رفتار حرکتی

تصویرسازی حرکتی عمل شناختی پیچیده ای است که در طول آن فرایند اجرای یک حرکت (از آماده سازی تا رسیدن به هدف) در ذهن بازنمایی می شود. در پژوهش حاضر، تأثیر دستورالعمل درونی در مقابل بیرونی نزدیک و دور کانونی کردن توجه در طول تصویرسازی حرکتی بر زمان پاسخ چهار مهارت خوب تمرین شده کاراته ارزیابی شد. در یک طرح نیمه تجربی، 43 نفر ورزشکار ماهر (24 زن و 19 مرد، میانگین سنی: 50/4±88/15 سال) پیش آزمون را در مقابل یک دستگاه محقق ساخته انجام دادند. محرک های غیرمنتظره ی بینایی به صورت تصادفی توسط دستگاه ارائه و زمان های پاسخ هر کدام از مهارت ها در یک نرم افزار متصل به آن ثبت شد. سپس، هر کدام از کاراته کاها در یکی از سه گروه تمرینیِ تصویرسازی توجه درونی (7 زن، 7 مرد)، توجه بیرونی نزدیک (6 زن، 5 مرد) و توجه بیرونی دور (6 زن، 5 مرد) در 12 جلسه و یک گروه کنترل (5 زن، 2 مرد) شرکت کردند. پس از اجرای پس آزمون مشابه با پیش آزمون، با استفاده از تحلیل کوواریانس چند عاملی، نتایج مشخص کرد اثر جنسیت معنی دار نبوده و تنها تصویرسازی توجه بیرونی نزدیک برای فنون پایین تنه منجر به بهبود عملکرد شده بود (05/0>p). به هرحال، چنین اثری برای فنون بالاتنه مشاهده نشد و تأثیر نگه د-اشتن کانون توجه در طول تصویرسازی بر اندام های بدن (تصویرسازی توجه درونی) و بر پیامد دور حرکت (تصویرسازی توجه بیرونی دور) معنی دار نبود (05/0<p). پیشنهاد می شود مشابهت استراتژی توجهی بیرونی ورزشکار به تکلیف واقعی در طول مرور ذهنی نقش مهمی در اثربخشی تصویرسازی حرکتی دارد.

هرچند تحقیقات قبلی به بررسی تاثیر نمای دیداری مشاهده مدل ویدئویی بر روی یادگیری مهارتهای حرکتی پرداخته اند، تاثیر نمای دیداری یک نمایش نقاط روشن در یادگیری مشاهده ای بررسی نشده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر مشاهده نمایش نقاط روشن از نماهای دیداری پشت و جلو بر روی یادگیری یک مهارت پرتاب بیسبال بود. شرکت کنندگان شامل 48 داوطلب مرد 18 تا 26 ساله بودند که به سه گروه نمای پشت، نمای جلو و کنترل تقسیم شدند. تکلیف حرکتی شامل پرتاب توپ بیسبال به سمت یک هدف بود. پروتکل تحقیق شامل پیش آزمون (شامل 5 پرتاب)، دوره اکتساب (شامل 5 بلوک 5 پرتابی) و آزمون یادداری (شامل 5 پرتاب) بود. در مرحله اکتساب، شرکت کنندگان گروه های مشاهده قبل از اجرای هر بلوک تمرینی به تعداد 5 بار نمایش نقاط روشن مربوط به گروه خود را مشاهده کردند. تمام پرتابها برای تحلیل سینماتیکی ضبط شدند. همچنین، نتایج پرتابها ثبت گردید. نتایج نشان داد که مشاهده مدل نقاط روشن بهتر از عدم مشاهده مدل در یادگیری الگوی حرکتی می باشد؛ اما بر روی نتیجه حرکت تاثیر متفاوتی ندارد. همچنین، مشاهده یک مشاهده مدل از نمای پشت منجر به یادگیری بهتر الگوی حرکتی نسبت به مشاهده آن از نمای جلو شد. این نتایج نشان می دهد که مشاهده کنندگان قادر به دریافت اطلاعات ضروری از نمایش نقاط روشن برای یادگیری یک مهارت حرکتی جدید هستند. همچنین، مشاهده مدل از نمای پشت نسبت به نمای جلو تاثیر بهتری بر روی یادگیری حرکتی دارد.

