مطالعات مدیریت گردشگری

در دهه های اخیر گردشگری شهری منجر به تحولات فضایی متنوعی در شهر مقدس مشهد شده است. تمرکز بیش از اندازه در بهره برداری از پتانسیل های گردشگری مذهبی در این شهر علاوه بر تشدید ازدحام فعالیتی پیرامون حرم مطهر رضوی منجر به عدم توجه بهینه به پتانسیل های نهفته در سایر گونه های گردشگری شده است. در این پژوهش تلاش می شود تا با رویکردی توصیفی، اثرات فضایی جاذبه های گردشگری شهری بر توزیع فضایی خدمات گردشگری مشهد مورد مطالعه قرار گیرد. به همین منظور از داده های فضایی پایگاه اطلاعات شهری مشهد استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از تاثیر فضایی معنادار حرم مطهر رضوی بر توزیع فضایی خدمات گردشگری مورد مطالعه در این پژوهش است. همچنین در مقایسه با حرم رضوی، سایر جاذبه های گردشگری اثرات متفاوتی بر توزیع فضایی خدمات گردشگری شهری مشهد داشته اند.

شناسایی بخش ها ی بازار گردشگری به توسعه ی بهتر بسته های سفر و راهبردها ی کارآمدتر کمک می کند. با شناسا یی ارزشهای مورد انتظار ناشی از الگوهای رفتاری و مقایسه آن با علایق رفتاری سفر افراد سالمند درکنار ویژگی های فردی می توان بازار گردشگران سالمند را بخش بندی و پیش بینی کرد. این مطالعه از نظر هدف کاربردی و به لحاظ شیوه گردآوری اطلاعات، توصیفی- پیمایشی است. برای شناسایی ارزشهای مورد انتظار از رویکرد کیفی و روش دلفی و برای پیش بینی گروه ها ی بازار از رویکرد کمی با استفاده  از شبکه های عصبی بهره می برد.این پژوهش بین 380 نفر ازگردشگران سالمندان اصفهانی و تهرانی به روش نمونه گیری غیر تصادفی و در دسترس انجام شده است. نتایج نشان می دهد ارزشها ناشی از ویژگی های فردی و شخصیتی، انگیزه های سفر، تجربه سفر، سبک سفر و لذت سفر است. بازارگردشگران سالمند بر اساس ارزش های مورد انتظار، با تکنیک شبکه عصبی در سه گروه محافظه کار، مرفه و جوان شناسایی و پیش بینی شدند.

پارک های موضوعی نشان دهنده بخشی بزرگ و به سرعت در حال رشد در صنعت گردشگری و مهمان نوازی در جهان هستند که به موضوع پژوهشی جالب و مهم برای بازاریابان و فعالان در این صنعت تبدیل شده است. ایجاد و حفظ تجارب به یادماندنی در کنار تصویر ذهنی معنادار جزء ضروری کارکرد مدیریت بازاریابی در صنعت پارک آبی است که منجر به مقاصد رفتاری مانند توصیه پارک به دیگران و قصد بازدید مجدد از سوی بازدید کنندگان می شود. ازاین رو، هدف از این پژوهش بررسی عوامل موثر بر مقاصد رفتاری گردشگران در بازدید از پارک های آبی در سطح شهر مشهد است. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، از جامعه موردنظر 384 بازدیدکننده به روش در دسترس انتخاب شد و با استفاده از پرسشنامه استانداردشده، به جمع آوری داده های پژوهش اقدام شد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری استفاده شد.نتیجه آزمون فرضیات، حاکى از آن است که کیفیت تجربه بر تصویر ذهنی، رضایت و ارزش ادراک شده از سوی بازدیدکنندگان تأثیر مثبتی دارد؛ و تصویر ذهنی بازدیدکنندگان بر ارزش ادراک شده، رضایت و لذت بازدیدکنندگان اثر مثبت و قابل توجهی دارد. اگرچه ارزش ادراک شده و لذت بازدیدکنندگان بر رضایت تأثیر مثبتی دارد اما لذت بازدیدکننده به طور مستقیم بر مقاصد رفتاری او اثر نمی گذارد و این اثر به صورت غیرمستقیم و از طریق رضایت اتفاق می افتد. یافته های این پژوهش، بینشی برای مدیران و بازاریابان پارک های آبی فراهم می آورد و به آن ها اجازه می دهد که عوامل موثر بر مقاصد رفتاری بازدیدکنندگان همچون توصیه به دیگران و قصد بازدید مجدد از پارک آبی را درک کنند و درنتیجه خدمات را به گونه ای طراحی و سازمان دهی کنند که نیازهای بازدیدکنندگان را برآورده کند.

