مقالات
حوزه های تخصصی:
تصمیم گیرى یکى از مهارت هاى مدیریت است و نقش مدیران در تصمیم گیرى همیشه مهم و اساسى است. تفکر قرن بیست و یکم به رویکردى نیازمند است که در عین افزایش انضباط شغلى و تشویق یک دیدگاه سیستمی و بهبود ارتباط متوجه مشارکت کارکنان باشد. نهایتا مشارکت در تصمیم گیرى در یک محیط سازمانى شرایطى را فراهم مى سازد که سبب دستیابى بیشتر به اهداف سازمان مى گردد. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان مشارکت در تصمیم گیرى سرپرستاران بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى و خدمات بهداشتى درمانى ایران انجام گرفت.
روش بررسی: این بررسی یک مطالعه مقطعى است که نمونه هاى پژوهش را 94 نفر سرپرستار شاغل در بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى ایران تشکیل مى دهد. محیط پژوهش کلیه بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى ایران بود. ابزار گردآورى داده ها پرسشنامه اى بود که به صورت خود ایفا تکمیل گردید.
یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که 4/40 درصد سرپرستاران میزان مشارکت خود را در تصمیم گیرى در حد متوسط می دانستند و بین نوع بیمارستان و میزان مشارکت در تصمیم گیرى آنان ارتباط معنى دارى مشاهده گردید. (05/0P< و 735/5=X2) نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق و اینکه مشارکت سرپرستاران در حد متوسطى است، درک روشن ترى از مفهوم مشارکت در تصمیم گیرى در سازمان هاى مراقبت بهداشتى پیشنهاد مى شود. مدیران (سرپرستاران) پرستارى در سطوح بالاتر از رفتارهایى که سبب افزایش مشارکت آنان در تصمیم گیرى مى شوند مانند سیستم نظام پیشنهادات استفاده بیشترى نمایند. "
تعیین شاخصهاى ارزیابى سیستمهاى اطلاعات بهداشتى و ارائه الگو(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
سیستم هاى اطلاعات بهداشتى، سیستم هاى کامپیوترى اند که براى سهولت مدیریت اطلاعات بهداشتى به منظور بهبود کیفیت مراقبت طراحى شده اند. باید ارزیابى هاى مداوم براى انجام تحقیقات اپیدمیولوژیکى و مدیریت سیستم هاى اطلاعات بهداشتى، پرهیز از دوباره کارى و ارتقاء کیفیت مراقبت ها و کاهش هزینه، انجام شود. متاسفانه چارچوبى براى ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى که بر روش هاى اندازه گیرى و شاخص هاى ارزیابى تاکید داشته باشد، در کشورمان وجود ندارد. هدف از این مطالعه مشخص کردن مراحل، روش هاى مطالعه، منبع داده ها و شاخص هاى ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى است.
روش بررسی: روش این پژوهش توصیفى ـ مقطعى است که در سال 1383 انجام شده است. ابتدا مطالعات کتابخانه اى، جستجوى اینترنتى و پست الکترونیکى جهت گردآورى اطلاعات صورت گرفت. سپس شاخص هاى ارائه شده توسط انگلستان و کانادا بر طبق اهمیت آنها طبقه بندى شد، و بر اساس آن پرسشنامه اى حاوى 20 سوال اصلى که براى هر کدام چندین شاخص ارائه شده بود، به نظرسنجى صاحبنظران گذاشته شد. پرسشنامه به 35 نفر داده شد، که از میان آنان 28 نفر آن را تکمیل نمودند. این افراد اعضاء علمى دانشگاه و متخصصین در زمینه سیستم هاى اطلاعات بهداشتى بودند. شاخص هایى که بیش از 21 نفر (بیش از 75 درصد) افراد اهمیت آنها را زیاد و بسیار زیاد انتخاب کرده بودند، به عنوان مهمترین شاخص ها در نظر گرفته شدند. از جمله این شاخص ها مى توان به اجتناب از حوادث، دسترسى به داده ها، کامل بودن داده ها و دقت داده ها اشاره نمود. پس از جمع آورى پرسشنامهها، نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شدند.
