نظریه زمینه ای در قلمرو علم اطلاعات و دانش شناسی (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (دانشگاه آزاد)
آرشیو
چکیده
هدف: پژوهش حاضر به بررسی ابعاد و وجوه گوناگون نظریه زمینه ای در پیوند با مطالعات کیفی و رشته علم اطلاعات و دانش شناسی می پردازد. روش پژوهش: روش انجام این پژوهش به صورت کتابخانه ای و مرور نظام مند مدل ها و الگوهای مختلف ارائه شده در مطالعات پیشین بوده است. به علاوه و بر همین اساس چارچوبی برای نظریه پردازی و ارزیابی کیفیت پژوهش های نظریه زمینه ای نیز ارائه شده است. یافته ها: نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان داد که به منظور نظریه پردازی مبتنی بر نظریه زمینه ای در حیطه علم اطلاعات و دانش شناسی بایستی رویکردهای «درجه مفهوم سازی» و «دامنه نظریه» را به شکل جدی مدنظر قرار داد. بر این اساس در حیطه «درجه مفهوم سازی» باید از توصیف محض موضوعات مورد مطالعه در علم اطلاعات و دانش شناسی به سمت تفسیر و بازتعریف مسائل پژوهشی مطرح در این حیطه گام برداشت و در نهایت به نظریه های ساختارمند و مبتنی بر شواهد دست یافت. همچنین در حیطه «دامنه نظریه» باید فقر نظری موجود در مطالعات علم اطلاعات و دانش شناسی را به گونه ای مورد توجه قرار داد که بتوان از «مفاهیم اصلی» مطرح در این حوزه به «نظریه های اساسی»، و نهایتاً به «نظریه های رسمی» - یعنی بالاترین سطح نظریه پردازی در یک رشته علمی- نائل شد. نتیجه گیری: نظریه زمینه ای روش پژوهشی استقرایی و اکتشافی است که امکان نظریه پردازی را برای پژوهشگران حوزه های موضوعی مختلف فراهم می کند. پژوهشگران بجای اتکا بر نظریه های پیشین، به شکل نظام مند و بر اساس داده های واقعی اقدام به تدوین نظریه می کنند. استفاده از نظریه زمینه ای مربوط به مواردی است که دانش ما در آن زمینه ها محدود است.Grounded Theory in Knowledge and Information Science
Purpose: This research aims to study different aspects and characteristics of grounded theory (GT) in accordance with a qualitative studies and information science.
Methodology: The current study was conducted by using documentary research method and systematic review of the previous models and patterns. Also, an optimized framework proposed for building theory and evaluating the quality of grounded theory researches.
Findings: The results indicated that in order to build theory based upon the grounded theory in knowledge and information science, theorists should focus on “degree of conceptualization” and “theory scope”. According to this, they should first go beyond pure description; then go forward to interpretation step and redefine research problems; and finally reach the structured and evidence-based theories. Additionally theorists should focus on theory scope to get basic concepts, formal concepts and ultimately formal theories.
Conclusion: Grounded theory is an inductive and an exploratory methodology that provide a context for researchers in various subject fields to build theory. Researchers build their theories in a systematic way based on a real data, rather than previous theories. Grounded theory is used when our knowledge is limited in one area.
تبلیغات
