مراحل افول و نابودی تمدّن ها و جوامع بشری از دیدگاه قرآن کریم

چکیده

مقاله حاضر با رویکرد توصیفی با هدف بررسی مراحل انحطاط تمدن ها از منظر قرآن کریم نگاشته شده است که برای رسیدن به این منظور ابتدا به مسائل مقدماتی در مورد انحطاط تمدن ها به صورت اجمالی از قبیل تعریف تمدن، مرگ یا هجرت تمدن ها و علل و عوامل انحطاط تمدن ها پرداخته شده است سپس سیر تحول انحطاط تمدن ها را از منظر وحی مورد بررسى قرار داده است. آنچه برداشت می شود به شرح زیر می باشد: بررسی سیر تحولات جوامع و تمدن ها از شکل گیری تا زوال آنها نشان می دهد که جوامع در درون خود مدام در حال تغییر و دگرگونی هستند بدیهی است که مدت حیات، تعالی و انحطاط و چگونگی تحولات و تطورات مربوط به آن به شرایط خاص هر تمدن بستگی دارد. اما هنگامی که تمدنی توان ادامه حیاتش را از دست داد و از عناصر لازم بقا تهی گشت، سقوط خواهد کرد و جای خود را به تمدنی دیگر می سپارد. قرآن کریم در آیات متعددی از عوامل انحطاط نسل ها از قبیل ظلم و ارتکاب گناه، عادت بر ارتکاب جرم و ترک امر به معروف و نهی از منکر اشاره می کند که تداوم این شرایط در دراز مدت به انحطاط و مرگ آن تمدن می انجامد.