آشنایى با شوراى فرهنگى اجتماعى زنان/معرفی طرح ها

از آنجا که شوراى فرهنگى اجتماعى زنان در تقویت شخصیت و جایگاه زن مسلمان و سیاستگذارى و تدوین برنامه‏ها و تمهید امکانات لازم براى ایفاى نقش اساسى او به عنوان انسانى متعهد، متعالى و مربى انسانهایى رشید و بالنده نقش برنامه‏ریزى رابعهده دارد و درجهت ایجاد زمینه مساعد براى مشارکت فعال زنان درامور اجتماعى، فرهنگى، سیاسى و تقویت و استحکام بناى خانواده برمبناى حقوق و اخلاق اسلامى تلاش مى‏نماید، لذا طرح توسعه فرهنگ عفاف را به منظور تقویت و تثبیت ارزشها ونفى ضد ارزشها و تطهیر روابط اجتماعى در جهت استحکام خانواده تنظیم نموده است.
عوامل و ریشه‏هاى ضعف فرهنگ عفاف
از آنجا که مسایل اجتماعى از پیچیدگى خاصى برخوردار بوده و نوعى روابط متقابل و گسترده با سایر پدیده‏ها دارد، براى ریشه‏یابى دقیق پدیده‏هاى ناهنجار باید به مجموعه عوامل و زمینه‏هاى اقتصادى، اجتماعى، فرهنگى، خانوادگى و عملکردها، بازگشت. زیرا هرکدام به نحوى در پیدایش و گسترش این مسایل دخیل و سهیم هستند.
در پى جستجوى عوامل و ریشه‏هاى ضعف فرهنگ عفاف، عوامل سلبى و ایجابى متعددى را مى‏یابیم:
1ـ ترویج فساد و اشاعه منکرات و ایجاد تزلزل در معتقدات و اهانت به مقدسات؛
2ـ مقابله با انقلاب اسلامى از طریق بکارگیرى تمام همت خود از طریق جبهه فرهنگى متحد در کشورها؛
3ـ بقایا و رسوبات فرهنگ شاهنشاهى؛
4ـ عدم آشنایى کافى با فرهنگ و معارف اسلامى و ناآشنایى اقشار مختلف بخصوص جوانان با عمق و محتواى فرهنگ متعالى اسلام؛
5ـ ضعفها و نارساییهاى موجود در سیستم تعلیم و تربیت؛
6ـ قصور و عدم وحدت رویه و فقدان برنامه‏ریزى در امور فرهنگى توسط رسانه‏ها؛
7ـ فراموشى و متروک ماندن فریضه پرارج امر به معروف و نهى از منکر به روش صحیح؛
8ـ بحرانها و مشکلات اقتصادى، بیکارى، و فراهم نبودن شرایط و ابزار ازدواج و نیز کمبود امکانات ورزشى، فرهنگى، تفریحى سالم براى پرکردن اوقات فراغت جوانان که زمینه گرایش به شبکه‏هاى فساد را فراهم مى‏آورد؛
9ـ فساد ادارى و عناصر ناصالح در تشکیلات ادارى و دوگانگى میان قول و فعل برخى از مسئولین و مواردى نظیر: کم‏کارى، بدرفتارى با مردم، کاغذبازى، رشوه و اختلاس، انقلابى‏نمایى کاذب، تبعیض‏هاى ناروا، سوءاستفاده از امکانات دولتى، رابطه‏بازى، تجمل‏گرایى، عیاشى و خوشگذرانى، فساد اخلاقى و آلودگى به مواد مخدر و الکل؛
10ـ ناآشنایى و بى‏توجهى خانواده‏ها نسبت به مسایل تربیتى فرزندان؛
ــ بى‏توجهى به خصوصیات و خواسته‏هاى روانى، اعمال شیوه‏هاى غلط تربیتى، افراط و تفریط در محبت و تشویق
ــ معاشرتها و اختلافهاى نامشروع فامیلى و غیرفامیلى، عدم رعایت موازین شرعى و محرم و نامحرم در ارتباطات
ــ عدم نظارت بر چگونگى اوقات فراغت و نوع و محتواى کتب، نوارها، فیلمها، اختلافات و درگیریها، کشمکش‏ها، طلاق و جدایى‏هادر بین والدین
11ـ عدم توجه به ویژگیها و روحیات دوران جوانى و نوجوانى؛
12ـ اقدامات و فعالیتهاى جریانات فرهنگى و مطبوعاتى وابسته.
تعریف
عفاف در این طرح به معنى مجموعه گفتار و کردار و منش فردى و اجتماعى زنان و مردان براساس موازین و ارزشهاى اسلامى است.
