درخت حوزه‌های تخصصی

هدف تحقیق حاضر، بررسی تأثیر اجرای آموزش راهبردهای خواندن در زبان انگلیسی در برانگیختن آگاهی زبان آموزان نسبت به این راهبردها، گسترش میزان استفاده از راهبردهایی که در حین خواندن مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین تقویت توانایی درک مطلب در حین خواندن بوده است. جهت اجرای این تحقیق، 90 دانش آموز دختر مقطع پیش دانشگاهی در رشته علوم تجربی براساس روش نمونه گیری دسترس پذیری انتخاب شدند. پس از تعیین و شناسایی میزان آگاهی اولیه و کاربرد راهبردهای خواندن توسط زبان آموزان، آموزش راهبردهای خواندن مورد اجرا قرار گرفت و در حین آموزش، میزان کاربرد راهبردها در نتیجه آموزش، و پیشرفت زبان آموزان در طی فواصل زمانی منظم با یاری جستن از تمرینهای دوره ای و مصاحبه های بعمل آمده با زبان آموزان مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. جهت گردآوری داده های تحقیق، دو نوع ابزار استفاده گردید: یک آزمون خواندن و درک مطلب و دو پرسشنامه. به گروهی از زبان آموزان مشتمل بر 53 نفر (گروه آزمایشی) به مدت 15 جلسه راهبردهای خواندن متون در زبان انگلیسی آموزش داده شد. به گروه دیگر متشکل از 37 زبان آموز (گروه شاهد) مهارت درک مطلب به صورت سنتی تدریس گردید. یافته های این تحقیق به ماهیت غامض آموزش راهبردهای خواندن اشاره نمود. اگرچه یافته ها نشان داد که آموزش قادر است میزان آگاهی زبان آموزان را نسبت به راهبردها و همچنین میزان کاربرد و استفاده از راهبردها را افزایش دهد، با این حال فراگیری برخی راهبردها توسط زبان آموزان به سختی انجام گرفت. یافته های حاصل از برگزاری یک آزمون درک مطلب در پایان دوره ی آموزش همچنین آشکار نمود که آموزش ارائه شده منجر به افزایش چشمگیر توانایی خواندن در افراد مورد مطالعه نشد.

ترجمه درهمه سطوح زبانی(واژگان،نحو،آوا، ...)تحت تأثیرعوامل فرازبانی قرار دارد.یکی ازاین عوامل،پیش فرضهای عقیدتی است که ذهنیت رادرگزینش معادل های زبان مقصدحاکم کرده وباعث میشودکه ترجمه های گوناگون ازیک متن واحد ارائه شوند.درطول قرن ها، برخی اشخاص ونهادها عقاید خاص خود را به منظور ایجاد تأثیرات مشخص و مورد نظر در ترجمه اعمال کرده اند. این مقاله قصد دارد تا با بررسی ترجمه قرآن ماکس هنینگ که یکی از مهمترین ترجمه های قرن بیستم است، نقش پیش فرض های عقیدتی مترجم را در ترجمه مورد بررسی قرار دهد. نتایج نقد و بررسی جستار ذیل، نشان می دهد که افزون بر اصول کلی ترجمه، یعنی تسلط کامل بر زبان مبدأ، زبان مقصد، تسلط بر گستره علمی (که متن اصلی به آن تعلق دارد) و امانت داری، توجه به نکته دیگری نیز لازم است: تأثیر باورها و پیش فرض های کلامی و عقیدتی در روند ترجمه. نتایج این بررسی می تواند راهکارهایی را برای ترجمه بهینه قرآن در پیش روی مترجم قرار دهد.