یافته ها: در تعیین مراحل ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى شش مرحله ى تعیین ضرورت، زمان، موضوعات، چگونگى، تحلیل نتایج و گزارش، ارزشیابى پیشنهادات و تصمیم گیرى بر اساس آن مشخص گردید. یافته هاى این پژوهش نشان داد که 13 نوع مطالعه جهت ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى وجود دارد. براى تعیین منبع داده هاى ارزیابى 26 منبع داده مشخص شد. در نهایت شاخص هاى ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى در سه زمینه ارزیابى پاسخگویى، ارزیابى ارتقاء عملکرد و ارزیابى توسعه دانش ارائه شده اند.
نتیجه گیری: به همان اندازه که در ارزیابى از سیستم هاى اطلاعات بهداشتى به جنبه هاى مالى و اقتصادى توجه مى شود، بایستى به جنبه هاى نیروى انسانى و ارزیابى توسعه دانش نیز توجه شود. بیشتر ارزیابى هاى انجام شده از سیستم هاى اطلاعات بهداشتى در زمینه ارزیابى پاسخگویى بوده که به صورت کمى و با آزمایشات کنترل شده تصادفى انجام مى شوند. در صورتیکه بهترین ارزیابى در صورت استفاده هم زمان از چندین روش ارزیابى با شاخص هاى مطرح شده مى باشد. "
بررسى مشخصات وب سایتهاى پزشکى و بهداشتى فارسى با معیار سیلبرگ(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
با فراهم شدن امکانات زیرساختى و تکنولوژیکى و نیز شکل گیرى نوع جدید تعامل بین بیمار و پزشک ، روز به روز بر میزان استفاده از اینترنت، براى گرفتن اطلاعات پزشکى و بهداشتى افزوده مى شود و این در حالى است که هیچ نظارتى بر کیفیت اطلاعات ارائه شده از طریق وب صورت نمى گیرد .این مساله در حیطه پزشکى که کیفیت اطلاعات بر حیات انسان ها تاثیرگذار است بسیار مهم مى باشد. یکى از راه هاى اطمینان از کیفیت اطلاعات در وب سایت ها ، رعایت برخى معیارها از جمله معیار سیلبرگ از سوى وب سایت ها است. هدف این مطالعه بررسی وب سایت های پزشکی و بهداشتی فارسی بود.
روش بررسی: در این پژوهش که از نوع پیمایشى است 75 وب سایت ارائه دهنده اطلاعات پزشکى و بهداشتى فارسى براساس معیار سیلبرگ مورد بررسی قرار گرفت. این وب سایت ها با کاوش در دو موتور کاوش Yahooو Google و نیز از وب سایت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکى و برخى راهنماهاى موضوعى فارسى نظیر لینک و لینکستان و هات لینک به دست آمدند. سپس چک لیست معیار سیلبرگ براى این وب سایت ها با روش مشاهده مستقیم تکمیل گردید وداده ها با آمار توصیفى در نرم افزار آمارى SPSS تحلیل شد.
یافته ها : نتایج بدست آمده نشان داد که حدود نیمى از وب سایت ها منابع مطالب منتشرشده خود را معرفى کرده اند (اصل اول از اصول سیلبرگ)، همچنین حدود 67% از وب سایت ها نویسندگان خود را معرفى کرده اند (اصل دوم سیلبرگ). در حالى که تنها 16% از وب سایت ها افشاگر رد مسئولیت در قبال اطلاعات وب سایت را دارا بودند و تنها در 20% از وب سایت ها تاریخ ایجاد وب سایت ذکر شده بود. نمره هاى کسب شده از معیار سیلبرگ در محدوده صفر تا 8 از 9 نمره بود و هیچ یک از وب سایت ها تمامى اصول معیار را کسب نکردند.
بحث و نتیجه گیرى : بررسى انجام شده توسط پژوهشگر نشانگر نامطلوب کیفیت اطلاعات ارائه شده در وب سایت هاى پزشکى و بهداشتى فارسى است و در نتیجه کاربر فارسى زبان باید در استفاده از اینترنت به عنوان منبع اطلاعاتى با هوشیارى کامل عمل کند و با مشورت متخصصین مربوط از اطلاعات آنها استفاده کند. "
نقش شش سیگما در بهبود کیفیت خدمات مؤسسات مراقبت بهداشتی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
مؤسسات مراقبت بهداشتى به خاطر ماهیت ویژه خدمات پزشکى، امکان پذیر نبودن ارزیابى خدمات از طرف مشتریان و افزایش انتظارات بیماران و مراجعین ناگزیر به استفاده از رویکردها و تکنیک هاى مختلف مدیریتى هستند. در دهه اخیر شش سیگما به عنوان یک رویکرد سیستماتیک و قدرتمند در دستیابى به بهبود کیفیت خدمات بهداشتى درمانى وکنترل هزینه ها مطرح شده است. شش سیگما یک رویکرد سیستماتیک و آمارى است که هدف آن مشخص کردن نواقص عملکرد فرآیندها و کاهش خطاى آن دسته از فرآیندهاى کارى و بالینى است که با صرف زمانى طولانى، هزینه بالا و پیامد ضعیف انجام مى شود. هدف مقاله حاضر، بررسى نقش شش سیگما در بهبود کیفیت خدمات مؤسسات مراقبت بهداشتى و پیشنهاد مکانیسم اجرایى آن در موسسات مراقبت بهداشتى ایران است. این مطالعه به صورت مرورى بوده که با استفاده از منابع کتابخانه اى و اینترنتى انجام یافته است.