اهداف
1ـ تعمیق شعائر وارزشهاى اسلامى در همه اقشار اعم از زن و مرد؛
2ـ توسعه مبانى استقلال فرهنگى با حفظ عفاف و زدودن آثار و مظاهر منحط غربزدگى و خودباختگى در جامعه، به منظور آراستن جامعه به فضایل اخلاقى؛
3ـ تبیین و تعمیق فرهنگ عفاف با عنایت به مقتضیات زمان و نیازهاى نسل جوان و رفع موانع موجود در فعالیتهاى فرهنگى؛
4ـ ایجاد وحدت رویه و هماهنگى میان کلیه دستگاههاى سیاستگذارى، برنامه ریزى و اجرایى که در ارتباط با فرهنگ عفاف فعالیت مى‏نمایند؛
5- برنامه ریزى، به منظور تحرک و ایجاد روحیه سبقت در خیرات از طریق نظارت و ارزیابى مستمر فعالیتهاى فرهنگى.
اصول سیاستها
حضرت امام خمینى (ره) یکى از اصولى‏ترین سیاستهاى بلند مدت را مبارزه با غربگرایى دانسته مى‏فرمایند: «خروج از فرهنگ بدآموز غربى و نفوذ و جایگزین شدن فرهنگ آموزنده اسلامى در تمام زمینه‏ها در سطح کشور آنچنان محتاج تلاش و کوشش است که براى تحقق آن سالیان دراز باید زحمت کشید» و سستى و ضعف در رفع فرهنگ غربى و خودباختگى را بزرگترین خطر مى‏دانستند و مى‏فرمودند:
« تا ضعیفید زیربار اقویا هستید »
«امام خمینى(ره)»
لذا نظام اسلامى مى‏بایست عمده تلاشها و امکانات را در توسعه و تکامل فرهنگى و تقویت و تثبیت ارزشهاى متعالى اسلام و رفع خودباختگى بکار برد و مقام معظـم رهبـرى در مـورد اسـاس برنامه‏هـاى پنج ساله دوم (در ماده 6) مى‏فرمایند:
«جهت دادن کلیه فعالیت هاى اجرایى و تبلیغى، به سمت رشد معنویت و فضیلت اخلاقى درجامعه و تعمیق و گسترش حساسیت‏ها و باوردینى، گسترش ارزشهاى انقلابى، حفظ کرامت انسانى، ایجاد نظم و قانون پذیرى و روحیه کار و تلاش و خوداتکایى، و قناعت و جلوگیرى از اسراف و مصرف‏گرایى و پرداختن به زواید باشد.»
درماده (8) بند ج مى‏فرمایند:
«برنامه‏هاى توسعه نباید موجب تهدید امنیت ملى و یا تزلزل حاکمیت ارزشهاى اسلامى و انقلابى گردد.»
لذا این طرح با استناد به سیاستهاى فرهنگى نظام، مصوب شوراى عالى انقلاب فرهنگى و منشور جایگاه زن، مصوب شوراى زنان و بااستفاده از کلیه برنامه‏ها و قانونگذارى‏هایى که در سالهاى اخیر به منظور اعتلاى فرهنگ عفاف و حجاب انجام گرفته و با بهره‏ورى از نظرات اندیشمندان و صاحبنظران در مسایل فرهنگى اجتماعى اسلام تدوین گردیده است.
همانگونه که درسیاستهاى فرهنگى تصریح شده‏است و دراین طرح نیز خصوصا تأکید مى‏گردد، سیاستهاى فرهنگ عفاف در حقیقت توافق رسمى مسئولان و متصدیان است در تدوین و تعیین مهمترین اولویت‏هاى مورد نیاز براى تعمیم فرهنگ عفاف مى‏باشد که مى‏توان آنرا اصول راهنماى کارگزاران نظام اسلامى دانست و خود معاهده‏اى است که همفکرى و هماهنگى و همکارى را توأم مى‏کند و با الهام از آرمانها و توجه به سوابق و تجربیات و با عنایت به امکانات و مقدورات، خط مشى آینده را بنحوى کاربردى و مطابق با نیازهاى جامعه تعیین مى‏کند.
بنابراین اهم موضوعات واصول سیاست‏ها باتوجه به آیات قرآن در تعمیق و تعمیم فرهنگ عفاف به قرار ذیل است:
1ـ در تعمیم فرهنگ عفاف از مهمترین عوامل توسعه عفاف، ایمان و اراده انسانها (زن و مرد) است که مخاطب وحى‏اند و اساسى‏ترین نقش را در تربیت روحى افراد در درون خانواده به عهده دارند. اسلام تربیت فرهنگ عفاف رااز سنین طفولیت حتى قبل از تولید نسل مى‏داند و سعید و شقى شدن فرزند رابه رفتار و افکار والدین مربوط مى‏داند.
