فرهنگ پژوهش

هدف پژوهش حاضر بررسی ابعاد تغذیه اسلامی است. با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ابعاد تغذیه اسلامی از منظر آموزه های اسلامی با تأکید بر آیات قرآن کریم و روایات معصومین: مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که بحث تغذیه یکی از موضوعاتی است که از سوی مکاتب و اندیشه های مختلف مورد توجه قرار گرفته و هر یک از آن ها با توجه به فرهنگ حاکم بر جامعه، دیدگاه متفاوتی در مورد طریقت غذایی ارائه نموده اند. بالتبع در آموزه های اسلامی نیز بر تغذیه به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر سلامت جسم و روح انسان، توجه شده و ابعاد مختلفی برای آن بیان شده است، چراکه تغذیه مطلوب، سرمنشا حل وفصل بسیاری از مسائل فرهنگی و اجتماعی است. یافته ها نشان می دهد که نوعی ترتب طولی (علم نظری) و ترتب عرضی (علم عملی) در دانش اسلامی وجود دارد که متأثر از ابعاد سه گانه تغذیه اسلامی است و می توان آن ها را شامل سه حوزه بینشی (اعتقادات)، گرایشی (اخلاقیات) و کنشی (شریعت و آداب) دانست. بازخوانی ابعاد تغذیه اسلامی که متأثر از دین اسلام است، می تواند بر غنای علم عملی انسان بیفزاید و راهکاری مؤثر در جهت بقای زیست جهان های اجتماعی- فرهنگی جامعه ایران باشد.

مادر و زن زیباترین واژه آفرینش است و موثرترین عامل تربیت و نگاهبان سلامت روحی، روانی و جسمانی فرزند در خانواده است. مفهوم مادری ارزش ها و عقایدی را در بر دارد که نه تنها در ازدواج و نظام خانواده بلکه در قانون و سیاست های اجتماعی معنا دارد و در ادبیات، رسانه ها، فیلم و بقیه اشکال فرهنگی بازنمایی می شود. اما با جهانی شدن، به عنوان پدیده ای فراگیر، حاصل تغییر و تحولاتی است که همه جوامع بشری را با چالشی بزرگ مواجه ساخته است. از اینرو هدف اصلی پژوهش بررسی مقایسه ای مفهوم مادر در سینمای دهه 60 و 90 می باشد. این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و از نوع مقایسه ای است و روش تجزیه تحلیل داده ها کیفی با رویکرد نشانه شناسی به بررسی نشانه های موجود در فیلم های «مادر»، «پرنده کوچک خوشبختی»، «گلبهار»، «مادر پاییزی»، «شیار 143»، «من مادر هستم»، «تیغ و ترمه» انجام شده است. قلمرو زمانی این تحقیق در سال 1400 می باشد. یافته ها نشان می دهد مادر در دهه 60 مادرانگی اصیل و اسطوره ای را دارا است و آن را حفظ نموده است ولی در دهه 90 مفهوم مادری به شدت تحت تاثیر سبک زندگی قرار گرفته است و مادران در این دهه با تغییر کمی در شرایط زندگی مقاومت و صبر کمتری دارند و منجر به ترک فرزند و فروپاشی خانواده می شود.

