مهرداد استیری

رقابت پذیری معیاری کلیدی برای ارزیابی درجه موفقیت کشورها، صنایع و بنگاه ها در میدان های رقابتی سیاسی، اقتصادی و تجاری به حساب می آید؛ بدین معنی که هر کشور، صنعت یا بنگاهی که از توان رقابتی بالایی در بازارهای رقابتی برخوردار باشد، می توان گفت که از رقابت پذیری بالاتری برخوردار می باشد. در تحقیقات مختلف رقابت پذیری در سه سطح ملی (کشوری)، صنعت و بنگاه (سازمان/شرکت) مورد توجه قرار گرفته است که در این میان سطح بنگاه بیشتر از دو سطح دیگر مورد بررسی واقع شده است. در این مقاله نیز با عنایت به نقش کلیدی بنگاه ها در توسعه اقتصادی کشور، ضمن بررسی کلی رقابت پذیری در سطوح ملی و صنعت، به بررسی عمقی آن در سطح بنگاه پرداخته شده است. در این مطالعه به منظور شناسایی دقیق مولفه های رقابت پذیری بنگاه ها رویکردی دو بعدی در نظر گرفته شده است. در یک بعد سازه رقابت پذیری بنگاه مد نظر قرار گرفته و مولفه ها به تشکیل دهنده و تاثیرگذار تقسیم شده اند. در بعد دیگر رفتار بنگاه در راستای رقابت پذیری در نظر گرفته شده و مولفه ها در دو دسته راهبردی و عملیاتی مورد توجه قرار گرفته اند. ابتدا با بررسی پیشینه موجود، مولفه های رقابت پذیری بنگاه شناسایی، تلخیص، تلفیق و تکمیل گردید. در مجموع 28 مولفه ({16 مولفه تشکیل دهنده و 12 مولفه تاثیرگذار} و {15 مولفه راهبردی و 13 مولفه عملیاتی}) مبنای طراحی سوالات پرسشنامه قرار گرفت. با استفاده از داده های حاصل از پرسشنامه، اهمیت و وضعیت مولفه های رقابت پذیری بنگاه در فضای کسب و کار ایران از نظر خبرگان مشخص و در چارچوب مطالعه مورد تجزیه و تحلیل گردید تا اولویت و وضعیت فعلی هر یک از مولفه ها در فضای کسب و کار ایران مشخص گردد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که از نظر خبرگان کلیه مولفه های رقابت پذیری بنگاه در فضای کسب و کار ایران مورد تائید بوده، و اکثر این مولفه ها از اهمیت زیاد و وضعیت نامساعدی برخوردار می باشند. رتبه بندی مولفه های تشکیل دهنده و تاثیرگذار و راهبردی و عملیاتی مشخص گردیده و بر این اساس پیشنهادات کاربردی و علمی ارائه گردیده است.

موانع توسعه بازاریابی مؤسسه های ورزشی به دو دسته موانع درونی و بیرونی تقسیم می شوند. با توجه به تعدد موانع و نیز اهمیت و اولویت موانع درونی، در پژوهش حاضر این دسته از موانع مورد تاکید و بررسی قرار گرفتند تا راهکارهای رفع چنین موانعی برای مؤسسه های ورزشی پیشنهاد شود. موانع درونی مؤسسه های ورزشی در قالب موانع مربوط به مدیریت (5 مؤلفه)، اهداف و راهبرد (3 مؤلفه)، نظام بازاریابی (6 مؤلفه)، فرهنگ سازمانی (3 مؤلفه)، کارکنان (3 مؤلفه) و ساختار سازمانی (3 مؤلفه) شناسایی شدند. پس از شناسایی موانع، در مورد بازدارندگی (وضعیت موجود) موانع توسعه بازاریابی مؤسسه های ورزشی در ایران و نیز اهمیت و اولویت این موانع، از جامعه خبرگان بازاریابی و مدیریت ورزش (شامل استادان و متخصصان بازاریابی و متخصصان و مدیران ورزشی) کشور نظرسنجی شد برای تجزیه و تحلیل داده های مربوط به تعیین وضعیت موجود موانع درونی توسعه بازاریابی مؤسسه های ورزشی ایران از آزمون t و در رابطه با تعیین اولویت این موانع از آزمون رتبه بندی فریدمن استفاده شد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که از نظر خبرگان کلیه مؤلـفه ها به عنوان موانع بالقوه توسعه بازاریابی در مؤسسه های ورزشی کشور مورد تایید بوده، اغلب از وضعیت نامساعد و بازدارنده ای در فضای کسب و کار ایران برخوردارند و اولویت زیادی برای رفع سریع این موانع در راستای توسعه ورزش عمومی، تخصصی و قهرمانی در سطح کشور و بین المللی وجود دارد.