2ـ در طرح پوشش خاص بانوان، لحن وحى همراه با استدلال و موعظه و خیرخواهى است علاوه بر امر به وجوب مى‏فرماید: «ذالک ادنى ان یعرفن فلا یوذین ...»
لذا طرح پوشش بانوان، براى معرفى جایگاه و منزلت و شخصیت زنان مؤمنه است، یعنى به جاى اینکه او را مظهر فریب شیطان بدانند با تبیین نظام ارزشى اسلام و جایگاه زن در جامعه، و تأکید بر حضور اجتماعى و مشارکت فعال او در هاله‏اى از عفاف، زمینه رشد انسانى او و جامعه را فراهم آورند؛
3ـ ارشاد و هدایت جامعه، از دید زینتى و تفننى (زن و مرد را جسم و چشم دانستن) به سوى بینشهاى متعالى و آرمانى تا منزلت هر یک در رشد انسانى و تلاش به سوى تکامل اجتماعى و رسیدن به تقوى مشخص گردد؛
4ـ با توجه به کلیه خطاب‏هاى الهى در مسایل مربوط به زنان و تأکید بر رعایت حقوق آنها، هشدار به مردان در مورد ظلم به زنان و حمایت همه جانبه از آنها (حسن معاشرت) با توجه به آنچه از روایات و تاریخ اسلام استفاده مى‏شود، اهتمام به امورى چند در این زمینه ضرورى است:
الف) ارائه الگوى رفتارى زن در جامعه که حاکى از حضور کریمانه و مزین به غرور و تکبر در مقابل مرد است که مطلوب نظام ارزشى اسلام است؛
ب ) تقلیل اختلاط روابط حتى الامکان، و تعیین ضوابط در ضرورت‏هاى مورد تأیید (وصیت حضرت على و امام حسن علیهماالسلام )؛
ج ) توجه به الگوى عملى سیره معصومین علیهم‏السلام در ضرورت حضور اجتماعى زنان و انجام رسالت آنها؛
د ) توجه به علل محدودیتها در طول تاریخ اسلام که متأثر از عملکرد خلفاى جور و فرهنگ حاکم در شرایط مختلف اجتماعى در آن زمان بوده که نتیجتا ضرورت مبارزه منفى را ایجاب کرده است؛
ه ) توجه به فطرت و لطافت روحى زن (ریحانه بودن) دربرخوردهاى خشن اجتماعى و حفظ منزلت و جایگاه او بعنوان محور فرهنگ عفاف؛
و ) حفظ کرامت انسانها و ارتقاء مکانت والاى آنها و رفع تحقیرهاى تحمیلى که خود زمینه ساز ناهنجاریهاى اجتماعى است و باعث پذیرش الگوهاى مادى مى‏گردد. «من هانت علیه نفسه - فلا تأمن شره»
ز ) توجه به جایگاه زن در روایات (آخرین وصایاى پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله ) که او را امانت الهى دانسته و رشد علمى و تأمین امنیت و رفاه او را از مردان و جامعه مى‏خواهد و عامل عقب نگه‏داشتن و جاهل ماندن او را مستوجب سخت‏ترین مجازات مى‏داند.