کاهش سطح زاد و ولد و باروری علاوه بر تأثیری که بر میزان رشد جمعیت داشته، بر ترکیب و ساختار جمعیت نیز تأثیر گذاشته است. کشور ایران در طی دهه های گذشته تغییرات شدید و بی سابقه ای را در شاخص های باروری تجربه نموده و در حال حاضر از باروری طبیعی به یک باروری ارادی رسیده است. کاهش مستمر زاد و ولد و انتقال از باروری طبیعی به باروری کنترل شده، به تدریج ساختار سنی جمعیت را از وضعیت جوانی خارج و به طرف سالخوردگی سوق می دهد. از جمله مواردی که می توان نقش موثری در روند کاهش باروری داشته باشد، پیشرفت و توسعه و رشد تکنولوژی است که بر زندگی مردم حتی در زمینه های ارزشی و عاطفی تأثیر گذاشته و به صورت عاملی در جهت کاهش باروری عمل می کند. مقاله حاضر با هدف بازنمایی گفتمان فرزندآوری در میان کاربران زن ایرانی در اینستاگرام از منظر نشانه شناسی گفتمانی به انجام رسیده است. جهت تدوین پیشینه نظری تحقیق تلفیقی از دیدگاه های مختلف همچون دیدگاه کالدول، نظریه برابری جنسیتی، تئوری نوگرایی، نظریه گذار جمعیتی و نظریه منزلت اجتماعی استفاده شده است. روش تحقیق مقاله حاضر مبتنی بر مدل نشانه شناسی گفتمانی (سلطانی 1393) که برای کاربست نظریه گفتمان لاکلا و موف به صورت مرحله بندی شده عملیاتی شده است. این مدل شامل سه مرحله است: تحلیل متنی، تحلیل بینامتنی و تحلیل بافتی. جهت گردآوری داده ها محقق تعداد 50 صفحه از صفحات منتخب بر اساس شرایط: (کاربر زن ایرانی و متاهل و دارای بیشترین دنبال کننده (فالوور بالای هزار) در اینستاگرام) انتخاب و تحلیل کرده است. نتایج تحقیق نشان داده است که زنان محجبه نسبت به زنان غیر محجبه گرایش بیشتری به فرزندآوری دارند. از سوی دیگر افراد دارای پایگاه اقتصادی بالاتر، تمایل کمتری به فرزندآوری دارند. همچنین تحلیل صفحات منتخب نشان داده است هر چه گرایش های دینی در افراد کمتر می شود، گرایش به سبک زندگی مدرن و در نتیجه کاهش فرزندآوری، افزایش می یابد.

امروزه شبکه اینترنت بطور گسترده در میان زندگی همه انسان ها، به ویژه جوانان تار گسترانیده و فضای مجازی را بعنوان جزئی از زندگی نوین بشری معرفی و به ثبوت رسانیده است. در واقع اینترنت، رسانه ای است که با زندگی روزمره، به شیوه های نامانوس تقاطع می یابد و فضای مجازی را بر روی آن گشوده است. با توجه به گسترش تلفن های هوشمند در قشرهای مختلف جامعه مخصوصا جوانان، این فناوری در کنار خدماتی که در اختیار کاربران جون امروزی ارائه می کند، گاهی اخلاق اجتماعی او را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث نگاه حرام به تصاویر و فیلم های غیراخلاقی می شود. حال می خواهیم بدانیم اصول و راهکارهایی حلال بینی رسانه ای در فضای مجازی در بین کاربران جوان ایرانی چیست؟ از آن جا که هدف این تحقیق کشف انگیزه کاربران از این نوع نگاه و ارائه سازوکار مناسب برای نگاه حلال بود از روش پدیدار[1] شناسی استفاده کردم، زیرا این روش، روشی است که از طریق آن می توان پدیده های انسانی را بدون در نظر گرفتن علت های آن و به همان صورتی که در واقع اتفاق می افتد تجربه کرد و سپس از طریق تحلیل، معانی آن را آشکار کرده و از آن آگاه شد. ابتدا اصولی را تحت عنوان اصول حلال بینی از کتاب دین الحیاء طاها عبدالرحمن اخذ کردیم، سپس از طریق مصاحبه عمیق به کشف علل حرام بینی کاربران پرداختیم و پس از یافتن علت اصلی حرام بینی (وسوسه ) به بیان راهکار مناسب در برابر نگاه حرام در فضای مجازی پرداختیم که عبارت است از مبارزه و جلوگیری کردن کاربر فضای مجازی در برابر وسوسه می باشد.   [1]. Phenomenology.

