ارزیابی ریسک بر مبنای نمره اولویت ریسکِ کارای جامع با استفاده از تحلیل پوششی داده ها (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف: یکی از فرآیندهای مدیریت ریسک، ارزیابی ریسک است. در اغلب روش های ارزیابی، ریسک به عنوان تابعی از احتمال رخداد و شدت اثر خطرات معرفی شده است. با بهره گیری از این تعریف روش های مختلف ارزیابی ریسک توسعه داده شده اند. در سیر تکامل این روش ها، شاخصی با عنوان نمره اولویت ریسکِ کارای جامع (TERPN) معرفی شده است. در این شاخص عوامل موثر بیشتری در راستای تعیین اهمیت ریسک ها، مد نظر قرار می گیرند. این شاخص علاوه بر دارا بودن مزایای متعدد، دارای محدودیت ها و اشکالاتی نیز هست که در صورت چیره شدن بر آن ها می توان عملکرد بهتری از منظر اثربخشی و کارایی داشت. پژوهش حاضر با هدف رفع این محدودیت ها و اشکالات صورت گرفته است. روش: روش پیشنهادی این پژوهش یک فرایند شامل 11 گام برای ارزیابی ریسک است. در این روش پس از مشخص شدن نواحی ریسک، ریسک ها و اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه، ارزیابی ریسک با بکارگیری یک روش ترکیبی مبتنی بر تحلیل پوششی داده ها انجام می شود. یافته ها: برای اعتبارسنجی روش پیشنهادی در یک مثال نمونه، مشخص شد این روش ریسک هایی را انتخاب می کند که بر مبنای هر دو شاخص TERPN و شاخص پیشنهادی این پژوهش باعث کاهش بیشتری در سطح ریسک های غیر قابل تحمل به میزان 8/3 درصد می شود. درباره هزینه انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه نیز مشاهده می شود که براساس اولویت بندی روش پیشنهادی مقدار هزینه کلیه اقدامات نسبت به روش معمول در حدود 8/26 درصد کاهش خواهد داشت. نتیجه گیری: روش این پژوهش به منظور ارزیابی ریسک علاوه بر حفظ ویژگی های مثبت روش TERPN ، محدودیت ها و اشکالات را برطرف نموده و در پیاده سازی فرایند مدیریت ریسک امکان دستیابی به سطح بهره وری (اثربخشی و کارایی) بالاتری را ایجاد می نماید.