درخت حوزه‌های تخصصی

جهانی شدن باعث ایجاد تغییر و تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زیادی در اکثر نقاط دنیا شده است و شاید شهرها در این زمینه، شهر ها شاید بیشترین تاثیر پذیری را داشته اند. در یکی دو دهه گذشته مفهوم جدیدی از شهر در ادبیات جامعه شناسی و مطالعات شهری با عنوان ” شهر جهانی ” رواج یافته است. هر چند هنوز درباره تعریف دقیق و تعیین معیارهای شهر جهانی اتفاق نظری به دست نیامده است، ولی در این مورد که فن آوری های جدید اطلاعات، ارتباطات مخابراتی، سهولت نقل و انتقالات افراد و کالاها و… دامنه فعالیت ها در شهرها نتیجه اهمیت و نقش آفرینی برخی شهرهای جهان را افزایش داده اند، اتفاق نظر نسبی ای وجود دارد. مقاله حاضر که با روش توصیفی انجام گرفته است در نظر دارد مفهوم ” شهر جهانی ” را معرفی کرده، برخی تعریف ها و ویژگی های این گونه شهر ها را درد که نماید و نقش آنها را در فرایند عام تر جهانی شدن مورد بررسی قرار دهد.

هدف از این پژوهش رویکردی جامعه شناختی به بررسی نقش و ارتباط جنسیت با سرمایه اجتماعی و مؤلفه های آن ، در چهارچوب نظریه پردازانِ سرمایه اجتماعی است . روش تحقیق : با توجه به روش کمی ترکیب پژوهش ها؛ یعنی روش فراتحلیل ، در هر پژوهش دو مطلب ] سطح معناداری ( significant Level )/ اندازه اثر ( Effect size ) [ باید استخراج و ثبت شوند . بنابراین، استخراج سایر اطلاعات ( شامل : هدف و فرضیه پژوهشی/ جامعه آماری و حجم نمونه/ ابزار اندازه گیری یا پرسشنامه/ روش های ارزشیابی نظیر پایایی و اعتبار/ نتیجه گیری و پیشنهادها ) از پژوهش های شناسایی شده تابع هدف محقق است .یافته ها : در چهارچوب روش فراتحلیل با استفاده از روش اسنادی با تکیه بر پایان نامه های ارشد (79%) و دکتری (21%)، در سطح دانشگاه های دولتی (94%) و آزاد اسلامی (6%) ؛ و براساس توزیعِ پژوهش های انجام شده (پایان نامه ها و طرح های پژوهشی ) به ترتیب در حوزه سرمایه اجتماعی 41 مورد (43%) ، اعتماد اجتماعی 28 مورد (30%) ، و مشارکت اجتماعی 26 مورد (27%) ؛ چنین برمی آید که طبق نتایج فراتحلیلِ فرضیه های تحقیقاتِ انجام شده ؛ اولا رابطه بین جنسیت با سرمایه اجتماعی : حاکی از همگونی داده ها و در عین حال پذیرش همبستگیِ قابل قبول بین جنسیت با سرمایه اجتماعی؛ثانیا رابطه بین جنسیت با اعتماد اجتماعی : حاکی از همگونی داده ها و در عین حال پذیرش همبستگیِ قابل قبول بین جنسیت با اعتماد اجتماعی و ثالثا رابطه بین جنسیت با مشارکت اجتماعی : حاکی از ناهمگونی داده ها و در عین حال عدم پذیرش همبستگیِ قابل قبول بین جنسیت با مشارکت اجتماعی در تحقیقات یاد شده است.

