فرح نارنجی

اینگه بورگ باخمان، شاعر و نویسنده توانمند اتریش، در داستان همه چیز، تصویری از انسان غربی عصر مدرن ارائه می دهد که با وجود پیشرفت های فناوری هنوز قادر نیست رابطه ای بخردانه و هم تراز با هم نوع خود برقرار کند. وی با بهره گیری از عناصر داستانی پریش ذهنی راوی داستان را به زیبایی به تصویر می کشد. در این داستان، راوی درمانده و سرگشته از زندگی در دنیای تضادها، در صدد فرار به دنیایی نوین و آرمانی (اتوپیا) است، اما گرفتار در حصار زبان، باز به حرکت خود در مدار نومیدی، دل شکستگی و بیهودگی ادامه می دهد. باخمان در این داستان؛ چالش اصلی راوی و همسرش را زبان و ناتوانایی اش در بیان افکار و احساسات می داند، بی آنکه به سرخوردگی انسان مدرن از مرگ ارزش های اخلاقی و معنویت اشاره کند. جستار حاضر با بهره گیری از روش کتابخانه ای و اسنادی تلاش می کند، ضمن بررسی ساختاری و محتوایی داستان همه چیز ، دیدگاه های اعتقادی و دغدغه های این نویسنده آلمانی زبان را به تصو یر کشد و در بوته نقد گذارد.

ترجمه قرآن به زبان آلمانی یکی از راه های شناخت این کتاب مقدس در کشورهای آلمانی زبان است. متأسفانه، نارسایی های موجود در بسیاری از ترجمه های قرآن، خواننده را به این هدف و غایت خاص نمی رساند. هدف اساسی پژوهش حاضر، شناسایی عوامل اصلی آسیب زا در ترجمه های آلمانی قرآن از آغاز تاکنون به منظور کاهش آسیب پذیری ترجمه با بیان راهکارهای لازم است. یافته های جستار پیش رو نشان می دهد که چهار عامل اصلی ترجمه را به چالش می کشاند: ۱. آسیب های ساختاری (صرفی، نحوی، دستوری و ...)، ۲. آسیب های فقهی (بی اطلاعی مترجم از علم فقه و ناتوانایی وی در درک آیات الاحکام)، ۳. آسیب های واژگانی (معادل یابی واژگان و حفظ یکدستی و نظام مندی در ترجمه)، و ۴. آسیب های مبانی کلامی و گرایش های فکری (عوامل فرازبانی). مقاله حاضر ضمن بررسی دقیق این عوامل آسیب زا در ترجمه های مختلف آلمانی قرآن، راهکارهایی را برای رفع این مشکلات پیشنهاد می کند. 

ترجمه درهمه سطوح زبانی(واژگان،نحو،آوا، ...)تحت تأثیرعوامل فرازبانی قرار دارد.یکی ازاین عوامل،پیش فرضهای عقیدتی است که ذهنیت رادرگزینش معادل های زبان مقصدحاکم کرده وباعث میشودکه ترجمه های گوناگون ازیک متن واحد ارائه شوند.درطول قرن ها، برخی اشخاص ونهادها عقاید خاص خود را به منظور ایجاد تأثیرات مشخص و مورد نظر در ترجمه اعمال کرده اند. این مقاله قصد دارد تا با بررسی ترجمه قرآن ماکس هنینگ که یکی از مهمترین ترجمه های قرن بیستم است، نقش پیش فرض های عقیدتی مترجم را در ترجمه مورد بررسی قرار دهد. نتایج نقد و بررسی جستار ذیل، نشان می دهد که افزون بر اصول کلی ترجمه، یعنی تسلط کامل بر زبان مبدأ، زبان مقصد، تسلط بر گستره علمی (که متن اصلی به آن تعلق دارد) و امانت داری، توجه به نکته دیگری نیز لازم است: تأثیر باورها و پیش فرض های کلامی و عقیدتی در روند ترجمه. نتایج این بررسی می تواند راهکارهایی را برای ترجمه بهینه قرآن در پیش روی مترجم قرار دهد.

در طول تاریخ بسیاری با انگیزه و شیوه های متفاوتی اقدام به ترجمه قرآن کریم کرده اند. بررسی و نقد ترجمه های پیشین و کشف توانمندی ها و کاستی های احتمالی آنها به منظور دستیابی به ترجمه ای مطلوب از قرآن کریم همواره لازم و راهگشاست. در این زمینه، مقال? حاضر به نقد و بررسی سه ترجم? شاخص قرآن به زبان آلمانی توسط سالمون شوایگر، دیوید فریدریش مگرلین و فریدریش روکرت با تمرکز بر سور? حمد پرداخته است. در این پژوهش ضمن ارائه تاریخچه ای از ترجمه قرآن به زبان آلمانی مشخص شد که اوضاع و جو سیاسی حاکم در شکل گیری ترجمه های نخستین آلمانی زبان قرآن و نیز، سیر تکامل آنها از قرون وسطی به دوره روشنگری و بعد از آن، نقش اساسی داشته است. همچنین اغراض و انگیزه های مترجمان در هر سده در این شکل گیری بی تاثیر نبوده اند. در بررسی ترجمه های ذکر شده از لحاظ سبک و روش، امانت داری در برگردان ساختار نحوی و معنایی قرآن و یا اتخاذ شیوه ای علمی و دقیق به چشم نمی خورد. نتایج بررسی ترجمه های سور? حمد از دو جنبه روساخت و ژرف ساخت نیز نشان می دهد که عدم تسلط مترجم به زبان عربی و نیز کمک نگرفتن از تفاسیر معتبر اسلامی، منجر به کج فهمی های اساسی در برگردان واژه ها ومفاهیم قرآنی شده است. نقاط قوت وضعف حاصل از این بررسی، راهکارهایی را برای ترجمه بهینه قرآن ارائه کرده است.