تجاوز و بـزه‌دیـدگی زنـان

تجاوز جنسی، معضلی در تمام جوامع است و هیچ کشوری در دنیا، فارغ از این مشکل نمی‌باشد؛ البته به اعتقاد تحلیل‌گران اجتماعی، فرهنگ جوامع در میزان وقوع آن مؤثر است. اغلب کشورهای پیشرفته، به ویژه آمریکا، دارای بیشترین آمار تجاوز هستند، به طوری که امنیت زنان در این جوامع به صورت رؤیای تعبیر ناشدنی است. وزارت کشور انگلستان گزارش می‎دهد که حدود 70 درصد زنان بین 17 تا 35 ساله، به طور دائم نگران هستند که مورد تجاوز جنسی قرار نگیرند. طبق این گزارش بین سال‌های 1985 تا 1996 آمار تجاوز افزایش چشمگیری داشته است. در حالی که بسیاری از زنان بزه‌دیده، کمتر این موضوع را به پلیس گزارش می‌دهند. مطالعة دیگری نشان می‎دهد که از هر پنج زن در دنیا، روزانه یک نفر مورد توهین و آزار جنسی واقع می‌شود. طبق این گزارش، سالانه 700 هزار زن در آمریکا مورد تجاوز قرار می‎گیرند[1] و بین 6 تا 25 درصد زنان این کشور، حداقل یک بار مورد تجاوز جنسی واقعی قرار گرفته‎اند. همچنین بیش از 50 درصد زنان، حداقل یک بار در عمر خود تهدید به تجاوز جنسی شده‎اند.[2] البته این مسأله مختص کشورهای صنعتی نیست، بلکه کشورهای در حال توسعه نیز با چنین معضلی مواجهند. اخیراً گزارشات بسیار نگران کننده‌ای درخصوص تجاوز به اطفال منتشر می‌شود. چنانچه روزنامه البیان امارات می‌نویسد: «رشد تجاوز به دختر بچه‌ها در جنوب افریقا به حد خطرناکی رسیده است و بسیاری از اطفال جنوب افریقا، از طرف معلمین و شاگردان بزرگتر، مورد تجاوز جنسی واقع شده‌اند.»[3]
آمارهای منتشر شده از سوی برخی کشورها نیز جهانی بودن معضل تجاوز را نشان می‌دهد.

 
جدول درصد قربانیان جنسی در بعضی از کشورها بر حسب سن
15 ساله    10 ساله وکمتر    نام کشور
62
-
58
36
40
47
58    29
18
18
23
-
13
32    ایالات متحده آمریکا
لیما، پرو
مالزی
مکزیکوسیتی
پاناماسیتی
پاپوا- گینه‌نو
سانتیاگو (شیلی)
Reference: Lori Heise “Violence Against Women: The Missing Agenda” [4]
تعریف تجاوز جنسی
ـ تعریف لغوی
از نظر لغوی، «تجاوز» به معنای ظلم و تعدی می‌باشد، در لغت‌نامه دهخدا، یکی از معانی این مفهوم، تخطی، تعدی، بیرون شدن از حد، حق و عدل می‌باشد.[5]
ـ تعریف اصطلاحی
تجاوز به عنف نوعی رفتار خشن و تحقیر آمیز است که از طریق اعمال جنسی و برای ابراز قدرت و خشم صورت می‌گیرد، در چنین مواردی، رابطه جنسی به ندرت موضوع اصلی می‌باشد و در اکثر موارد مسائل جنسی در خدمت نیازهای غیر جنسی درمی‌آیند.[6]
ویژگی‌های متجاوزین جنسی
بر اساس تحقیقات کشور آمریکا، 45 درصد تجاوزگران، کمتر از 25 سال و 30 درصد آنان بین 18 تا 24 سال دارند. بسیاری از متجاوزان، چندین بار مرتکب این بزهکاری شده و به طور متوسط قبل از دستگیری، بیش از 10 بار به زنان تجاوز کرده‎اند.[7] متجاوزین به لحاظ طبقه اجتماعی، متعلق به طبقات پایین و دارای پرونده‌های قبلی در ادارة پلیس می‌باشند، همچنین تجاوز جنسی در مناطق شهری، شایع‌تر ازمناطق روستایی است. 92 درصد از تجاوزگران نیز در دوران کودکی، به شدت توسط والدین‌ خود تنبیه شده‌اند. 50 درصد تجاوزگران جنسی، در محلة زندگی قربانی سکونت دارند؛ به طوری که 20 درصد قربانیان، نام فرد تجاوزگر را می‌دانند. در نیمی از موارد، فرد متجاوز بیگانه است، در20 درصد موارد، قربانیان، فرد تجاوزگر را قبلاً دیده‌اند.[8] در 10 درصد موارد، مهاجم بیشتر از یک نفر است.
به اعتقاد «کوهن»[9] می‎توان تجاوزگران جنسی را از طریق ویژگی‎های عمومی نظیر احساس بی‌کفایتی و بی‌لیاقتی، خشم یا تمایلات جنسی غالب بر احساسات، شناسایی نمود. به اعتقاد او تجاوزگران جنسی برای رهایی از این موضوع که فردی را دستخوش تجاوز قرار داده‌اند، از مکانیسم فرافکنی[10] استفاده می‌کنند. آنها اغلب در مقابل نیازهای دیگران، حساس نیستند و احساس همدلی و صمیمیت نمی‌کنند و مقاومت آنها در برابر ناکامی‌ها بسیار ضعیف است، گرچه قوة ادراک، قضاوت و استدلال اکثر آنها سالم است، لیکن هنگامی که هیجانات آنان برانگیخته می‎شود، اعمال تباه کننده‎ای انجام می‎دهند.[11] در مطالعات اخیر، مردان متجاوز به چند گروه مجزا تقسیم شده‌اند:
1)ـ آزارگران جنسی[12] که از درد کشیدن قربانی دچار تحریک جنسی می‌شوند.
2)ـ مهاجمین بهره‌کش[13] که به طریق تکانشی،[14] قربانی را به عنوان یک شیء جهت ارضای جنسی خود استفاده می‌کنند.
3)ـ مردان بی کفایت[15] که معتقدند هیچ زنی داوطلبانه با آنها ازدواج نخواهد کرد و مدام در تخیلات جنسی خود غرق هستند.
4)ـ مردهایی که تجاوز به عنف از طرف آنها، جابجایی در خشم و غضب اسـت. برخی عقیده دارند که این خشم قبلاً متوجه همسر یا مادر بوده است. فمینیست‎ها معتقدند که متجاوز نمی‎تواند پرخاشگری‌ خود را به طور مستقیم نسبت به مردان دیگر ابراز کند، به همین جهت این پرخاشگری، جابجا می‎شود و زنان را آماج حمله قرار می‌دهد.[16]
          ویژگی‌های قربانیان     
هر چند برخی از مردان و پسران جوان، توسط مردان دیگر مورد تجاوز واقع می‌شوند، اما زنان، قربانیان اصلی آزارهای جنسی هستند و درصد تجاوز به مردان نسبت به زنان بسیار ناچیز است. قربانیان در تمام گروه‌های ‌سنی مشاهده می‌شوند، ولی بیشترین خطر برای سنین 16 تا 24 سال می‎باشد.[17] در مواردی که متجاوز یک نفر است و از آشنایان قربانی می‎باشد، تجاوز در اطراف محل سکونت قربانی و معمولاً داخل یا نزدیک خانه زن صورت می‌گیرد و اکثر موارد، با نقشه قبلی انجام می‌شود.[18] اما تجاوزات گروهی معمولاً در مکان‌هایی که متجاوزین از قبل در نظر گرفته‌اند نظیر خرابه‌ها، باغات دور افتاده، منزلِ خالیِ یکی از متجاوزین و ... انجام می‌گیرد.

ویژگی زنان بزه ‌دیده
ـ پناهندگان اخراجی
زنانی که به صورت غیر قانونی وارد یک کشور دیگر می‌شوند، احتمالاً توسط مقامات قانونی مورد تعرض واقع می‎شوند، زیرا کمتر احتمال دارد که شکایت کنند.
ـ بیماران روانی
یک دسته دیگر از زنان قربانی، به لحاظ عقلی دارای نقصان بوده یا بیماری روانی دارند. تحقیقی در فرانسه نشان می‎دهد که زنان اسکیزوفرنی سه برابر بیشتر از زنانی که دارای بیماری اختلال خلقی دوقطبی[19] بودند و دو برابر بیش از سایرین، قربانی تجاوز جنسی واقع شده‌اند.[20] همچنین بسیاری از زنانی که مبتلا به بیماری اسکیزوفرنی بودند، به کرات مورد تجاوز واقع شده‌اند، وضع روحی آنان به مراتب بدتر گردیده است.[21]
ـ دختران فراری و زنان خیابانی
درصد نسبتاً بالایی از قربانیان تجاوز، زنان و کودکان خیابانی هستند. از آنجا که این دسته از زنان و کودکان بی‌سرپرست، فاقد حامی و سرپناه می‌باشند، لذا طعمه سوءاستفاده‌گران گردیده‎اند. یک تحقیق در کشور ایران در مورد افسردگی و سوء استفاده جنسی از کودکان خیابانی منطقه 12 شهرداری تهران، نشان می‎دهد که میانگین سنی این کودکان6 تا 17 سال بوده است و 56 نفر از آنها پسر و 31 نفر، دختر بودند. در این تحقیق،20درصد کودکان خیابانی مورد سوء استفادة جنسی قرار گرفته بودند و اغلب سوءاستفاده کنندگان، غریبه بوده‌اند.[22]
دختران فراری، به دلیل نداشتن سرپناه و حامی جدی و ترس از مراجعه به مراکز قانونی، به جهت اجبار آنها در بازگشت به خانه و زنان روسپی به دلیل سوء سابقه اعتیاد، بسیار آسیب‌پذیر می‌باشند و جوانان ولگرد با آگاهی از این وضعیت، آنها را تهدید کرده و مورد تجاوز قرار می‎دهند.
انواع تجاوز
الف)ـ برحسب تعداد متجاوزین
انواع تجاوز به لحاظ تعداد متجاوزان جنسی، به صورت فردی و گروهی اتفاق می‎افتد:
ـ تجاوز فردی
گاهی متجاوز به تنهایی اقدام به تجاوز می‌نماید. معمولاً این نوع تجاوز به دلیل هوسرانی فرد انجام می‌شود و فرد متجاوز اغلب قربانی را می‌شناسد و با او سابقه آشنایی دارد و معمولاً فردی کوچکتر از خود را برای تجاوز انتخاب می‌کند، البته در مواردی انگیزه تجاوز فقط میل جنسی نیست و اهداف دیگری هم وجود دارد.
ـ تجاوز گروهی
در موارد زیادی، متجاوزین در قالب باند و گروه، قربانی را ربوده و سپس به صورت دسته‌جمعی او را مورد تعرض قرار می‌دهند. در سال‌های اخیر، اخبار این نوع تجاوز، افزایش داشته است.[23]
ب)ـ برحسب شدت اعمال خشونت
تجاوز جنسی برحسب شدت اعمال خشونت، به سه نوع ذیل تقسیم می‎شود:[24]
ـ تجاوز با قدرت
بیش از 50 درصد از تجاوزات شامل تجاوز به همراه قدرت می‌شود. در این تجاوز، زمینه تعرض، از پیش تدارک دیده شده و فرد متجاوز معمولاً تخیلات مربوط به تجاوز جنسی را قبل از ارتکاب جرم داشته است و پس از دستگیری نیز به همین موضوع اعتراف می‎کند. انگیزة این افراد نشان دادن قدرت از طریق تجاوز جنسی است و قصد ایجاد صدمات آشکار به قربانی را ندارند. در این موارد، متجاوز اقدام به ربودن قربانی کرده و وی را برای مدتی زندانی می‎نماید و طی این مدت، مکرراً او را مورد تجاوز قرار می‌دهد.