رقابت در عرصه خدمات مالی به ویژه در بین شرکت ها و مؤسسات ارائه کننده خدمات مشاوره، آموزش و پژوهش (ماپ) روز به روز شدت بیشتری پیدا می کند. این شرکت ها بایستی توانمند باشند تا زمینه توسعه سایر شرکت های تخصصی فعال در این بخش را فراهم سازند. بر این اساس چند سوال اساسی به شرح زیر مطرح می باشد: 1) سازمان های متولی در توانمندسازی مؤسسات ارایه کننده خدمات ماپ مالی چه نقشی دارند 2) دانشگاه ها در توانمندسازی مؤسسات ارایه کننده خدمات ماپ مالی چه نقشی دارند 3) بنگاه های اقتصادی استفاده کننده از خدمات ماپ مالی در توانمندسازی مؤسسات ارائه کننده این نوع خدمات چه نقشی دارند 4) مؤسسات ارائه کننده خدمات ماپ مالی در توانمندسازی خود چه نقشی دارند. در این تحقیق پس از مشخص شدن مدل ها و مولفه های توانمندسازی شرکت ها و مؤسسات ارائه کننده خدمات ماپ مالی، در قالب یک بررسی میدانی از خبرگان این بخش در زمینه اهمیت و وضعیت مولفه های شناسایی شده نظرسنجی شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که از نظر خبرگان کلیه مولفه های توانمندسازی شرکت ها و مؤسسات ارائه کننده خدمات ماپ مالی در فضای کسب و کار ایران مورد تائید بوده و علی رغم اهمیت بالا، اکثریت این مولفه ها از وضعیت چندان مساعدی برخوردار نمی باشند

تحقیق حاضر به دنبال بررسی رابطه میان بسته‌بندی و رفتار مصرف‌کنندگان محصولات غذایی، در سطح فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه تهران صورت گرفته‌ است. در این مطالعه با توجه به گستره تحقیق بر آن سعی شد، که میزان تأثیر عوامل مختلف بسته‌بندی بر رفتار مصرف‌کنندگان محصولات غذایی در طی مراحل پیش ازخرید، در حین خرید و پس از خرید مورد ارزیابی و مقایسه قرار گیرد. مطالعه حاضر از نظر هدف، کاربردی و از منظر روش در زمره تحقیقات توصیفی پیمایشی طبقه‌بندی می‌شود. به منظور بررسی فرضیه اصلی تحقیق از آزمون طرح اندازه‌های تکراری و به منظور بررسی تفاوت در دیدگاه‌ها و نظرات پاسخ‌گویان براساس مؤلفه‌های جمعیت‌شناختی، از آزمون مقایسه دو جامعه وآزمون مقایسه میانگین چند جامعه استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در میان متغیرهای جمعیت‌شناختی تنها سن و وضعیت تحصیلی پاسخ‌گویان در زمره متغیرهای معنادار قرار داشته و از نظر خریداران محصولات غذایی، کلیه مؤلفه‌های بسته‌بندی از اهمیت زیاد و تأثیرگذاری قابل توجهی بر رفتار مصرف‌کنندگان برخوردار می‌باشند.