الف ) سیاستهاى ایجابى
سیاست هاى ایجابى که به منظور تثبیت، تقویت و توسعه فرهنگ عفاف تدوین شده است عبارتند از:
/1 توجه و عنایت خاص به اصالت ارزشهاى معنوى و جایگاه والاى تقوى، علم و جهاد در فضیلت و برترى انسانها و عدم تمایز بین رنگ و جنس، ایجاد زمینه‏هاى مساعد رشد فرهنگ عفاف و یکسان دیدن انسانها بعنوان خلیفة اللّه‏ در دو مظهر وجودى مرد و زن؛
/2 توجه به ارزشهاى عالى انسانى و ودایع الهى در فطرت انسانها در خلق ارزشهاى معنوى با ایجاد روحیه استقلال، حریت و عزت نفس؛
/3 توجه به قابلیت‏ها و استعدادهاى مادى و معنوى روحى، عقلى و عاطفى زن و مرد در سیر به سوى آرمانها و کمال اخلاقى و انسانى؛
/4 توجه به تأثیر پذیرى انسان از عوامل محیطى و مسئولیت نظام اسلامى در تحقق عدالت اجتماعى و سالم‏سازى محیط براى رشد عباد اللّه‏؛
/5 توجه به شاخص‏ها والگوهاى پذیرفته شده نظام در ارایه معیارهاى مثبت و منفى، و سعى در وحدت ملاک و ارایه معیار واحد (نظرات حضرت امام«ره» و مقام معظم رهبرى)
/6 تبیین جایگاه و مکانت والاى زن به عنوان انسانى بالنده و مربى انسانها با الهام از رهنمودهاى حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبرى؛
/7 ترسیم اصول بنیادى اسلام بر محور خشم مقدس بر علیه مظاهر کفر، و مهر و حب به ارزشهاى الهى، در تمام سیاست‏گذارى‏ها و برنامه‏ریزى‏ها؛
8/ تبیین جدیت نظام در اهداف خود، که در صورت به خطر افتادن ارزشها با هرکس در هر موقعیت برخورد قاطع خواهد داشت؛
/9 تبیین سیاست‏هاى تبلیغاتى از جمله تعریف معروف و تشویق بدان و ترسیم منکر و تحذیر از آن در تمام ابعاد با عنایت به مهمترین دستگیره ایمانى که تولى و تبرى است؛
10/ تبیین و تقویت سیاست بشارت و انذار در ارزیابى فعالیتهاى فرهنگى به منظور تقویت جهاد فرهنگى و سبقت در نیکى‏ها؛
/11 تبیین جایگاه و ارزش امر به معروف و نهى از منکر در ایجاد زمینه مساعد نظارت همگانى مردمى و حکومتى بصورتى فراگیر؛
/12 پاسدارى از حریت انسانى و تأمین امنیت فردى و اجتماعى، با عنایت به توسعه فرهنگ عفاف و اهتمام به جاذبه رحمت و تقدم آن بر خشونت؛
/13 مقابله با خرافات و تحجر فکرى، مقدس مآبى، نوگرایى افراطى، تجمل‏گرایى و خودباختگى فرهنگى که زمینه ساز غرب زدگى است؛
/14 ترویج و تشویق به عدالت اجتماعى و کوشش در استقلال فرهنگى، سیاسى، اقتصادى با التزام به ورع و عفاف و قناعت؛
15/ تشویق به مشارکت و مباشرت هرچه فعالتر نسل جوان، در شناسایى و حل مشکلات فردى و اجتماعى جامعه در توسعه و تعمیم فرهنگ عفاف با نظارت دولت؛
/16 تشویق به تقویت روحیه تقدم مصالح اجتماعى برمنافع فرد، احترام به قانون و تحدید آزادى فردى به دلیل مصالح اجتماعى به عنوان حکم شرع و عرف پسندیده؛
/17 تلاش براى معرفى و شناخت ارکان هویت دینى و معارف بلند عرفانى به منظور استمرار و استحکام فرهنگ عفاف؛
/18 گسترش روحیه انتقاد پذیرى و ایجاد زمینه تحقق امر به معروف بر مبناى حکمت، جدال احسن و موعظه حسنه؛
/19 اهتمام به تعظیم شعائر اسلامى به عنوان عناصر اصلى تحولات فرهنگى و حافظان اصیل ارزشهاى دینى و احیاى روح معنوى و وحدت ملى؛
20/ ایجاد تشکیلات قوى و امین و مدیر که برنامه‏ریزى‏هاى اجرایى و سیاست‏گذارى‏هاى ضرورى را مستمرا نظارت و ارزیابى و پیگیرى کند؛
/21 ایجاد زمینه مساعد هماهنگـــى رأى و نظر مسئولین و دستگاههاى فرهنگى حول محور ولایت فقیه و پیشگیرى از تزریق تعارض به جامعه با تلون آراء و اختلاف سلایق؛
/22 اهتمام به ارایه الگوهاى متنوع و مثبت معاصر از چهره زن مسلمان محجبه (جوان و نوجوان متعهد) و داراى جنبه عالى آرمانى براى الگو پذیرى ؛
/23 توسعه و تقویت ظرفیت پژوهشى و آمارى به منظور نظارت و ارزیابى فعالیتهاى فرهنگى و ایجاد سیستم قوى بشارت و انذار؛
/24 اهمیت به واقعگرایى و اصول گرایى برنامه‏ریزان در هدایت به سوى مطلوب‏ها با عنایت به دورى از توجه صرف به ایده‏آلها، یا رهاکردن واقعیتهاى طبیعى جامعه و قرارگرفتن در موضع انفعالى؛
/25 سوق برنامه‏هاى فرهنگى بسوى تقویت و توسعه ارتباطات انسانى واتصال به جمع به منظور استقرار ارزشها و نفى ضدارزشها در کلیه زمینه‏هاى عقیدتى، سیاسى، اجتماعى، فرهنگى و ... و توجه به محوریت ارتباطات خانوادگى و ارتقاء معنوى این ارتباطات (صله رحم)؛
/26 توجه بیشتر مسئولین به توطئه‏هاى استکبار در سده اخیر در کلیه کشورهاى اسلامى در جهت اسلام‏زدایى و طرحها و برنامه‏هاى اجرایى دشمن.
