بررسی میزان دشواری حفظ دیداری آیات قرآن بر اساس مفهوم اثر طول کلمه و طول فهرست در مدل حافظۀ فعال: رویکرد روان شناسی زبان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بهره گیری از حافظۀ دیداری به منظور حفظ آیات قرآن، به عنوان برترین روش حفظ این کلام الهی پذیرفته شده است. از آنجا که بخشی از مدل حافظۀ فعال به اطلاعات دیداری اختصاص دارد، لذا در پژوهش حاضر سعی شده است تا متن قرآن با تکیه بر مفاهیم مطرح در این مدل ازجمله اثر طول کلمه و اثر طول فهرست، مورد بررسی قرار گیرد تا بدین ترتیب به پاسخی برای این پرسش دست یابد که آیا نظم خاصی از نظر ساختار ظاهری متن قرآن (طول سوره، طول آیات، طول کلمات) وجود دارد، به گونه ای که با درنظر گرفتن دو عامل تأثیرگذار بر عملکرد حافظه یعنی اثر طول کلمه و اثر طول فهرست به حفظ سریع تر و سهل تر آن ها به روش دیداری منجر شود. داده های تحقیق حاضر از پیکرۀ عربی قرآنی دانشگاه لیدز و با استفاده از نرم افزار PHP و بهره گیری از روش strlen که یکی از روش های مطرح در داده کاوی متن است استخراج شد و در ادامه با استفاده از نرم افزار اکسل محاسبات موردنظر انجام شد. در ادامه نتایج هر بخش با معیارهای مطرح در اثر طول کلمه و اثر طول فهرست تطبیق داده شد و درنهایت با استفاده از فرمول سنجش دشواری متن فلش (1948)، میزان دشواری متن قرآن تعیین شد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که ساختار ظاهری ازجمله طول کلمات و طول آیات این کتاب الهی به شکلی است که تا حد بسیار زیادی با مفاهیم اثر طول کلمه و اثر طول فهرست سازگاری دارد و از منظر میزان دشواری متن در سطح ساده ای قرار می گیرد که همین امر کار حافظۀ فعال را راحت و حفظ دیداری آن را تسهیل می کند.