فرهنگ پژوهش

تحقق آرمان های انقلاب اسلامی مستلزم تلاش در ابعاد فرهنگی، علمی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. نظام تعلیم وتربیت نهادی تأثیرگذار و از مهم ترین زیرساخت های کشور برای ارتقای سرمایه انسانی است که بر اساس سند تحول بنیادین آموزش وپرورش، نقش معلم به عنوان مؤثرترین عنصر در تحقق مأموریت های نظام تعلیم وتربیت است، به همین جهت طرح مسائل گزینش، و تربیت حرفه ای معلمان از عمده ترین مسائل به شمار می آید. در این تحقیق با مراجعه به کتاب ها، اسناد، قوانین و مصوبات و اطلاعات تاریخی درباره جذب و گزینش معلم، با استفاده از روش تحلیل محتوا، به بررسی پرسش های تحقیق در این منابع پرداخته ایم. با بررسی سیر تحولات گزینش معلم در ایران از آغاز انقلاب اسلامی تاکنون، نشانگر این واقعیت است که این نهاد تربیتی دستخوش تغییرات مستمر قرار گرفته است، به گونه ای که مدام مراکز تربیت معلم بدون پشتوانه تحقیقاتی دایر و سپس تعطیل می شدند که به دلیل فقدان ضمانت های قانونی، مالی و اجرایی نتوانسته است تحول در راهبردها، رویکردهای سنتی و توسعه کیفی و محتوایی آموزش وپرورش ایجاد کند، خصوصاً که اختلاف رویکرد دولت ها و سلیقه فردی مدیران تأثیرات زیادی گذاشته است؛ لذا امروزه نظام گزینش به علت ضعف فرهنگ برنامه ریزی علمی، نبود فرایند ارزیابی از نتایج طرح های اصلاحی، کمبود اعتبارات مالی، نبود اهداف روشن در گزینش و مهیاسازی معلمان با نارسایی های بسیاری روبه روست که پیشنهاد می شود: اول- باور مسئولان کشور تقویت شود که اصلاح نظام آموزش وپرورش ایران در گرو جذب، تربیت معلمان باصلاحیت و حرفه ای است. دوم- اینکه نظام جامع مدیریت منابع انسانی در آموزش وپرورش برای ساماندهی قوانین و متعارض تصمیم گیری نظام تعلیم وتربیت تصویب شود.

در نوشتار حاضر، نقش توحیدگرایی امام خمینی(ره) در برپایی قیام انقلاب اسلامی ایران بررسی می شود. این نوشتار بر این مدعاست که شکل دهی مراحل، اهداف و روش های به کار گرفته شده در انقلاب کاملاً متأثر از توحیدگرایی امام بوده است. هدف از این تحقیق اثبات تأثیرگذاری محوری اصل توحید در کنش گری امام برای ایجاد ساختاری نو در جامعه است. اطلاعات این تحقیق به روش اسنادی و با رجوع به نوشتارهای موجود از امام و محتواهای مربوط به ایشان جمع آوری شده و این تحقیق به روش تحلیلی- توصیفی انجام گرفته است. نتیجه به دست آمده حاکی از آن است که التزام امام به توحیدگرایی نوعی خاص از کنش گری اجتماعی را در ایشان به وجود آورد که سبب تحول درونی مردم ایران شد. امام با توحیدگرایی خود سطح بالایی از کنش گری اجتماعی در مردم را به وجود آورد که به واسطه آن توانست به شکل دهی ساختاری جدیدی از جامعه بر مبنای توحید دست پیدا کند.

هدف از این پژوهش، بررسی انگیزه ها، عوامل و پیامدهای برگزاری جشن تکلیف نشانه موردی دبستان شمیم رحمت (1) است. روش پژوهش گراند تئوری است که مبتنی بر رهیافت تفهیم تفسیری است. درک جهان اجتماعی از دیدگاه سوژه های مورد بررسی و معنایی که آنها به دنیای اجتماعی می بخشند، هدف اصلی و اساسی پژوهش است. جشن تکلیف یکی از مهم ترین جشن ها در طول زندگی هر انسانی است که برخی از افراد با قصد و انگیزه در این جشن شرکت می کنند. شرکت در این جشن یکی از مهم ترین انتخاب هایی است که افراد با نتایج و پیامدهای دامنه داری در آن حضور می یابند و علی رغم امکان ها و انتخاب های دیگر، این مسیر را در زندگی خود درپیش می گیرند. اما چه عواملی زمینه ساز اجتماعی دانش آموزان را برای شرکت در جشن تکلیف رقم می زند و آنها با کدام انگیزه ها به دنیای این جشن روی می آورند؟ این تحقیق با روش کیفی و با استفاده از نظریه زمینه ای به جستجوی پاسخ می پردازد. به همین منظور، با هشتاد نفر از دانش آموزان شرکت کننده در جشن تکلیف مصاحبه عمیق صورت گرفت که یافته های تحقیق بیان گر آن هستند که دو صورت از عوامل درونی و بیرونی در پیدایش انگیزه های دانش آموزان برای شرکت در جشن تکلیف موثر هستند. عوامل درونی به بسترها و شبکه های معنوی و همچنین شخصیت های مذهبی به عنوان گروه مرجع اشاره دارد، که افراد در آن زیست می کنند. عوامل بیرونی شامل آموزش های مدرسه و والدین است که در مجموع این عوامل سه انگیزه مختلف را برای شرکت در جشن تکلیف پدید می آورند که شامل انگیزه معنوی، انگیزه اجتماعی و انگیزه ابزاری است، که در نهایت دین داری و دین پذیری آنان شکل بگیرد. در پایان، این یافته ها در غالب یک مدل علّی- فرآیندی ارائه شده است.