ب ) سیاست‏هاى سلبى
1ـ جلوگیرى از تبیین عفاف به صورتى مغایر با رشد اجتماعى، تحرک و پیشرفت عناصر فعال و مؤمن بخصوص بانوان؛
2ـ پیشگیرى از افراط و تفریط در تبیین ابعاد حجاب و عفاف در رفتار، کردار و گفتار فردى و اجتماعى؛
3ـ پرهیز از اتخاذ سیاستها و روشهایى که مبنى بر دلسوزى است و باعث انزواى نیروهاى مسلمان مى‏گردد؛
4- عدم گرایش به برنامه‏ها و راه حلهاى مقطعى و شتابزده و خشونتهاى افراطى در زمینه هایى که تدبر و تحقیق ضرورى است و توجه به عواقب منفى آن؛
5ـ پرهیز از مطلق‏گرایى در سنجش رفتارهاى اجتماعى بدون توجه به مراتب استعدادى و خصایص تربیتى، وراثتى و محیطى جوامع مختلف؛
6ـ پرهیز از نگرش تک عاملى در حل مسایل فرهنگى عفاف بدون دقت در کلیه مسایل سیاسى، اجتماعى، اقتصادى و محیطى؛
7ـ پرهیز از برخوردهاى سلیقه‏اى و برداشتهاى جزیى و تفسیر به رأى در قانونگذارى و سیاست‏گذارى و برنامه‏ریزى‏هاى فرهنگى؛
8ـ پیشگیرى از ایجاد زمینه‏هاى حرمت شکنى، قانون شکنى و تجرى افراد در مقابل قوانین و سیاستهاى نظام اسلامى؛
9- عدم تعمیم بدبینى و توجه به اصل برائت و سلامت مسلمین در جامعه اسلامى با توجه به منش و رفتار و الگوهاى اسلامى؛
10ـ پیشگیرى از افراط و تفریط در تجمل‏گرایى و زهد، و تفسیر حد اعتدال و قناعت و توازن مطابق شرایط اجتماعى و شئون افراد؛
11ـ عدم غفلت نسبت به عادات و رسوم و ارزشهاى ملى و سنت‏هاى اصیل و پسندیده اخلاقى که باعث استحکام مبانى خانواده و فرهنگ عفاف مى‏شود؛
12ـ پرهیز از عوام زدگى و عوام‏فریبى و تقلید از فرهنگ عامه که مغایر با ارزشهاى اسلامى است؛
13ـ عدم غفلت از ریشه‏هاى غربزدگى و فرهنگ ستمشاهى و التقاط فرهنگهاى مختلف در فرهنگ روز جامعه؛
14- اجتناب از بى توجهى نسبت به اصل نظارت اجتماعى و اهتمام به امور مسلمین، در استفاده از مشارکت مردمى؛
15- عدم غفلت از نظارت و ارزیابى مستمر و ایجاد سیستم دقیق جزا و پاداش در کلیه سطوح برنامه ریزى قانونگذارى و اجرا در توسعه فرهنگ عفاف؛
16- توجه به عدم ارائه برنامه‏هاى مقطعى کوتاه مدت و ضربتى و ضعیف در جامعه (بدون توجه به ابعاد وسیع فرهنگى، اجتماعى و عواقب منفى آن)؛
17- اجتناب از برخوردهاى انتظامى صرف، با توجه به ضعف‏هاى قانونگذارى یا اجراى قانون توسط نیروهاى غیر آشنا؛
18- عدم اعلام هشدارها، اطلاعیه‏ها و بخشنامه‏هاى متعدد، بدون پشتوانه اجرایى، که باعث عصیان و سرکشى افراد مى‏شود؛
19- توجه به اجراى غلط قانون یا برخوردهاى سلیقه‏اى و عدم رعایت قانون توسط مجریان کم‏تعهد و تعیین ضوابط براى متخلفین ؛
20- عدم ایجاد تشکیلات موازى جهت حل معضلات، به دلیل اتخاذ تصمیمات متفاوت و مغایر یکدیگر و انجام امور موازى؛
21- پرهیز از ایجاد و القاى تعارض در افکار و سعى در هماهنگى قول و فعل مسئولین، برنامه ریزان، و رهبران فکرى جامعه؛
22- پیشگیرى از ایجاد زمینه‏هاى تهاجم فرهنگى، حتى در تبلیغ برخى از تبلیغات کالاهاى تجارى فیلمها و محصولات فرهنگى؛
23ـ پیشگیرى از اختلاط محیط و تخصیص محیطهاى آزادتر با کیفیت بسیار مطلوب به بانوان در سطوح دانشگاهى و علمى، اماکن تفریحى، و فعالیت‏هاى صنفى و تجارى و ایجاد زمینه‏هاى مشارکت اجتماعى فعال و به دور از اختلاط براى بانوان؛
24ـ پیشگیرى از انجام برنامه‏هاى مختلط در خانواده‏ها از طریق آموزش ارزشهاى اسلامى و راههاى پیشگیرى از اختلاط (ایجاد محرمیت سببى) در مجامع خانوادگى.
