سید حسن حسینی

معناداری و اثبات پذیری گزاره های دینی از جمله مسائلی است که در حوزه مباحث کلام جدید و فلسفه دین از اهمیت و اولویت خاصی برخوردار است. در این مقاله، سعی بر آن است که با بررسی اجمالی برخی نظریات مطرح شده، به مبنای معناداری و اثبات پذیری گزاره های دینی توجّه شود. بی تردید با توجّه به گستردگی این موضوع، و ارتباط آن با مباحث مختلفی در حوزه معرفت شناسی، فلسفه علم و فلسفه ذهن، صرفا به ذکر آراء و اقوال و تحلیل کلّی آنها بسنده شده است.برای این منظور، دیدگاه های مطرح در این مقاله در دو محور دیدگاه های پوزیتویستی (معیاری زبان علم)، و دیدگاه‌های تحلیلی کارکردی گزاره ها، ارائه شده و مشخصه های اصلی نظریات مذکور تلخیص گردیده است. در ادامه، مؤلف با تأکید بر رویکرد پوزیتویستی تمامی نظریات مطرح شده، علیرغم تکثر آن، و با اشاره به مسأله معرفت و تحلیل اجزای آن، مقولات و گزاره های دینی را معنادار و اثبات پذیر می داند، و بر این مطلب شواهد و براهینی اقامه می‌کند. هم چنین در این مقاله، به ضرورت تفکیک دو مقوله معناداری و اثبات پذیری که از اهمیت خاصی برخوردار است، نیز اشاره شده است.

"در این مقاله مبانی و فلسفه بهداشت روانی از دیدگاه اسلام مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.در راستای این هدف ابتدا از دو مفهوم روان‏شناسی و بهداشت روانی در اسلام سخن بمیان آمده و سپس مفهوم مرکّب""بهداشت روانی اسلامی""تعریف شده است.برای درک دقیق مفهوم مذکور اصطلاحهای قرآنی روح، نفس، و قلب مورد تحلیل قرار گرفت و نتیجه‏گیری شد که واژه نفس نزدیکترین و گویاترین معادل برای واژه روان در حوزه معرفتی روانشناسی معاصر است.با توجه به معانی و یا معادلهای مذکور واژگانی چند از قرآن کریم استخراج شد و میزان تطابق و یا عدم تطابق آنها با مفهوم بهداشت روانی اسلامی، از یکسو، و موضوع آن، یعنی سلامت نفسانی، از سوی دیگر مورد بررسی و مداقه قرار گرفت.بلوغ اشدّ، سکینه، حیات طیّبه، نفس مطمئنه، قلب سلیم، و رشد اصطلاحاتی هستند که در این زمینه قابل طرح و تأملند. پس از امعان نظر در هر یک از این مفاهیم، به نظر آمد که سلامت نفسانی طیف گسترده‏ای را در بر می‏گیرد که در یک سوی آن""انسان سالم""و در سوی دیگر آن""انسان کامل""قرار خواهد گرفت.بدین سان از میان نفس مطمئنه، قلب سلیم، و رشد اصطلاحاتی هستند که در این زمینه قابل طرح و تأملند. پس از امعان نظر در هر یک از این مفاهیم، به نظر آمد که سلامت نفسانی طیف گسترده‏ای را در بر می‏گیرد که در یک سوی آن""انسان سالم"" و در سوی دیگر آن""انسان کامل""قرار خواهد گرفت.بدین سان از میان اصطلاحات مذکور واژه""رشد""به عنوان بهترین مفهوم برای تبیین سیر حرکت انسان بسوی کمال انسانی انتخاب شد و این بدان معنی است که به هر اندازه فرد به نقطه آغازین مسیر نزدیک باشد دارای حد اقل معیار سلامت روانی است و، بر عکس، به هر اندازه که از نقطه فاصله می‏گیرد و به نقطه نهایی نزدیک شود از سلامت روانی و یا کمال بیشتری برخوردار خواهد بود.بر طبق این معیار، سلامت روانی یک نقطه ثابت و یا مرحله‏ای مشخص از""نردبان بلند کمال انسانی""به حساب نمی‏آید بلکه طیفی است بسیار وسیع که قلب سلیم، سکینه، حیات طیّبه، و نفس مطمئنه هر کدام در یکی از مراتب آن قرار می‏گیرند. در پایان، براساس مقدمات فوق، به راهها و اصول عملی و کاربردی در تأمین سلامت روانی، تحت عنوان روابط چهارگانه ارتباط انسان با خالق هستی، خویشتن خویشتن، خلق و یا همنوعان، و جهان خلقت و طبیعت، به اجمال اشاره و تأکید شده است که در صورت ایجاد ارتباطی متعادل و موزون بین این اجزاء نه تنها سلامت روانی فرد تضمین می‏شود بلکه ظرفیت آن را دارد تا به قول، استاد سخن شیخ مصلح الدین سعدی، زمینه‏های وصول او را در""حدّ و مکان آدمیت""فراهم نماید. 1 "

مرد یا زن بودن، تصورات و پیش فرض هایی را به دنبال دارد که در فرهنگ هر جامعه ای تا حدودی متفاوت است. این تصورات، کلیشه های جنسیتی نامیده می شود که کمابیش در هر جامعه ای وجود دارد. بر اساس کلیشه های جنسیتی، زنان و مردان در جامعه دارای ویژگی های خاص، رفتار خاص و حالات روانی خاص هستند و قابلیت انجام وظایف و کارهایی را دارند که به صورت معمول با یکدیگر متفاوتند. کلیشه ها در درون فرهنگ جوامع و به همراه دیگر عناصر فرهنگی از طریق نهادهای های اجتماعی مانند خانواده، رسانه های گروهی، گروه همسالان و نظام آموزش در طی نسل های متمادی بازتولید می شوند. رسانه های همگانی در کنار خانواده و آموزش و پرورش، از جمله عوامل جامعه پذیر کردن افراد یک جامعه هستند. آنچه رسانه ها به نمایش می گذارند هم برگرفته از فرهنگ جامعه است و هم تأثیرگذار بر آن. در این میان کتاب یکی از رسانه های همگانی است که از طریق انعکاس هنجارها، ارزش ها و تفکرات موجود در جامعه، به بازتولید فرهنگ جامعه می پردازد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی کلیشه های جنسیتی موجود در ادبیات داستانی آل احمد می باشد. بدین منظور تمام آثار داستانی آل احمد مورد بررسی قرار گرفت. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوا می باشد. یافته ها نشان از وجود کلیشه های جنسیتی (پر حرفی، خرافاتی، هیجانی و انفعال برای زنان و پرخاشگری و عصبانیت و سلطه گر بودن برای مردان) در داستان های آل احمد بوده و در این میان کلیشه های زنانه برجسته تر و از نظر تعداد سهم بیشتری را به خود اختصاص داده است.