با توجه به شرایط رقابت پذیری جهانی، برند سازی پتانسیل های گردشگری در جهت دهی منابع و جذب سرمایه گذاری های صنعت توریسم از اهمیت بسزایی برخوردار است و امروزه اکثر کشورها و شهرها با برنامه ریزی در این زمینه سعی در ارزآوری بیشتر با استفاده از این صنعت سبز هستند. بنابراین در پژوهش حاضر با توجه به پتانسیل های بالای استان فارس درزمینه گردشگری تاریخی درصدد ارزیابی از برند گردشگری استان فارس بر اساس سند توسعه گردشگری این استان در سال 1404 و بر پایه رقابت پذیری ملی هستیم. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و هدف کاربردی است. داده ها و اطلاعات موردنیاز از منابع کتابخانه ای و اسنادی (سند توسعه گردشگری استان فارس) و به صورت پیمایشی (پرسشنامه- مصاحبه) جمع آوری شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد استان فارس درزمینه دو پارامتر جذب گردشگر و برند سازی گردشگری به ترتیب با امتیاز 5/3 و 3 از 5 امتیاز ممکن نقشه رقابتی، پایین تر از مشهد و در حالت رقابت فشرده با استان اصفهان و بالاتر از سایر رقبای ملی و منطقه ای (خوزستان، یزد و کرمان) قرار دارد. نتایج نقشه تناسبی نشان می دهد که مهم ترین عوامل کلان تأثیرگذار بر توسعه و برند سازی گردشگری استان فارس عبارت اند از؛ مدیریت کلان کشور، کمبود اعتبارات، نگاه سیاسی به گردشگری تاریخی استان فارس، محدودیت های جامعه اسلامی و تحریم های بین المللی است. همچنین مهم ترین قابلیت های استان فارس که دارای 4 ویژگی(VIRO) نادر بودن، تکرارناپذیر، غیرقابل تقلید و باارزش هستند عبارت اند از؛ وجود حرم حضرت شاه چراغ، آرامگاه شخصیت ها و مفاخر ملی، بناهای تاریخی استان فارس؛ بنابراین با توجه به این منابع و متغیرهای کلان تأثیرگذار بر برند سازی گردشگری استان فارس نقشه تناسب راهبردی ترسیم گردید و راهکارهای مناسب پیشنهادشده است.

انسان موجودی کمال گرا، به دنبال شناخت بوده و سفر مبتنی بر حرکت، بستر تحقق معناگرایی انسان را فراهم نموده است. این پژوهش به صورت کیفی- توصیفی، به شیوه مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه میدانی در دو بخش و با روش تحلیل محتوا انجام گرفت. در بخش اول پس از ارزیابی مصاحبه خبرگان، سه عنصر شناخت خدا، شناخت انسان و شناخت جهان به عنوان عناصر معناگرایی گردشگر منتج گردید. در بخش دوم طی مصاحبه با گردشگران خارجی بازار تهران در دی ماه 1395، ارتباط میان سه عنصر معناگرایی با ادراک گردشگر از سفر بررسی شد. نتایج نشان می دهد شناخت جهان و انسان، ارتباط طولی با شناخت خدا دارند و گردشگر در راستای شناخت جهان پیرامون و نیروی درونی معنوی که وی را به شناخت هرچه بیشتر تاریخ، پیشینه فرهنگ و هنر انسانها سوق می دهد، به شناخت خالق این استعدادها و خلق اثر هنری دست می یابد.

