رفتار حرکتی

فعالیت های بدنی و شناختی اثرهای مثبتی بر عملکردهای شناختی دارند، اما به ندرت در ترکیب با یکدیگر استفاده شده اند؛ ازاین رو، مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر فعالیت بدنی با سطوح متفاوت بار شناختی بر امواج مغزی قشر سینگولیت انجام شد. در این پژوهش نیمه تجربی، 30 دانشجوی دختر کم تحرک با متوسط سنی 92/1 ± 63/22 سال به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند و براساس جایگزینی تصادفی در سه گروه 10 نفره (فعالیت بدنی بدون بار شناختی، فعالیت بدنی با بار شناختی و کنترل) قرار گرفتند. نمونه های دو گروه تجربی به مدت 16 جلسه در برنامه تمرینی مخصوص به گروه خود قرار گرفتند، اما گروه کنترل به فعالیت روزانه خود پرداختند. قبل و بعد از برنامه تمرینی، امواج مغزی با استفاده از دستگاه EEG در حالت استراحت و با چشمان باز ثبت شد و داده های نواحی Fz، Cz و Pz در امواج مغزی دلتا، تتا، آلفا و بتا با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیره و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری 05/0 تحلیل شد.نتایج نشان داد که موج مغزی دلتا در ناحیه Fz کاهش یافت و موج مغزی آلفا در ناحیه Pz از نظر آماری افزایش معناداری در شرکت کنندگان هر دو گروه آزمایش داشت، اما تفاوت معناداری بین اثرگذاری فعالیت بدنی با و بدون بار شناختی بر امواج مغزی قشر سینگولیت مشاهده نشد. براساس یافته های این مطالعه، بهره گیری از هر نوع فعالیت بدنی (با و بدون بار شناختی)، احتمالاً بتواند شرایط تحریک نورون ها را در سطح قشر سینگولیت مغز فراهم آورد و باعث ایجاد سازگاری هایی در دستگاه عصبی شود.

استفاده از تلاش ذهنی در تمرین متغیر و تمرین کم خطا از یکدیگر متفاوت است؛ به صورتی که دلیل افزایش یادگیری مهارت را افزایش خطا در تمرین متغیر می دانند؛ درحالی که نتیجه بهینه عملکرد در تمرین کم خطا به خاطر کاهش تلاش ذهنی در آن است؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی تناقض اثر تلاش شناختی در تغییرپذیری تمرین و یادگیری پنهان با به کارگیری هر دو روش یادگیری بر یک تکلیف پیچیده یکسان و در شرایط یکسان تکلیف ثانویه شناختی بود. بدین منظور، 72 دانشجو به شش گروه 12 نفری کم خطا-متغیر، پرخطا-متغیر، کم خطا-ثابت، پرخطا-ثابت، کنترل-ثابت و کنترل-متغیر تقسیم شدند. تمامی گروه ها در پیش آزمون، سه روز تمرینی، آزمون های اکتساب، یادداری و انتقال ثانویه شرکت کردند. شرکت کنندگان گروه پرخطا-متغیر به ترتیب از فواصل 5/3، 25/3 ،3، 75/2 و 5/2 متری و گروه کم خطا-متغیر به طور برعکس در همین فواصل تمرین کردند؛ درحالی که گروه کم خطا-ثابت فقط از فاصله 5/2متری، گروه پرخطا-ثابت فقط از فاصله 5/3 متری، گروه کنترل ثابت از فاصله سه متری و گروه کنترل-متغیر تمامی فواصل را به طور تصادفی تمرین کردند. برای تحلیل دقت پرتاب در مراحل اکتساب از تحلیل واریانس مختلط (3 * 3) (گروه * روز)، در مراحل آزمون از تحلیل واریانس مختلط (3 * 4) (گروه * آزمون) با سطح معناداری 05/0درنظر گرفته شد. در آزمون یادداری بین گروه کم خطا-متغیر با گروه های پرخطا-متغیر (0.001 = P)، پرخطا-ثابت (0.002 = P) و