مدل سازی تعاملات ذی نفعان کلیدی امنیت غذایی در بخش دانه های روغنی با رویکرد ساختاردهی مسئله (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: امنیت غذایی یکی از مسائل راهبردی است که وابستگی یا عدم وابستگی در تأمین آن، در استقلال اقتصادی سیاسی کشور نقش عمده ای ایفا می کند. متأسفانه کشور ما در بخش دانه های روغنی با وابستگی بیش از 90 درصدی مواجه است که این مسئله، کشور را در حوزه اقتصادی برای تأمین امنیت غذایی و ملی وابسته می کند. این موضوع استقلال کشور را هدف قرار داده است و پرداختن به آن در قالب پژوهش حاضر، اولویت بسیار زیادی دارد. در این راستا، مطالعه حاضر با ارائه مدلی مطلوب برای شناسایی ذی نفعان، اهداف، وظایف و اختیارات آن ها و پیامدهای اجرای طرح توسعه و کشت دانه های روغنی با رویکرد ساختاردهی مسئله، می تواند به تحلیل بهتر سیاست ها و حمایت از استراتژی های (تدوین و اجرا) طرح توسعه و کشت دانه های روغنی در سطح ملی منجر شود. روش: در این پژوهش با بهره گیری از روش تحلیل ذی نفعان، به شناسایی ذی نفعان این مسئله پرداخته شد. با توجه به ماهیت آشفته مسئله و تأکید بر ساخت دهی مسئله، از تکنیک نگاشت شناختی استفاده شد. بدین منظور از نرم افزار FCMapper برای ترسیم مفاهیم و تحلیل روابط میان آن ها و همچنین ارائه تحلیل های اهمیت استفاده شد. ذی نفعان حوزه دانه های روغنی، مبتنی بر روش کتابخانه ای با مطالعه متون مربوطه و اسناد بالادستی استخراج شدند. طراحی مدل و ساختاردهی به ذی نفعان و بازیگران با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با 25 نفر از خبرگان حوزه امنیت غذایی انجام شد که این افراد با روش نمونه گیری گلوله برفی و حصول اشباع نظری انتخاب شدند. یافته ها: در مرحله اول، در بخش کیفی با مطالعه اسناد و منابع کتابخانه ای، فهرست 90 عاملی از ذی نفعان شناسایی شد. در مرحله بعد با مصاحبه از خبرگان و تشکیل نقشه های شناختی از آن ها، سایر عوامل از قبیل اهداف، وظایف و اختیارات ذی نفعان اصلی و پیامدهای اجرای طرح توسعه و کشت دانه های روغنی احصا شد. همچنین میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری و مرکزیت هریک از این عوامل به دست آمد. بدین ترتیب، اولویت هر یک از عوامل شناسایی شده، بر اساس میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری و همچنین، درجه مرکزیت مشخص شد؛ برای مثال، وزارت جهاد کشاورزی با مقدار 67/0 تأثیرگذارترین ذی نفع و امنیت غذایی و استقلال اقتصادی با مقدار 51/0 نقش تأثیرپذیرترین پیامد را در بین سایر پیامدها دارد. نتیجه گیری: در این پژوهش به ساختاردهی مسئله آشفته و ناموفق طرح توسعه و کشت دانه های روغنی در کشور و ارائه مدلی مطلوب برای شناسایی ذی نفعان، اهداف، وظایف و اختیارات آن ها و پیامدهای اجرای طرح با رویکرد ساخت دهی مسئله پرداخته شد. با مشخص شدن ذی نفعان بااهمیت و تأثیرگذاری و تأثیرپذیری اهداف و پیامدها، به طبع شناسایی و مدل سازی آن ها، می تواند دلالت های چشمگیری برای مدیریت و سیاست گذاری نظام امنیت غذایی داشته باشد و نقش مؤثرتری در بهبود شرایط ایفا کند. شایان ذکر است که پژوهشکده سیاست پژوهشی و مطالعات راهبردی حکمت، از نتایج پژوهش حمایت کرده اند و مدل پژوهش توسط خبرگان مجموعه تأیید و بهره برداری شده است.Modeling Stakeholder Interactions in the Oilseeds Sector's Food Security Using a Problem Structuring Approach
Objective
Food security holds such strategic significance that ensuring it plays a pivotal role in a nation's economic and political self-reliance. The growing reliance on foreign governments for essential food supply considerably undermines a country's political and economic leverage on the global stage. Regrettably, Iran finds itself grappling with over 90 percent dependency on the oilseeds sector, consequently amplifying the nation's susceptibility. Thus, the current study addresses this critical concern, vital for a nation's sustenance. Accordingly, this study comprises the development and cultivation plan of oilseeds in the Islamic Republic of Iran intending to portray a deep-rooted power system that has been formed in the food security system that hinders the optimal implementation strategies. Consequently, the paper aims to provide a model of key stakeholders in the field of food security by employing the Problem Structuring Method (PSM), in search of better analysis of policies and supporting strategies.
Methods
The study employs stakeholder analysis to introduce the actual stakeholders followed by cognitive mapping, considering the chaotic nature of the issue and structuring the problem for providing an agreed and committed solution. To this aim, FC mapper software is employed for concept mapping, interrelation, and important analysis. Oilseeds Stakeholders were chosen according to the library research method and upstream documents. It was followed by semi-structured interviews with 25 food security experts who have been selected through snowball sampling, for structuring the mentioned stakeholders in a comprehensive model.
Results
First, in the qualitative part, according to documents a list of 90 stakeholders was proposed. Then, Through the process of conducting expert interviews and utilizing cognitive mapping, while also taking into account additional factors like the objectives, responsibilities, and authorities of the relevant stakeholders, the aim was to ascertain the outcomes of the oilseed development and cultivation plan. Also, the degree of influence, effectiveness, and centrality of all influencing factors were determined which declares their priority as well. Accordingly, the Iranian Ministry of Agricultural is the most influential stakeholder with a value of 0.67, and food security and economic independence with a value of 0.51 is the most influential outcome among other outcomes.
Conclusion
The research focuses on the systematic formulation of the oilseed cultivation challenge in Iran, culminating in the development of a model to recognize stakeholders, delineate their objectives, responsibilities, and authorities, and analyze the ramifications of the implementation plan using the PSM. Identifying stakeholders as well as their power and interest, goals, and consequences, in a comprehensive model leads to significant implications for the management and maki-policy of the food security system and plays a more effective role in improving the conditions. The obtained outcomes were endorsed and utilized by the Hekmat Institute of Research Policy and Strategic Studies, which provided financial backing for the study.
تبلیغات