مقدمه: عرضه مواد غیرقانونی نقش تعیین کننده ای در ابتلا به موارد جدید و عود پس از درمان و بعضی از معیارهای بهداشتی دارد. اخیراً، ایران با ماده غیرقانونی جدیدی به نام کراک مواجه شده است که عمدتاً از دسته اوپیوئیدهاست. مقاله حاضر با هدف بررسی وضعیت عرضه کراک در بازار خرده فروشی شهر تهران ارائه شده است. روش: این مطالعه، با استفاده از روش های مطالعات کیفی و در سال های ۸۶ تا ۸۷، در شهر تهران انجام شده است. برای دستیابی به اطلاعات، با فروشندگان کراک، مصرف کنندگان، درمانگران و افراد کلیدی و با استفاده از پرسش نامه با سؤالات باز و چند چک لیست مصاحبه شد. یافته ها: تهیه کراک، از نظر همه افراد، خیلی راحت ذکر شد و مشکلات تهیه آن، بی پولی و حضور مأموران انتظامی بود. اکثر پاسخ گویان معتقد بودند که قیمت کراک، نوسان داشته، رنگ و خلوص آن طی زمان تغییر کرده و کیفیت آن بدتر شده است و عمده ترین ناخالصی کراک را اضافه شدن دارو به آن دانستند. فروش کراک، پرسودتر از فروش سایر مواد و در سطح خرده فروشی ناشی از نیاز و فقر حاصل از اعتیاد ذکر شد. به طورکلی، ابهام و اختلاف نظر زیادی درباره کیفیت و ترکیب کراک و نحوه تولید آن وجود داشت. بحث : این مطالعه نشان داد که با توجه به افزایش قابل توجه عرضه کراک در کشور، طی سال های اخیر، تغییرات سریعی نیز در کیفیت این ماده و نحوه تهیه آن رخ داده است. اولویت دادن به مقابله با عرضه این ماده، در مقابل مواد سبک تری مانند تریاک، تولید اطلاعات صحیح درباره کراک و آموزش آن به درمانگران و عموم مردم توصیه می شود

ورود رسانه های جدید رقم زنندة عصر جدید هم گرایی رسانه ها می باشد. بر اساس نظریة فرهنگ هم گرایی، رسانه های جدید رسانه های مشارکتی هستند و مخاطبان، تولیدگران و مشارکت جویان در چرخة محتوا می باشند. این تحول به نظر می رسد موجب تغییر فرهنگ مصرف رسانه ای شده است. نحوة جدید استفاده از تلویزیون در فرهنگ جدید رسانه، موجب پدیدآمدن مخاطب جدید با خصوصیات چندقالبی، مشارکت جو و فعال شده است. مقالة حاضر به دنبال بررسی تأثیر اینترنت بر تلویزیون در عصر هم گرایی به واسطة تبیین رابطة تولید محتوای اینترنتی با نحوة جدید استفاده از تلویزیون می باشد و با استفاده از پیمایش نشان می دهد: ۶۵ درصد از شهروندان، تولیدگر محتوای اینترنتی هستند و مخاطبان به نحوی جدید به تماشای تلویزیون می پردازند. همچنین بر اساس آزمون فرضیه ها، تولید محتوای اینترنتی با چندقالبی بودن، مشارکت جویی و فعال بودن در برابر تلویزیون رابطة مستقیم دارد که بیانگر فرهنگ واحد هم گرایی در رسانه ها می باشد. اینترنت بر تلویزیون تأثیر گذاشته است ولی نه بر کاهش محبوبیت آن؛ بلکه موجب تعامل هرچه بیشتر رسانه های سنتی و نوین شده است.

شهر و شهرنشینی در آغاز سدة بیست ویکم، که عصر پست مدرن، عصر جهانی شدن، عصر پست متروپلیتن و... نام گرفته است، در معرض تحولات بنیادی کمّی و کیفی فراوانی قرار گرفته است. تمدن کنونی بیش ازپیش شهری شده و تحولات جمعیتی و لایه بندی های اجتماعی، پیامدهای ناگواری را بر پیکر هستی اجتماعی وارد آورده است. ابعاد سکونتگاه های شهری روزبه روز پیچیده تر و به تبع آن مخاطرات انسانی در زیست بوم های شهری متبلور شده است. درحقیقت امروزه، در شهرها با نوعی مغایرت زمان روبه رو هستیم که در آن: 1. خانه های بزرگتر داریم و خانواده های کوچکتر، راحتی بیشتر و زمان کمتر؛ 2. متخصص بیشتر و مشکلات بیشتر، داروی بیشتر و سلامتی کمتر؛ 3. بیشتر خرج می کنیم و کمتر داریم، بیشتر می خریم و کمتر لذت می بریم؛ 4. ساختمان بلند تر و طبع کوتاه تر داریم، بزرگراه های پهن تر و دیدگاه های باریک تر داریم؛ 5. بیشتر می نویسیم و کمتر یاد می گیریم، بیشتر برنامه ریزی می کنیم و کمتر اجرا؛ 6. فرصت بیشتر و تفریح کمتر داریم، تنوع غذایی بیشتر و تغذیة ناسالم تر داریم؛ 7. درآمد بیشتر و طلاق بیشتر داریم، منازل رؤیایی و خانواده های ازهم پاشیده تر داریم. این مقاله با رویکرد پاتولوژیک و روش تحلیلی، می کوشد واقعیت های اجتماعی و عمدتاً چندبعدی حاکم بر حیات شهرها، به ویژه شهرهای ایران در عصر پست متروپلیتن را تبیین کند. یافته های این پژوهش نشان می دهند که تحولات جمعیتی در دهه های اخیر و به تبع آن توپوگرافی اجتماعی ناهمگون شهری، مهاجرت، جدایی گزینی اجتماعی، حاشیه نشینی و نارسایی در ارائة خدمات، آسیب های اجتماعی و توجه نکردن به مقولة مهندسی اجتماعی از مهم ترین عوامل مخاطرات انسانی در شهر های کشور است.