در این تحقیق به منظور شناسایی مؤلفه های تاثیرگذار بر گرایش و تمایل دانشجویان به رویدادهای ورزشی در کشور، پس از بررسی عمیق ادبیات و پژوهش های گذشته پیرامون عوامل مؤثر بر گرایش به رویدادهای ورزشی، فهرست ابتدایی از مجموعه عوامل و مؤلفه های مؤثر تهیه شد. در ادامه با استفاده از نظر متخصصان و خبرگان بازاریابی و مدیران و صاحب نظران ورزشی کشور، بررسی و بازنگری همه جانبه و جامع بر روی مؤلفه های اولیه شناسایی شده صورت گرفت و پس از تایید نهایی مؤلفه ها، پرسشنامه طراحی شده در میان 380 نفر از دانشجویان شاغل به تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه تهران توزیع شد. نتایج تحلیل عاملی انجام شده نشان داد که در مجموع مؤلفه های اثرگذار بر گرایش دانشجویان به رویدادهای ورزشی را می توان به چهار عامل ترفیع ورزشی، نوع ورزش و ویژگی های آن، شرایط و امکانات ورزشی و خصوصیات ورزشکاران و تیم ها طبقه بندی کرد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس فریدمن نیز نشان داد که از میان عوامل مورداشاره، دو عامل نوع و ویژگی های ورزش و خصوصیات ورزشکاران و تیم ها بیش از دو عامل دیگر در تمایل دانشجویان به رویدادهای مختلف ورزشی در کشور مؤثر است.

به منظور بررسی نظام مند مؤلفه های بازاریابی بنگاه، در این مطالعه رویکرد سیستمی (شامل ورودی، فرآیند، خروجی و بازخور) مدنظر قرار گرفته است. در این پژوهش با بررسی منابع ثانویه و مدل های معتبر موجود در زمینه بازاریابی مؤلفه های تشکیل دهنده ی بازاریابی بنگاه ها شناسایی، تلخیص، تلفیق و تکمیل شده است. درمجموع سی مؤلفه به عنوان مؤلفه های تشکیل دهنده ی بازاریابی تعیین و مبنای طراحی سؤالات پرسشنامه قرار گرفت. با استفاده از داده های حاصل از پرسشنامه، اهمیت و وضعیت مؤلفه های تشکیل دهنده ی بازاریابی بنگاه در فضای کسب و کار ایران از نظر خبرگان مشخص شد. نتایج تجزیه و تحلیل ها حاکی از آن است که از نظر خبرگان کلیه ی مؤلفه ها به عنوان مؤلفه های تشکیل دهنده ی بازاریابی بنگاه در ایران مورد تایید بوده، اکثر این مؤلفه ها در فضای کسب و کار ایران از اهمیت زیاد و وضعیت نامساعدی برخوردار هستند که بر این اساس با توجه به وضعیت و اولویت مؤلفه ها، توصیه هایی کاربردی ارایه شده است.

این پژوهش به منظور شناسایی ابعاد تأثیرگذار بر توسعه مدیران در شرکت ساپکو انجام شده است. این تحقیق از منظر هدف کاربردی و بر اساس روش انجام از نوع پیمایشی می باشد. داده های مورد استفاده در این تحقیق هم از نوع کیفی و هم از نوع کمی از مدیران و سطوح سرپرستی شرکت ساپکو جمع آوری شد. برای تحلیل کیفی از تحلیل محتوا و برای تحلیل کمی از آزمون تی تست استفاده گردید. نمونه آماری پژوهش در مرحله اول (فاز کیفی) شامل 10 نفر از مدیران و سطوح سرپرستی ساپکو (حد اشباع) و در مرحله دوم پژوهش (فاز کمی) شامل 53 نفر که اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه جمع آوری در نهایت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده از انجام تحلیل ها حاکی از این است که آموزش، ارزیابی عملکرد، جانشین پروری، حمایت مدیریت ارشد و ابعاد راهبردی سازمان به عنوان ابعاد تأثیر گذار شناسایی شد.

تحقیق حاضر با رویکرد آمیخته اکتشافی(کیفی-کمّی)درصدد طراحی مدل مدیریت استراتژیک منابع انسانی با رویکرد سیستم های کاری با عملکرد بالااست که در شرکت های دانش بنیان انطباق پذیری دارد. به همین منظور در این تحقیق 34 بُعد اصلی از ادبیات موضوع استخراج و از طریق اجرای روش دلفی و با حضور نخبگان دانشگاهی و خبرگان شرکت های دانش بنیان به اجماع گذاشته شد که در نهایت با حذف 4بُعد واضافه شدن 3 بُعد جدید توسط اعضاء پانلها، 33 بُعد به عنوان ابعاد نهایی مدل شناسایی گردیدکه شامل مفاهیم سیستم های کاری با عملکرد بالا، عملکردسازمانی، دستاورد های مدیریت منابع انسانی و استراتژی های رقابتی بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که سیستم های کاری با عملکرد بالا، بر عملکرد شرکتهای دانش بنیان بطور مستقیم تأثیر مثبت دارند. همچنین بسته ی سیستم های کاری با عملکرد بالا بر دستاوردهای منابع انسانی شامل سرمایه انسانی، تعهد سازمانی و رضایت مندی نیز اثرات مثبت داشته و از طریق آنها نیز بر عملکرد سازمانی اثر غیر مستقیم دارد از سوی دیگر آزمونهای انجام شده نقش تعدیل کنندگی استراتژیهای رقابتی تمایز وتمرکز را نشان نداد.

