مدیریت سلامت

مقدمه: با توجه به گذشت پنج سال از اجرای طرح تحول نظام سلامت، لزوم ارزیابی مجدد برنامه و انطباق این برنامه ها با نیازها و سیاست های کلان جامعه ضروری به نظر می رسد. هدف پژوهش حاضر، استفاده از شواهد علمی مرتبط با حوزه سلامت و تلفیق این شواهد با تجربیات، قضاوت و تخصص خبرگان این حوزه جهت دستیابی به اولویت های بازنگری در طرح تحول نظام سلامت به منظور انطباق این طرح با نیازهای آینده کشور است. روش ها: مطالعه حاضر پژوهشی کیفی است. در ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه ای به جمع آوری شواهد علمی در رشته های مرتبط با حوزه سلامت در سال 1397 پرداخته شد. سپس مصاحبه های نیمه ساختاریافته ای با 15 نفر از خبرگان و کارشناسان حوزه سلامت که با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده بودند، انجام شد. یافته ها: تعداد 12خط مشی حاصل از مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه ها با روش تحلیل تم استخراج و با استفاده از روش تحلیل تفسیری – ساختاری اولویت بندی گردید نتیجه گیری: سیاست گذاری مبتنی بر شواهد باید به عنوان رویکرد اصلی در نظام سلامت مورد استفاده قرار گیرد. در راستای این رویکرد می باید بر چهار حوزه پیونددهنده و محرک در نظام سلامت یعنی سیاست های مرتبط با سالمندی، سیاست های پیشگیری از بیماری ها و سلامت روان، سیاست های مرتبط با حوادث و سوانح و سرانجام سیاست های مرتبط با توسعه و اصلاح فرآیندهای درونی مانند پرونده الکترونیک، تدوین خطوط راهنمای درمانی و نظام ارجاع و پزشک خانواده، توجه شود.

مقدمه : سیستم ذخیره و انتقال تصاویر امکان پردازش، ذخیره و ارسال تصاویر پزشکی را به صورت الکترونیکی در بخش های مختلف بیمارستان و همچنین، بین پزشکان و رادیولوژیست ها فراهم می سازد. هدف مطالعه حاضر، تعیین تاثیر پیاده سازی سیستم ذخیره و انتقال تصاویر (Picture Archiving and Communication System (PACS)) بر میزان رضایتمندی کاربران از خدمات تصویربرداری قبل و بعد از پیاده سازی PACS بود. روش ها : پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی است که در دو دوره ( دوره قبل از پیاده سازی PACS و دوره بعد از پیاده سازی این سیستم ) بر روی کاربران سیستم PACS شامل 51 نفر از پزشکان و رادیولوژیست های شاغل در بیمارستان نهم دی تربت حیدریه انجام گرفت. به دلیل محدود بودن تعداد افراد، نمونه گیری انجام نشد و کل جامعه پژوهش وارد مطالعه شد. ابتدا، رضایتمندی کل کاربران از PACS بررسی شد و سپس رضایتمندی در دوره قبل و بعد از پیاده سازی PACS (کاربران شاغل در این بیمارستان در هر دو مقطع) مقایسه شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته بود. تحلیل داده ها با استفاده از آمارتوصیفی و آزمون ویلکاکسون و به کمک نرم افزار SPSS نسخه 24 انجام شد. یافته ها : میزان رضایتمندی کلی از خدمات تصویربرداری، 5/55 از 65 نمره بود. میانگین میزان رضایت از خدمات تصویربرداری در دوره قبل از PACS، از 65 نمره 7/23 بود که در دوره بعد از PACS، 05/32 واحد افزایش داشت. این افزایش از نظر آماری معنادار بود( 0001 > P ). نتیجه گیری : میزان رضایت کاربران ( پزشکان و رادیولوژیست ها ) در دوره پیاده سازی سیستم PACS نسبت به دوره فیلم افزایش یافت؛ در نتیجه پیاده سازی PACS منجر به بهبود رضایت پزشکان و رادیولوژیست ها شده است.