هدف از این تحقیق، کمک به آموزش برخی از جنبه های خاص بکارگیری حرف تعریف در زبان اسپانیایی به دانشجویان و زبان آموزان ایرانی است که تاکنون بدان پرداخته نشده است. حرف تعریف یکی از موضوعات بسیار بحث برانگیز در زبان اسپانیایی است که اختلاف نظرات فراوانی در خصوص عملکردهای آن وجود دارد. این اختلافات مشکلات بسیاری را در فراگیری حرف تعریف توسط دانشجویان و علاقه مندان به زبان اسپانیایی به عنوان زبان دوم پدیدآورده است. بنابراین، با استفاده از روش تجربی تحقیقی، پرسشنامه ای به منظور ارزیابی توانایی زبان آموزان ایرانی[1] در سه سطح مقدماتی، متوسطه و پیشرفته تهیه شد که در این مقاله کاربردهای مختلف این عنصر زبان شناسی را در قالب الگویی مشخص در سه دسته دستوری، نحوی و معنایی تقسیم بندی کرده و به بررسی خطاهای زبان آموزان پرداختیم و عوامل اصلی تأثیرگذار در بروز این خطاها را به منظور تسهیل در درک و فراگیری حرف تعریف مورد شناسایی قرار داده ایم.

این مقاله به مطالعه درک شنیداری محل تکیه واژگانی در زبان فارسی می پردازد. در یک آزمایش ادراکی، جفت واژه کمینه تکیه ای بی معنی به عنوان محرک هدف انتخاب و مقادیر دیرش هجا، سطح شدت انرژی کل، سطح شدت انرژی فرکانس های میانی و بالا و فرکانس پایه واکه های تکیه-بر و بدون تکیه در دو بافت دارای تکیه زیروبمی و فاقد تکیه زیروبمی طی گام های مختلف بازسازی شد. محرک های بازسازی شده سپس در یک آزمون شناسایی به آزمودنی ها شامل 20 گویشور بومی فارسی معیار ارائه و از آنها خواسته شد هجای تکیه بر را در محرک های هدف مشخص کنند. نتایج به دست آمده، یافته های آزمایش تولیدی صادقی (2011) را تایید کرد. بر اساس این نتایج، در بافت دارای تکیه زیروبمی، درک محل تکیه تا حد زیادی تابعی از تغییرات فرکانس پایه است. هر اندازه تغییرات زیروبمی یا اختلاف سطح فرکانس پایه بین دو هجا باعث تمایز شنیداری محل تکیه واژگانی می شود. در این بافت اثر همبسته های دیگر بر درک تکیه، افزایشی است به این صورت که این همبسته ها سطح اطمینان پاسخ های شنیداری را تا حدودی افزایش می دهند. در بافت فاقد تکیه زیروبمی، اثر دیرش هجا بر درک تکیه واژگانی قویتر از همبسته های شدت انرژی از جمله سطح شدت انرژی کل و سطح شدت انرژی فرکانس های میانی و بالا است. این نتایج نشان می دهد در صورت حذف تغییرات زیروبمی شنونده فارسی به نشانه های دیرشی برای تعیین محل تکیه واژگانی وابسته است.

به منظور آزمایش نظریه های پیشنهادی مدل واژگانی دوگانه، در این مطالعه به بررسی نمایه های ذهنی جفت های ترجمه ای هم ریشه و غیرهم ریشه در فارسی و انگلیسی که زبان هایی با سیستم نوشتاری مختلف هستند پرداخته شد. با استفاده از فرایند راهنمای پوشیده شده و تصمیم گیری واژگانی، دو گروه از در فراگیران انگلیسی فارسی زبان در دو جهت فارسی-انگلیسی و انگلیسی- فارسی مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج حاصل تاثیر مثبت نمایش راهنماهای متعلق به زبان اول برای جفت های ترجمه ای هم ریشه را نشان داد که این الگو نقش سیستم الفبایی در بوجود آوردن نمایه های ذهنی مشترک در این دسته از واژگان را تایید می کند. حال آنکه الگوی بدست آمده برای جفت های ترجمه ای غیرهم ریشه، این مدل را تایید نمی کند.