این پژوهش تلاشی برای شناخت سیره مدیریتی حضرت علی(ع) در شناسایی مسائل فرهنگی کارگزاران در حوزه ارزشی می باشد، بنابراین دغدغه اصلی ما در این پژوهش این است که چند مورد از مسائل فرهنگی کارگزاران در حوزه نظام ارزشی در سیره مدیریتی حضرت امیر(ع) را مورد بررسی قرار دهیم. بنابراین ضمن بررسی در سیره مدیریتی امیرالمؤمنین(ع) به چگونه شناسایی و برخورد کردن با مسائل فرهنگی کارگزاران خواهیم رسید. هدف ما در این پژوهش شناسایی مسائل فرهنگی کارگزاران در سیره مدیریتی حضرت علی(ع) در دوران چهار سال و نه ماه حکومت حضرت با تکیه بر نهج البلاغه می باشد، این کتاب ارزشمند در بردارنده مبانی فرهنگی اجتماعی و حکومتداری و سرشار از رهنمودهای حکومتی امام علی(ع) به حاکمان و کارگزاران حکومت اسلامی است. بنابراین در راستای این کلمات بشری که در پرتو آیه های وحی است ما در این پژوهش به شناسایی پاره ای از مشکلات در حوزه ارزشی دوران حکومت حضرت امیر(ع) همچون؛ ضعف ایمان ومعاد باوری، عصیان و کوچک شمردن احکام الهی در میان کارگزاران حکومت اسلامی می پردازیم.

ورود یا عدم ورود فقها به عرصه مسائل اجتماعی ریشه در نظریات فقهی ایشان دارد. محقق کرکی جزو فقهایی است که به اقدامات اجتماعی زیادی دست زده است و این نشان گر توانایی فقه وی برای تعامل با مسائل جامعه است. هر نظریه دارای یک سری مبانی معرفتی و غیر معرفتی است. مبانی کلامی و اصولی، جزو مبانی معرفتی فقه به حساب می آیند. این تحقیق به دنبال آن است که به شیوه روش شناسی بنیادین، به بررسی آن دسته از مبانی کلامی بپردازد که در نظریات اجتماعی فقه محقق کرکی تأثیر گذاشته اند. نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که برخورداری فقه محقق کرکی از برخی مبانی کلامی، سبب توان مندی فقه وی برای تعامل با مسائل اجتماعی شده است.

با عنایت به مشکلات فرهنگی و اعتقادی گریبانگیر جامعه، یکی از انتظارات عموم مردم به ویژه متدینین کنشگری اثربخش حوزه های علمیه است. مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران با حدود 500 مدرسه در سطح کشور و بیش از 120 هزار طلبه و فارغ التحصیل خواهر در سطح دو حدود یک سوم از جمعیت طلاب کشور را تشکیل می دهد. در این بین تمرکز بر راهکاری ریشه ای، اساسی و اثربخش برای حل آن انتظارات ضرورتی اجتناب ناپذیر است. تحقیق پیش رو توانمندسازی از طریق آموزش های مهارتی مورد نیاز را یکی از همان راه های اساسی می داند که می تواند به عرضه نیروی انسانی توانمند و کارآفرین و در نهایت کاهش آسیب های اجتماعی به خصوص در جامعه بانوان منجر گردد. افزایش بهره وری و کارایی وظایف مرتبط با طلبگی مانند تبلیغ، تعلیم و تربیت، پژوهش، پاسخگویی به سؤالات و شبهات و مانند آن از موضوعاتی است که این تحقیق بر آن متمرکز گردیده است. در این پژوهش تلاش شد با روش اسنادی و مصاحبه با صاحب نظران ضمن تبیین اهمیت مهارت آموزی در بین طلاب خواهر، با نسبت سنجی مقایسه ای بین سرفصل های ارائه شده میان دروس دانشی و مهارتی، سهم پایین آموزش های مهارتی بیان گردد. سپس مهارت های مورد نیاز طلاب خواهر تبیین شد و با توجه به این مهارت های مورد نیاز، فاصله بین وضع موجود وضع مطلوب مشخص گردید و در نهایت با ارائه الگوی مهارت افزایی تثقیف، راه های تقویت مهارت آموزی بیان شد.

مفهوم تحول اجتماعی در اندیشه و دیدگاه اندیشمندان اجتماعی و جامعه شنان، همانند سایر مفاهیم دارای اختلاف نظر های فراوان می باشد، این اختلاف نظرها متاثر از عوامل نظری، ایدئولوژیکی و سطوح مختلف تحلیلی اندیشمندان است. لکن در بین عموم نظریات حوزه تغییرات اجتماعی، یک اتفاق نظر وجود دارد و آن نگرش مادیگرایانه به تاریخ و تحولات اجتماعی جوامع بشری می باشد. این پژوهش با روش اسنادی و کتابخانه ای، بیانات رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای را بررسی نموده و طبق یافته های پژوهش، دیدگاه ایشان در باب تحول اجتماعی، یک نگرش توحیدی به حوادث اجتماعی بر اساس سنت الهی تغییر می باشد.از دیدگاه رهبری تحول در دو سطح دورنی و برونی صورت می پذیرد. تحول اجتماعی از دیدگاه ایشان به معنی مجموعه ای از تغییرات زیربنایی و روبنایی است که در جهت گسترانیدن ارزش های دینی در ساحت های مختلف اجتماعی به وقوع می پیوندد.