ـ تجاوز با خشم
تجاوز با خشم[25] از لحاظ شیوع، مقام دوم را در بین انواع تجاوز دارد. در این نوع تجاوز، متجاوز، تکانشی و دمدمی مزاج[26] است و قربانی تجاوز را مورد بدرفتاری جسمی قرار می‎دهد. هدف روانی متجاوز، سرافکندگی و تحقیر قربانی بوده و انگیزه وی، خشم و نیاز به انتقام[27] است. در این نوع تجاوز، فرد متجاوز احساس می‌کند که نسبت به وی بی‌انصافی شده است، لذا می‎کوشد که خشم و عصبانیت خود را بر قربانی وارد کند، زیرا او را سهل‎الوصول‌ترین کسی می‎داند که می‌تواند آماج تیرهای خشم و غضب خود قرار دهد.
ـ تجاوز با دگرآزاری
در تجاوز دگرآزاری[28]، متجاوز با وارد آوردن صدمات فجیع و وسیع، می‎تواند منجر به مرگ قربانی شود. در سال 1991 حدود 2 درصد از کل موارد قتل زنان در آمریکا، با تجاوز جنسی همراه بوده است، این نوع تجاوز، از پیش برنامه‎ریزی شده و شامل شکنجة بیش از حد و مثله کردن[29] قربانی بود.
ج)- بر حسب میزان آشنایی متجاوز با قربانی
ـ تجاوز توسط آشنایان
در بسیاری از موارد، متجاوز برای قربانی آشناست، این نوع تجاوز در کشورهای پیشرفته و در بین دانشجویان شیوع بیشتری دارد. ممکن است در نخستین دیدار یا پس از ماهها آشنایی، تجاوز جنسی صورت گیرد. مدارک قابل توجهی از این نوع تجاوز به عنف، از محیط‌های دانشجویی آمریکا جمع‌آوری شده است. مطابق نتایج مطالعه‌ای در آمریکا، 38 درصد از دانشجویان پسر اظهار داشتند که در صورت فرار از مجازات، اقدام به تجاوز جنسی خواهند نمود. 11 درصد اظهار نموده‎اند که قبلاً مرتکب تجاوز شده‌اند. 16 درصد از دانشجویان دختر گزارش کردند که قبلاً از سوی مردی آشنا مورد تجاوز قرار گرفته‌اند. بسیاری از دانشگاه‌ها و کالج‌ها در امریکا، برنامه‌هایی را برای پیشگیری از تجاوز به عنف و مشاوره برای قربانیان طراحی کرده‎اند.[30]
ـ تجاوز توسط محارم
بدترین نوع تجاوز، تجاوز جنسی توسط محارم همانند پدر، برادر، و... می‌باشد که عواقب بسیار بد روانی بر متجاوز و قربانی دارد.
سازمان بریس[31]در سوئد طی گزارشی اعلام کرد: «حدود 6مورد از10مورد تجاوزات، در محیط خانه و توسط پدر بیولوژیک دختر صورت می‌گیرد و در اغلب موارد، مادر یا مادر خوانده از موضوع آگاه است، اما هیچ کاری انجام نمی‌دهد و هیچ دخالتی نمی‌کند.» رسانه‌های گروهی سوئد اغلب به موضوع عوامل کتک زدن بچه‌ها توجه می‎کنند و سوء استفاده جنسی از بچه‌ها کما بیش به فراموشی سپرده شده است.[32]
در ایالات متحده ‌امریکا، پژوهش‌های زیادی از اواسط دهة 1970 دربارة تجاوز جنسی انجام گرفته است که فراگیر بودن سوء استفاده جنسی و زنا با محارم را تأیید می‎کند.[33] مطابق گزارشات آماری 60 درصد از تجاوزها توسط مردان آشنا، همسایه و فامیل صورت می‎گیرد. تجاوز برادر، پدر، عمو و دیگر افراد فامیل به دختران جوان معضلی شناخته شده در اکثر کشورهای غربی است.[34] پدرانی که مرتکب تجاوز به دختران خود می‌شوند، غالباً در دوره کودکی، دارای سابقة بهره‌کشی جنسی، محرومیت عاطفی، اختلالات شخصیتی، مصرف الکل و بیکاری بوده‎اند که عزت نفس پایین و خشم، آنها را به افرادی متجاوز تبدیل کرده‌است.[35]
شگرد‌های متجاوزین
ـ دروغ و فریب
در مواردی، شخص متجاوز برای فراهم کردن زمینة مناسب جهت تجاوز جنسی، ابتدا با بزه‎دیده طرح دوستی می‎ریزد و به وی اظهار محبت می‌نماید، حتی به او قول ازدواج می‌دهد و به محض آنکه زمینه آماده گردید، چهره واقعی خود را آشکار می‎سازد.[36] شیوة معمول جهت تجاوز جنسی به کودکان نیز با بهره‌گیری از فریب و دروغ می‌باشد.[37]
ـ تهدید به آبروریزی
در موارد زیادی، فرد متجاوز برای آنکه بتواند از شکایت قربانی جلوگیری کند و او را خلع سلاح نماید، قربانی را عریان کرده و از او عکس می‎گیرد.[38] در این موارد، قربانی عموماً متجاوز را می‌شناسد و حتی با او سابقه آشنایی و دوستی یا رابطه خانوادگی دارد.
ـ سوء استفاده از موقعیت شغلی
یکی از شایع‌ترین راههای تجاوز، سوء استفاده از موقعیت شغلی است که به صور زیر گزارش شده است:
ـ بعضی از کارفرمایان و مدیران (به ویژه در شرکت‌های خصوصی) کارمند یا منشی خود را مورد آزار جنسی قرار می‌دهند که این امر، معضل بزرگی برای زنان جوانی است که در شرکت‌های خصوصی کار می‌کنند.
ـ مـورد دیـگر سـوء استفـاده مقامات پلیس در تـجاوز به زنـان پنـاهندة اخراجی می‌باشد.[39]
ـ برخی از دراویش نیز به بعضی از مریدان زن خود تجاوز کرده‌اند.
ـ یکی از راههای ربودن زنان و دختران جوان، جعل عناوینی همچون مأمور ارشد یگان نظامی یا ماموران انتظامی و ... می‌باشد.[40]
ـ تهدید مسلحانه
معمولاً ربودن دختران به چند شیوه انجام می‌گیرد، گاه با استفاده از سلاح سرد مثل چاقو یا قمه، قربانی را تهدید به قتل کرده و او را مجبور می‌کنند تا از دستورات آنها پیروی کند[41]. گاهی نیز با خودرو و به عنوان مسافرکش در شهر به دنبال قربانیان تجاوز می‌گردند و از میان مسافران، طعمه‌های خود را شناسایی می‌نمایند و با همدستی چند جوان شرور، قربانی را به مناطق خاصی انتقال می‌دهند.[42] این نوع تجاوز در اغلب اوقات به صورت گروهی (در قالب باند) انجام می‎شود. نمونه‌هایی همانند باند کرکس یا باند ابلیس و ... را می‌توان به عنوان مثال ذکر کرد؛[43] اما مواردی هم گزارش شده است که فردی به تنهایی و با استفاده از خودروی شخصی خود اقدام به آدم ربایی و تجاوز نموده است.[44]
ـ استفاده از مواد خواب‌آور
یکی از طرق بسیار شایع، استفاده از مواد خواب آور، بیهوش کننده یا مست‌کننده است که البته این روش در کشورهای پیشرفته شیوع بیشتری دارد. بر پایه تحقیقی که در یکی از بیمارستان‌های سوئد صورت گرفته است، 3/1 زنان قربانی، پیش از تجاوز، مواد خواب آور و بیهوش کننده نوشیده‌اند[45].
اخیراً استفاده از قرص‌های نشاط آور در مهمانی‌ها و پارتی‌های مختلط افزایش یافته است و افراد ناباب برای ربودن افراد، سرقت و تجاوز از این مواد استفاده می‎کنند.

 
علل تجاوز جنسی
شناسایی زمینه‎ها، انگیزه‎ها و علل تجاوزجنسی، می‎تواند در خصوص ارائه راهکارهای پیشگیرانه، مقابله‎ای و بازتوانی بزه‎دیده‎ها مؤثر واقع شود. در این نوشتار علل تجاوز جنسی با رویکرد روانشناختی و جامعه‌شناختی تبیین شده است.
الف)ـ علل روانشناختی
برمبنای تحلیل‎های روانشناختی، تجاوز جنسی شکل طبیعی ارضای جنسی نیست، لذا ریشة این رفتار را باید در لایه‌های روانی افراد جستجو نمود. براساس تحقیقی در آمریکا، 44 درصد تجاوزات به عنف، با انگیزه میل به پیروزی بوده است. 21 درصد تجاوزها، از سوی افرادی بوده است که نسبت به احساس نرینگی خود تردید داشته‌اند. در 5 درصد موارد، تجاوز جنسی شکل افراطی رفتار سادیسمی است که منشاء آن خشونت است.[46]
ـ عقده‎های جنسی از دیگر علل روانشناختی است که می‌تواند بر اثر شکست در ازدواج یا ناکامی در آرزوهای دوران جوانی باشد.[47]
ـ گاهی تجاوز جنسی، ریشه در تخلیه خشم و انتقام‌جویی دارد. زنانی که فرد متجاوز را تحقیر یا توهین می‎کنند، او نیز برای جبران تحقیر و گرفتن انتقام، یا اقدام به تجاوز می‎کند یا فردی را تشویق به تجاوز می‌نماید.[48]
ـ گاه فرد متجاوز، از جنس مؤنث یا از تیپ خاصی از زنان نفرت دارد. در این شرایط خطرناک‎ترین نوع تجاوز جنسی اتفاق می‎افتد که اغلب منجر به کشتن قربانی می‌شود. 30 درصد از تجاوزات به عنف، از نفرت تعمیم یافته نسبت به جنس زن سرچشمه گرفته است.[49]
از نظر روانشناسان، متجاوزین گروهی دارای خصوصیاتی نظیر ناامنی،[50] عدم بلوغ[51]، ترس از بی‌کفایتی جنسی،[52] نیاز به تحمیل سلطه‌پذیری[53] برای ارضای میل قدرت می‌باشند.[54]
در اعترافات باند کرکس (که به صورت دسته‌جمعی اقدام به ربودن دختران و تجاوز به آنان می‌کردند) ذکر شده است: اگر زنی‌ در برابر ما عکس‌العمل‌ نشان‌ نمی‌داد، او را ترک‌ می‌کردیم‌. ما دنبال‌ زنانی‌ بودیم‌ که‌ در برابر ما مقاومت‌ می‌کردند و با التماس‌ می‌خواستند که‌ به‌ آنها تجاوز نکنیم‌. ما این‌ طور احساس‌ غرور می‌کردیم‌ و آنها را مورد آزار و دستبرد قرار می‌دادیم.[55]
ب)ـ علل فرهنگی
ـ دیدن فیلم‌های خشن جنسی
بی‎تردید دیدن فیلم‌های خشونت آمیز جنسی، نگرش‌ و بینش‌ بینندگان را عمیقاً تحت تأثیر قرار می‌دهد[56]. مشاهدة صحنه تجاوز می‌تواند در تشویق به تجاوز نقش داشته باشد. در بازرسی از منازل متجاوزین، وجود مشروبات الکلی، مواد مخدر، فیلم‌ها و سی‎دی‌های مستهجن، به وفور دیده می‎شود.[57] امروزه باند‌های فحشا در کشورهای غربی، صحنه‎های تجاوز به دختران و کودکان را به صورت مستند و واقعی فیلمبرداری می‎کنند و در معرض فروش می‎گذارند، این کار تأثیر زیادی در تغییر اخلاق و روحیات تماشاچیان دارد. به عنوان نمونه طی یک عملیات پلیسی در امریکا, دانمارک, هلند و بلژیک 20 نفر از اعضای یک باند «پدوفیل»[58] دستگیر شدند و عکس‌ها و فیلم‌های زیادی از صحنه های تجاوز جنسی به کودکان 2 تا 14 ساله از منزل این افراد کشف شد. آنها با رد و بدل کردن این تصاویر بین یکدیگر، بازار داغی از عکس‌ها و فیلم‌های سکسی کودکان ایجاد کردند.[59]
از جمله پیامد‌های سوء تماشای این فیلم‌ها، ترویج هوسرانی به صورت وحشتناک، آزارگرانه و انحرافی است که بر آزادی بی‎حد و حصر جنسی تأکید دارد.
