده است. یکی از این شاعران حلمی سالم، شاعر مصری، است که این رویکرد در شعر وی بسامد بالایی دارد. این تحقیق با رهیافتی توصیفی- تحلیلی پس از اشاره به زندگی و آثار این شاعر، به بررسی نماد در اشعار سیاسی وی می پردازد و نتایج تحقیق بیانگر آن است که در شعر وی انواع گوناگون نماد از جمله؛ نمادهای انسانی، جمادات، پرندگان و ... به چشم می خورد و هدف شاعر از به کارگیری این شیوة بیانی، به چالش کشیدن حکومت های استبدادی و تحقق دنیایی سراسر صلح و آرامش بوده است. کلیدواژه ها: مکتب های ادبی، نمادگرایی، حلمی سالم، اشعار سیاسی.
۸۶۰.

ریخت شناسی حکایت های اخلاقی بر پایه حکایت های مخزن الاسرار و نظیره های آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکایت اخلاقی منظومه های تعلیمی مخزن الاسرار ریخت شناسی نوع ادبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸۱ تعداد دانلود : ۶۷۰
«حکایت اخلاقی» یکی از انواع قصه های سنتی است که پدیدآورندگان آن، آن را صرفاً به منظور تعلیم و تأیید آموزه های اخلاقی مد نظر خود به کار می برده اند. هدف این مقاله، شناسایی ساختار این نوع ادبی بر پایه حکایت های اخلاقی منظومه های تعلیمی و به طور ویژه مخزن الاسرار نظامی و سه نظیره مشهور آن ( مطلع الانوار امیرخسرو، روضه الانوار خواجوی کرمانی و تحفه الاحرار جامی) است. نگارندگان با به کارگیری روش ریخت شناسی پراپ، که یکی از روش های مناسب برای گونه شناسی انواع ادبی روایی است، حکایت های اخلاقی این چهار منظومه را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده اند که حکایت اخلاقی از لحاظ ساختاری، روایت کوتاهی است که از یک صحنه آغازین (وقوع صحنه سؤال برانگیز/ بروز مشکل) و سیزده خویشکاری (طرح سؤال، سرزنش، پاسخ دهی، نصیحت، شرارت، نابودی شریر، یاری طلبی، یاری دهی، رفع مشکل، تنبّه، پشیمانی، جبران اشتباه و پاداش یابی) تشکیل شده است که پنج شخصیت (قهرمان، نصیحت شنو، ناصح، شریر و یاریگر) این خویشکاری ها را بر عهده دارند. حکایت های اخلاقی دارای دو الگوی روایی اصلی و دو الگوی روایی فرعی هستند که گاهی نیز با هم ترکیب می شوند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان