فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵۲۱ تا ۵۴۰ مورد از کل ۱۰٬۶۸۷ مورد.
حوزههای تخصصی:
اخیرا کاربرد فرهنگ لغت دوزبانه در عملکرد آزمون نگارش به زبان دوم موضوعی بحث برانگیز گردیده است. نظرات متفاوتی بسته به برداشت ما از سازه مورد نظر و اینکه سیستم موجود، علاقه مند به چه نوع نگرشی (تولید- محور یا فرایند- محور) نسبت به مهارت نگارش و ارزیابی آن می باشد، ارائه گردیده است. با توجه به نیاز مبرم برای تولید انجام تحقیقات عملی، هدف این تحقیق بررسی کاربرد فرهنگ های لغت دو زبانه، میزان کاربرد و نوع فرهنگ لغت (فارسی به انگلیسی، انگلیسی به فارسی یا هر دو) در آزمون نگارش زبان دوم می باشد. بهمین منظور، در یک روش موازنه ای از 60 زبان آموز انگلیسی در خواست گردید که 2 مقاله در 2 شرایط آزمون (یکی با استفاده از فرهنگ لغت و دیگری بدون استفاده از فرهنگ لغت) در زمان معین بنویسند. نتایج آزمون تی نشان داد که میانگین نمرات نگارش آزمون با استفاده از فرهنگ لغت دو زبانه و بدون استفاده از آن تفاوت معناداری دارند؛ آزمون واریانس نیز حاکی از معنادار بودن متغیرهای میزان کاربرد فرهنگ و نوع فرهنگ دوزبانه بود. در ضمن، نوع فرهنگ دوزبانه از اهمیت برخوردار بود؛ طوری که کاربران فرهنگ انگلیسی به فارسی بالاترین میانگین نمرات را دریافت داشتند. دستاوردهای آموزشی در انتها برای زبان آموزان و معلمان ارائه گردیده است.
جایگاه خیال در معرفتشناسی رمانتیسیسم و عرفان اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
"در معرفت شناسی ادبیات رمانتیک و عرفان اسلامی، خیال جایگاه ویژه ای دارد. در این مقاله، تلاش بر این است تا نشان داده شود که:
اول، معرفت شناسی رمانتیسیسم با معرفت شناسی عرفان اسلامی، از لحاظ ارزش و اهمیت دادن به خیال، بسیار نزدیک به هم اند. به عبارت دیگر، در این نظام های فکری، خیال ابزار مهم شناخت است.
دوم، زیربنای معرفت شناسی خیال گرای رمانتیک و همچنین عرفان اسلامی وحدت است، بر خلاف معرفت شناسی عقل گرا که مبنای آن ثنویت است.
سوم، معرفت شناسی مبتنی بر خیال، گونه ای از وجود شناسی را مطرح می سازد که با وجود شناسی عصر خرد و همچنین وجود شناسی فلسفی مبتنی بر عقل، کاملا متفاوت است. وجودی که خیال آن را درک می کند، ثابت و ایستا نیست، بلکه پویا، متغیرن وسیال است. این وجود شناسی در ادبیات رمانتیک و عرفان اسلامی، مشابه است.
چهارم، اگر چه دیدگاه های رمانتیسیسم و عرفان اسلامی درباره جهان شباهت های بسیاری به یکدیگر دارند، اما تفاوت های چشمگیری نیز دارند که آن ها را از هم ممتاز می کند. در پایان این مقاله، این اختلاف ها نیز مورد بررسی قرار می گیرند.
در این مقاله برای تبیین دیدگاه رمانتیسیسم درباره خیال و ارزش و جایگاه آن در معرفت شناسی، به نظریات شاعران و نویسندگاه رمانتیک انگلیس، به ویژه کولرج، شلی، و کیتس اشاره می شود، و در ارتباط با عرفان اسلامی، دیدگاه های شیخ اکبر، محی الدین ابن عربی که بنیادگذار عرفان نظری است، خصوصا در کتاب او، فصوص الحکم، مورد بررسی قرار می گیرد."
زیبایی شناسی ضرب آهنگ در سوره های نازعات و تکویر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اعجاز قرآن جنبه های گوناگونی دارد که از جمله مهم ترین آن ها، ضرب آهنگ آیات و موسیقی زیبای آن ها است که شنونده را به شدت به خود جذب می کند. این ضرب آهنگ در سوره های کوتاه قرآن همچون سوره های نازعات و تکویر، که در این مقاله مورد بحث می باشند، به وضوح نمایان است. ضرب آهنگ در قرآن از اهمیت فراوانی برخوردار است، زیرا فقط به زیبا کردن لفظ قرآن توجه نمی کند بلکه نقشی اساسی در انتقال مفاهیم الهی دارد؛ از این رو، کشف راز زیبایی این ضرب آهنگ که در فاصله ها و آواهای آیات قرآن نمود دارد، و فهم چگونگی ارتباط بین ضرب آهنگ قرآن و معانی الهی، که سبب شده این نوع ضرب آهنگ از جنبه های مهم اعجاز قرآن کریم گردد، امری ضروری است. در این پژوهش برآنیم تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، راز زیبایی ضرب آهنگ، و چگونگی ارتباط بین ضرب آهنگ و معانی الهی در سوره ها ی نازعات و تکویر را در دو بخش فاصله های دو سوره و آواهای آن ها، تبیین کنیم. نتایج پژوهش نشان می دهد که فراوانی فاصله های متماثل و متوازی در دو سوره، وهمچنین آواهای خیشومی، روان و غلت، ضرب آهنگی دلنشین و تأثیر گذار ایجاد کرده اند. فاصله های مطلق، بیشتر در قسمت هایی به کار رفته اند که مفهوم آیات، ویژگی خاص آن ها را اقتضا می کند و فاصله های مقید نیز به همین شکل به کار رفته اند. همچنین هریک از آواهای واک دار، بی واک، انفجاری، سایشی، خیشومی، روان، و غلت در قسمت هایی بیشتر شیوع دارند که معنای آیات با ویژگی خاص آن ها ارتباطی قوی دارد.
تحول کلمات فارسی در دوره اسلامی
منبع:
ادب پژوهی ۱۳۸۶ شماره ۱
حوزههای تخصصی:
زبان فارسی، مانند همه زبانهای دنیا، مشمول تحول قرار می گیرد. کلمات از آغاز، وسط و پایان تحول می یابند. تحول پایانی و میانی کلمات رایج تر از تحولات آغازی هستند. در این مقاله به نوع خاصی از تحول کلمات فارسی اشاره شده که کمتر به آن پرداخته اند و آن حذف هجای اول کلمات است، مانند «رخت» به جای «درخت». این نوع تحول در گذر از فارسی میانه به فارسی دری نیز دیده می شود، مانند کلمه «هَشاگرد» که در فارسی به «شاگرد» بدل شده است.
نظریه ی ارایه ی ادبی
زبان عرفانی و اشارات بر مبنای حدیث «لولاک لما خلقت الافلاک»
حوزههای تخصصی:
عارفان در بیان دیدگاه های کشفی و ذوقی خود، از مضامین آیات قرآن و احادیث قدسی و نبوی به طور چشمگیری بهره مند شده اند. آنان ازاین طریق هم به مبانی نظری خود قداست بخشیده اند و هم برای اثبات ادعایشان، به آیات و احادیث، استشهاد می جسته اند. اهل سیر و سلوک، به قشر و پوسته ی احادیث بسنده ننموده، بلکه درپی کشف لایه های پنهانی و تأویل و توجیه باطنی آن ها نیز بوده اند. یکی از این احادیث که مطمح نظر اهل معرفت است، حدیث قدسی: «لولاک لما خلقت الافلاک» است. این کلام ربّانی، دست مایه ی سالکان و مجذوبان واقع شده و هرکدام بنابر مذاق و مشرب عرفانی خود، بدان نگریسته اند. عصاره ی سخن اهل عرفان، بر این نکته اشاره دارد که هدف غایی آفرینش، شخص شخیص حضرت محمد(ص) و خاندان مطهرش، که آینه ی تمام نمای اسماء و صفات الهی اند، بوده است. در این جستار، حدیث قدسی ازنظر سند و اختلاف در واژگان، ارتباط حدیث «کنز مخفی» و حکمت آفرینش، چرایی رابطه ی خلقت پیامبر(ص) و عوالم هستی و جایگاه پیامبر(ص) در کَونین(دو عالم) مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است.
والتر بنیامین: ترجمه «خویشاوندی زبانها»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
"این مقاله تحقیقی درباره مفاهیم «ترجمه» و «متن اصلی» در نوشته های والتر بنیامین است تا رابطه پیچیده بین متن اصلی با متن برگردانده شده را بررسی و سوال زیر را مطرح نماید: آیا ترجمه به رشد «خویشاوندی زبانها» کمک می کند یا در عوض متن اصلی را کشته و متنی زوال یافته به جا می گذارد؟
بنیامین در مقاله سال 1923 خود به نام «وظیفه مترجم» اعتقاد دارد که وظیفه مترجم می تواند از نقش نویسنده متن اصلی مهم تر باشد. او می نویسد که مترجم، از میان موانع زوال یافته زبان خود، «زبان خالص» را رها می سازد. به زعم وی، مترجم زبان محصور شده در اثر را با خلق دوباره آن آزاد می سازد. بنابراین، استدلال من در این مقاله این است که بنیامین سلسله مراتب سنتی را واژگون کرده و نشان می دهد که چگونه متن اصلی و متن برگردانده شده برای بقا و حیات دوباره خود «موانع زوال یافته» را از میان بر می دارند. چنان که خود بنیامین می گوید: «در ترجمه زبان اصلی به فضای اعلی تر و خالص تر اوج می گیرد، جایی که قبلا در آن جای داشته است».
"
معادل یابی واژگانی در ترجمه از منظر نشانه شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این پژوهش به تحلیل معادل یابی واژگانی در فرآیند ترجمه از منظر نشانه شناسی می پردازد. در این پژوهش ضمن معرفی و تحلیل چندین صورت ممکن از وضعیتهایی که ممکن است در ترجمه از زبانی به زبان دیگر پدید آید استدلال شده است که مترجم در ترجمه با جایگزینی واژگانی دو زبان مواجه نیست بلکه از منظر نشانه شناسی در ترجمه این تصاویر صوتی دو زبان می باشند که با هم مقابله می گردند. در این فرآیند که به نوعی بازی کشف و جستجو شباهت دارد. مترجم به روش آزمون و خطا آنقدر این فرآیند را ادامه می دهد تا نزدیک ترین تصویر صوتی در زبان مقصد برای تصویر صوتی مربوط در زبان مبدا بیابد. در این پژوهش استدلال شده است که به دلیل انتزاعی بودن این تصاویر صوتی مترجم ناچار است این فرآیند را که با واژه در زبان مبدا آغاز کرده است با واژه در زبان مقصد تمام کند.
معناشناسی باب اشتغال با تکیه بر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از مباحث پیچیده و در عین حال کامل در نحو زبان عربی بحث اشتغال است. اشتغال را می توان از مباحثی دانست که با قواعد ویژه اش، ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است. از آنجاکه قرآن کریم نمونه عالی فصاحت و بلاغت است و در بهره مندی و استفاده از ذخایر و امکانات زبانی به گونه ای بی نظیر عمل کرده است، بنابراین مقاله حاضر تلاش می کند تا با نظر به برخی آیات شریفه قرآن کریم اسلوب اشتغال را معنا یابی کند. این مقاله، در نظر دارد ضمن معرفی باب اشتغال، نمونه هایی از موارد جواز و ترجیح نصب و رفع مشغول عنه را در قرآن کریم بررسی کرده و از این رهگذر تفاوت های معنایی آن ها را بیان کند. نتیجه، نشان می دهد که آنچه نحویان عربی به عنوان موارد تساوی و نیز ارجحیت نصب و رفع مشغول عنه ذکر کرده اند، بدون توجه به معناشناسی بوده است.
واژه های هم بنیاد فارسی
حوزههای تخصصی:
در زبان فارسی امروز واژگانی وجود دارد که ازفارسی باستان و اوستایی، با تحولاتی که از دو طریق زبان پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی یافته، به دو و گاهی سه صورت به زبان فارسی امروز رسیده اند که در فرهنگهای فارسی پس از اسلام، به سبب عدم شناخت و چگونگی تحول آنها، هر یک واژه ای مستقل به کار رفته اند و هیچ یک از فرهنگ نویسان اشاره ای به یک اصل داشتن آنها نکرده اند.....
رویکردی جدید در ترجمه متون مطبوعاتی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقاله حاضر دیدگاهی در باره ترجمه خبر (مطبوعاتی) در ایران را با نام بازآفرینی خبری ارائه می کند. در این دیدگاه، ترجمه به عنوان فرایند تبادل پیام از یک زبان به زبان دیگر تعریف می شود و بر اساس قواعد خبر نویسی این فرایند در مطبوعات انگلیسی زبان کشور بررسی می گردد. محققین حاضر سعی دارند در این مقاله دریابند آیا افرادی که در روزنامه های انگلیسی زبان کشور با عنوان "مترجم" مشغول به ترجمه خبر هستند، واقعا خبرها را ترجمه می کنند یا خود بر پایه متن خبر فارسی و قواعد روزنامه نگاری به آفریدن خبر به زبان انگلیسی می پردازند. بدین منظور با تلفیق اصول ترجمه و خبر نویسی، محققین حاضر به این نتیجه می رسند که مترجمان خبر (فارسی به انگلیسی) در حقیقت دست به نوعی بازآفرینی خبری با استفاده از اصول خبر نویسی می زنند.
از واژه به مفهوم: اقتباس یا ترجمه ادبی
حوزههای تخصصی:
هر نوشته ادبى در جریان پیام رسانى به خواننده، شیوه بیان ویژه خود را با توجه به صورت هاى ساختارى و معنایى زبان خود دارد، ولى تعداد بى شمارى از این صورت هاى ساختارى، درگذر از صافى ترجمه، قلب یا تعدیل مى شوند، اگر چه غالبا معنا به جاى خود باقى مى ماند. در ترجمه بسیارى از آثار ادبى، از جمله نوشته هاى شکسپیر، مترجم در برگردان واژه ها معنا را حفظ مى کند، ولى براى حفظ زیبایى کلام نویسنده همیشه با متن در کشمکش است. نیاز به تغییر عناصرى در متن اصلى، براى دستیابى به ترجمه اى مطلوب از آن متن، ناگزیر ترجمه ادبى را با اقتباس ادبى در هم مى آمیزد، تا آنجا که هیچ ترجمه زیبایى بدون این اقتباس مکان پذیرنیست. اصالت گرایی لازمه هر ترجمه است، ولى چنانچه بخواهیم قالب هایى را عینا وارد زبان مقصد کنیم، به نظر خواننده ناهنجار و غیر قابل درک جلوه خواهد کرد. از این رو تعدیل زبانى و بلاغى در ترجمه، به نحوى که آسیبى به معناى جمله نرسد، قابل پذیرش است.
زط = جات = کولی
نقد و بررسی کتاب «ساخت زبان فارسی » با رویکرد معیارهای نقد و نقدِ بر نقد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
نقد حاضر، نقدی صورتگرایانه در کنار نقد دانشگاهی است. در یک تعریف کلی و عام، نقد صورتگرایانه (فرمالیستی)، نقدی است که در بررسی یک اثر، اصالت را به صورت (ساخت:فرم) می دهد و عمده توجهش به لزوم وجود رابطه ای انداموار و ارگانیک، میان اجزای مختلف یک اثر است؛ به طوری که تمامی قسمتهای یک نوشته، توانایی پشتیبانی و تقویت یکدیگر را داشته باشند. نقد دانشگاهی نیز که بر اصول استوار است، می کوشد در هر حوزه، پیوندهایی میان نوشته و اصول مرتبط بیابد و بررسی دقیق و موشکافانه ای از موضوع به دست دهد؛ بدین ترتیب شاید بتوان نقد صورتگرایانه را زیرعنوان نقد کل نگر ونقد دانشگاهی را زیرعنوان نقد جزء نگر مطرح کرد که هر دو، نوعی نقد فنی به شمار می آیند.