مرورى بر مطالعات: نتایج تجربى در کشورهاى مختلفى که رویکرد شش سیگما را در موسسات مراقبت بهداشتى اجرا کرده اند، تاثیر این رویکرد را حداقل شامل موارد بهبود چرخه زمانى و چرخه گردش بیمار در بخش اورژانس، اطاق عمل، خدمات رادیولوژى، آزمایشگاهى، مدیریت تامین، مدیریت درمان آنتى بیوتیک، بهبود برنامه زمان بندى فعالیت کادر بیمارستانى کاهش خطاى پزشکى و صرفه جویى در هزینه ها مى دانند. همچنین بسترسازى مناسب و آموزش مداوم را از ضروریات اجراى آن عنوان مى کنند.
نتیجه گیری: شش سیگما یک رویه سیستماتیک براى بهبود فرآیندهاى کارى بر پایه نیاز مشترى و تجزیه و تحلیل واقعى فرآیندهاى در حال انجام در هر مؤسسه ارائه مى کند. این موضوع تفاوت شش سیگما با سایر روش ها و دلیل اصلى بکارگیرى در مؤسسات مراقبت بهداشتى است. صرف نظر از این تفاوت ها، پیاده سازى هر رویکردى به بسترسازى و پذیرش فرهنگ کیفیت در آن سازمان نیاز دارد. همچنین، بهبود کیفیت فرآیندى مستمر است که با همکارى و تعامل گروه هاى کارى و استفاده از ابزار ها و متدولوژى مناسب براى حل هر مشکل خاص انجام مى شود. "
مطالعه میزان آمادگى بیمارستانهاى مرزى استان کرمانشاه در رویارویى با بحرانهاى مرزی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
امداد رسانى به مجروحان و مصدومان در زمان وقوع بحران و کاهش بار مصیبت ناشى از حوادث یکى از وظایف مراکز درمانى مى باشد و در این میان بیمارستان ها باید آمادگى لازم را براى رویارویى با این حوادث داشته باشند. هدف پژوهش حاضر بررسى میزان آمادگى بیمارستان هاى مرزى استان کرمانشاه جهت رویارویى با بحران هاى مرزى بود.
روش بررسی: به منظور انجام این مطالعه میزان آمادگى بیمارستان هاى مرزى استان کرمانشاه (الزهرا(س) درشهرستان گیلان غرب، شهدا در شهرستان سرپل ذهاب و حضرت ابوالفضل العباس(ع) درشهرستان قصرشیرین) توسط چک لیست بر روى شش بعد ذیل ارزیابى گردید: سیستم اطلاعاتى مدیریت بحران، سامانه فرماندهى، آموزش هاى مرتبط با بحران، سازماندهى نیروى انسانى براى مقابله بحران، تجهیزات و تسهیلات و وضعیت برگزارى مانور و تمرین. داده ها از طریق مصاحبه، مشاهده و استفاده از آمار موجود جمع آورى گردید. مصاحبه بر روى مدیران بیمارستان انجام پذیرفت.
یافته ها: نتایج حاصله نشان داد که وضعیت سیستم اطلاعاتى مدیریت بحران، سامانه فرماندهى بحران، آموزش هاى مرتبط با بحران، سازماندهى نیروى انسانى براى مقابله با بحران هاى مرزى در سطح متوسط، وضعیت تجهیزات و تسهیلات در سطح خوب و وضعیت برگزارى مانور و تمرین براى آمادگى رویارویى با بحران در حد ضعیف مى باشد. یافته ها همچنین نشان داد که میزان آمادگى بیمارستان شهدا جهت رویارویى با بحران هاى مرزى در سطح خوب، بیمارستان حضرت ابوالفضل العباس(ع) در سطح متوسط مایل به خوب و بیمارستان الزهرا(س) در سطح متوسط مایل به ضعیف مى باشد، در مجموع میزان آمادگى بیمارستان هاى فوق الذکر براى رویارویى با بحران هاى مرزى متوسط بود.