ـ تقلید از گروه‌های ضد فرهنگ
یکی از عوامل اصلی تشکیل گروه‌های تجاوز جنسی، تقلید از خرده‌فرهنگ‌ جوانان غربی، خصوصاً گروه‌های رپ[60] می‌باشد، هرچند وجود آمادگی و زمینه‌های خانوادگی و دوستان ناباب برای پذیرش این‌نوع خرده‌فرهنگ‌ها حائز اهمیت است.
ـ برتری‌جویی و قدرت نمائی مردان
قدرت نمائی یکی از عومل مؤثر در ارتکاب تجاوز جنسی است. تقریبا در 55 درصد از موارد، تجاوز وسیلة ابراز قدرت و تثبیت برتری فرد مهاجم بوده است. مردان متجاوز با تحقیر و آزار جنسی قربانیان، احساس برتری کرده و نیاز به مهم بودن خود را ارضا می‌کنند.[61] آنها می‌اندیشند که قدرتشان کاهش یافته و در تمامی امتیازات اجتماعی، زنان با آنان به رقابت برخاسته‎اند. لذا به دنبال اثبات برتری خود هستند و با انگیزه تحقیر جنس مخالف اقدام به تجاوز می‌کنند.[62]
ـ شیء انگاری زنان
یکی از عوامل موثر در اقدام به تجاوز به عنف، تفکر شیء انگاری در مورد زنان می‌باشد. امروزه، در فیلم‌ها و رسانه‌های غربی، زن به صورت کالایی مطلوب و جذاب بـه تصویـر کشیده می‌شـود که همه می‌تواننـد و حق دارند طالب آن‌ بـاشند. جذابیت تصویری زن برای فروش هرچیزی از سیگار گرفته تا قطعات یدکی اتومبیل استفاده می‌شود. این تصور درباره زنان که آنان باید مردان را به خود جلب ‌کنند و مردان از نظر جنسی فعّال، متجاوز و اسیرِ «شهوت غیر قابل کنترل» خویش هستند و حق دارند به دنبال زنان باشند و زنان را یا با حیله و تزویر یا با زور و سرقت تصاحب کنند و بعد مثل کالایی مصرف شده دور بیاندازند، می‌تواند موجب افزایش تجاوز جنسی علیه زنان شود. متأسفانه با گسترش مدرنیته این طرز تفکر هر روز عرصه‌های بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد؛ بنابراین جهان هر روز شاهد جفای بیشتری به زنان خواهد بود.
ـ تغییر ارزش‌های دینی
یکی از عوامل مهم جلوگیری از جرم در جوامع دینی، پایبندی به ارزش‎ها و اعتقادات دینی است. با تغییر ارزش‌ها از ارزش‌های دینی به سوی ارزش‌های مادی و لیبرالی، قدرت دین به عنوان بازدارندة قوی فرو می‌ریزد. افراد نسبت به مسائل دینی بی‌اعتقاد می‎گردند و انواع انحرافات اخلاقی، به وفور در بین آنها به چشم می‌خورد. در ایران با توجه به شواهد می‌توان ادعا نمود که مصرف الکل در بیش از 80 درصد تجـاوزات جنسی نقش دارد، اعترافات اکثـر باند‌های تجاوز جنسی نشـان می‎دهد کـه متجاوزین قبل از تجاوز، اقدام به شرب خمر می‌کنند.
همچنین در جامعه‌ای که بر اثر سستی اعتقادات دینی و تغییر ارزش‎ها، خودآرایی و نمایش زیبایی‌های جسمی از طرف زنان و دختران به صورت یک هنجار و ارزش اخلاقی درآید، باید هر روز شاهد جنایات جنسی بی‎شماری بود.
ج)ـ علل اجتماعی
ـ افزایش سن ازدواج
براساس‌ آمارهای‌ کنونی‌، میانگین سن‌ ازدواج‌ در سال‌ 81-1380 تقریباً 5/2 سال‌ افزایش‌ یافته‌ است‌، به طوری‌ که‌ میانگین سن ازدواج دختران‌ به 25 سال‌ و در پسران‌ به‌ 30 سال‌ رسیده‌ است‌. در حالی که ازدواج‌، نیازی طبیعی‌ است‌، زمانی‌ که‌ این‌ نیاز تأمین‌ نشود، می‌تواند مشکلات‌ و تبعات‌ جبران‌ناپذیری‌ از جمله تجاوز جنسی را برای‌ فرد و جامعه‌ به‌ همراه‌ ‌آورد. وقتی این عامل در کنار عوامل تحریک کنندة دیگر قرارگیرد و اعتقادات دینی جوانان تضعف شود، باید وقوع چنین معضلاتی را انتظار داشت.
ـ افزایش عوامل تحریک کننده
امروزه دشمنان انقلاب اسلامی دریافته‌اند که انقلاب، با یک کودتا یا رفرم شکل نگرفته است تا با یک فشار سیاسی از میان برود، بلکه به اعتقاد یکی از تحلیل‎گران سیاسی خارج از کشور، این انقلاب بر مبنای ایدئولوژی مستحکم الهی و حضور عظیم مردم استوار گردیده و حکومت ایران جنبشی متکی بر ارزش‌های دینی است که مقابله با چنین انقلابی فقط از طریق فرهنگی امکان‌پذیر است.[63] بنابراین چندین کانال رادیویی و تلویزیونی مبتذل به زبان فارسی و با بودجه دولتی امریکا برای تحریف اذهان نسل سوم انقلاب راه‌اندازی شده است، از طرف دیگر با وارد کردن انواع سی‌دی‌های مبتذل، تصاویر مستهجن، ایجاد و رواج گروه‌های رپ و... روز به‎روز جوانان را از دامان فرهنگ واجتماع این مرز و بوم خارج کرده و انواع انحرافات اخلاقی را بین آنها رواج می‎دهند.
د)ـ علل خانوادگی
ـ عدم رعایت حریم عفاف در مسائل جنسی والدین
اسلام در زمینه روابط زوجین توصیه‌های مهمی دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
امام صادق(ع)فرمودند: «مرد نباید وقتی کودکی یا نوجوانی در اتاق باشد با زنش مقاربت کند، زیرا این امر موجب تمایل آنها به زنا می‌شود».[64] در یک حدیث دیگر، امام صادق(ع) به نقل از رسول اکرم (ص) می‌فرماید: قسم به کسی که جانم در دست اوست، اگر مردی در حالی که کودکی در اتاق بیدار است و آنها را می‌بیند و صدای نفس‌هایشان را می‌شنود، با همسرش همبستر شود، هرگز آن کودک رستگار نمی‌شود و در آینده منحرف خواهد شد.»[65]
کودکانی که شاهد صحنه‌های روابط جنسی والدین هستند، دوست دارند همان وقایع و جریان را به مرحله اجرا و عمل درآورند و تا مدت‎ها آن وقایع را در ذهن خود مرور کنند. البته گاهی این موضوع در ابتدا برای کودکان و در مواردی نوجوانان، معنای جنسی ندارد، ولی آنان از این صحنه‌ها عکسبرداری ذهنی کرده و در مواردی تقلید می‎نمایند. به تدریج عمل غیرجنسی آنها که اغلب تقلیدی است، به عملی جنسی و برای وصول به اهداف جنسی تبدیل خواهد شد که فرجام آن می‎تواند برای فرد و جامعه بسیار خطرناک باشد.[66]
بررسی‌های تجربی نیز نشان داده‌اند که مشاهدة روابط غریزی، معاشقه‌ها و مغازله‌ها می‎تواند سبب تحریک و بیداری جنسی کودکان ‌شود و در شرایط مشابه، آنها را به وادی انحراف بکشاند.
یکی دیگر از مسائلی که زمینه‌ساز انحراف جنسی جوانان می‌باشد، آرایش و پوشش نامناسب مادر یا خواهر در نزد نوجوان یا جوان بالغ می‌باشد. هرچند آرایش زن و شوهر برای یکدیگر امری لازم و مورد توصیه اسلام می‌باشد، اما نکته قابل ذکر این است که در خانواده‌ای با فرزندان نوجوان یا بالغ، این آراستن‌ها بایستی به حداقل ممکن کاهش یابد و یا دور از چشم آنها اعمال گردد. زیرا دیدن این امور می‌تواند برای جوان تحریک‌کننده باشد. بررسی‌های علمی نشان می‌دهند که گاهی مادران، دانسته یا ندانسته در تحریک‌ و انحراف فرزندان تأثیر دارند.[67]
ـ وجود سابقه اقدام به تجاوز در اطرافیان
اگـر در خانـواده‌ای حدود شـرع رعایـت نشـود و اعضای خانواده یا اعضای فامیل دارای روابط بی‌بندوباری باشند، این صحنه‌ها تاثیر مستقیمی بر روح و روان کودک می‌گذارد، به ویژه اگر پدر یا یکی از اعضای فامیل، روابط جنسی نامشروع خود را برای دیگران تعریف کند و فرزند شاهد و شنونده باشد. این امر با توجه به الگوبرداری کودک و نوجوان از بزرگترهای فامیل یا خانواده می‌تواند تاثیر مستقیمی روی شخصیت او داشته باشد. گاهی کودک در یک محیط نگاه‌های زیرکانه و مخفی دارد، زمانی خود را به خواب می‌زند تا از واقعه‌ای سردرآورد، در مواردی به تماشای خود و دیگران مشغول می‌شود و حتی دوست دارد شاهد روابط دیگران باشد که حاکی از انحراف یا مقدمه‌ای برای انحرافات می‌باشد، در اینجا پدر الگوی نامناسبی برای پسر یا پسرانش خواهد بود، اگر در خانواده‌ای پدر با دختر یا دخترانش رابطه نامشروع داشته باشد ، پسر خود را درانجام این‌کار تقویت می‌کند.[68] چنانچه سخنان مشاور استاندار خوزستان[69] نمونه‌ای از تقلید برادر از پدر در تجاوز به دختر خانواده می‌باشد.