فرایند کوتاه سازی نام های خاص در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
کوتاه سازی نام های خاص در میان ایرانیان امری متداول است و عوامل گوناگونی در فرایند کوتاه سازی نام ها دخیل اند. این نوشتار بر آن است تا توصیفی از این فرآیند ارائه دهد و از میان متغیرهای دخیل، نقش عامل جنسیت در این فرآیند و محدودیت های واجی در نام های کوتاه شده را بررسی و تحلیل کند. رهیافت این پژوهش به مقولة کوتاه سازی نام ها، می تواند نمونه ای از برهم کنش دو دانش صرف و جامعه شناسی زبان باشد. برای انجام این پژوهش، نمونه ها از میان 790 نام خاص در زبان فارسی انتخاب شده اند که از میان آنها، 330 مورد نام های پسرانه و 460 مورد نام های مربوط به دختران است. نمونه های منتخب، از وب سایت رسمی سازمان ثبت احوال ایران استخراج شد. معیار انتخاب نمونه ها، بسامد بالا و نیز تک بخشی بودن نام ها بود؛ بدین معنا که از نام های نادر و کم کاربرد و نیز نام های دوبخشی که متشکل از دو نام مجزا بودند، در این پژوهش استفاده نشد. چهارچوب نظری به کار رفته در این پژوهش، نظریة بهینگی است. بر اساس این نظریه، نام های کوتاه شده بررسی و تحلیل شده اند. نتایج نشان دهندة آن است که کوتاه سازی نام های خاص در زبان فارسی، برخلاف تصور رایج، کمتر قابل پیش بینی است. همچنین از دیگر یافته های مهم می توان به این نکته اشاره کرد که هر چند کوتاه سازی، فرایندی صرفی است، بیش از واحدهای صرفی، واحدهای واجی را در برمی گیرد. بخش های حذف شده در این فرایند به لحاظ اندازه و جایگاه بسیار متنوع است و واژه هایی که طی فرایند کوتاه سازی در صرف زبان فارسی به وجود می آیند، معمولاً به لحاظ واجی بی قاعده اند. افزون بر موارد پیش گفته، تحلیل داده های این پژوهش نشان می دهد که جنسیت نیز از جمله متغیرهای تأثیرگذار بر کوتاه سازی نام های خاص در زبان فارسی است.
ارتباط زبان های ترکی و مغولی و خطا در تشخیص واژه های دخیل ترکی و مغولی در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زبان پژوهی سال یازدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۰
7 - 20
حوزههای تخصصی:
زبان شناسان، اغلب، زبان های دنیا را در قالب خانواده های بزرگِ زبانی تقسیم بندی کرده اند. در مورد پیوند زبان های ترکی و مغولی دو دیدگاه متفاوت وجود دارد؛ یکی از دیدگاه ها، بیانگر هم خانواده بودن این دو زبان بوده و دیدگاه دیگر، با نپذیرفتن نگرش نخست، به پیوندی بینازبانی میان این دو زبان معتقد است. پیروان دیدگاهِ نخست، بر این باورند که دو زبان ترکی و مغولی در گذشته های دور از یک زبانِ واحد منشعب شده و به مرور زمان به صورت دو زبان مستقل، پدیدار شده اند. پیروان دیدگاه دوم، نیز معتقدند که دو زبان ترکی و مغولی خویشاوند نبوده، بلکه پیوند عمیقی با یکدیگر داشته اند. با نگاهی به فرهنگ لغت های فارسی، درمی یابیم که گاهی فرهنگ نویس های ایرانی، در شناساییِ واژه های ترکی و مغولی دچار اشتباه گردیده اند. این مقاله، بر آن است تا پیوند میانِ زبان های ترکی و مغولی را به طور کلی بررسی کرده و میزان تفاوت این دو زبان را از جنبه های گوناگون نشان دهد.
رویکردی مشخصه بنیاد به فرایندهای مبتداسازی و تاکید در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در زبان فارسی، عناصر نحوی درون گروه زمان و از جمله سازه هایی که در جایگاه موضوع قرار دارند، می توانند به دلا یل کلامی و به منظور یافتن خوانش نشاندار، از فراز یکدیگر گذر کنند و به جایگاهی بالاتر از بند خود جابه جا شوند. مقاله حاضر می کوشد تا با رویکردی مشخصه بنیاد، فرایندهای یادشده را در چارچوب مفاهیم نظری برنامه کمینه گرا تبیین کند و تحلیلی همگون از انگیزه حرکت سازه های مؤک د و مبتدا و نیز چراییِ اختیاری بودن جابه جایی آنها در اشتقاق نحوی به دست دهد .در روند ای ن بررسی، استدلال می شود که شاخص گروه زمان جایگاه موضوع است و سازه فاعل برای بازبینی مشخصه تعریف هسته گروه زمان، به این جایگاه ارتقا می یابد.
این موضوع از آن منظر اهمیت دارد که نشان می دهد شاخص زمان در فارسی نمی تواند محل فرود سازه های مبتدا و مؤکد باشد
گفتمان
منبع:
گفتمان بهار ۱۳۷۷ شماره ۰