نتیجه گیری: بیمارستان هاى مرزى استان کرمانشاه علیرغم داشتن تجهیزات و تسهیلات مطلوب، آمادگى لازم را جهت رویارویى با بحران هاى مرزى ندارند وضرورى است تدابیر مناسبى را در این زمینه اتخاذ نمایند."
مقایسه سطوح دسترسى و محرمانگى مدارک پزشکى در کشورهاى منتخب و ایران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
بدون شک پرونده پزشکى یکى از مهم ترین مدارک و حاوى حساس ترین اطلاعات پزشکى و بهداشتى درمانى افراد مى باشد که حفظ محرمانگى اطلاعات مندرج و اسناد و مدارک موجود در آن از اولویت بالایى برخوردار است. در صورتى که معیارى براى ارزیابى و بهبود و حفظ محرمانگى تعریف نشود، این اطلاعات به میزان وسیعى منتشر و مشکلات عدیده حقوقى، اجتماعى و اقتصادى به دنبال خواهد داشت. هدف از مطالعه این پژوهش با عنایت به اهمیت موضوع محرمانگى مدارک پزشکى و تأثیر آن در بهبود عملکرد بیمارستان، بررسى سطوح دسترسى و محرمانگى مدارک پزشکى در کشورهاى منتخب و ایران و تعیین شکاف موجود مى باشد.
روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفى ـ تطبیقى بوده که به روش مقطعی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل کشورهاى مورد مطالعه کانادا، استرالیا، آمریکا، انگلستان و ایران مى باشد. این کشورها به جز ایران به دلیل پیشرفت قابل توجه در زمینه محرمانگى مدارک پزشکى انتخاب شده اند. داده هاى پژوهش با استفاده از اینترنت و برقرارى ارتباط با افراد صاحب نظر و سازمانهاى دست اندرکار از طریق پست الکترونیکى جمع آورى شده است و گردآورى اطلاعات مربوط به ایران از طریق مطالعات کتابخانه اى، بخشنامه هاى موجود بوده است.
یافته ها: نتایج حاصل از این بررسى، نشان داد که در ایران سازماندهى منسجمى وجود ندارد که متولى مدیریت بحث محرمانگى مدارک پزشکى و تدوین استانداردهاى آن باشد. وضعیت مدارک پزشکى، محرمانه سازى و سطوح دسترسى به مدارک پزشکى در ایران با استانداردهاى جهانى فاصله زیادى دارد. عدم تطابق عملکرد بخش مدارک پزشکى بیمارستان هاى ایران با فعالیت هاى استاندارد تعریف شده در کشورهاى پیشرفته و نامطلوب بودن روشهاى انجام کار، باعث انحراف مسیر فعالیت هاى این بخش از اهداف اصلى خود شده است.
نتیجه گیری: بدیهى است با توجه به کاربرد وسیع مدارک پزشکى براى مقاصد مختلف نظیر اخذ مشاوره پزشکى، طرح و استناد در مجامع قضایى و حقوقى، سازمان هاى بیمه گر و انجام تحقیقات بهداشتى، رعایت اصول محرمانگى امرى ضرورى است. ضمن اینکه، بهره گیرى از محتویات پرونده براى مقاصد فوق الذکر نیز ضرورى به نظر مى رسد و مى بایست به هنگام تداخل بین حقوق بیمار و حقوق عمومى، قضاوت صحیحى براساس قانون به عمل آید. نتایج حاصل از این پژوهش به شفاف سازى وضعیت قوانین و استانداردهاى ویژه حفظ محرمانگى ایران، در مقایسه با کشورهاى مورد مطالعه کمک کرده و براى تدوین و اصلاح قوانین بخش بهداشت ودرمان کشورمان جهت مدیریت موثر بر اطلاعات حساس پزشکى مفید خواهد بود."