زمینه و هدف پژوهش: امروزه برانگیختگی عاطفی مصرف کننده در میان بازاریابان بسیار پرطرفدار شده است. بر کسی پوشیده نیست که دست گذاشتن روی خاطرات گذشته افراد می تواند ابزاری عالی برای فروش محصولات به آن ها باشد. متخصصین تبلیغات همواره سعی کرده اند که محصولاتشان را به خاطرات روزهای ساده و پر آرامش افراد گره بزنند. مکان ها و تبلیغات آن ها برای جلب بازدیدکنندگان نیز از این قاعده مستثنا نیستند. اهمیت ایجاد و حفظ یک فضای متمایز توجه روبه رشدی در میان محققان و مدیران گردشگری کسب کرده و به عنوان یک عامل کلیدی در جذب و رضایت مشتریان و همچنین افزایش عملکرد مالی از طریق به حداکثر رساندن درآمد و سهم بازار در صنعت گردشگری به حساب می آید. لذا هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر نوستالژی درک شده بر دل بستگی به مکان است. روش تحقیق: این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی-پیمایشی است. بدین ترتیب برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده که ضمن آن 302 نفر از مشتریان رستوران سنتی "سینی پر" موردمطالعه و بررسی قرارگرفته و طی آن با استفاده از تکنیک معادلات ساختاری و نرم افزار Smart PLS داده های جمع آوری شده از نمونه مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که رابطه بین دل بستگی به مکان و نوستالژی درک شده معنادار است.

هدف این مقاله، ارائه الگوی تلفیقی از مدل کانو و قوانین انجمنی جهت طبقه بندی نیازهای مشتریان و تجزیه و تحلیل رفتار آنها است.در این تحقیق، بعد از جمع آوری داده ها، انتظارات مشتریان از وب سایت به وسیله مدل کانو طبقه بندی و سپس به وسیله قوانین انجمنی، ارتباط میان ویژگی های جمعیت شناختی مشتریان و نتایج حاصل از مدل کانو، مشخص شده است. نتایج حاصل از طبقه بندی خدمات به وسیله مدل کانو نشان می دهد که رزرو آنلاین و پیگیری رزرو در دسته نیازهای اساسی؛ رزرو از طریق پست الکترونیکی و دانلود رایگان در دسته ی نیازهای عملکردی؛ و سایت های اطلاع رسانی و خبرنامه الکترونیکی در دسته نیازهای مهیج قرار دارند. همچنین نتایج حاصل از کاوش قوانین انجمنی به عنوان نمونه نشان می دهد که برای آقایان داشتن رزرو آنلاین در وب سایت به احتمال 93% یک نیاز اساسی است.ولی این ویژگی برای زنان به احتمال 89% اساسی می باشد.

همگام شدن با روندهای جهانی و کسب مزیت رقابتی مستلزم این است که مقصدهای گردشگری راهبردهای خود را بر اساس شناخت اهمیت ویژگی های رقابت پذیری مقصد و عملکرد خود در این زمینه تدوین نمایند. در پژوهش حاضر، رویکرد IPA برای ارزیابی اهمیت فعالیت های مختلف جهت کسب مزیت رقابتی در مدیریت مقصد و بررسی عملکرد دو مقصد یزد و شیراز مورد استفاده قرارگرفته است. نتایج نشان داد که از دید خبرگان، در هر دو مقصد حدود نیمی از معیارها با اهمیت اندک و عملکرد ضعیف، اولویت پایینی برای اختصاص منابع دارند. بر اساس میانگین امتیازهای مرتبط با اهمیت، در شهر یزد ابعاد «مدیریت بحران»، «بازاریابی»، «تغییرات اقلیمی»، «آموزش گردشگری و مهمان نوازی»، «توسعه پایدار» و «توسعه محصول و نوآوری» و در شهر شیراز ابعاد «تغییرات اقلیمی»، «بازاریابی»، «مدیریت بحران»، «توسعه پایدار»، «توسعه محصول و نوآوری» و «آموزش گردشگری و مهمان نوازی» به ترتیب از بااهمیت ترین تا کم اهمیت ترین ابعاد مربوط به رقابت پذیری مقصد شناخته شدند.