مقدمه: یکی از اهداف مهم سازمان های بهداشت و درمان، مدیریت هزینه ها به منظور صرفه جویی در هزینه ها، ارائه خدمات باکیفیت و کسب رضایت مشتری است. این مسئله چالش های بزرگی پیش روی مدیران قرار می دهد. مطالعه حاضر باهدف شناسایی مؤلفه های اصلی مدیریت هزینه ها بر اساس فرآیند محوری در بیمارستان انجام شد. روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی است که با استفاده از نظریه پایه و با استفاده از نمونه گیری هدفمند انجام شد. جامعه پژوهش از میان مسؤولین و کارشناسان آگاه به مدیریت هزینه و امور مالی بیمارستان توحید شهرستان جم از استان بوشهر بود. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختارمند بود. تعداد نمونه ها در مطالعه حاضر بر اساس اصل اشباع نظری 16 نفر بود ولی برای اطمینان بیشتر از نتایج مصاحبه تا نفر بیستم ادامه پیدا کرد. مدت زمان هر مصاحبه، 40 تا 50 دقیقه بود. تحلیل داده ها هم زمان با جمع آوری آنها با استفاده از روش اشتراوس وکوربین صورت گرفت؛ اعتبار یابی از روش قابلیت باورپذیری، قابلیت انتقال پذیری، قابلیت اطمینان پذیری و قابلیت تأیید پذیری انجام شد. یافته ها: 78 کد اولیه، 20 طبقه اولیه و هفت طبقه از «فرآیند راهبردهای مدیریت هزینه بیمارستان» استخراج شد که عبارت از مفاهیم شناسایی کانون های هزینه بر، فرهنگ سازی مدیریت هزینه، وضع قوانین و مقررات داخلی، نظارت و کنترل، استقرار سیستم هزینه یابی، تشکیل کارگروه و برنامه ریزی عملیاتی بود. نتیجه گیری: جهت مدیریت هزینه های بیمارستان، شناسایی مولفه های هزینه لازم و ضروری است. مولفه های حاصل از نتایج این مطالعه به شکل الگویی منسجم و سازمان ای است که می تواند ابزار مناسبی جهت بهبود و مدیریت هزینه های بیمارستانی باشد.

مقدمه: بیمارستان ها به عنوان بخش بزرگی از نظام سلامت، سهم بالایی از منابع بخش بهداشت و درمان را به خود اختصاص می دهند. با توجه به اهمیت هلدینگ بیمارستانی در اداره کارا و اثربخش بیمارستان ها، پژوهش حاضر، با هدف شناسایی و تبیین نقش و اهمیت عوامل مؤثر بر اداره هلدینگ بیمارستانی سازمان تامین اجتماعی ایران انجام شد. روش ها: مطالعه حاضر، از نوع مطالعات کاربردی است که به روش توصیفی انجام شد. ابتدا، از طریق بررسی ادبیات پژوهش و مصاحبه با 15 نفر از خبرگان در زمینه اداره بیمارستان ها و هلدینگ های درمانی، متغیرها و مؤلفه های اصلی مؤثر بر اداره هلدینگ های بیمارستانی استخراج و با استفاده از آنها، پرسش نامه پژوهش طراحی شد. داده ها از 405 نفر از مدیران و کارشناسان شاغل در حوزه های صف و ستاد بخش درمان سازمان تامین اجتماعی سراسر کشور، جمع آوری شد. سپس، داده های جمع آوری شده با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و از طریق نرم افزارهای SPSS23 و AMOS24 تحلیل شد. یافته ها: پنج عامل برنامه ریزی استراتژیک، تامین مالی، حق تصمیم گیری، نظارت و ارزیابی، و پاسخگویی به عنوان عوامل مؤثر بر اداره هلدینگ های بیمارستانی شناسایی شد. عوامل تامین مالی و حق تصمیم گیری با بار عاملی 83/0 و 44/0 به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر را بر اداره هلدینگ بیمارستانی سازمان تامین اجتماعی داشتند. نتیجه گیری: به منظور اداره کارا و اثربخش هلدینگ های بیمارستانی، ضمن توجه به کلیه عوامل پنج گانه، بهتر است عوامل تامین مالی و نظارت و ارزیابی، مورد توجه و تأکید بیشتری از سوی مدیران قرار گیرند.