کنترل-ثابت (0.006 = P) تفاوت معنادار وجود داشت. در آزمون انتقال، بین گروه کم خطا-متغیر با گروه های پرخطا-متغیر (0.001 =P )، پرخطا-ثابت (0.001= P) و کنترل-ثابت (0.002 = P) تفاوت معنادار مشاهده شد. براساس نتایح، پیشنهاد می شود که مربیان، کاردرمانان و درمانگران می توانند در آموزش مهارت های حرکتی روش های تمرینی کم خطا و کنترل-متغیر را به کار گیرند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مدت زمان چشم آرام و دقت عملکرد بازیکنان ماهر و نیمه ماهر بسکتبال در کوشش های موفق و ناموفق در شرایطی که افراد از زوایای متفاوتی از زمین شوت را اجرا می کردند، انجام شد. شرکت کنندگان پژوهش بازیکنان ماهر و نیمه ماهر بسکتبال با دامنه سنی 29-20 سال بودند. برای ثبت و تحلیل داده های پژوهش از دستگاه ردیاب چشمیSMI ، نرم افزار هایI view ETG 2.7 و Be gaze 3.7، سیستم تحلیل حرکت با شش دوربین مادون قرمز و نرم افزار Cortex استفاده شد. همچنین، دقت عملکرد گروه ها از طریق چک لیستی هشت ارزشی ارزیابی شد. از آزمون های تیمستقل و تحلیل واریانس مرکب دوراهه برای تحلیل آماری داده ها استفاده شد و سطح معناداری 05/0 درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که افراد ماهر مدت زمان چشم آرام طولانی تری نسبت به افراد نیمه ماهر داشتند و همچنین، مدت زمان چشم آرام در کوشش های موفق نسبت به ناموفق طولانی تر بود؛ بنابراین، می توان نتیجه گیری کرد که اثر مدت زمان چشم آرام و تأثیر آن بر عملکرد به تکلیف و موقعیت محدود نمی شود.

برنامه های حرکتی طراحی شده برای کودکان دچار بیش فعالی، به بهبود قابل مشاهده در مشکلات رفتاری آن ها منجر می شود؛ بنابراین، این پژوهش با هدف مقایسه تأثیر تمرینات ادراکی-حرکتی و تمرینات مقاومتی-تعادلی بر اختلالات رفتاری کودکان دچار نقص توجه-بیش فعالی انجام شد. در پژوهش حاضر از روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح دو گروهی با گروه کنترل استفاده شد. 36 کودک پسر پنج تا 12 ساله (18 کودک پیش دبستانی و 18 کودک دبستانی) با اختلال نقص توجه-بیش فعالی که به کلینیک توان بخشی ذهن آرا در شهر تهران مراجعه کرده بودند، به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایشی (تمرینات ادراکی-حرکتی) و (تمرینات مقاومتی-تعادلی) و گروه کنترل جایگزین شدند. برای غربالگری و جمع آوری داده ها از پرسش نامه کانرز والدین (1998) و سیاهه رفتاری کودکان (CBCL) (2001) استفاده شد و نتایج با روش تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل شد. نتایج نشان داد که تأثیر تمرینات ادراکی–حرکتی و مقاومتی-تعادلی بر کاهش اختلالات رفتاری کودکان دچار نقص توجه-بیش فعالی معنادار بود (0.001> P)، اما براساس نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی، بین دو گروه آزمایشی در کاهش اختلالات رفتاری تفاوت معنادار وجود نداشت ( 0.005<P). براساس نتایج پژوهش می توان گفت که فعالیت های حرکتی با تأکید بر تمرینات ادراکی-حرکتی و مقاومتی-تعادلی می توانند باعث کاهش اختلالات رفتاری کودکان دچار نقص توجه- بیش فعالی شوند و استفاده از این برنامه ها در درمان این کودکان پیشنهاد می شود.