هدف از این تحقیق بررسی اثر دستورالعمل های کانون توجه بر کارامدی عضلانی و عملکرد حرکتی افراد ماهر بود. طرح تحقیق پیش آزمون- پس آزمون، 30 گلف باز ماهر مرد با دامنه سنی 28 تا 32 سال به صورت داوطلبانه انتخاب، و به صورت تصادفی در 3 گروه 10 نفری توجه بیرونی، درونی و کنترل قرار گرفتند. شرکتکنندگان در پیش آزمون، به اجرای 20 کوشش ضربه گلف پرداختند؛ و همچنین EMG عضلات دلتوئید، تحت کتفی و درون گرداننده گرد نیز ثبت گردید. مداخله در 3 روز متوالی انجام گرفت که در هرروز، آزمودنی ها 20 ضربه گلف را اجرا کردند و همچنین هم زمان با اجرای ضربات EMG عضلات نیز ثبت گردید. بعد از اتمام جلسات تمرین، پس آزمون ضربه گلف در 20 کوشش مشابه با پیش آزمون اجرا گردید. همچنین در مرحله پس آزمون مشابه با پیش آزمون EMG عضلات دلتوئید، تحت کتفی و درون گرداننده گرد نیز ثبت گردید. دادهها به روش تحلیل واریانس مرکب تحلیل شد. نتایج در بخش رفتاری نشان داد که بین دقت ضربه گلف در گروه های تحقیق تفاوت معناداری وجود دارد؛ که این تفاوت ها به نفع گروه توجه بیرونی بود. همچنین نتایج این تحقیق در بخش نوروفیزیولوژیکی نشان داد که از بین گروه های تحقیق گروه کانون توجه بیرونی منجر به کاهش معناداری در میانگین فعالیت عضلات شد که این کاهش نتیجه در اقتصاد بیشتر حرکت و روان تر بودن حرکت می دهد. این پژوهش نشان می دهد که در هر دو بخش رفتاری و نوروفیزیولوژیکی یک استراتژی کانون توجه بیرونی می تواند جهت بهبود دقت ضربه و کاهش فعالیت الگوی عضلانی در افراد ماهر مفید و مؤثر باشد.

هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر فعالیت بدنی طبیعت محور مبتنی بر باغبانی، بر هماهنگی بینایی-حرکتی و شاخص های ترسیمی کودکان دختر 5 سال بود. بدین منظور، به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 30 نفر از کودکان شهر اصفهان بدون سابقه حضور در پیش دبستانی انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. پس از برگزاری پیش آزمون، گروه آزمایش در پرتکل فعالیت بدنی طبیعت محور شامل هشت جلسه 60 دقیقه ای (دو بار در هفته) تمرین کردند. سپس هر دو گروه در پس آزمون شرکت کردند. بینایی-حرکتی و ترسیم شکل توسط آزمون بندرگشتالت ارزیابی شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-24 در دو بخش توصیفی شامل (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون تحلیل کوواریانس برای اثربخشی فعالیت بدنی طبیعت محور) مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. نتایج نشان داد که تمرینات فعالیت بدنی طبیعت محور مبتنی بر باغبانی بر هماهنگی بینایی-حرکتی و شاخص های ترسیمی کودکان پنج ساله تاثیر معنی دار دارد (05/0> p). تفاوت بین دو گروه آزمایش و کنترل نشان داد که کودکانی که در محیط طبیعی فعالیت داشتند به طور معنی دار هماهنگی بینایی-حرکتی و شاخص های ترسیمی بهتری داشتند (05/0> p). به طور کلی، فعالیت بدنی طبیعت محور و باغبانی به کودکان کمک می کند تا برای ورورد به مدرسه مهارت های حسی-حرکتی از جمله مهارت های نگارشی و ترسیمی خود را بیشتر رشد دهند.

در مطالعات اخیر آموزش و تدریس تربیت بدنی علاوه بر فاکتورهای جسمانی، کارکردهای شناختی و فراشناختی نیز مورد بررسی قرار گرفته است، اما پیچیدگی شیوه های آموزشی و اصل تفاوت های فردی، چالش های فراوانی برای متخصصین امر آموزش مهارت های حرکتی و شناختی ایجاد کرده است. هدف تحقیق مقایسه اثربخشی آموزش خطی و غیرخطی بر دانش فراشناختی و یادگیری مهارت دریبل فوتبال کودکان بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با دو گروه تجربی و سه زمان اندازه گیری بود. جامعه آماری دانش آموزان پسر 11-9 سال شهرستان اندیمشک بودند و به روش نمونه گیری هدفمند در دسترس 72 کودک به عنوان نمونه انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه 36 نفری آموزش خطی با میانگین سنی 81/0±34/10 و آموزش غیرخطی با میانگین سنی 73/0±08/10 تقسیم شدند. از آزمون دریبل فوتبال اییگلی و پرسشنامه رفتار فراشناختی پاپایانو و همکاران (2012) برای سنجش متغیرها استفاده شد. داده ها با آزمون تحلیل واریانس مکرر و t مستقل تجزیه و تحلیل شدند. نتایج درون گروهی نشان داد که هر دو گروه آموزش خطی و غیرخطی باعث بهبود مهارت دریبل فوتبال، دانش اخباری، رویه ای، شرطی و به طور کلی دانش فراشناختی شدند (05/0≥P). نتایج بین گروهی نشان داد که اثربخشی آموزش غیرخطی نسبت به آموزش خطی بیشتر بود. مداخلات مبتنی بر آموزش غیرخطی نسبت به مداخلات مبتنی بر آموزش خطی باعث بهبود و اثربخشی بیشتر در دانش فراشناختی و مهارت دریبل فوتبال کودکان می شوند. بنابراین به معلمان و مربیان پیشنهاد می شود برای بهبود مهارت های حرکتی و فراشناختی کودکان از آموزش های مبتنی بر اصول غیرخطی بجای استفاده از آموزش خطی استفاده کنند.