استراتژى و اولیتهاى اجرایى
نظر به ضرورت توجه و جامع نگرى دراجراى طرح، در مراحل بازنگرى و بازشناسى، ثبت برنامه‏ها و تعیین اولویت‏ها براى اجراى محتواى طرح، با عنایت به نقش اصولى نهادهاى آموزشى، مذهبى، حکومتى و نقش محورى خانواده در تغییر عادات و سنت‏هاى اجتماعى و ایجاد تحولات مطلوب، اولویت‏ها و استراتژى‏هاى اجرایى براى طرح پیش بینى شده است.
برخى اولویتها:
1ـ اولویت دادن به کودکان، نوجوانان و جوانان بخصوص قشر بانوان به عنوان زمینه ساز توسعه فرهنگ عفاف؛
2ـ اولویت دادن به توسعه، تجهیز و تقویت مراکز فعالیتهاى فرهنگى، جهت بهره‏ورى مطلوب‏تر از اوقات فراغت و تفریح؛
3ـ تشکل و سازماندهى، بازسازى و نوسازى مراکز تولیدى محصولات فرهنگى و غیرفرهنگى اما فرهنگ‏ساز و مؤثر در تحولات فرهنگى، به منظور بهره‏ورى بیشتر و کیفى‏تر از امکانات، و پرهیز از تواکل یا تزاحم و تداخل درامور فرهنگى؛
4ـ افزایش امکانات فرهنگى در مساجد ، حسینیه‏ها ، انجمنهاى اسلامى و مراکز فعال در مسایل مذهبى، علمى، اخلاقى؛
5ـ تشویق مطبوعات و رسانه‏ها و ایجاد امکانات براى دستیابى آنها به شیوه‏هاى مطلوب تبلیغاتى به منظور تبلیغ صحیح فرهنگ عفاف، و مقابله با تهاجم فرهنگى؛
6ـ تشویق دانشگاهها و آموزشگاهها به ایجاد تشکلهاى صنفى و خودجوش به منظور تحقق بهتر طرحهاى توسعه فرهنگ عفاف و اشاعه این مفاهیم از درون این تشکلها؛
7ـ ایجاد زمینه‏هاى وحدت قومى، ملى، مذهبى براى رفع مشکلات خرده فرهنگها که در ایجاد زمینه‏هاى مساعد توسعه مفاسد اجتماعى دخالت دارند.
8- ایجاد سازمانها و مراکز هدایت شده و تشکلات و ایجاد زمینه‏هاى فعالیت براى نوجوانان و جوانان به منظور تأمین نیاز تشخص‏طلبى جوانان و روحیه ماجراجویى و خطرکردن آنها؛
9- انجام آموزشهاى منسجم فرهنگى، تربیتى، عقیدتى براى همه اقشار بخصوص بانوان، بصورت غیرحضورى باداشتن ملاکهاى ارزیابى و سنجش، و ارائه مدرک خاص در پایان دوره (به منظور جذب نیروهاى بى تفاوت) .