در مطالعات متفاوتی برتری کانون توجه بیرونی نسبت به کانون توجه درونی با استفاده از معیارهای نسبتاً ساده توصیف شده است.این پژوهش با هدف آزمون فرضیه عمل محدود شده کانون توجه از طریق بررسی مکانیسم های زیربنایی نوروفیزیولوژیک عضلات اندام تحتانی در پرش عمودی تحت تأثیر کانون توجه انجام شد. بدین منظور، 12 والیبالیست ماهر مرد (میانگین سنی92/1 ±24 سال، میانگین وزنی 8/7 ±5/73 کیلوگرم)که به صورت داوطلبانه در این پژوهش شرکت کرده بودند، حرکت پرش عمودی را روی صفحه نیروسنج در دو وضعیت کانون توجه بیرونی و درونی اجرا کردند. در طول پرش، سیگنال های الکترومایوگرافی سطحی عضلات اندام تحتانی با استفاده از دستگاه الکترومایوگرافی که با دستگاه صفحه نیروسنج از نظر زمانی همسان شده بود، ثبت شد. نتایج آزمون تی همبسته نشان داد که ارتفاع پرش در وضعیت کانون توجه بیرونی از وضعیت کانون توجه درونی بیشتر بود. همچنین، نتایج آزمون تحلیل واریانس مرکب نشان داد که تفاوت معناداری در زمان شروع و پایان فعالیت عضلانی در دو وضعیت کانون توجه بیرونی و درونی وجود نداشت (زمان شروع: (0.85 = P)، زمان پایان: (0.08 =P ). بین فعالیت الکتریکی عضلات در فاز درونگرای پرش عمودی در دو وضعیت کانون توجه بیرونی و درونی تفاوت معنادار وجود داشت (0.005 = P)، اما در فاز برونگرا تفاوت معنا دار مشاهده نشد (0.069 =P ). این نتایج حاکی از این است که هماهنگی برون عضلانی تحت تأثیر نوع کانون توجه قرار نمی گیرد، اما هماهنگی درون عضلانی تحت تأثیر کانون توجه بیرونی افزایش می یابد و کانون توجه بیرونی موجب توسعه خودکاری بیشتر در کنترل حرکات می شود که این موضوع با فرضیه عمل محدودشده هم راستاست.

رشد همه ابعاد وجودی کودک از حرکت سرچشمه می گیرد. فراهم سازهای محیطی به عنوان یک عامل تحریک کننده برای استفاده بیشتر از فرصت ها مطرح هستند و باعث گسترش تغییرات رشدی می شوند.پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر بازی در دو فضای باز طبیعی و سرپوشیده بر رشد اجتماعی و ادراکی کودکان پیش دبستانی انجام شد. در این مطالعه از روش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون، با روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. نمونه آماری پژوهش 30 نفر از کودکان پیش دبستانی 5/4 تا 5/6 ساله بودند که 15 نفر از آن ها در مدرسه طبیعت (فضای باز طبیعی) و 15 نفر دیگر در مهدکودک (فضای سرپوشیده) ثبت نام کرده بودند. برای سنجش رشد اجتماعی از مقیاس بلوغ اجتماعی واینلند(1953) و برای ارزیابی رشد ادراکی از آزمون یکپارچگی بینایی-حرکتی بیری-بوکتنیکا(1961) استفاده شد. نتایج تحلیل واریانس مرکب نشان داد که فعالیت در فضای باز و سرپوشیده بر رشد اجتماعی و ادراکی کودکان تأثیر مثبت و معنا داری داشت، اما بازی در طبیعت اثر بیشتری بر رشد اجتماعی و ادراکی کودکان نسبت به فضای سرپوشیده داشت؛به طوری که 84 درصد از تغییرات در بهره اجتماعی کودکان و 88 درصد از تغییرات در یکپارچگی بینایی-حرکتی آن ها ناشی از فعالیت در فضای باز و طبیعت بود؛ بنابراین، می توان نتیجه گرفت محیط طبیعی نسبت به محیط سرپوشیده بهبود بیشتری در رشد اجتماعی و ادراکی کودکان دارد؛ براین اساس، پیشنهاد می شود در دوران حساس کودکی، کودکان در فضاهای طبیعی فعالیت بیشتری داشته باشند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین روایی و پایایی نسخه فارسی پرسش نامه «تمرین ذهنی در ورزش» انجام شد. روش پژوهش، کاربردی و مبتنی بر توسعه ابزار بود که به لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات، میدانی بود. 242 ورزشکار رشته های ورزشی متفاوت پرسش نامه بنکی و همکاران (2017) را تکمیل کردند. از تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری برای تعیین روایی سازه استفاده شد و همسانی درونی و پایایی زمانی پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ارزیابی شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که ساختار سه عاملی مهارت های ذهنی (مهارت های بنیادی، عملکردی و بین فردی) و ساختار دوعاملی تکنیک های ذهنی (تصویرسازی ذهنی و خودگفتاری) از برازش خوبی برخوردار بودند.ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسش نامه و مؤلفه های پنج گانه بیشتر از 7/0 به دست آمد که نشان دهنده همسانی درونی پرسش نامه است؛ بنابراین، می توان از پرسش نامه «تمرین ذهنی در ورزش» برای اندازه گیری تمرین ذهنی در ورزشکاران ایرانی استفاده کرد.