این مطالعه با توجه به استراتژی بهبود عملکردی خود در صدد شناسایی ابعاد مؤثر بر طراحی مدل مدیریت استراتژیک منابع انسانی با رویکرد سیستم های کاری با عملکرد بالا، برای شرکتهای دانش بنیان است. درهمین راستا در این تحقیق توسعه ای- کاربردی، مفاهیم مؤثر ابتدا با بررسی گسترده ی ادبیات نظری موضوع HPWS ) ) و احصاء شاخصهای مطرح شده در تحقیقات پیشین،307 بُعد شناسایی و بعد از حذف موارد تکراری و ادغام موارد مشابه، 33 بُعد استخراج گردید. سپس با استفاده از تکنیک دلفی در بین اعضای پانلهای نخبگان دانشگاهی و خبرگان شرکتهای دانش بنیان به اجماع گذاشته شد و با حذف4 بُعد و اضافه شدن 3 بُعد جدید در جهت انطباق با خصوصیات شرکتهای دانش بنیان، سرانجام 32 بُعد اصلی به عنوان ابعاد نهایی مدل مفهومی مدیریت استراتژیک منابع انسانی با رویکرد HPWS شرکتهای دانش بنیان، به اجماع اعضای پانلها رسید. یافته های تحقیق نشان می دهد که از دیدگاه اعضای پانلهای دلفی از ابعاد سیستمهای کاری باعملکرد بالابعد"مدیریت حمایتی" بیشترین تأثیر را بصورت مستقیم و غیر مستقیم بر عملکرد شرکتهای دانش بنیان دارند.

این پژوهش درصدد تبیین و طراحی مدل آموزش و توسعه سرمایه انسانی در خبرگزاری صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی است که با رویکرد کیفی(زمینه ای کلاسیک) و به روش تحلیل محتوا انجام شده است. با توجه به کیفی بودن داده ها، به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تفسیری-تحلیلی استفاده شده که جایگزین روش های آماری استنباطی و توصیفی در رویکرد کمی است. روش نمونه گیری به صورت هدفمند و گلوله برفی بوده است. در این پژوهش، ابتدا نمونه های اولیه انتخاب شده و مصاحبه های عمیق انجام گرفته است. تعداد شرکت کنندگان در مصاحبه، به تعداد 13نفر از مدیران و متخصصان رسانه و اساتید دانشگاهی بوده، که پس از انجام چندین مصاحبه، مدل اولیه ناشی از کدگذاری ها و تحلیل ها حاصل شده است. در ادامه پس از کدگذاری کلیه مصاحبه های انجام شده، مقوله های اصلی مربوط و زیرمقوله های مرتبط شناسایی شده و گام به گام، مدل نهایی تکمیل گردیده است. نتایج کدگذاری ها و تحلیل ها با رویکرد کیفی در کل نظریه، موجب طراحی مدل شده است و در نهایت ، مدل مفهومی و اجزای مدل با مولفه ها و شاخص های مربوطه ارائه شده است.