اصول و مبانى روشهاى اجرایى گسترش فرهنگ عفاف مصوب جلسات 410، 411، 412، 413
مورخ 9/4/76، 2/10/76، 16/10/76 و 14/11/76 شوراى‏عالى‏انقلاب‏فرهنگى
اصول و مبانى روشهاى اجرایى در مسأله گسترش فرهنگ عفاف و حجاب
براى آنکه روشهاى اجرایى دستگاههاى مختلف در اهتمام به تقویت عفاف و حجاب، منطقى و جامع و هماهنگ و تابع یک سلسه اصول و مبانى باشد. به این اصول و مبانى فهرست‏وار اشاره‏مى‏شود:
1ـ عفاف و حجاب از نتایج و مظاهر ایمان و تقوى است. بنابراین براى تقویت آن باید در درجه اول به تحکیم ایمان و تقویت باورهاى دینى افراد جامعه که در حکم روح و ریشه اخلاق و رفتار آنان است، توجه شود.
2ـ در توسعه فرهنگ عفاف و حجاب، لازم است به تحکیم ارزشها و مفاهیم اخلاقى خاصى از قبیل شرم و حیا و آزرم و غیرت که با عفاف و حجاب رابطه نزدیک و بى‏واسطه دارند و خود از ثمرات ایمان و تقوى محسوب مى‏شوند و نیز به آموزش احکام شرعى مربوط به عفاف و حجاب و آموزش صحیح رفتار زن و مرد با یکدیگر در جامعه و خانواده توجه کافى مبذول شود.
3ـ توضیح و تبیین دایمى فلسفه و فوائد مثبت عفاف و حجاب در زندگى فردى و اجتماعى و بیان آثار و نتایج سوء عدم رعایت عفاف و بى‏حجابى در جامعه براى درک حقیقت عقلانى و منطقى عفاف و حجاب امرى ضرورى است.
4ـ عفاف و حجاب یک امر تربیتى است و تربیت در خانواده در تثبیت فرهنگ عفاف و حجاب در اندیشه و روح افراد، نقش اصلى و عمده را ایفاء مى‏کند.
5ـ لازم است توجه عموم افراد، خصوصا جوانان به نقش عفاف و حجاب در ایجاد یک هویت فرهنگى و ملى مستقل، براى کشور و ملت و به آثار مثبت سیاسى این استقلال جلب شود و مقاصد دشمنان در ترویج فرهنگ برهنگى که خود یکى از راههاى تهاجم فرهنگى است، با ذکر شواهد و نمونه‏هاى تاریخى، تشریح نمود.
6ـ ضرورى است به ریشه‏ها و زمینه‏هاى اجتماعى و اقتصادى ضعف عفاف و حجاب از قبیل روحیه اشرافى‏گرى و تجمل پرستى از یک سو و فقر و استیصال مادى از سوى دیگر و نیز دشوارى‏هاى موجود بر سر راه ازدواج شرعى و قانونى و تشکیل خانواده توجه شود و با مبارزه و مقابله با این ریشه‏ها و انگیزه‏ها موجبات ترویج و توسعه عفاف و حجاب فراهم شود.
7ـ در توسعه و ترویج عفاف و حجاب، باید بر فعالیتهاى فرهنگى، آموزشى، تبلیغى تأکید شده و سعى شود فضاى اجتماعى و فرهنگى جامعه و محیط به نحوى ساخته شود که افراد به صورتى طبیعى در آن فضا به رعایت عفاف و حجاب رغبت نمایند و بدان عادت کنند و از کارهایى که موجب بدبینى نسبت به اسلام و نظام اسلامى مى‏شود، پرهیز گردد.
8ـ در توسعه و ترویج فرهنگ عفاف و حجاب، نباید تنها زنان، مخاطب قرارگیرند و نقش و مسؤولیت مردان فراموش شود، بلکه باید عفاف و حجاب به عنوان امرى که به هر دو جنس زن و مرد مربوط مى‏شود، تلقى گردد.
9ـ لازم است در معرفى اسوه‏ها و الگوها در جامعه، به عفاف و حجاب به عنوان یک ارزش، عنایت کافى شود و در تبلیغات و نیز در آثار ادبى و هنرى شأن و منزلت انسانى زنان و ارزش حجاب مورد توجه قرارگیرد.
10ـ تبلیغ عفاف و حجاب باید چنان باشد که خود موجب بدآموزى و اشاعه فحشا نشود و در این امر، مى‏باید مقتضیات سنى، روحى و فرهنگى مخاطبان مورد توجه قرار گیرد.
11ـ در توسعه فرهنگ عفاف و حجاب، لازم است میان فعالیتهاى فرهنگى، ارشادى و اجرایى، همسویى و هماهنگى وجود داشته باشد و برنامه‏ها و اقدامات انجام شده بصورتى مستمر مورد نظارت و ارزیابى قرارگیرد.