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی الگوی حرکتی اندام تحتانی در ضربه شوت کاشته فوتبال بود. شرکت کنندگان در این پژوهش 24 بازیکن نخبه فوتبال بودند که همگی آن ها برتری پای راست داشتند و در شش ماه گذشته هیچ گونه آسیب و جراحت جدی نداشتند. 12 نفر از آن ها سالم بودند (سن: 2/1 ± 87/25 سال وقد: 6/4 ± 7/180 سانتی متر) و 12 نفر دیگر (سن: 39/1 ± 25/25 سال و قد: 0/5 ± 37/181 سانتی متر)بازیکنانی بودند که حداقل دو سال از عمل جراحی بازسازی لیگامان صلیبی قدامی (ACL) آن ها می گذشت. پس از 10 دقیقه گرم کردن و اجرای پنج ضربه شوت کاشته، 15 نشانگر منعکس کننده نور کروی شکل به قطر 14 میلی متر روی نقاط مشخص شده آناتومیکی در اندام تحتانی نصب شدند. آزمودنی ها ضربه کاشته شوت فوتبال را سه دفعه انجام دادند. برای اجرای هر ضربه آزمودنی سه قدم از توپ فاصله می گرفت و آن گاه با زاویه 30 درجه به توپ نزدیک می شد و به منطقه مشخص شده به ابعاد 5/1 × 5/1 متر که به فاصله پنج متری از توپ و فاصله نیم متری از سطح زمین قرار داشت، ضربه خود را روانه می کرد. ضربه ها با استفاده از سیستم آنالیز حرکتیبا پنج دوربین دیجیتال (viconvcam460) با فرکانس 200 هرتز ثبت شدند. و زوایا و دامنه حرکتی مفاصل ران، زانو و مچ پا و همچنین سرعت زاویه ای ساق پا و ران با استفاده از نرم افزارهای تحلیل حرکت وایکون و اکسل 2007 و با استفاده از روش دینامیک معکوس در محیط نرم افزار متلب محاسبه شدند. تحلیل داده ها در نرم افزار اس.پی.اس.اس. نسخه 18 با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره و بین گروهی (مانوا) در سطح معناداری 05/0 انجام شد. نتایج پژوهش تفاوت معناداری را در زاویه هایپراکستنشن ران و نیز زوایای زانو و مچ پا نشان داد (P < 0.05)، ام ا در دام نه حرکتی ران و زاویه ران هنگام تماس پای ضربه زننده با توپ تفاوت معناداری مشاهده نشد (P > 0.05). هم چنین، تفاوت معناداری در س رعت زاوی ه ای ران ب ین دو گ روه م شاهده نشد (P = 0.63)؛ این درحالی است که ب رای س رعت زاوی ه ای س اق پا در دو گ روه تفاوت معناداری به دست آمد (P = 0.000). با توجه به تغییر پارامترهای حرکتی که موجب تغییر معنادار اندازه زوایای دو گروه شده است، می توان نتیجه گرفت بازسازی آسیب ACLمکانیسم کنترلی و برنامه حرکتی ضربه شوت کاشته را تغییر می دهد و بیشترین تأثیر را بر حرکت مچ و زانو و کمترین تأثیر را بر حرکت ران دارد؛ بنابراین، توصیه می شود مربیان و دست اندرکاران تیم های ورزشی به این موارد توجه کنند.