هـ)ـ علل حقوقی
ـ عدم گزارش تجاوز از سوی قربانی
یکی از علل تداوم و گسترش این پدیدة شوم، عدم مراجعه و گزارش قربانیان تجاوز به مراجع ذی‌صلاح می‌باشد، تجاوز جنسی، جرمی خشونت‎زا است که معمولاً گزارش آن، در مقایسه با سایر بزهکاری‌ها کمتر و ناقص‌تر است و در عین حال، در بین سایر بزهکاری‌ها از رشد سریع‌تری برخوردار می‌باشد. زنانی که مورد تجاوز قرار می‌گیرند، این احتمال را می‌دهند که بعد از افشای این راز، از سوی جامعه و خانواده و حتی نزدیکان خود طرد شوند و به آنان به عنوان یک فرد منحرف نگریسته شود. لذا بسیاری از آنها ترجیح می‌دهند که برای حفظ آبروی خویش این راز را تا آخر عمر برای خود نگهدارند. دخترانی‌ که‌ به‌ این‌ ترتیب‌ مورد آزار جنسی‌ قرار می‎گیرند، به خاطر ترس‌ از آبرو، ربوده‌ شدن‌ خود را افشا نمی‎نمایند و همین‌ موضوع‌ باعث‌ ادامه‌ فعالیت‌ جنایتکارانة متجاوزان می‎شود.[70]
عقیده بر این است که از هر10 تجاوز جنسی، فقط یک مورد گزارش می‌شود. این تعداد، در زمانی که قربانی، فرد متجاوز را می‌شناسد، بسیار کمتر می‌شود. زیرا اغلب قربانیان از طرح این مسئله احساس شرم می‌کنند.[71] همچنین ممکن است آنان نخواهند آشنا یا خویشاوند خود را که مرتکب تجاوز شده است، تسلیم پلیس کنند و آن شخص تحت تعقیب قرار بگیرد یا زندانی شود؛ به این علت از ارائه گزارش تجاوز جنسی اکراه دارند و احساس شرمساری و بدنامی می‌کنند و ترجیح می‌دهند خود را وارد ماجرایی نکنند که موجب سرافکندگی علنی می‌شود.[72] لذا اغلب زنان بزه‎دیده، موضوع را به مراجع قانونی اطلاع نمی‌دهند.
دلیل دیگر، تحقیری است که قربانی در جلسات محاکمه احساس می‎کند، برخی از قوانین و رفتارهای قضایی به گونه‌ای است که گویی قربانی تحت محاکمه است؛ قانون، برای پیشگیری از اینکه زنان کینه‌توز، کسی را به دروغ، متهم به تجاوز جنسی نکنند، سخت‎گیری می‎کند.[73]
در امریکا تنها نیمی از متجاوزان دستگیر می‌شوند و از هر 5 نفر دستگیر شده، تنها 3 نفر تحت تعقیب قرار می‌گیرند و تنها نیمی از مواردی که تحت تعقیب قرار می‌گیرند، به دادگاه احضار می شوند و در پایان نیز فقط یک مورد از شش موردی که به دادگاه می‌روند، محکوم می شوند. از سوی دیگر تحت تعقیب قرار گرفتن یک متجاوز، غالباً به معنای بازجوئی وی در دادگاه به وسیلة وکلای مدافع متخاصم و متهم شدن او به اغفال است. به جهت تعداد بسیار کم محکومیت متجاوزین، بسیاری از زنان امریکا در وهلة اول از گزارش این بزه دلسرد می شوند؛[74] اما در دو دهه اخیر، در کشورهای غربی تعداد گزارشات تجاوز جنسی، سریع‎تر از هر جرم یا خشونت دیگری ارائه می‎شود.[75]
و)ـ علل سیاسی
امروزه تجاوز به عنف، به عنوان یک تاکتیک جنگی است که از روی عمد، برای ایجاد رعب و وحشت و احساس عدم امنیت در شهروندان به کار گرفته می‌شود. از سوی دیگر دشمنان جمهوری اسلامی ایران، به دنبال مأیوس شدن از شکست نظامیِ انقلاب، به خاطر پشتیبانی بی‎دریغ مردم، سعی دارند از طریق فرهنگی مردم را از انقلاب جدا کنند، از این‎رو از هر روشی، حتی اشاعه فحشا، گسترش فقر، تیره وتار جلوه دادن آینده، ایجاد ناامنی و... استفاده می‎کنند. از آنجا که یکی از اهداف جمهوری اسلامی، ایجاد امنیت اجتماعی به ویژه برای زنان ایرانی می‎باشد و از سوی دیگر ناامنی زنان در غرب همواره مورد نقد قرار گرفته است، بنابراین دشمنان انقلاب می‎کوشند که امنیت اجتماعی زنان ایرانی را مخدوش نمایند، به همین جهت به دنبال هجوم فرهنگی، باند‌های تجاوز، اذیت و آزار زنان و دختران (کرکس، ابلیس، عقاب، خفاش شب و...) را در جامعه اشاعه می‎دهند.
از زمان‎های گذشته، تجاوز به زنان به عنوان پاداش و تفریح فاتحین جنگ محسوب می‎شود و زنان به عنوان کالا و غنیمت جنگی بوده و اغلب مورد تجاوز سردمداران جبهه مخالف و سایر سربازان قرار می‎گرفتند.
در دنیای مدرن امروزی،تجاوز به عنف، به صورت منظم[76] و سازماندهی شده،[77] به عنوان یک تاکتیک جنگی درآمده است. تجاوز جنسی به صورت فزاینده و از روی عمد برای ایجاد رعب و وحشت استفاده می‎شود. در جنگ ویتنام این روش به صورت بسیار گسترده‌ای اجرا شد. به طوری که یکی از تمرینات آموزشی ارتش آمریکا در جنگ ویتنام این بود: «این تفنگ من است (سرباز آمریکایی تفنگ ام-16 را بالا می‌گیرد)، این اسلحه من است (دستش را به روی آلت تناسلی‌اش می‌گذارد) یکی برای کشتن، دیگری برای لذت بردن.[78] در جنگ صرب‎ها در بوسنی و هرزگوین، طی سال‌های1994ـ1991 بیش از 000/20 زن و دختر مسلمان به شکل وحشیانه و سازماندهی شده، در سطح بسیار وسیع مورد تجاوز واقع شدند تا اولاً مردم بوسنیایی دچار رعب و وحشت شده و سرزمین اجدادی خود را رها سازند و ثانیاً ناموس آنان حامله شده و اطفال صرب بدنیا آورند و نسل جدیدی درست کنند که از مسلمین نباشد.[79] در سرزمین فلسطین اشغالی، برای بیرون راندن فلسطینی‌ها از سرزمین‎شان فجایع بسیار زننده‎ای در دیریاسین (9 آوریل 1948) به وقوع پیوسته است و بسیاری از زنان فلسطینی بعد از تجاوز، به طرز فجیعی به قتل رسیده‎اند. چنانچه زفی أنکوری اعتراف کرده است که: «من در آن تاریخ وارد 6 یا 7 خانه شدم، دیدم که اعضای تناسلی زنان و امعاء و احشاء آنها قطعه قطعه شده و مباشرتاً به قتل رسیده‎اند.»[80]
ز)- علل اقتصادی
یکی از انگیزه‌های تجاوز، مسئله سرقت طلا و جواهر قربانیان بوده است و عموماً طلا و جواهرات قربانیان، قبل از تجاوز به آنها سرقت می‎شود. [81] به طور نمونه:
ـ مرد 32 ساله ای که در طول دو سال 46 دختربچه را در شهرستان مرودشت مورد آزار جنسی قرار داده بود، در اعترافات خود انگیزة ربودن دختران را در وهله اول سرقت زیورآلات آنها و سپس وسوسه و آزار جنسی آنان، عنوان کرده است.[82] دو جوان دیگر نیز ضمن تجاوز به 9 زن و دختر جوان اراکی و به قتل رساندن آنها، جواهرات آنان را به سرقت برده‎اند.[83]
تئوری‌‌های مربوط به نقش بزه‌ دیده در وقوع تجاوز جنسی
در خصوص دیدگاه‌های موجود در جرم‌شناسی دو دیدگاه در ادبیات جرم‌شناسی مطرح است. دیدگاه نخست بر نقش بزه‌دیده در فرآیند ارتکاب جرم تاکید می‌ورزد و معتقد است که مجنی علیه‌، یک رکن و عنصر حیاتی در ارتکاب جرم، به ویژه در وضعیت‌های خاص محسوب می‌شود:[84] دیدگاه دیگر بر مسئولیت قربانی در «پیدایش جرم» تاکید دارد. استفان اسکافر معتقد است که برخی از بزه‌دیدگان می‌توانند محرک و مشوق مجرمین باشند.
امـروزه تئـوری‌های متعددی وجـود دارنـد کـه بـه بیـان علل بـزه‌دیـدگی‌ها و قربانی‌سازی‌ها می‌پردازند.
الف) تئوری سبک زندگی (شیوه زیستن)
مطابق دیدگاه سبک زندگی[85]، علل بزه ‌دیدگی برخی افراد «شیوه یا سبک زندگی» آنان است که آنها را بیشتر در معرض تهاجم مجرمین قرار می‌دهد. برای نمونه مجرد زیستن، معاشرت با مردان جوان، رفت و آمد شب‌هنگام و زندگی در شهر‌های بزرگ از شیوه‌های زندگی است که نرخ بزه‌دیدگی زنان را افزایش می‌دهد.[86] همچنین پوشیدن لباس‌های تنگ و بدن‌نما اثرات نامطلوب و تحریک کننده‌ای در جوانان ذکور دارد[87] که این امر می‌تواند وسوسه اعمال خشونت برای ارضای میل جنسی را در آنها برانگیزاند. امروزه ربایندگان زنان و دختران به وسایل کامل‎تری مجهز شده‌اند، قبلاً موقعیت‌ را دقیقاً زیر نظر گرفته و به صورت گروهی به سراغ شکار خود می‌روند و گاهی با کسب اطلاعات کافی از لحاظ طرز زنـدگی، سـاعات عبـور و مرور زنـان و دختران آشنـا و بیگانه، اقدامات لازم را به عمل می‌آورند و پس از ربودنشان، به اماکن مجهز و آماده انتقال داده و در معرض تجاوز و فروش قرار می‌دهند و با استفاده از امکانات کامل‎تری که در اختیار دارند، ابتدا آنها را زندانی کرده و به طور مخفیانه نگهداری می‌نمایند و در صورت مقاومت، با انواع شکنجه‌ها و تجاوز به عنف، فرد وادار به تسلیم نموده و به حرفة تن فروشی عادت می‌دهند.[88]
ب) تئوری اعمال روزمره
از نگاه تئوری اعمال روزمره،[89] اجتماع، انباشته از مجرمین برانگیخته‌ای است که آماده ارتکاب جرم‌ می‌باشند. از این رو پایین بودن ایمنی و محافظت در برخی گونه‌ها، آماج‌های مناسبی را برای دست یازیدن به ارتکاب جرایم توسط چنین مجرمین بالقوه‌ای فراهم می‌کند.[90]
طبق این نظریه، زنان به خاطر وضعیت ظاهری و روحی خاص خود، همواره در معرض قربانی شدن قرار دارند، زیرا همه مردان، مجرم بالقوه می‌باشند. در حالی که مطابق نظریه سبک زندگی، زنان خاصی که زمینه را فراهم می‌کنند، مستعد قربانی شدن هستند، اما طبق این نظریه، جنس زن ماهیتاً دارای خصوصیاتی است که در معرض خطر قرار دارد. این خصوصیات ذاتی عبارتند از:
1)ـ وضعیت ظاهری زنان، خصوصاً زیبایی آنان نقش مهمی در قربانی شدن آنها دارد.
2)ـ زنان از نظر روحی دارای خصوصیات ویژه‌ای هستند، لطافت روحی و غلبه احساسات و عواطف در زنان باعث می‌شود تا تحت تأثیر عواطف خود قرار گرفته و در دام اغفال‌گران و اغواگران گرفتار شوند.[91] طبق این نظریه، زنان باید در هر شرایط و در هر مکانی، به فکر نکات ایمنی باشند و هیچگاه احتیاط را از دست ندهند.
