مقدمه: عده ای از زائران به علت بیماری، کهولت سن و یا عود بیماری، دارای توانایی و استطاعت جسمی -روانی لازم برای به جا آوردن اعمال سنگین حج نیستند و بعضی از آنان قبل از موعد به ایران باز گردانده می شوند که عوارض فردی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری به همراه دارد. لذا بررسی علل بازگشت این بیماران به ایران می تواند کمک بسیار مؤثری به تصمیم گیران حوزه سلامت حج زیارت در کاهش بار اقتصادی و اجتماعی حاصل از این موضوع بنماید. هدف از این مطالعه بررسی علل بازگشت زائران بیمار به ایران در موسم حج 89 است. روش ها: در این مطالعه مقطعی در سال 89 که در بخش روان پزشکی بیمارستان های هلال احمر ایران در مکه و مدینه در ایام حج تمتع در کشور عربستان سعودی انجام شد، همه بیمارانی که براساس یک مصاحبه دقیق روان پزشکی و معیارهای DSMIV-TR در وضعیت حاد تشخیص داده می شدند، وارد مطالعه شدند. اطلاعات دموگرافیک شامل سن، جنس، نوع اختلال، زمان ارجاع و بیمارستان محل بستری همه بیماران ثبت و پس از ورود به نرم افزار spssنسخه 17 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: در مجموع 106 مورد بیمار اعزام شده به ایران در حج تمتع 89، بیماری های روانی با فراوانی 4/26 درصد، بیشترین علل اعزام ایران در طول ایام حج تمتع سال 1389 بود. بیشترین فراوانی اختلال مربوط به دمانس با 2/41 و دلیریوم حاد با 4/38 درصد بود. نتیجه گیری: بیماری های روانی بیشترین علل بازگشت زائران قبل از موسم حج در حج 89 بود که دقت عمل بیشتر پزشکان در غربالگری و تشخیص شدت این بیماری ها در هنگام معاینه در ایران و تأیید استطاعت و تحت نظر داشتن این بیماران در استفاده به موقع از داروها می تواند کمک مؤثری در کاهش هزینه ها و بار بیماری این بیماران در ایام حج باشد.