با توجه به گذشت چهل سال از عمر با برکت انقلاب اسلامی، این حرکت و نهضت اسلامی در عرصه های گوناگونی با چالش مواجه بوده است. در چهل سال رشد نهال انقلاب اسلامی شاهد مشکلات و موانعی در عرصه های مختلف سیاسی، نظامی و اقتصادی بودیم لکن این چالش ها در عرصه فرهنگی بسیار سهمگین می نمود. همه این موانع با وجود دشمنی ها، شبیخون و تهاجم های فرهنگی دشمن نظام اسلامی چند برابر شده و مقوله فرهنگ را اهمیت فراوانی داده است. از آن جایی که فرهنگ ستون فقرات، و نخ تسبیح انقلاب اسلامی است، شکستن این ستون فقرات، به در هم شکستنِ انقلاب و اسلام منجر می گردد. در این اثر ضمن بهره مندی از کتب موجود در عرصه آسیب شناختی فرهنگ با نگاهی بر نهادهای اجتماعی متولد شده در دامن انقلاب اسلامی که توانسته اند در کنار نهادهای حکومتی بار مسئولیت این دفاع فرهنگی را بر دوش بکشند، تلاش شده تا با بهره گیری از نظرات نخبگان فکری و اجرایی فرهنگی انقلاب اسلامی آسیب های محوری، کلان و خرد شناسایی شود. روش جمع آوری نظرات نخبگان بصورت مصاحبه بوده و به روش تحلیل مضمون و با استفاده از نرم افزار maxqda نظرات مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در نتایج این تحقیق ضمن لیست آسیب های مطرح شده توسط نخبگان مشخص شده جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در سطح خرد از عدم وجود کار تشکیلاتی منسجم و در سطح کلان از عدم وجود نظریه پشتیبان فرهنگی رنج می برد. آسیب محوری که مورد اذعان غالب نخبگان بوده است عدم وجود نهاد تربیت مومن فرهنگی است. عدم یا نقصان تخصص و نیز معرفت برگرفته از معارف ناب اسلامی در میان عوامل فعال در این عرصه است و از راهکارهای اساسی بوجود آوردن نهادی جهت آموزش، تربیت و پرورش نیروی مومن فرهنگی است.

لایب نیتس یکی از فلاسفه عقل گرای قرن 17 میلادی است که اغلب با نظریات فلسفی مشهوری همچون مونادولوژی، هماهنگی پیشین بنیاد و جهان های ممکن شناخته می شود. او به دلیل مسئولیت های سیاسی که در دربار آلمان برعهده داشته، آثار زیادی را از خود به جا نگذاشته و اکثر نوشته هایش از دو مشکل اجمال گویی و دشوارنویسی بی بهره نیستند. برخلاف خود لایب نیتس، بعد از مرگ او، آثار و پژوهش های زیادی تحت عنوان کتاب، مقاله و پایان نامه حول اندیشه او در جهان و ایران نگاشته شده که می توان آنها را به دو دسته کلی آثار فلسفی و غیرفلسفی تقسیم کرد. آثار فلسفی به تشریح نظریات لایب نیتس در حوزه فلسفه و متافیزیک پرداخته و آثار غیرفلسفی، نظرات وی در زمینه های مختلفی همچون سیاست، اخلاق و حقوق را پی گرفته اند. البته از لحاظ هدف پژوهش این آثار در یک رده نیستند چرا که برخی از آنها به هدف تایید نظرات لایب نیتس، برخی دیگر به دنبال نقد مبانی او و عده ای دیگر به سراغ تطبیق نظریات وی با دیگر اندیشمندان و فلاسفه رفته اند. با تطور بین این آثار به راحتی می توان فهمید که اولا شاخص ترین اساتید لایب نیتس شناسی در کشورمان کدام اساتید هستند و ثانیا چه حوزه هایی از اندیشه لایب نیتس کمتر از بقیه مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه در مورد نظریات فلسفی و غیرفلسفی لایب نیتس آثاری نگاشته شده ولی هیچ اثری تاکنون به تبیین ابتنای اندیشه های غیرفلسفی او بر مبانی فلسفی اش نپرداخته و ارتباط درون گفتمانی آنها را مورد بررسی قرار نداده است. از این رو انجام تحقیقی با موضوع کشف تاثیر مبانی فلسفی لایب نیتس در اندیشه های غیرفلسفی او، کاری ضروری و با اهمیت جلوه می کند.

پایه و بنیان شکل گیری علوم مختلف از جمله علوم اجتماعی مبتنی بر منطقی است که امکان علم و معرفت را فراهم می آورد و چگونگی تجزیه و تحلیل پدیده ها و وقایع اجتماعی را مشخص می سازد. در این باب دانشمندان و بزرگانی بسیار تفلسف نموده، که از جمله می توان به امیل دورکیم جامعه شناس فرانسوی اشاره نمود. در نظر دورکیم منطق تکوینی که درصدد مشورت با خود چیزها و اشیاءست به جامعه شناسی رنگ و صبغه عینیت می بخشد، چرا که تبیین پدیده های اجتماعی را نه در شعورهای فردی و بحث های انتزاعی بلکه در انواع اجتماعی جستجو می کند. بنابراین سلسله تفکرات دورکیم از قبیل شی انگاری پدیده های اجتماعی، تبیین علی و کارکردی، توجه به عمومیت و آمارها و... همه برای تحقق یک علمی آبژکتیو است.