زمینه‌های ایجاد شده از سوی بزه‌دیده
در مسیر تکوین جرم و در نهایت قربانی شدن زنان، ‌عوامل متعددی ایفای نقش می‌کنند، گاه علت وقوع جرم و بزه‌دیدگی، خود قربانی است، به این معنی که بزه‌دیده با اعمال و رفتار خود موجبات بزه دیدگی خود را فراهم می‌کند. به عبارت دیگر بین مجرم و قربانی او، یک واقعیت جرمشناسی وجود دارد و بزه‌دیده، یکی از عناصر و عوامل اصلی وقوع جرم است. در تعداد قابل توجهی از موارد، بزه‌دیده با رضایت، همکاری و یا حرکات تحریک‌آمیز و ... نقش اساسی در تکوین عمل مجرمانه ایفا می‌کند[92] و بزهکار بالقوه را برای ارتکاب جرم وسوسه و اغوا می‌کند، «برای مثال کشش جسمانی و روانی که به طور خودآگاه یا ناخودآگاه میان زن و مرد وجود دارد، فقط در مجرم وجود ندارد، بلکه این کشش از سوی زن نسبت به مرد هم وجود دارد که در بسیاری از موارد انگیزه او را در حملة جنسی تا اندازه‌ای فراهم می‌آورد. اغلب اوقات یک زن به طور ناخودآگاه تمایل دارد که به زور مورد تصرف قرار گیرد، این تمایل وسوسه آمیز در دختران جوانی دیده می‌شود که با پسرها دوست می‎شوند یا در نقاط خطرناک و غیرمعمولی قدم می‌زنند که امکان ربودن آنها زیاد است و بدین ترتیب به طوری خود را در معرض حملات جنسی قرار می‌دهند».[93]
خصوصیات و ویژگی‌های قربانیان جرم در سلسله اسباب و علل جرم، عامل مؤثری در گزینش قربانی توسط مجرم می‌باشد. بزهکاران بالقوه، سعی در انتخاب قربانیانی دارند که برای آنها زحمت کمتری داشته باشد. محققین عوامل گوناگونی را تشخیص داده‌اند که در گزینش قربانی توسط مجرم موثر می‌باشند. با ترکیب این عوامل، پنج طبقه کلی تشخیص داده شده است:
1- همجواری یا نزدیک بودن[94]
در اکثر جرائم جنسی، برقراری تماس فیزیکی و جسمی با قربانی ضروری است.
2- جاذب بودن قربانی‌[95]
جاذب بودن قربانی برای مجرم با نوع جرم و نوع مجرمین متفاوت خواهد بود. بعضی از آماج‌ها برای بعضی از مجرمین، جاذب و برای بعضی دیگر از مجرمین جاذب نیستند، در جرائم جنسی علیه زنان، جذابیت جسمی و دیگر ویژگی‌های شخص قربانی از عوامل مهم تعیین قربانی خاص می‌باشد.
3- قابلیت وصول و دسترسی[96]
قابلیت وصول و دسترسی نیز عامل مهم دیگری در گزینش قربانی خاص است. به طور نمونه زنی که در شب و به تنهایی در کوچه و خیابان‌های خاموش و تاریک قدم می‌زند، امکان دسترسی را برای مجرم به وجود می‌آورد.
4- قابلیت کنترل[97]
مجرمین در هنگام ارتکاب جرم امکان مقاومت قربانی را پیش بینی می‌کنند و سعی می‌کنند آماجی را انتخاب کنند که در صورت مقاومت او بتوانند او را کنترل کنند.
5- میزان خطر[98]
مجرمین هنگام طرح ریزی ارتکاب جرم، شانس موفقیت یا شکست را در رسیدن به هدف مجرمانه و نیز خطرات احتمالی آن در نظر می‌گیرند و قربانیانی را انتخاب می‌کنند که آسیب پذیر و بی‌دفاع باشند تا در صورت ارتکاب جرم، به راحتی از محل وقوع جرم فرار کنند[99].
پیامدهای تجاوز جنسی
تجاوز جنسی می‌تواند پیامد‌های متعددی برای قربانی و متجاوز داشته باشد که آسیب‎های جسمی، روانی، خانوادگی و اجتماعی از جمله این آثار است.
1)ـ ایجاد آسیب‎های جسمی
تجاوز، آثار زیان‎بار جدی بر سلامت جسمی قربانی دارد. بهره‌کشی جنسی از کودکان کم سال می‌تواند به تأثیر سوء و آسیب دائم در اندام‎های تناسلی، مقعد، دهان، گلو و حتی در موارد شدید به مرگ منجر شود. دختران و زنان جوانی که توسط محارم مورد تجاوز واقع می‌شوند، به شدت در خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی به ویژه باکتری مهبلی تریکوموناس، کلامیدیا و ایدز قرار دارند.[100]
برای مثال گزارشی از یک مرکز حمایت از قربانیان تجاوز در بانکوک (تایلند) اعلام می‌کند که ده نفر از مراجعین، مبتلا به یک بیماری مقاربتی، حاصل از تجاوز هستند. در ایالات متحده، گزارشاتی مبنی بر خشونت جنسی، تجاوز و افزایش آلودگی به HIV در بین زنان و کودکان ارائه شده است.[101]
قربانی ممکن است در جریان تجاوز به عنف، به انواع بیماری‌های مقاربتی نظیر ایـدز، سـوزاک، سفلیس و ... مبتلا شـود، همچنین زنـانی که تجاوز جنسی را تجربه کرده‌اند، احتمالاً در آینده به درد مزمن لگن خاصره، درد شکم، نشانگان دفع تحریک و بدکاری جنسی دچار می‎شوند. خاطرة تجاوز همراه با آسیب جسمی ممکن است به بروز انواع بیماری‌های زنان منجر شود. همچنین زنانی که سال‌های باروری خود را می‌گذرانند، ممکن است در خطر بارداری ناخواسته قرار گیرند[102].
تجاوز به عنف، اغلب همراه با جرائم دیگر رخ می‌دهد. متجاوزان تقریباً همیشه قربانیان را با مشت، چاقو یا اسلحه تهدید می‌کنند و اغلب، به طریق غیر جنسی و جنسی صدمه می‌زنند. قربانیان ممکن است کتک بخورند، مجروح یا کشته شوند.[103] تجاوز جنسی معمولاً به‌ آسیب‌های جسمی منجر می‌شود. نشانه‌های بدنی بعد از تجاوز شامل اختلالات خواب، دل‌آشوبی (بیشتر به صورت تهوع) سردرد و درد عضلانی اسکلتی (در اثر تنش)، آزردگی واژن و درد رکتوم در بیشتر از 5 درصد قربانیان مشاهده می‌شود.[104]
2)ـ ایجاد بیماری‎های روانی
اغلب زنانی که مورد تجاوز جنسی قرار می‌گیرند، دچار اختلالات هیجانی یا روحی می‌شوند، حتی اگر بکوشند به زندگی خود ادامه دهند و نسبت به این رخداد واکنش نشان ندهند و احساسات خود را انکار کنند، این اختلالات روحی مشاهده می‎شود. در برخی موارد، زنان بزه‎دیده دچار احساس شرم،[105] تحقیر،[106] گیجی و سردرگمی،[107] ترس، خشم، غضب،[108] عدم امنیت، اضطراب و افسردگی، بی‌خوابی، کابوس، بیزاری از آمیزش جنسی و احساس بی‌حرمتی و فقدان کنترل بر بدن می‌شوند. این پدیده‌ها ممکن است ماهها یا حتی سال‌ها بعد از تجاوز ادامه پیدا کند. از سوی دیگر هر رویدادی که تجاوز جنسی را در ذهن زن تداعی کند یا او را به این فکر بیاندازد که بر زندگی خود کنترل ندارد، می‌تواند احساسات فوق را در فرد برانگیزد.[109] زیرا زن در جریان تجاوز به عنف، در وضعیت وحشتناک و مرگباری قرار می‌گیرد و حالت شوک و ترس پیدا می‌کند.[110] بسیاری از زنان بزه‎دیده نیز احساس می‌کنند که خودشان به نوعی در تجاوز جنسی مسئول بوده‌اند، در نتیجه ممکن است احساس گناه و بی‌ارزشی کنند.[111] قربانیان تجاوز جنسی همچنین با مشکلات سازگاری از جمله ترس زیاد از خیابان، احساسات منفی نسبت به مردان ناآشنا، روابط آشفته با افراد ناهمجنس، احساس ناامنی، ترس از تنها ماندن در خانه... مواجه هستند.[112]
3)ـ آسیب‎های خانوادگی
در بیشتر اوقات، خانوادة قربانیان همانند خودشان بیشترین آسیب را متحمل می‎شوند. بسیاری از زنان با نشانه‌های اختلال یا «استرس پس از آسیب»[113] مواجه می‌شوند و زندگی جنسی آنها تقریباً از هم می‌گسلد و بسیاری از قربانیان نسبت به روابط جنسی، هراس پیدا می‌کنند و یا دچار نشانه‌هایی مانند واژینیسم[114] می‌شوند. بیش از نیمی از قربانیان، مشکل زیادی در برقراری مجدد روابط جنسی وعاطفی با همسر خود دارند، این موضوع در زنانی که از لحاظ جنسی فعال نیستند، اثر منفی شدید‌تری می‎گذارد.[115] شوهری که همسرش مورد تجاوز قرار گرفته است احتمالاً دید منفی نسبت به همسرش پیدا می‎کند و او را همچون فرد «سقوط کرده» یا «آلوده» می‎داند، مردان فامیل، در زمانی که زن واقعاً به محبت و حمایت نیاز دارد، به طور غیرارادی با خشم یا غضب به او پاسخ می‎دهند یا ترجیح می‎دهند که به محض رفع مشکلات جسمی زن بزه‎دیده، زندگی عادی خود را پیش گیرند و به نیاز زن برای صحبت کردن دربارة احساساتش توجه نکنند[116].
از سوی دیگر هیچ یک از نزدیکان زنان بزه‌دیده، نمی‌دانند که چگونه باید با آنها برخورد کنند تا قربانی بتواند به زندگی عادی خود بازگردد. در بسیاری از موارد زنی که مورد تجاوز قرار گرفته، سعی می‌کند که هیچ‌یک از اعضای خانواده قضیه را با خبر نشود، زیرا احتمال می‎دهد که آنها وی را عامل تجاوز جنسی بدانند، در این حال معمولاً آسیب‌هایی که به زن وارد شده است، نادیده گرفته می‌شود.