مقدمه: جایگاه اورژانس در کاهش مرگ و میر و تسریع در ارائه خدمات اورژانسی بسیار حساس می باشد. شاخص های عملکردی اورژانس نقشی مهم در ارزیابی عملکرد بخش اورژانس دارند. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی شاخص های عملکردی اورژانس در مراکز تروما دانشگاه علوم پزشکی مشهد بود. روش ها: پژوهش حاضر، به صورت ترکیبی و در دو مرحله در سال 1397 انجام شد. در مرحله اول شاخص های عملکردی اورژانس در سه مرکز ترومایی منتخب در سال های 1393تا 1396، جمع آوری گردید. در مرحله دوم به صورت کیفی طی جلسات متمرکز گروهی دلایل تغییرات شاخص ها بررسی شد. یافته ها: طبق بررسی های انجام شده تشکیل پرونده برای بیماران بدون علایم حیاتی، محاسبه درصد احیای قلبی-ریوی برای کل بیماران ترومایی و غیر ترومایی از جمله عوامل تاثیر گذار بر افزایش درصد احیای قلبی ریوی ناموفق مطرح گردید. افزایش تعداد مراجعین، افزایش تصادفات دسته جمعی، عدم ثبت دقیق زمان به محض ورود پزشک بربالین بیمار، نبود ارتباط سیستم تریاژ با سیستم اطلاعات بیمارستانی از عوامل موثر بر افزایش زمان تریاژ بودند. نتیجه گیری: برای بهبود کیفیت عملکرد بخش اورژانس نیاز به حضور پزشکان متخصص طب اورژانس، تجهیزات کافی، ایجاد کمیته تریاژ و ثبت زمان واقعی تریاژ نیاز است. بنابراین، لازم است تا مدیران این حوزه دستورالعمل ها و فرآیندهای لازم را در جهت افزایش کیفیت عملکرد اورژانس و بازنگری شاخص ها به کار گیرند.

مقدمه: پرداخت های غیررسمی پرداخت هایی هستند که به افراد یا سازمان ارائه دهنده سلامت به صورت نقدی یا غیر نقدی و خارج از کانال های پرداخت رسمی، پرداخت می شود. هدف پژوهش حاضر، شناسایی میزان پرداخت های غیررسمی، علل و سیاست مقابله با آن با تأکید بر خصوصیات دموگرافیک بیماران است. روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی است که در زمستان 1392 (قبل از طرح تحول سلامت) و زمستان 1394 (بعد از طرح تحول سلامت) انجام گردید. ابزار گردآوری داده در این تحقیق پرسش نامه و مصاحبه تلفنی با بیمار بود و داده ها از طریق نرم افزار Excel و SPSS جمع آوری و تحلیل شد. یافته ها: پرداخت غیررسمی فقط قبل از اجرای طرح تحول سلامت به میزان 6/1 درصد بیماران بود و پس از اجرای طرح هیچ موردی وجود نداشت. همچنین، میانگین پرداخت غیررسمی به پزشکان 1/11، پرستار 2/22، کارکنان خدمات 2/22 و نگهبان و سایر کارکنان صفر درصد بود. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که در کل طرح تحول سلامت بر میزان پرداخت های غیررسمی در سطح دانشگاه علوم پزشکی شیراز تأثیر (01/0 >p) داشته است و موجب کاهش پرداخت های غیررسمی در سطح دانشگاه شده است.