در این پژوهش کوشیده ایم تا تفاوت عمل کرد کلی را در حافظه افراد دو زبانه درباره عبارت های استعاری و غیر استعاری با یکدیگر مقایسه کنیم و بدین منظور، از میان دانشجویان داوطلب دو زبانه آذری زبان، سی نفر را برگزیده ایم. برای بررسی عمل کرد حافظه آزمودنی ها، نخست سی عبارت استعاری و غیراستعاری آذری را در برابر آنها گذاشتیم و از آنها آزمون فرا خوانی آزاد گرفتیم؛ سپس به منظور مقایسه عمل کرد حافظه در زبان های اول و دوم، سی عبارت استعاری فارسی و آذری را در اختیار آزمودنی ها قرار دادیم و از آنان آزمون فرا خوانی آزاد گرفتیم. فرضیه های پژوهش با استفاده از آزمون آماری t گروه های وابسته آزموده شده اند. نتایج حاصل از بررسی فرضیه ها نشان می دهند که میزان فرا خوانی مواد استعاری، به گونه ای معنا دار، بیش از مواد غیر استعاری است؛ افراد دو زبانه، استعاره های زبان اول را بیش از استعاره های زبان دوم به یاد می آورند و این تفاوت، از نظر آماری معنا دار است. با توجه به این یافته ها می توان نتیجه گرفت که مفاهیم استعاری به سبب برخوردار بودن از خصوصیات خاص شناختی، دارای ویژگی هایی هستند که کاربرد آنها قدرت به خاطر سپردن مواد را افزایش می دهد؛ همچنین در زبان اول، توان انتقال مفاهیم هیجانی، بیش از زبان دوم است و بنابراین، استعاره های زبان اول از اولویت شناختی برخوردارند.

آموزش فرهنگ در یادگیری زبان خارجی و کاربرد متناسب آن در بافت های مختلف نه تنها مؤثر است، بلکه در مواردی گریزناپذیر. برای آموزش فرهنگ همراه با زبان خارجی روش های گوناگونی را می توان در پیش گرفت. در واقع آموزش زبان خارجی، خارج از بافت فرهنگی زبانِ هدف، تنها زمانی کارامد خواهد بود که با آموزش دست کم برخی از ویژگی های فرهنگی جامعة زبانی هم زمان باشد. در این پژوهش، از یک سو، تلاش شده است تا با نگاهی به دو مفهوم زبان و فرهنگ نقش این دو در آموزش زبان بررسی شود. برای نیل به این هدف، مباحث نظری ارائه شده در این زمینه و برخی از پژوهش های انجام شده مرور می شوند و مثال هایی برای روشن شدن بحث ارائه می شوند. ازسوی دیگر، مباحث مرتبط با فرایند آموزش و یادگیری زبان و نیازهای پژوهشی این حیطه بررسی می شود. در این مقاله از روش توصیفی ـ تحلیلی برای مرور پژوهش ها استفاده شده است.

رودباری از گویش های ایرانی جنوب غربی است که در جنوب استان کرمان در شهرستان های رودبار، کهنوج، منوجان، قلعه گنج، جیرفت، عنبرآباد و همچنین برخی از مناطق استان هرمزگان رایج است و گونه های مختلفی دارد. در این مقاله به معرفی وندهای فعال گونة کهنوجی و توصیف و طبقه بندی آنها در دو زیرگروه اشتقاقی و تصریفی، به مقایسة آنها با زبان فارسی معیار پرداخته ایم. براساس داده های این پژوهش، هرچند بسیاری از وندهای کهنوجی با زبان فارسی رسمی مشترک است، با این حال، برخی از وندهای این گویش یا در زبان فارسی وجود ندارند و یا از بین رفته اند. بنابراین ریشه آنها را باید در زبان فارسی دری یا میانه دنبال کرد. از آنجا که تاکنون تحقیق مستقلی در زمینه معرفی وندهای این گویش صورت نگرفته است، توصیف و شناسایی آنها می تواند امکانات این گویش را در حوزة واژه سازی، بیش از پیش برای پژوهشگران علاقه مند مشخص سازد.

ادبیات تطبیقی از دهه هفتاد میلادی بر اساس نظریات رنه ولک و هنری رماک پا به عرصه جدید مطالعات بینا رشته ای نهاد. مطالعه ارتباط بین ادبیات و هنر، مانند ادبیات و نقاشی، یکی از عرصه هایی است که توجه پژوهشگران ادبیات تطبیقی را در چند دهه اخیر به خود جلب کرده است. در این نوشتار کوشیده ایم با بررسی شعر و نقاشی سهراب سپهری، ارتباط بین ادبیات و هنر را روشن کنیم. آنچه در این پژوهش بینارشته ای تحلیل می شود، مفاهیم ایستایی و پویایی است که در بیان نوشتاری شعر و بیان تصویری نقاشی به روش های متفاوتی رخ می نماید. هرچند اهمیت این پ ژوهش در بینارشته ای بودن آن است، منظر جدیدی برای درک بهتر اشعار و نقاشی های سهراب سپهری می گشاید. نویسندگان تلاش کرده اند تا با تبیین چارچوب نظری و روش تحقیق، راه را برای مطالعات بینارشته ای در این حوزه از قلمرو ادبیات تطبیقی بگشایند.