4)ـ آسیب‎های اجتماعی
ـ افزایش انحرافات اجتماعی
کودکانی که توسط محارم مورد تجاوز جنسی قرار می‌گیرند، بسیار بیشتر از دیگران به فحشا کشیده می‌شوند. نتایج تحقیقی در مورد زنان روسپی تهران، نشان می‌دهد که 5/22 درصد از زنان مورد مطالعه در بسیاری از اوقات به وسیله محارم و در سنین 5 سالگی مورد تجاوز و آزار جنسی قرار گرفته‌اند.[117]
از سوی دیگر بچه‎هایی که توسط نزدیکان بزرگسال خود مورد تجاوز و تعدی قرار گرفته‎اند، معمولاًًً به دلیل علاقمندی به محارم، خود را گناهکار و مقصر می‎دانند. بنابراین خودکشی و خودزنی با تیغ و یا اشیاء برندة دیگر در میان این دسته از دختران بسیار مشاهده می‌شود.[118]
ـ قتل‌ توسط بستگان
یکی دیگر از پیامدهای تجاوز در جوامع سنتی، قتل بزه‎دیده توسط بستگان نزدیک نظیر همسر، پدر یا برادر می‌باشد. این امر در استان‌های مرزی ایران که دارای بافت‌های سنتی می‎باشند، از شدت بیشتری برخوردار است. چنانچه در استان خوزستان در فاصله بین ابتدای فروردین تا اواخر اردیبهشت ماه سال جاری، تنها در یک طایفه، حدود 45 مورد قتل ناموسی، زیر20 سال صورت گرفته است.[119] در جامعه ایرانی به جهت غیرت و تعصب شدید نسبت به دختران، قربانی شدن دختر، مساوی با سوء ظن نسبت به او می‌باشد. بنابراین پدر، عمو، برادران و پسران عمو، برحسب سنت، حکم قتل دختری را که به او تجاوز شده یا در مظان اتهام است، بدون محاکمه اجرا می‎کنند. در تحقیقی که درباره زنان به قتل رسیده در اسکندریه مصر به عمل آمد، نشان داد که 47 درصد از مقتولین، قربانیان تجاوز بودند که به دست خویشاوندان نزدیک خود به قتل رسیده‌اند.[120]
ـ طرد از جامعه
مهمترین پیامد قربانیان تجاوز، رانده شدن از اجتماع می‌باشد. به اعتقاد عموم، زن پس از تجاوز، کالای صدمه‌دیده‌ای می‌باشد که از جامعه اخراج شده است و جایی برای رفتن ندارد. واقعیت تلخ‌تر این است که مردان به جای آنکه حامی و پشتیبان قربانـی بـرای گذر سریع‌تـر و صحیح‌تـر وی از مراحل بهبـودی و تجدیـد ساختـار جسمی‌ـ روانی باشند، با بینش و نگرش خاص، ناعادلانه و غیر منطقی، نسبت به «فرد آسیب دیده» رفتار می‌کنند. دختران آسیب‎دیده از سوی پدران مورد ضرب و شتم قرار می‎گیرنـد و از خانـه اخراج می‎شونـد یا برای مدتی در خانـه زندانی می‎گردند. گاه عکس‌العمل برادران شخص قربانی، شدید‌تر بوده و به قتل قربانی توسط آنها منجر می‎شود. شوهر نیز ممکن است زن بزه‎دیده را سهل انگار، بی‌اراده، خیانتکار، اغواگر و ضعیف بداند و مورد تنفر، سرزنش، طعنه و کنایه‌های خویش قرار ‌دهد.[121]
ـ سقوط در ورطه فحشا
بسیاری از دخترانی که به جهت شرایط نامساعد خانه فرار می‌کنند، معمولاً در دام سودجویان قرار گرفته و قربانی تجاوز می‌شوند، نهایتاً مجبور به فحشا می‌شوند.[122] همچنین دخترانی که در سنین کودکی مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته‎اند، به فحشا گرایش پیدا می‎کنند. پژوهشگران دانشگاه براون دریافتند مردان و زنانی که در دوران کودکی یا نوجوانی مورد تجاوز به عنف قرار گرفته‎اند، چهار بار بیشتر از افراد دیگر به فحشا روی می‎آورند. همچنین آنها دو برابر بیشتر از سایرین دست به روابط متعدد در هر سال می‎زنند و درگیر روابط جنسی، لاابالی‎گری و بی‎قید و بندی می‎شوند.[123]
پیشگیری و مقابله
1ـ راهبردهای فرهنگی
ـ ترویج ارزش‌های دینی
جایگزینی ارزش‌های غیر دینی، به جای ارزش‌های دینی، انواع انحرافات از جمله تجاوزات جنسی را گسترش می‎دهد. هرچه اعتقادات مردم نسبت به معنویت کم‌رنگ‌تر شود، به همان نسبت نیز گرایش به انحرافات اخلاقی در بین آنها زیادتر خواهد شد. لذا مصلحان و دلسوزان جامعه باید به احیای ارزش‌های دینی همت گمارند.
ـ ترویج حجاب کامل اسلامی
یکی از عوامل مؤثر در تحریک متجاوزان جنسی، وضع پوشش و رفتار قربانی است. اغلب قربانیان، ملاک‌های پوشش و رفتار را رعایت نمی‎کنند و با آرایش‌های تند و پوشش نامناسب در بیرون از منزل، زمینه و انگیزة تجاوز جنسی را فراهم می‎نمایند و با این عمل، امنیت سایر زنان را نیز به مخاطره می‎افکنند. در قرآن مجید، رعایت موازین پوشش، جهت حفظ امنیت، آرامش و آسایش زنان سفارش شده است. [124]
«ای پیامبر به همسران ودخترانت و زنان مؤمن بگو با جلباب، گردن و سینه خود را بپوشانند تا بدین وسیله معلوم شود که اینان اهل عفت و سداد و صلاح هستند تا از آزار و اذیت اوباش در امان بمانند.»[125]
همچنین در مواجهه با این ناهنجاری اجتماعی، نخست به زنان مؤمن دستور می‌دهد که هرگونه بهانه و مستمسکی را از دست مفسده‌جویان و اوباش بگیرند، سپس با شدیدترین تهدید می‌فرماید: «اگر کسانی که در دلشان مرض هست،[126] دست از کار خود برندارند، تو را بر ضد آنها می‌شورانیم، پس در آن وقت، جز مدت کوتاهی نمی‌توانند در کنار تو در این شهر بمانند».[127] درواقع مطابق آیات قرآن کریم، گام اول رعایت حدود پوشش از سوی زنان مؤمن است و سپس چنانچه افراد لاابالی، بی‎پروا، اذیت و آزار نمودند، آنان را مطابق احکام اسلامی به اشدّ مجازات محکوم می‎نماید و بهانه را از دست افراد فاسق می‎گیرد. مطابق فرامین دینی، زنان مسلمان باید در پوشیدن حجاب سهل انگار و بی‌اعتنا نباشند و به گونه‎ای عمل ننمایند که توجه افراد هرزه را جلب ‌کنند.
ـ پوشاندن زینت‌آلات از دید نامحرمان
انگیزة برخی از متجاوزین، سرقت زیور‌آلات قربانیان است، به همین جهت پوشاندن زیور‌آلات در بیرون از منزل، علاوه بر اینکه یک واجب شرعی است، گامی در جهت افزایش ضریب امنیت اجتماعی زنان می‌باشد، چنانچه قرآن کریم می‌فرماید: «به زنـان مؤمن بگـو زینت‌هایشان را آشـکار نکننـد، مگر آنچه که بـه خودی خـود آشکار است»[128]. به نظر بسیاری از مفسرین «زِینَتَهُنَّ» جواهرات و زینت آلاتی است که زنان استفاده می‌کنند. البته طبیعی است که آشکار کردن زینت آلات توأم با آشکار کردن اندامی است که زینت بر آن قرار دارد.[129]
2ـ راهبردهای اجتماعی
ـ تسهیل ازدواج
با توجه به گزارشات دادگاهها، اکثر جوانان متجاوز مجرد می‌باشند؛ لذا والدین و حکومت دینی باید تلاش کنند تا از طرق مختلف، جوانان را تشویق به ازدواج نمایند و زمینه‎های این امر را فراهم کنند.
ـ کاهش عوامل تحریک‎زا
استدلال لیبرال‎ها در ارائه آزادی‎های بی‎حد و حصر این عبارت است که «انسان نسبت به چیزی که منع می‎گردد، حریص‌تر می‌شود»،[130] بر همین اساس معتقدند که در صورت برداشتن حریم‌های دینی در روابط نامحرم، مردان نسبت به جنس مخالف بی‌تفاوت خواهند شد. در پاسخ به چنین تفکری باید اذعان نمود که وضعیت امروز غرب و رشد سرسام‌آور تجاوز جنسی در کشورهای اروپایی و امریکا، عکس این فرضیه را ثابت می‎نماید. امروزه اثبات گردیده است که هرچه عوامل تحریک کنندة شهوات زیاد‌تر باشند، میزان جرائم جنسی افزایش خواهد یافت؛ بنابراین مطابق شریعت مقدس اسلام، باید عوامل تحریک‌زای جنسی را در محیط کار و اجتماع کاهش داد.
3ـ راهبردهای فقهی‌ـ حقوقی
رالف گاروفالو، روانشناس و درمانگر متجاوزین جنسی معتقد است:
«اگر مردان فکر کنند که می‌توانند از مجازات در امان بمانند، حتماً مرتکب تجاوز جنسی خواهند شد. متجاوز جنسی معمولاً یک آدم غیر عادی نیست؛ بلکه تفاوت اساسی او با مردان عادی این است که افراد طبیعی برای امیال خود راه مقبولی می‌یابند، حال آنکه متجاوزین جنسی همة ملاحظات اخلاقی و قانونی را نادیده می‌گیرند».[131]
بر اساس گفته این روانشناس، باید قوانین خشنی برای برخورد با این معضل اجتماعی تصویب شود، اما در اکثر جوامع غربی، مجازات این جرم بسیار سبک است، بدین جهت دامنه این جرم در کشورهای اروپایی و آمریکایی روز به روز گسترش می‎یابد. در قانون جنایی آلمان, جرم کسانی که به زندانیان تجاوز می‎کنند، نهایتا پنج سال حبس یا پرداخت جریمه مالی می‌باشد.[132]
در دین اسلام برای چنین عملی، مجازات بسیار سنگینی تعیین شده است.[133] لحن احادیث نیز در این خصوص بسیار جدی و قاطع است. در وسائل الشیعه، 6 حدیث معتبر در این خصوص نقل شده است، 4 حدیث تصریح می‌کند که متجاوز (مجرد یا متأهل) باید کشته شود. مطابق 2 حدیث، باید یک ضربت شمشیر به متجاوز بزنند، چه بمیرد چه زنده بماند.[134] علیرغم آنکه از لحاظ قانونی، اشدّ مجازات در نظر گرفته شده است، لیکن مجریان قانون در مقام اجرا کمتر شدت عمل به خرج می‌دهند. برخی اظهار می‎دارند که «بهترین‌ راه‌ پیشگیری‌ از چنین جرم‌هایی‌، اجرای‌ حدود در ملأ عام‌ است‌، با این کار مجرمان‌ می‌ترسند و اعمال خلاف‌ را کنار می‌گذارند و مردم‌ نیز درمی‌یابند که ظالم‌ به‌ سزای‌ خود می‌رسد. به این ترتیب 80 درصد جرائم‌ کاهش‌ خواهد یافت».[135]
از آنجا که حفظ آبرو برای زنان بزه ‎دیده بسیار مهم می‌باشد، در اجرای قانون، باید ترتیبی اتخاذ شود که ضرورتی به حضور قربانی در دادگاه برای اثبات درگیری و مقاومت در برابر متجاوز نباشد. البته جانبداری افراطی از شکایت زنان علیه مردان و متهم کردن مردان به تجاوز، هتک ناموس و.... می‎تواند بسیار مشکل‎ساز باشد. زیرا برخی از زنان که دچار اختلالات شخصیتی و عدم تعادل روانی هستند و از عقده‌ها و تعارض‌های جنسی رنج می‌برند، یا به قصد محکوم کردن مردان در دادگاه و شکنجة روانی و جسمی آنها یا به قصد اخاذی، چنین شکایت‌هایی را تسلیم پلیس و دادگاه می‎نمایند.