این پژوهش با هدف تعیین اثر حمایت خودمختاری بر یادگیری تکلیف پرتاب از بالای شانه دانش آموزان مقطع ابتدایی انجام شد. پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود که طی آن 54 دانش آموز مقطع ابتدایی از یک مدرسه در شهرستان آستانه اشرفیه به صورت در دسترس انتخاب و از آنان خواسته شد تا به صورت میدانی، تکلیف پرتاب با دست غیر برتر به سمت هدفی متشکل از چندین دایره روی دیوار را فراگیرند. این کودکان پس از پیش آزمون دریکی از ۳ گروه انتخاب مرتبط با تکلیف (کنترل زمان مشاهده فیلم آموزشی)، انتخاب غیر مرتبط با تکلیف (کنترل رنگ توپ) و گروه همتاشده قرار گرفتند. متعاقباً، شرکت کنندگان در مرحله اکتساب شرکت کردند (پنج بلوک ده کوششی) و یک روز پس ازآن در آزمون های یادداری و انتقال نیز شرکت کردند. برای تحلیل داده ها از آزمون های تحلیل واریانس یک راهه در پیش آزمون، یادداری و انتقال و همچنین از تحلیل واریانس مرکب در مرحله اکتساب استفاده شد. بررسی و تحلیل عملکرد این کودکان نشان داد که گروه دارای حق انتخاب مرتبط با تکلیف (019/0 =p) و گروه دارای حق انتخاب غیر مرتبط با تکلیف (002/0 =p) توانستند در مرحله یادداری اجرای بهتری در مقایسه با گروه همتاشده داشته باشند. بااین وجود، در مرحله انتقال تنها گروه انتخاب مرتبط با تکلیف توانست اجرای بهتری در مقایسه با گروه همتاشده داشته باشد. (017/0 =p). این گونه به نظر می رسد که حداقل برای کودکان، انتخاب های مرتبط با تکلیف می تواند هر دو اثر مثبت اطلاعات محور و انگیزش محور را داشته باشد.

با وجود مشخص شدن ارتباط بین فراهم سازهای رشدی و شایستگی حرکتی واقعی کودکان، این ارتباط درباره شایستگی حرکتی ادراک شده، هنوز بررسی نشده است. هدف این پژوهش، بررسی ارتباط بین فراهم سازهای رشدی با شایستگی حرکتی ادارک شده در کودکان پیش دبستانی بود. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه تحقیق شامل 192 نفر از کودکان و والدین شان از مراکز پیش دبستانی بودند. از پرسشنامه فراهم سازهای رفتار حرکتی برای کودکان مدرسه و مقیاس تصویری شایستگی حرکتی ادراک شده کودکان، برای گردآوری داده ها استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون نشان داد مولفه فراهم ساز مواد بازی پیش بین کننده شایستگی حرکتی ادراک شده مهارت های جابجایی می باشد؛ مولفه های فراهم ساز ویژگی های خانه و ویژگی های مدرسه پیش بین کننده شایستگی حرکتی ادراک شده مهارتهای توپی می باشد؛ مولفه های فراهم ساز مواد بازی، ویژگی های خانه، و ویژگی های مدرسه پیش بین کننده شایستگی حرکتی ادراک شده کل مهارت های حرکتی می باشد. درکل، یافته ها بیانگر آن است که فراهم سازهای رشدی نقش مهمی در شایستگی حرکتی ادراک شده مهارت های حرکتی بنیادی کودکان پیش دبستانی دارند. بنابراین، پیشنهاد می شود جهت ترفیع شایستگی حرکتی ادراک شده کودکان پیش دبستانی و دستیابی به پیامدهای مطلوب آن، والدین و مربیان توجه بیشتری بر برخی فراهم سازهای رشدی مانند ویژگی های خانه و مدرسه، و مواد بازی داشته باشند.