مطالعه تطبیقى ساختار و محتواى بیمه درمان مکمل در چند کشورهاى منتخب و ارائه الگویى براى ایران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
مرزهاى ارایه خدمات درمانى به بیماران آنقدر گسترش یافته که فراهم کردن این خدمات در قالب بیمه خدمات درمانى لااقل از دیدگاه اقتصادى مقرون به صرفه نیست. در بسیارى از کشورها براى ارایه این خدمات از بیمه درمان مکمل استفاده مى شود. این مطالعه به منظور بررسى تطبیقى ساختار و محتواى بیمه درمان مکمل در کشورهاى منتخب و ارائه الگویى براى ایران انجام شده است. روش بررسی: پژوهش حاضر مطالعه اى کاربردی توصیفى ست که به صورت تطبیقى در فاصله سال هاى 1383-1384 صورت گرفت. پارامترهاى سازمان و مدیریت، مبناى پوشش جمعیت، معیارهاى تعیین حق بیمه، روش پرداخت به ارائه دهندگان خدمات، حدود و تعهدات خدمات و نظارت و ارزشیابى کشورهاى آمریکا، آلمان، اسلواکى، انگلیس، بلژیک، فرانسه، فنلاند، فیلیپین، هلند و ایران بر مبناى مدل گاردن انتخاب شدند. الگوى پیشنهادى بر اساس تکنیک دلفى و استفاده از تست هاى آمارى تحلیل شدند.
یافته ها: یافته هاى تحقیق نشان داد که پوشش ناکافى خدمات بیمه درمان همگانى(89درصد) مهمترین عامل در انتخاب بیمه درمان مکمل بوده؛ در این میان شوراى عالى سلامت مسئول تصویب خدمات بیمه درمان مکمل تعیین گردید (78درصد). ضمن آنکه ساختار سازمانى سیستم هاى ارایه دهنده بیمه درمان مکمل در اجرا غیر متمرکز ولى در سیاستگذارى و برنامه ریزى متمرکز و قیمت خدمات آن نیز بر اساس قیمت واقعى خدمات و با توجه به اصل رقابت تعیین گردید (78درصد). نتیجه گیری: بهره گیرى از بیمه ها در قالب بیمه درمان مکمل دولتى و خصوصى و ایجاد رقابت میان آنها مى تواند نقش بسزایى در ارتقاى کیفیت خدمات بیمه درمان،بالابردن بهبود سطح رضایتمندى مصرف کننده خدمات و در نهایت بهبود سلامت جامعه ایفا نماید."
آمادگى بیمارستانهاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى ایران در برابر بلایا از بعد امنیت؛ 1385(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
هنگام وقوع بحران در بیمارستان، خطرهایى از سوى گروه هاى مردمى وجود دارد.چون با از دست دادن خونسردى و با هجوم به در هاى خروجى و اضطرارى، شرایط را نامطلوب تر از آنچه هست، ساخته و وضعیت را براى بیماران و پرسنل ادارى مشکل آفرین مى نمایند. بنابراین در برنامه ریزى، مسئله امنیت بیماران و پرسنل حاضر در بیمارستان باید لحاظ گردد. این پژوهش با هدف ارزشیابى برنامه ریزى بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى ایران از نظر آمادگى جهت رعایت موارد امنیتى در هنگام بروز بلایا انجام گردید.
روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفى ست، و در آن تمام بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى ایران بررسى گردید. ابزار گردآورى داده ها، وارسى نامه(چک لیست) اى حاوى 6 سؤال بود که از طریق مشاهده و مصاحبه با افراد مختلف بر حسب مورد (مدیر بیمارستان، مدیر پرستارى، دبیر کمیته ى حوادث غیرمترقبه و...) تکمیل گردید. به منظور ارائه ى یافته ها از مشخصه هاى توصیفى نظیر فراوانى، نسبت، درصد میانگین با استفاده از ابزار spss استفاده شده است.
یافته ها: از بین بیمارستان هاى مورد بررسى، بیمارستان حضرت رسول(ص) با متوسط 4/88 درصد داراى بیشترین امتیاز برنامه ریزى از بعد امنیت و بیمارستان هاى نواب، هفتم تیر و على اصغر داراى کمترین متوسط درصد امتیاز (4/51 %) بودند.
نتیجه گیری: بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى ایران بجز بیمارستان حضرت رسول (ص)، با توجه به عدم تدوین برنامه بلایا از امنیت لازم به هنگام بروز بلایا برخوردار نمى باشند. ضرورى است بیمارستان ها در زمان قبل از وقوع بحران داراى برنامه دقیق و زمان بندى شده اى جهت مقابله با شرایط غیرمترقبه و اضطرارى باشند و آموزش هاى کافى، به صورت نظرى و عملى را در این خصوص در نظر گیرند. "