در تحقیقات تحلیل گفتمان انتقادی اصطلاح تخصصی «ساختهای زبانی ایدئولوژیک» مفهومی بنیادی است که در نزد محققان تحلیل گفتمان مفهومی انتزاعی و مبهم است و تحقیق حاضر با روش تحلیلی – توصیفی درصدد حل این مسئله در قالب پرسشهای ذیل است: ساخت زبانی و ایدئولوژی و به دنبال آن ساخت زبانی ایدئولوژیک چیست؟ و چگونه تعریف می شوند؟ چگونه در متون بازنمایی و عینیت می یابند؟ و بالاخره تحلیلگر تحلیل گفتمان انتقادی با استفاده از چه مفاهیم نظری و راهبردهایی می تواند اینگونه ساخت ها را تحلیل نماید؟ ساختهای زبانی نمودهای عینی نظام های آوایی و واجی، ساختواژه ی، نحوی و گفتمانی و کاربردشناختی هر زبان است و ایدئولوژی ها، نظام های عقاید، باورها و باید و ونبایدهایی هستند که منعکس کننده اشتراکات گروه های اجتماعی – شناختی می باشند. ساختهای زبانی ایدئولوژیک آندسته از ساختهای زبانی هستند که علاوه بر معنای کنش بیانی در گفتمان خاص معانی کنش منظورشناختی و کنش تاثیری خود را به دست می آورند یعنی این گفتمان با ایدئولوژی خاص خود است که معانی و پیام موردنظر را معین می کند و همیشه ساختهای ایدئولوژیک دارای معانی بیش از صورت زبانی هستند. کلیه متون به صورت بالقوه می توانند متشکل از ساختهای ایدئولوژیک باشند و تحلیلگر گفتمان انتقادی با بهره مندی از مفاهیم و راهبردهای زبان شناختی و علوم اجتماعی می تواند تحلیل علمی از متون ارائه نماید، همانطور که در متن مقاله حاضر بر روی عناوین روزنامه به طور عملی ارائه شده است.

زبان شناسی اجتماعی: بررسی انتخاب های سخن گویانِ زبان، فلورییج، 2005، 263 صفحه

اسفار کاتبان از ابوتراب خسروی، به اعتبار حضور صداهای چندگانة شخصیت ها با هم و در هم، متنی چندصدایی تلقی می شود. چندصدایی اصطلاحی است که باختین برای اشاره به رمان های داستایفسکی از آن استفاده کرد، که، در آن ها، شخصیت ها به گونه ای به مکالمه با هم می پردازند. در رمان های پیشامدرن، راوی گویندة مسلط در کل متن بود که اجازة هیچ گونه ابراز عقیده ای را به شخصیت ها نمی داد. در دورة مدرن، این تسلط کامل راوی از بین می رود و برابری قدرت شخصیت ها و راوی را در بیان عقایدشان شاهدیم. حال در دورة پسامدرن، این برابری به استقلال کامل شخصیت ها در متن بدل می شود و شخصیت ها حتی گاه از راوی/ نویسندة رمان نافرمانی می کنند. به این ترتیب، متن شاهد حضور آواهای متعدد می شود و، از طریق چندصدایی، سرشت متکثرگونة فضای پسامدرنیستی را می نمایاند. حال سؤال این است که چندصدایی چگونه در متن تجسم یا، به عبارتی، متنیت می یابد. بر این اساس، در این مقاله، تأکید روی بازتاب ذهنیت شخصیت ها در زبان آن ها ست. بنابراین، با بررسی ترکیب و رقابت انواع متفاوت شخصیت ها و نیز حضور دیگر شخصیت ها در ذهن یک شخصیت، چگونگی شکل گیری کانونی سازی درونه گیری شده و تأثیر آن در ایجاد چندصدایی متن نشان داده خواهد شد. با توجه به متن های نمونه ای که در بخش تحلیل داده ها آورده شده، ما نه تغییر مدام زاویة دید بلکه حضور کانونی سازهای چندگانه را شاهدیم که کانونی شونده های دیگر را در خود جمع می کند. این کانونی شونده ها گاهی افراد دیگری اند و گاهی خودِ دیگرِ کانونی ساز. بنابراین، هنگام بازگویی مطالب از زبان کانونی سازِ چندگانه، ضمیر های اول شخص و سوم شخص را می بینیم که از جانب خودِ کانونی ساز برای اشاره به خود به کار می رود: خودِ عینی و خودِ ذهنی اش، یعنی ضمیر های «من» و «او». بدین ترتیب، صداهای متفاوت تأثیر زبانی خود را در متن تجسم می بخشند و متن، به واسطة چند شخصیتیِ حاصل از این خودهای متفاوت، چندصدایی بودن خود را متجلی می سازد.