در مواردی که تجاوز از طرف محارم می‎باشد، قوانین جزایی شدید‌تری باید وضع شود. اگر قربانی کودک باشد و جانی پدر مشروع او باشد، مجازات باید تشدید شود؛ حتی اگر پدر مشروع کودک اعمالی انجام دهد که به تسهیل فساد یک کودک یا استفاده از عکس او برای اهداف جنسی یا اجبار فرزندش به خودنمایی جنسی برای دیگری بیانجامد. در تمامی این موارد، قانون باید حتی بدون شکایت مجنی علیه، جانی را مجازات کند و در کنار این مجازات قانون باید تدابیری برای سلب ولایت والدین برای تأمین سلامتی ، امنیت و اخلاق کودک در نظر بگیرد و در مدت سلب قیمومیت، کودک به اعضای فامیل یا شخص ثالث یا به مراکز نگهداری کودکان سپرده شود. در صورت امکان، هر شش ماه و حداکثر هر دو سال یکبار، وضعیت کودک مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد و در این مدت باید والدین مجرم تحت آزمایشات روان‌پزشکی قرار گیرند؛ اگر والدین دچار بیماری حاد روانی باشند، برای همیشه می‌توان آنها را از حق ولایت بر کودک محروم کرد. اما اگر بیماری روانی آنها قابل درمان باشد، باید تحت درمان قرار گیرند و دوباره به زندگی عادی خود برگردند، زیرا هدف باید این باشد که به کودک و خانوده‌اش تا حد امکان کمک شود تا کارکردهای «طبیعی» را در زندگی خود مجدداً در پیش بگیرند.[136]
راهکارهای بازتوانی
حمایت از بزه‌دیدگان اصولاً در 3 مرحله قابل تصور است:
الف)ـ حمایت از بزه‌ دیده بلافاصله پس از تحقق جرم
این مرحله شامل مساعدت‌های پزشکی و تسکین ناملایمات روحی ـ روانی است.
ب)- حمایت از بزه‌دیده در مرحله دادرسی
ج)- حمایت از بزه‌دیده در مرحلة تأمین ضرر و زیان
یکی از مهمترین ابعاد حمایت از بزه‌دیدگان این مرحله است که به منظور تضمین پرداخت زیان‌های وارده به بزه‌دیده در زمانی که دسترسی به بزهکار ممکن نیست و یا افلاس و اعسار وی و جبران خسارت بزه‌دیده ناممکن و متعذّر می‌باشد، انجام می‌شود. برخی از قانونگذاران در کشور‌های مختلف تدابیر گوناگون و مؤثرتری اتخاذ کرده‌اند؛ به عنوان نمونه می‌توان به بیمة اجباری رانندگان اتومبیل اشاره کرد.
برای انجام این حمایت‌ها، اقدامات ذیل در برخی کشورها انجام شده است:
ـ ایجاد مرکزی برای حمایت از قربانیان تجاوز
برای کشورهایی که با بحران تجاوز مواجه هستند، ایجاد مرکز حمایت از قربانیان توصیه می‌شود تا قربانی تجاوز بتواند در اولین فرصت با این مرکز تماس بگیرد. در این مرکز، باید مددکار اجتماعی و پزشک معالج به قربانیان کمک نمایند. پزشک این مرکز باید با گرد‌آوری مدارک جسمی محکمه پسند آشنا باشد. واحد مشاوره پزشکی باید در مورد مراقبت‌های پزشکی مشاوره دهد و واحد مشاوره حقوقی، زنان بزه‎دیده را راهنمائی نماید تا بدانند که چگونه به پلیس گزارش دهند تا هم متجاوز به سزای اعمالش برسد و هم آبروی قربانی حفظ شود و بتواند به زندگی عادی خود برگردد. این مرکز می‎تواند وکیل مدافع مناسب را به قربانی معرفی کند تا در صورت پیگیری موضوع، این کار را انجام دهد.[137] در این مرکز همچنین باید آمار دقیقی از انواع تجاوزات جنسی و علل اصلی آنها گرد‌آوری شده و قربانی، مشاورة روانی گردد و به سایر سازمان‌های اجتماعی یا بخش‌های روان پزشکی معرفی شود و در یافتن روان ‌درمانگر متخصص یاری شود.
ـ تشویق قربانی به گزارش تجاوز
یکی از عوامل تشدید تجاوز، عدم گزارش از سوی قربانی می‌باشد، از آنجا که در چنین حوادثی، نگرش بدبینانه‎ای نسبت به زنان وجود دارد و از سوی دیگر زنان ایرانی، بسیار مقید و مأخوذ به حیا هستند و از بازگوئی واقعه با پلیس مرد خودداری می‌کنند، لازم است که در تمامی کلانتری‎ها، پلیس‌های زن موظف به پیگیری پرونده تجاوز به عنف باشند، بدین ترتیب گزارش این‌گونه جرائم افزایش خواهد یافت. ضمناً باید خطوط تلفن ویژه، برای کمک فوری و گزارش‌دهی قربانیان، پلیس اضطراری فراهم شود. همچنین باید زنان را متقاعد نمود که هرنوع تجاوز جنسی (از سوی بیگانه یا خویشاوندان) را به پلیس گزارش دهند. حتی اگر به هر دلیلی نمی‎خواهند شناخته شوند، می‌توانند گزارش خود را بدون مشخصات به صورت تلفنی یا کتبی ارائه دهند، این کار به مراکز قانونی (پلیس) اجازه می‌دهد تا گزارش‌های دقیقی از تعداد قربانیان و متجاوزان دریافت کنند و بتوانند با توجه به حجم بزه، مقدار مناسبی از نیروهای مادی و معنوی خود را جهت رسیدگی و درمان و مقابله با این معضل اختصاص دهند و برای قربانی‌های بالقوه حمایت‌های لازم را فراهم کنند.[138]
ـ تاسیس و تجهیز سازمان‌های غیردولتی
از آنجایی که کودکان و زنان خیابانی به شدت در قبال این آسیب اجتماعی بی‌دفاع می‌باشند، می‌توان با تاسیس و تجهیز سازمان‌های غیردولتی و ارائه برنامه‌های آموزشی و حمایتی، گامی موثر برای حمایت از آنها و ممانعت از وقوع تجاوز جنسی به آنها برداشت.

 
فهرست منابع:
× قرآن کریم.
× ابن منظور افریقی المصری:‌ «لسان العرب، دار الاحیاء التراث العربی»، قم 1405هـ ق.
× ابـوت، پـاملا؛ والاس، کلر: «مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی ـ نگرش‌های فمینیستی»، ترجمه مریم خراسانی و حمید احمدی، نشر دنیای مادر، 1376.
× امام خمینی، روح‎الله: «تحریر الوسیله»، دار الکتب العلمیه (اسماعیلیان) ، قم، سال 1369.
× اوحدی، بهنام: «تمایلات و رفتارهای جنسی انسان»، نشر مؤلف، 1380.
× ایبراهمس، دیوید: «روانشناسی کیفری»، ترجمة دکتر صانعی، گنج دانش، 1371.
× برگمن، ارلین ایزن: «زنان ویتنام»، انتشارات چکیده، چاپ اول، 1359.
× برنارد، توماس و ولر، جرج و اسنیپس، جفری: «جرم‌شناسی نظری»، ترجمه علی شجاعی، انتشارات سمت، 1380.
× حرعاملی، محمد بن الحسن: «تفصیل وسائل الشیعه الى تحصیل مسائل الشریعة»، مؤسسة آل البیت علیهم السلام الاحیاء التراث، قم، 1414 ه‍ ق.
× حمیدی، فریده: «حقوق زنان، حقوق بشر»، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، 1382.
× دهخدا، على‏اکبر: «لغت‏نامه»، دانشگاه تهران، انتشارات دانشکده ادبیات، سال 1325.
× صبور اردوبادی، احمد: «آیین بهزیستی اسلام»، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1367.
× طباطبائی، «المیزان»، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، (قم)، 1363.
× قائمی، علی: «خانواده و مسائل جنسی کودکان»، انتشارات انجمن اولیاء ومربیان جمهوری اسلامی ایران، 1368.
× کارلسون، کارن. جی ؛ ترازیپوزین، استفانی.اِ. ایزنستات؛ «بهداشت روانی زنان»، مترجمین خدیجه ابوالمعالی و دیگران، نشر ساوالان، 1379.
× کاونیگتن کولمن، جیمز: «روانشناسی نابهنجار و زندگی نوین»، ترجمه کیانوش هاشمیان، انتشارات دانشگاه الزهراء (س)، 1376.
× کوچتکف، و.د؛ لاپیک، و.م: «روانشناسی و تـربیت جنسی کودکان ونوجوانـان»، ترجمه محمد تقی زاد،‌ انتشارات بنیاد،1369.
× گلپایگانی، محمد رضا: «مجمع المسائل»، موسسه دار القران الکریم، قم، سال 1362
× گودرزی، محمدرضا: «بزه‌دیده‌شناسی: پیدایش، تحول دیدگاه‌های نوین»، نشریه امنیت، سال چهارم، شماره هفدهم و هیجدهم، آذر و دی 1379.
× گیدنز، آنتونی: «جامعه‌شناسی»، ترجمة منوچهر صبوری، نشر نی، چاپ دوم، 1374.
× لپز‌،ژرار؛ فیلیزولا، ژینا: «بزه دیده و بزه‌دیده‌شناسی»، ترجمه روح الدین کرد علیوند و احمد محمدی، نشر مجد، 1379.
× مرتضـوی، نسـریـن: «جایگاه زنـان بـزه‌دیـده در قلمرو سیاست جنـایی ایران»، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، مجتمع آموزشی عالی قم، 1376.
× معلوف، لویس: «المنجد»، مترجم محمد بندرریگی، نشر ایران، 1374.
× مکارم شیرازی، ناصر: «تفسیر نمونه»، دار الکتاب الاسلامیه، 1366.
× المناوی، محمد عبد الروؤف: «فیض القدیر شرح الجامع الصغیر»، تحقیق احمد عبدالسلام، چاپ اول ، دار الکتب العلمیه، بیروت 1415 هـ ق.
× نیکخو، محمدرضا: «زندگی جنسی مردان»، انتشارات سخن، 1381.
× واحد، ابراهیم: «اختلالات و انحرافات جنسی: علل ـ پیشگیری ـ درمان»، نشر خط سوم، 1380.
 J.-M. Darvez-Bornoz, T. Lemperiere, A. Degiovanni, P. Grillard; Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 30:78-84, 1995
 
 
پی نوشتها:

 [1]-http://www.irandwr.org.
[2] - کارلسون و دیگران، ص 134.
[3] - جریدة البیان، (امارات العربیه) الجمعة 5 محرم 1422 هـ الموافق 30 مارس 2001.
[4]- حمیدی، ص 84، به نقل از:
Lori Heise, “Violence Against Women: The Missing Agenda”, In women’s Health: A Global Perspective, ed Marge Koblinsky, Judith Timyan, and Jill Gay (Boulder, co: westciew, 1992)
[5]- دهخدا، ج ؟ ، ص ؟ .
[6] - اوحدی، ص 308.
[7] - اوحدی، ص 321.
[8] - همان، صص 310- 309 و ص321.
[9]-Cohen
[10]-Projection
[11] - اوحدی، ص 322.
[12]-Sexual sadists
[13]- Exploitive predators
[14]- Impulsive
[15]- Inadequate men
[16]- اوحدی، ص 309
[17]- این آمار مربوط به وضعیت کشورهای غربی است.
[18]- اوحدی، ص310.
[19] - bipolardisorder
[20] - Bornoz & et al p.78.
[21]- http://www.psychlaws.org.
[22]- روزنامه عصر نو 13/2/1382 (قابل دسترسی در: http://www.asre-nou.net).
[23] ـ سه جوان شرور یک زن پارچه فروش را در شرق تهران ربودند و با زندانی کردن وی دست به آزار و اذیتش زدند. او پس از 5 روز توانست خود را از اسارت آنها برهاند. (روزنامه آفرینش، 13/ 6/ 1382).
ـ هشت نفر از اعضای اصلی باندهای شرارت آدم‌ربایی و فساد به لحاظ ارتکاب جنایات و تشکیل و رهبری باند آدم‌ربایی و ربودن دختران و زنان و تجاوز به عنف با تهدید اسلحه و برقراری رابطه نامشروع و زنای محصنه و آدم‌ربایی، چاقوکشی و ایجاد رعب و وحشت و اختلال در نظم عمومی گناهکار شناخته شدند و به تحمل شلاق و اعدام محکوم شدند. http://www.gooya.com .