مقدمه: تحلیل مقدار فروش داروهای مصرفی کشور نقش مهمی در تأمین تقاضای داروی کشور در گروه های درمانی مختلف دارد. دراین بین مهم ترین چالش فرارو، روش های متداول و تجربی پیش بینی صنعت دارو است. هدف پژوهش حاضر بررسی کارایی دو روش پیشنهادی شبکه عصبی مصنوعی و برازش منحنی در مقایسه با روش متداول نرخ رشد مرکب است. روش ها: پس از تجمیع داده های 17 سال فروش محصولات دارویی (از سال 1379 تا 1395) و اعمال اصلاحات لازم ازهر سه روش یادشده جهت پیش بینی استفاده شد. سپس با شاخص متداول جذر میانگین مربعات خطاهای پیش بینی، کارایی سه روش مقایسه شده است. یافته ها: پس از بررسی حدود 2200 محصول ژنریک دارویی و شناسایی 17 گروه درمانی اصلی با استفاده از سه روش یادشده، فروش ریالی ۱۷ گروه درمانی برای سال های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ پیش بینی شد و درصد خطای فروش سالیانه محاسبه شده برای دو روش شبکه عصبی مصنوعی و برازش منحنی در سال های 1379 تا 1395 به ترتیب برای ۱۱ سال (از 13 سال محاسبه شده با روش شبکه عصبی) و ۱۵ سال (از 17 سل محاسبه شده با روش برازش منحنی) کمتر از هفت درصد، گزارش شد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که به کارگیری روش شبکه عصبی و برازش منحنی در پیش بینی میزان فروش ریالی دارو همواره عملکرد بهتری از روش مرسوم دارد و در مواقعی که سوابق داده های تجربی گذشته برای فروش دارو کم است، روش برازش منحنی کارایی بهتری دارد اما با داده های ورودی بیشتر، روش شبکه عصبی کارایی بهتری نسبت به دو روش دیگر خواهد داشت.

مقدمه: متخصصان بالینی برای رفع نیاز اطلاعاتی خود لازم است مهارت های اطلاع یابی موردنیاز را کسب کنند. به همین دلیل پژوهش حاضر باهدف تأثیر مداخله آموزشی دستیار اطلاعات بالینی در تغییر رفتار اطلاعاتی دانشجویان پزشکی دوره کارآموزی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گرفت. روش ها: نوع مطالعه کاربردی و روش پژوهش مداخله نیمه تجربی به صورت طرح دوگروهی با پیش آزمون پس آزمون بود. در این پژوهش تعداد ۳۰ نفر در هر گروه آزمون و شاهد، به روش نمونه گیری غیر احتمالی آسان بر اساس ترتیب زمانی انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. پرسش نامه حاوی ۱۹ گویه بر اساس طیف لیکرت پنج گزینه ای (خیلی کم تا خیلی زیاد) بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 و روش های آماری توصیفی و آمار استنباطی بررسی شد. یافته ها: آموزش های دستیار اطلاعات بالینی باعث شد تا هدف و انگیزه گروه آزمون از جستجوی اطلاعات بیشتر بر مسائل و آموزش بالینی متمرکز شود. بعد از مداخله نیاز به جستجوی اطلاعات گروه آزمون در حین و بعد از مواجهه با بیمار نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری بیشتر بوده است. همچنین، میزان استفاده از منابع اطلاعاتی الکترونیک و پایگاه های داده بعد از مداخله در گروه آزمون به طور معنی داری بیشتر از گروه شاهد بوده است. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت منابع اطلاعاتی الکترونیک در مقایسه با فرمت چاپی لازم است دانشگاه های علوم پزشکی آموزش استفاده از پایگاه های داده توسط دستیاران اطلاعات بالینی را به طور ویژه به عنوان بخشی از برنامه آموزشی دانشجویان پزشکی مدنظر قرار دهند.