بخش عمده ای از ترجمه ها در زمینه های تخصصی علوم و شاخه های مختلف آن است. شناخت اجزای جمله و معادل یابی دقیق آن ها، در روند ترجمة چنین متونی از وظایف اصلی مترجم محسوب می شود. پیکره ها به دلیل ویژگی های خاص خود ازقبیل کاربردی و طبیعی بودن، منابع مناسبی از لغات تخصصی در ترجمه محسوب می شوند؛ بنابراین، مترجم علاوه بر ابزارهای رایج در ترجمه مانند فرهنگ لغت، با استفاده از پیکره می تواند معادل های مناسبی در ترجمة واژگان به دست آورد. در مطالعة حاضر، میزان استفاده از معادل های مختلف واژه های اقتصادی در ترجمة متون اقتصادی بررسی شده است. در این بررسی، تعداد 174 واژة اقتصادی از کتاب متون اقتصادی دانشگاه پیام نور انتخاب شدند. سپس، معادل های این واژه ها از لغت نامة آنلاین آریان پور استخراج شدند و بسامد وقوع هریک، در پیکرة تک زبانة متون اقتصادی مشتمل بر حدود 115 هزار کلمه، بررسی گردید. نتایج این مطالعه نشان داد بسیاری از معانی موجود در فرهنگ لغت، دارای کاربرد تخصصی در متون اقتصادی نیستند و فقط بخش خاصی از آن ها مورداستفاده قرار می گیرند که در پیکرة موردنظر دارای بیشترین بسامد بوده اند؛ بنابراین باید گفت که پیکرة تک زبانة تخصّصی معیار مناسبی در رد یا پذیرش معادل ها است.

تجربه نشان داده است که غفلت از برنامه درسی و نحوه طراحی آن به معنای عدم توجه جدی به محتوا، اهداف یادگیری، اهداف رفتاری، نحوه آموزش و شیوه ارزشیابی برنامه زبان آموزی است. هدف این مقاله توجه دادن متخصصان زبان فارسی به اهمیت برنامه درسی در چشم انداز آموزش زبان فارسی به غیر ایرانیان است. از مهم ترین ویژگی های یک کتاب مناسب آموزش زبان داشتن نظریه زبانی و نظریه یادگیری و توجه به تفاوت های زبان آموزان و اهداف و نیازهای آنهاست. سؤال مقاله حاضر این است که فرآیند تدوین کتاب های آموزشِ زبان فارسی به غیرایرانیان، تا چه حد از اسلوب علمی طراحی برنامه درسی تبعیت می کند. برای این منظور در بخش مبانی نظری، تفاوت بین روش تدریس و طراحی برنامه درسی نشان داده شده و روش های تدریس و برنامه های درسی بر پایه نظریه های زبانی توصیف شده است. سپس سیر تکوین برنامه های درسی و جهت گیری های غالب در این زمینه و در نهایت نحوه بازنمایی این سیر تکوینی در کتاب های آموزش زبان فارسی به غیرایرانیان مورد بحث قرار گرفته است. در بخش پایانی مقاله نیز ضمن برشمردن عوامل مؤثر در طراحی برنامه درسی مناسب چند پیشنهاد کاربردی برای بسامان کردن فرآیند تدوین منابع آموزش زبان فارسی به غیر ایرانیان ارائه شده است.