اهمیت وجود مراکز تجاری به عنوان محرک مهم گردشگری، در مطالعات نظری بازاریابی گردشگری، به شکل گسترده ای تأیید شده است. این مطالعه با تلفیقی از رویکردهای کمی و کیفی، به دنبال تعیین معیارهای مؤثر بر جذابیت مراکز تجاری، به عنوان یکی از ابعاد مؤثر بر جذابیت مناطق گردشگری بوده و داده های تحقیق نیز در دو فاز اصلی، گردآوری و تحلیل شده اند. فاز نخست با انجام تحقیق کیفی اکتشافی از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با مدیران فعال در حوزه برنامه ریزی شهری و گردشگری جزیره کیش و تحلیل محتوای پاسخ های ارائه شده تأیید کرد که جذابیت مراکر تجاری می تواند به عنوان یکی از معیارهای تعیین کننده جذابیت مناطق گردشگری به شمار آید. در فاز دوم تحقیق، طی دو مطالعه مجزا و با مشارکت گردشگران جزیره کیش با هدف شناسایی معیارهای مؤثر بر جذابیت مراکز خرید تجاری از منظر خریداران بر اساس روش های تحلیل عاملی تأییدی و اکتشافی و همچنین مدل سازی معادلات ساختاری (SEM)، به مدلی پنج بعدی شامل: عوامل ملموس، فضای فروشگاه، محصول، فروشندگان و راحتی خرید، دست یافتیم.

نگه داری و حفظ کارکنان متخصص در سازمان ها و افزایش عملکرد ایشان، دغدغه همیشگی بسیاری از سازمان ها و شرکت ها در عرصه رقابت بوده است. میزان رسیدن به این اهداف، به مؤلفه های بسیاری از جمله درک حمایت های سازمان و سرپرست از سوی کارکنان بستگی دارد. در پژوهش پیش رو به بررسی تأثیر درک حمایت های سازمان و سرپرست بر تعهد سازمانی و عملکرد فردی کارکنان پرداخته می شود. به این منظور، نمونه ای از طریق تمام شماری آماری از شرکت ایتراک با 260 نفر از کارکنان مطالعه شده است. تحلیل نتایج به دست آمده از داده های گردآوری شده به کمک روش همبستگی و رگرسیون چندگانه (گام به گام) در نرم افزار SPSS نشان داد، حمایت سازمانی و سرپرست ادراک شده بر ابعاد عاطفی و هنجاری تعهد سازمانی و بر هر دو بعد وظیفه ای و زمینه ای عملکرد فردی تأثیر مثبت و معناداری می گذارد و تنها میان حمایت های سازمانی و سرپرست ادراک شده با تعهد مستمر رابطه معناداری وجود ندارد.

پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد سیستم های کاری با عملکرد بالا به دنبال بررسی رابطه بین اقدامات مدیریت منابع انسانی و بازارگرایی در صنعت خدمات بانکداری ایران است. در این مطالعه به منظور تبیین اثرات اقدامات مدیریت منابع انسانی بر بازارگرایی سازمان از چارچوب AMO استفاده شد که اقدامات مدیریت منابع انسانی را به سه دسته: اقدامات توانمندساز، انگیزش زا و فرصت آفرین دسته بندی می کند. بازارگرایی مدلی سه بُعدی و شامل رفتار هوشمند، پاسخ استراتژیک و بخش های هماهنگ در نظر گرفته شده است. آزمون مدل مفهومی پژوهش با استفاده از روش معادلات ساختاری و با بهره گیری از نظرهای نمونه 312 نفری از افراد شاغل در شعب «بانک ملت: صورت گرفته است. بر اساس نتایج، نقش اقدامات مدیریت منابع انسانی بر بازارگرایی بانک به صورت جمعی بر مبنای رویکرد سیستم های کاری با عملکرد بالا و همچنین به واسطه دستاوردهای مدیریت منابع انسانی تأیید شد.

پژوهش حاضر با هدف تدوین راهبرد های کسب وکار بازی های رایانه ای در ایران انجام شده است. به منظور دستیابی به این هدف، پس از بررسی ادبیات حوزه راهبرد و مدیریت راهبردی، جنبه های مختلف صنعت بازی با نگاهی به وضعیت آن در ایران، و با بهره گیری از روش های کیفی، مانند مصاحبه با خبرگان و فن دلفی، تحلیل شده است. برهمین اساس، اطلاعاتی از نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای موجود در این حوزه در کشور گردآوری شده است. پس از این مرحله و با استفاده از تحلیل سوات و بهره گیری از چارچوب چندمرحله ای پژوهش، راهبردهای کسب و کار لازم برای بهبود وضعیت این صنعت در کشور تدوین شده و نتایج به دست آمده در قالب چهار راهبرد و هفت راهکارِ بسترساز، ارائه شده است.