هدف پزوهش حاضر بررسی رابطه ی بین سرمایه ی اجتماعی شهروندان مراغه ای  و رضایت اجتماعی می باشد...

پژوهش حاضرباهدف بررسی رفتارهای حاشیه نشینان کوی مرادیان رشت انجام شده ونقش متغیرهای مستقل دین ومذهب ارزش ها و...دربروزرفتارهای حاشیه نشین هابررسی شده است.

مقدمه: در دهه های اخیر، پیشرفت علم و فناوری زمینه ساز رشد اقتصادی بسیاری از کشورها شد. برخی کشورها که از لحاظ منابع طبیعی وضعیت مناسبی نداشتند، با بهره گیری از دانش و فناوری نوین توانسته اند جهش های بزرگی در اقتصاد ملی و درنتیجه افزایش سطح رفاه جامعه خود ایجاد کنند. این تلاش ها زمینه ساز ایجاد شاخه نوینی از علم اقتصاد، با عنوان اقتصاد دانش محور شده است. در این مقاله شاخص های اقتصاد دانش محور را به عنوان یکی از مؤلفه های تابع رفاه اجتماعی برای استان های ایران براساس آمارهای سال ۱۳۸۶ برآورد کرده و تخمین زده ایم. روش: روش مطالعه حاضر مقطعی و از نوع تحلیل های ثانویه است که با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی انجام خواهد شد. یافته ها: استان های سمنان، یزد، اصفهان و تهران چهار استان برتر از لحاظ دانش محور بودن هستند و استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و آذربایجان غربی کم ترین میزان نرخ اقتصاد دانش را در خود انباشت کرده اند. نتایج: نتایج این پژوهش حاکی از آن است که ایران از لحاظ شاخص های اقتصاد دانش محور، رتبه پایینی در دنیا دارد. در داخل کشور نیز منابع و شاخص های اقتصاد دانش محور به صورت ناهمگون تقسیم شده و توازن در منابع برای استان ها وجود نداشته است.

فضای شهری از جمله مفاهیم علمی است که در رشته های مختلف علوم اجتماعی مانند جامعه شناسی، انسان شناسی، معماری و شهر سازی دارای تعاریف و حوزه های متفاوت کاربردی است. در یک تقسیم بندی از ابعاد، معیارها و اصول فضای شهری، می توان چهار بعد عملکردی، معنایی، فرمال و اجتماعی برای آن قائل بود. اوقات فراغت نیز با توجه به ماهیت و محتوایی که دارد، یکی از مهمترین سازه های اجتماعی است که بر تمامی ابعاد حیات اجتماعی افراد تأثیر می گذارد. تأثیر این سازه اجتماعی را علاوه بر سطح خرد، می توان در سطح کلان و در ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نیز جستجو نمود. مقاله حاضر که نتیجه یک کار تجربی در این حوزه است، به دنبال بررسی رابطه فضای اجتماعی شهری و سبک گذران فراغت با تأکید بر فعالیت های اجتماعی در بین جوانان شهر شیراز است. بدین منظور ۴۰۰ نفر از جوانان ۲۵-۱۸ ساله شهر شیراز بر اساس نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیده و مورد بررسی قرار گرفتند. روش جمع آوری اطلاعات، روش میدانی و تکنیک مورد استفاده تکنیک پیمایش با استفاده از ابزار مصاحبه و پرسشنامه می باشد. نتایج نشان داد که فضای اجتماعی شهر تأثیر مثبت و معناداری بر سبک گذران فراغت جوانان دارد.

