دسترسی به پول و مناسبات قدرت در روابط همسران: مطالعه ای در اجتماع محلی زنان «دستان سبز» و تکیه شهدا» (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

این مقاله در پی بررسی تأثیر دسترسی زنان به پول در مناسبات قدرت در خانواده های فرودست است. پرسش این است که مناسبات قدرت در روابط همسران در این خانواده ها بر مبنای دسترسی به پول چگونه صورت بندی می شود؟ پژوهش با استفاده از روش مردم نگاری نهادی و ارزیابی مشارکتی روستایی و با تکنیک های مشاهده، مصاحبه، بحث های گروهی و رسم نمودار فعالیت روزانه در اجتماعات محلی زنان تکیه شهدا و دستان سبز در شهر تهران انجام شده است. بر پایه یافته ها پول و قدرت در خانواده، مفاهیمی عمیقاً جنسیتی هستند. پول توجیبی، پول خرجی، پول دیدنی، پول نادیدنی، پس انداز، ارثیه و هدایای والدین، صندوق قرض الحسنه خانگی و مهریه، پول های در دسترس زنان یا منابع آن هستند. عاملیت اقتصادی زنان در اجتماعات مورد مطالعه در کسب پول نادیدنی و مدیریت پول مردانه تعریف می شود. قدرت زنانه با همنوایی با مرد شکل می گیرد و از نوع اقتدار اجرایی و در حوزه مسایل کم اهمیت تر است. کنترل نحوه هزینه کرد درآمد زن، امتناع از دادن پول و منع دسترسی زن یا فرزندان به تأمین نیازهای پایه ای از مصادیق خشونت اقتصادی است که زنان مورد مطالعه تجربه کرده اند؛ در مقابل، طی مدارای همدلانه همسران با وجود تفاوت در میزان دسترسی به پول، می توانند مناسبات قدرت را به طور مسالمت آمیز تنظیم کنند.