این مقاله در پی شناسایی و ارزیابی ابعاد بازارگرایی در صنعت بانکداری کشور با تأکید بر نقش نیروی انسانی در تحقق آن است. به منظور دستیابی به این هدف، پژوهش پیش رو در دو مرحله اجرا شده است. در مرحله اول با بهره گیری از نظر کارشناسان بازاریابی و مدیریت منابع انسانی و افراد شاغل در صنعت بانکداری، تلاش شد ابعاد بازارگرایی با محوریت منابع انسانی در صنعت بانکداری کشور شناسایی شود. در مرحله دوم و بر اساس پیمایش کمی، به آزمون مدل توسعه داده شده در مورد مطالعه (بانک ملت) پرداخته شد. نتایج این مطالعه نشان داد مدل بازارگرایی در صنعت خدمات بانکداری با تأکید بر نقش منابع انسانی در تحقق آن، از سه بعد اصلی، شامل رفتار هوشمند، پاسخ هوشمند و سیستم ها و بخش های هماهنگ، شکل گرفته است. بر این اساس، نیروی انسانی بانک ها یکی از عناصر و مؤلفه های اصلی در رفتار و پاسخ هوشمندانه به نیاز های بازار به شمار می رود و برای ایفای نقش مؤثرتر آنان، باید بخش ها و سیستم های هماهنگی در درون بانک ایجاد کرد.

در شهرداری ها، به عنوان سازمان های ارائه دهنده خدمات عمومی به شهروندان، نیروی انسانی مهم ترین سرمایهسازمان محسوب می شود و هر چه این سرمایه کیفیت مطلوب تری داشته باشد، احتمال موفقیت، بقا،و ارتقای سازمان بیشتر خواهد شد. هدف اصلی از این تحقیق بررسی نقش برخی متغیرهای میانجی و تعدیلگر مهمی است که می توانند بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان سازمان های عمومی ارائه کننده خدمات شهری تأثیرگذار باشند. به طور خاص، در این مطالعه تأثیر تحقق قرارداد روان شناختی بر رفتار شهروندی سازمانی با توجه به نقش میانجی حمایت سازمانی ادراک شده و نقش تعدیلگر درهم تنیدگی شغلی در کارکنان شهرداری تهران بررسی شده است. این پژوهش از منظر هدف کاربردی و از منظر گردآوری داده ها از نوع توصیفی-پیمایشی است. با بهره گیری از روش نمونه گیری تصادفی ساده، 291 نفر از کارکنان شهرداری منطقه 6 تهران به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده های جمع آوری شده با روش مدل معادلات ساختاری و رگرسیون سلسله مراتبی تحلیل شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد تحقق قرارداد روان شناختی بر حمایت سازمانی ادراک شده و رفتار شهروندی سازمانی اثر مثبت و معناداری دارد. همچنین، اثر مثبت و معنادار حمایت سازمانی ادراک شده نیز بر رفتار شهروندی سازمانی تأیید شد. به علاوه، دیگر یافته های این مطالعه نشان داد حمایت سازمانی ادراک شده در رابطه میان تحقق قرارداد روان شناختی و رفتار شهروندی سازمانی نقش میانجی و درهم تنیدگی شغلی در رابطه میان حمایت سازمانی ادراک شده و رفتار شهروندی سازمانی نقش تعدیلگر مثبت دارد.

در این مطالعه بسترهای به کارگیری بازاریابی الکترونیکی در قالب سطح مؤلفه ها در دو دسته بیرونی (مربوط به دولت) و درونی (مربوط به بنگاهها) و در قالب ماهیت مؤلفه ها در دو دسته راهبردی و عملیاتی بررسی شده اند. در نهایت 35 مؤلفه به صورت نهایی شناسایی و مبنای طراحی سؤال های پرسشنامه قرار گرفته است. سپس اهمیت و وضعیت بسترهای به کارگیری بازاریابی الکترونیکی از نظر خبرگان بازاریابی دانشگاهی مشخص و در چارچوب مطالعه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته تا اولویت و وضعیت فعلی هر یک از مؤلفهها در فضای کسبوکار ایران مشخص شود. روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و روش گرآوری داده توصیفی پیمایشی است. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که از نظر خبرگان بازاریابی کلیه ی بسترهای درونی و بیرونی به کارگیری بازاریابی الکترونیکی در فضای کسب و کار ایران از وضعیت نامساعد و اهمیت زیادی برخوردار هستند.