12ـ در تبلیغ و ترویج عفاف و حجاب باید بیشتر به جنبه‏هاى مثبت تکیه شود و شیوه‏ها و طرز بیان دوستانه و مؤدبانه به کار گرفته شود و واکنش نسبت به عدم رعایت عفاف و بى‏حجابى باید تابع مقررات و محدود به حدود قانون باشد و حتى‏الامکان از برخوردهاى خشن و اهانت‏آمیز خوددارى شود.
13ـ مدیران و مسئولان باید از آگاهى و حساسیت لازم نسبت به مسأله عفاف و حجاب برخوردار باشند و مخصوصا باید به آموزش صحیح مجریان تبلیغ و پاسدارى از عفاف و حجاب اولویت داده شود.
14ـ در شهرسازى و معمارى باید فرهنگ عفاف و حجاب مدّ نظر قرار گیرد و محیط کار و نوع برنامه‏ها و استفاده از وسایل و امکانات به نحوى نباشد که خود موجب اختلاط نامناسب زن و مرد شود.
15ـ در ترویج فرهنگ عفاف و حجاب باید به نوع کار و شرایط و مقتضیات محیط زندگى و خصوصیات اقلیمى و سنتها و آداب محلى و منطقه‏اى مربوط به لباس و پوشش، با رعایت اصل حکم فقهى حجاب، توجه شود و ضمن قایل شدن حرمت و احترام براى چادر به عنوان کاملترین و رایج‏ترین نوع حجاب و تشویق آن بدور از افراط و تفریط، از الزام همگان به استفاده از یک نوع، رنگ و شکل خاص خوددارى شود.(مراکز ادارى، آموزشى و درمانى تابع ضوابط خاص خود مى‏باشند)
16ـ به موازات اهتمام نسبت به عفاف و حجاب و تبلیغ و ترویج آن باید تدابیرى اتخاذ شود تا چادر و انواع لباسهایى که استفاده از آنها لازمه رعایت عفاف و حجاب است به آسانى و با هزینه‏اى معقول و منطقى قابل تأمین باشد.
این اصول در 16 بند در جلسه 413 مورخ 14/11/76 شوراى عالى انقلاب فرهنگى به تصویب نهایى رسید.
سید محمد خاتمى رئــیس جمهور و رئیس شوراى عالى انقلاب فرهنگى
پیشنهاد اضافه کردن یک ماده به اصول و مبانى اجرایى گسترش فرهنگ عفاف
جناب آقاى دکتر کى نژاد دبیر محترم شوراى عالى انقلاب فرهنگى
سلام علیکم
احتراما، به دنبال تصویب و ابلاغ طرح «اصول و مبانى فرهنگ توسعه عفاف» به دستگاههاى اجرایى و پیرو مذاکره حضورى جنابعالى با اینجانب مبنى بر چگونگى تدوین آیین نامه اجرایى طرح مذکور، به استحضار مى‏رساند شوراى زنان ضمن ایجاد هماهنگى با نمایندگان دستگاههاى اجرایى درخصوص ضرورت تدوین آیین نامه اجرایى، طى نامه تنظیمى از کلیه دستگاههاى اجرایى و تبلیغى ذى‏ربط درخواست نموده است که در حیطه وظایف سازمانى خود اقدام به تهیه دستور العمل اجرایى نموده و پیشنهادات خود را به دفتر شوراى زنان براى جمع بندى و ارائه به دبیرخانه ارسال نمایند.
از آنجایى که در قانون مصوب فوق مرجعى براى تدوین آیین نامه اجرایى مشخص نشده است، پیشنهاد مى‏گردد در صورت صلاحدید دستور فرمایید طرح اضافه شدن یک ماده به سیاستهاى طرح توسعه عفاف براى رفع نقص موجود تنظیم و در دستور کار شوراى عالى قرار گیرد تا ابزار لازم قانونى براى تدوین آیین نامه اجرایى فراهم گردد.
ضمنا متن ماده کورد نظر به قرار ذیل پیشنهاد مى‏گردد:
ماده....
«سازمان امور ادارى و استخدامى کشور و نیز کلیه دستگاهها و وزارتخانه‏هاى ذى مدخل در امر توسعه فرهنگ عفاف موظفند با همکارى شوراى فرهنگى - اجتماعى زنان نسبت به تهیه آیین نامه‏ها و بخشنامه‏هاى اجرایى این سیاستها اقدام نمایند و نتیجه کار را جهت ابلاغ به دستگاهها به دبیرخانه شوراى عالى ارسال نمایند.»
با تشکرمنیــره نــوبخت
رئیس شوراى فرهنگى ـ اجتماعى زنان