این مقاله در گام نخست با استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی و در نهایت با استفاده از روش پیمایش به بررسی تطبیقی علل گرایش و همچنین نحوه استفاده دانشجویان ایرانی و آمریکایی از شبکه اجتماعی «فیس بوک» می پردازد. مقوله بندی پژوهش های انجام شده نشان می دهد که معتبر ترین آنها درخصوص فیس بوک که جامعه آماری آنها دانشجویان آمریکایی بوده، حول سه محور اصلی؛ نحوه استفاده کاربران از فیس بوک، تأثیر استفاده از آن و سنجش نگرش دانشجویان درباره فیس بوک صورت گرفته که در این میان، ایجاد روابط جدید، حفظ روابط قدیمی، جستجوی اخبار، اطلاعات و سرگرمی مهم ترین دلایل عضویت دانشجویان آمریکایی در فیس بوک شناخته شد. در مرحله دوم بر مبنای مصاحبه با خبرگان، پژوهش های انجام شده و نظریه «استفاده و رضامندی» ، اقدام به نیازسنجی ارتباطی دانشجویان دانشگاه های تهران درخصوص شبکه فیس بوک می شود. مهم ترین نتایج قسمت دوم نشان می دهد که عواملی نظیر: اشتراک اطلاعات و اخبار، آزادی در ارتباط، جریان آزاد اطلاعات در شبکه، توانایی کنترل مخاطب بر اطلاعات شخصی و برابری اصولی در شبکه، در پیوستن دانشجویان به این شبکه نقش اساسی داشته است.

هم زمان با تشکیل خانواده، تعیین مقام ریاست بر آن اقدامی ضروری و مسلم است. زیرا خانواده مانند هر نهاد دیگر اجتماعی و بلکه به عنوان نهاد اولیه و سنگ بنای تشکیل جامعه از این قاعده مستثنا نیست. از این رو در حقوق اسلام و نیز قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، سمت ریاست بر خانواده به عنوان یک وظیفه و تکلیف قانونی در راستای سامان دهی به نظام خانواده، برعهده مرد قرار داده شده است. بنابراین جعل این سمت، یک مزیت یا امتیاز شخصی نبوده و درحقیقت ایجاد یک مسئولیت یا وظیفه ی اجرائی برای زوج است. بدیهی است لازمه داشتن این سمت، اعطای حقوق و امتیازات خاصه برای سرپرست خانواده خواهد بود که بدون این حقوق ممتازه مدیریت وی برخانواده ناممکن یا ناکافی است. بنابراین اعطای این حقوق، یک اعطای شخصی نبوده و به منظور بهره مندی در اداره ی صحیح امور خانواده به زوج واگذار شده است. با این همه، وجود این حقوق ممتازه باعث می شود تا بسیاری از مردان به سوءاستفاده از این حقوق، به ویژه در ارتباط با همسران خود وسوسه شوند. در این مجال، ماهیت حقوقی این سمت را از منظر سوءاستفاده های حقوقی بررسی کرده و نحوه پیشگیری و برخود با آن را مورد ارزیابی قرار دهیم.