ـ دختر جوانی در یکی از مناطق حاشیه‌ای شهر تهران توسط چهار مرد ربوده می‌شود و مورد تجاوز قرار می‌گیرد. (روزنامه یاس نو، 24/ 4/ 1382
ـ در شیراز نیز همانند مشهد و تهران باندهای بزهکاری اقدام به ربودن زنان و دختران به صورت گروهی نموده‌اند، چنانچه در یک مورد، سه نفری که دارای سوء سابقه بودند دختر جوانی را با تهدید سلاح سرد در مقابل منزلش ربوده و مورد تجاوز به عنف قرار دادند. (روزنامه اطلاعات 3/6/1382).
ـ چهار تبهکار که با پوشش باند (موسوم به ابلیس) اقدام به ربودن زنان و دختران می‌کردند و اموال آنان را به سرقت می‌بردند از سوی مأموران پلیس آگاهی نجف آباد دستگیر شدند، چهار جوان شرور که دختر 12 ساله را ربوده و وی را مورد تجاوز جنسی قرار داده بودند، دستگیر شدند. (روزنامه جام جم، 19/7/1382).
ـ پنج جوان شرور دختر جوانی را دوبار ربودند و مورد تجاوز قرار دادند. (روزنامه آفرینش، 2/5/1382).
ـ اعضای سه باند ربایندگان دختران جوان در شهرستان کرج دستگیر شدند. (روزنامه آفرینش، 27/7/1382).
ـ پنج آدم ربا که اقدام به ربودن یک زن جوان در شیراز کرده بودند پس از 3 ماه دستگیر شدند. (روزنامه آفرینش، 9/4/1382).
ـ سیزده نفر از اعضای یک باند که در قم اقدام به ربودن و تجاوز دختران کم سن و سال می‌کردند، دستگیر شدند. اعضای این باند بصورت دسته‌ جمعی قربانیان خود را مورد تجاوز قرار می‌‌دادند.)http://www.arabia.com
[24] - اوحدی، صص 316-315.
[25]-Anger rape
[26]-Episodic
[27]-Revenge
[28]-Sadistic rape
[29]-Mutilation
[30] - اوحدی، صص 314- 313.
[31] - سازمانی که برای حقوق کودکان در سوئد کار می‌کند.
[32]- http://www.kvinnonet.org.
[33] - کارلسون و دیگران، ص 133.
[34]- http://www.irandwr.org
[35] - کارلسون و دیگران ، ص 140.
[36] - از مدتی پیش به فریبا علاقه پیدا کرده بودم، اما چون او سرپرست نداشت، از وی خواستم بدون آن که به خانواده‎اش اطلاع دهد با هم فرار کنیم، (جام جم، 28/5/1382).
[37]- مرد 34 ساله‌ای که طی دو سال به 46 کودک مرودشتی تعرض کرده بود، برای به دام انداختن کودکان، به دروغ، نامه‌ای از پدرشان را به آنها وعده داده و سپس آنها را سوار موتور سیکلت خود می‌کرد. (روزنامه‎های ایران 30/6/82).
[38] ـ روزنامه اعتماد، 15/6/82 .
[39]-http://www.ashti.net/
[40]- مرد 50 ساله‌ای به نام «یوسف، ب» با جعل عنوان مأمور ارشد یک ارگان، دختران دانشجو را با تهدید سلاح پلاستیکی، مورد تجاوز جنسی قرار می‌داد، با شکایت دختر جوانی به نام روناک توسط کارآگاهان مرکز اجرایی شمال غرب تهران به دام افتاد. (روزنامه انتخاب، 26/7/1382).
- چهار جوان‌ با‌ عنوان‌ مأموران‌ بسیج‌، دختران‌ را به‌ بهانه‌های‌ منکراتی‌ در منطقه‌ شهر ری‌ بازداشت‌ می‌کردند و آنان‌ را با اتومبیل‌ خود به‌ خانه‌ای‌ امن‌ انتقال‌ داده و مورد تجاوز قرار می‌دادند و سپس‌ تهدید‌ می‌کردند که در صورت شکستن سکوت‌، دچار مصیبت‌ بزرگی‌ خواهند شد. (روزنامه اعتماد، 27/7/1382).
[41] ـ روزنامه انتخاب 28/ 5/ 1382.
[42] ـ روزنامه ایران، 13/6/ 1382.
[43] ـ سه جوان با تهدید سلاح سرد، قصد ربودن دختری در تقاطع ولیعصر را داشتند که با فریادهای دختر و کمک مردم، مهاجمین دستگیر شدند. (روزنامه حمایت، 5/ 6/ 1382).
[44] - روزنامه ایران، 30/ 5/ 1382.
[45]-http://www.mehdis.com.
[46] - نیکخو، ص 234.
[47] - مرد مسن 50 ساله‌ای زن و فرزند خود را به شهرستان می‌فرستد و با تهیه سه منزل در سه جای تهران اقدام به ربودن دختران و تجاوز به آنها می‌نماید، در پاسخ اینکه انگیزه‎های از این کار چیست، می‌گوید: «من از تجاوز به دختران لذت می‌بردم، اما چون در سال‌های جوانی فرصت این کار را نداشتم، وقتی وضع مالی‌ام به اندازه کافی خوب شد، تصمیم گرفتم تا کاری را که دوست دارم، انجام دهم.» (روزنامه انتخاب ، 26/ 7/ 1382.)
[48] - زنی که مرتباً از سوی خواهرشوهرش مورد تحقیر قرار می‌گرفت، پسرش را تشویق به تجاوز دختر عمه‌اش کرد تا ازاین طریق انتقام خودش را از خواهرشوهرش گرفته‎باشد. (روزنامه جوان،17/ 7/ 82)
[49] - نیکخو، ص 234.
[50]-Insecurity
[51]-Immaturity
[52]-Sexual inadequacy
[53]-Submission
[54] - اوحدی، ص 315.
[55]-http://www.RanginKaman.com
[56] - گیدنز، ص 87.
[57] - روزنامه رسالت 17/6/1382.
[58] - ارضای جنسی به وسیله کودکان.
[59]-http://www.mehdis.com.
[60]-rape groups
[61]- http://www.irandwr.org.
[62]- http://www.RanginKaman.com.
[63]- روانبخش، ص 18.
[64]- الحر العاملی ج 20، ص 132 . متن حدیث: محمد بن یعقوب ، عن على بن إبراهیم ، عن أبیه ، عن القاسم بن محمد الجوهرى ، عن إسحاق بن إبراهیم ، عن أبى أیوب ، عن ابن راشد ، عن أبیه قال : سمعت أبا عبد الله (ع) یقول : لا یجامع الرجل امرأته ولا جاریته وفى البیت صبى فان ذلک مما یورث الزنا .
[65]- همان، ص133. متن حدیث: وعنه ، عن أبیه ، عن عبد الله بن الحسین بن زید ، عن أبیه ، عن أبى عبد الله (ع) قال: قال رسول الله (ص) : والذى نفسی بیده لو ان رجلا غشى امرأته وفى البیت صبى مستقیظ یراهما ویسمع کلامهما ونفسهما ما افلح ابدا ان کان غلاما کان زانیا أو جاریة کانت زانیة.
[66] - قائمی، صص 92-91.
[67] - همان، ص 91.
[68] - کولمن، ص 655.
[69]- مشاور استاندار خوزستان با اشاره به مواردی از تجاوز محارم به دختران در استان خوزستان اظهار کرد: در حال حاضر دختر 19 ساله‌ای که از 8 سالگی مورد سوء استفاده پدر خود قرار گرفته بود، به دلیل این که از سوی برادر خود نیز بر اثر بی‌پروایی پدر مورد سوء استفاده قرار گرفته، به استانداری مراجعه کرده است. (خبرگزاری ایسنا به نقل از مشاور اجتماعی استاندار خوزستان، پری میربک)
[70] - روزنامه اعتماد، 27/7/82.
[71] - اوحدی، ص 310.
[72] - کارلسون و دیگران، ص 134.
[73] - همان، صص 157-156.
[74] - همان، ص 134.
[75] - همان، ص 133.
[76]-systematic
[77]-organized
[78] ـ برگمن، ص 77.
[79]-http://www.religioustolerance.org/
[80]-http://www.alharbi.ca/
[81] - روزنامه ایران، 13/ 6/ 1382.
[82] - روزنامه کیهان، 30 / 6 / 1382.
[83]- http://www.iranspiegel.de/
[84]-گودرزی،‌ ص 30 (این نظریه نخستین با در اواخر دهه 1940 توسط هانس فن هانتینگ، جرم‌شناس آلمانی تبار آمریکایی مطرح شد).
[85]-Life style theory
[86] - گودرزی، ص 33.
[87] - صبور اردوبادی، ج 4، ص 263.
[88] - همان، ج 3، صص 69-68.
[89]- routine activities theory
[90] - گودرزی، ص 33.
[91]- مرتضوی، ص 76.
[92] - مرتضوی، ص 54.
[93] - ایبراهمس، ص 225.
[94] . Proximity
[95] . Attractive
[96] . Accessibility
[97] . Manageability
[98] . Risk
[99] ـ مرتضوی، صص 71-70.
[100]- کارلسون و دیگران، ص141؛ حمیدی، ص 85 .
[101]- حمیدی، ص 85 .
[102]- همان، ص 135.
[103]- اوحدی، ص 309.
[104] - همان، ص 318.
[105]-Shame
[106]-Humiliation
[107]-Confusion
[108]-Rage
[109] - کارلسون و دیگران، ص 135.
[110] - اوحدی، ص 317.
[111] - کارلسون و دیگران، ص 135.
[112] - نیکخو، ص 236.
[113]-Posttraumatic stress disorder
[114] - واژینیسم انقباض غیر ارادی ماهیچه‌ها می‎باشد و منشأ روانی دارد.
[115] - اوحدی، ص319.
[116] - کارلسون و دیگران، ص 136
[117] - روزنامه شرق، 10/7/1382.
[118]- http://www.kvinnonet.org.
[119] - خبرگزاری ایسنا به نقل از مشاور اجتماعی استاندار خوزستان(پری میربک)
[120] - حمیدی، ص 86 .
[121] - اوحدی، ص 320.
[122] -http://www.parastood.com/
[123] - حمیدی، ص 95.
[124] - احزاب، 59 .
[125] - طباطبائی ، المیزان، ج 16، ص509 .
[126] - قرآن از افراد هرزه به عنوان بیماردلان یادمی‌کند و می‌فرماید: «صدایتان‎راموقع‎حرف‎زدن با نامحرمان نازک‎نکنید تا مبادا بیماردلان در شما طمع کنند» (احزاب، 32).
[127] - احزاب،60.
[128] - نور،31.
[129] - مکارم شیرازی، ج14، ص438.
[130] - این جمله «الانسان حریص علی ما منع» ضرب المثل عربی می‌باشد و در کتب معتبر روائی چنین حدیثی یافت نشده است.
[131]- Newsweek, August 20, 1973, pp 67 – 68.
[132]- http://www.ashti.net
[133] - فتاوای برخی مراجع برای مجازات تجاوز، حکم قتل می‌باشد: رک. (امام خمینی، تحریر الوسیله، ج 2، ص 436) و (آیت الله گلپایگانی، مجمع المسائل، ج 3، ص 19).
[134] - حرعاملی، ج 28 ، صص 110-108.
[135] - http://www.RanginKaman.com. (مصاحبه سردار طلایی، فرمانده انتظامی تهران)
[136] ـ لپز‌ و فیلیزولا، صص 41-38 .
[137] - کارلسون و دیگران، صص138-137.
[138] - کارلسون و دیگران، ص138.