جهت تحقق پیشرفت و توسعه پایدار، توجه به مقتضیات محلی، تمرکززدایی، دموکراسی غیرمتمرکز، حکمروایی مطلوب، کوچک سازی و چابک سازی ساختارهای متمرکز حاکمیت، تقسیم کار ملی و محلی و توجه به حقوق مکانی الزاماتی گریزناپذیر و بی بدیل اند. در شرایط کنونی جهانی شدن از یک طرف به محلی شدن و از طرف دیگر با شهری شدن و کلان شهرنشینی همگرایی شدیدی پیدا کرده است، با وجود آنکه عمر مدیریت محلی با محوریت شهرداری ها در ایران، بیش از صد سال است، اما به دلیل ساختار سیاسی و نهادی فراروی دولت و مجلس و همچنین اتکاء به درآمدهای نفتی، ساختاری تمرکزگرا در اداره امور کشور نهادینه شده است؛ که به طور جدی در تعارض با پیشرفت و توسعه پایدار ناحیه ای و منطقه ای و تحقق حکمروایی محلی مطلوب و همچنین قانون اساسی قرار دارد. تداوم روند برنامه ریزی و اداره متمرکز و بی توجهی به جایگاه مدیریت های محلی و عدم تقسیم ماموریت های ملی و محلی در افق چشم انداز چالش های جدی برای رسیدن به توسعه و پیشرفت پایدار را سبب می گردد. این نوشتار در پی تحلیل این نکته است، که تمرکززدایی به عنوان الگویی جدی برای توسعه همه جانبه بایستی در دستور کار نظام تصمیم ساز و تصمیم گیر قرار گیرد، به عبارت روشن «تمرکززدایی به مثابه توسعه» الگو مورد پذیرش این نوشتار برای اداره امور کشور است، اگر اثبات شود «تمرکززدایی به مثابه توسعه» الگواره بی بدیل پیشرفت پایدار ایران است، قاعدتآ نحو ارتباط و حدود وظایف اختیارت قوا در ایران بخصوص قوه مجریه و مقننه با مدیریت های محلی و شوراها بایستی تحول ساختاری یابد. روش تحقیق این نوشتار توصیفی و تحلیلی است، همچنین از نتایج جلسات نخبگی نیز بهره گیری شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد، بسترهای قانونی این الگوواره در قانون اساسی فراهم است، اما باور و عزم سیاسی توسعه گرا و آینده نگری لازم است تا با ایمان و دغدغه برای آینده کشور به طراحی مدل تقسیم کار ملی و محلی در حوزه های اجرا، نظارت، مقررات گزاری و برنامه ریزی بپردازد، رویکرد مورد نظر، ماموریتی فراتر و بیشتر از مدیریت یکپارچه شهری و روستایی مد نظر دارد و بیشتر به مدیریت یکپارچه محلی در سطح شهر، ناحیه، منطقه و تقسیم روشن وظایف بین قوه مجریه و مقننه و مدیریت های محلی در چارچوب قانون اساسی باور دارد، تحقق این مدل مستلزم تحولات ساختاری و نهادی عمقی در اداره امور کشور است، که بدون باور و اراده سیاسی محقق نخواهد شد، به همین واسطه است که نظام برنامه ریزی محلی در هر سطح از فضا یک روند سیاسی است. نتیجه دیگر این بحث این است، در افق چشم انداز، راه توسعه ملی در واگذاری امور به شوراها و مدیریت های محلی و اقتداربخشی به این نهادها است، لذا حکمروایی مطلوب در گروه توسعه و نهادینه کردن شوراها و مدیریت های محلی است. سئوال محوری این نوشتار این است: «مدل مطلوب ارتباطی قوه مجریه و قوه مقننه با مدیریت محلی در چارچوب قانون اساسی در کشور تا افق 1404، تابع چه تحولاتی است؟ همچنین جهت رسیدن به این مدل چه تحولاتی لازم است در ساختارها و کارکردهای قوه مجریه و مقننه و همچنین شوراها و مدیریت های محلی صورت پذیرد؟

رشد فرهنگ عامه پسند، ظهور سبک های جدید زندگی و اهمیت یافتن بازنمایی های رسانه ای در دو دهه اخیر چشم انداز تازه ای را در پرداختن به مسایل بزهکاری جوانان گشوده است. جرم شناسی فرهنگی بعنوان نقطه تلاقی جرم شناسی ومطالعات فرهنگی با فاصله گرفتن از علت کاوی های عموما بیرونی و تاکید مفرط بر زمینه های فردی و ساختاری، جرم و مجرم را بر ساختی اجتماعی نیز تلقی می کند که برای فهم آنها الزاما می بایست به زمینه ها، متن اجتماعی و روابط قدرت در جامعه تاملی جدی داشت. مقاله حاضر پس از مرورتحولات نظری و تنوعات گفتمانی در نگاه به جرایم جوانان، به شرح و تحلیل سنت جرم شناسی فرهنگی و ظرفیت ها و چالش های آن در بررسی مسایل خرده فرهنگی و سبک زندگی جوانان ایران می پردازد. استدلال اصلی مقاله بر این است که جرم شناسی فرهنگی امکان مناسبی را برای بازنگری در مرز بندی های فرهنگ و جرم فراهم ساخته و با دوری جستن از برخی کلیشه سازی ها به فهم و شناخت بهتری از مسایل جوانان و در نتیجه سیاست گذاری بهتر برای آنها منتهی می شود.